„Zracjonalizowany mit” w europejskim szkolnictwie wyższym
PDF

Słowa kluczowe

proces boloński
analiza neoinstytucjonalna
dyfuzja
system szkolnictwa wyższego
zracjonalizowany mit

Jak cytować

Schriewer, J. (2014). „Zracjonalizowany mit” w europejskim szkolnictwie wyższym. Nauka I Szkolnictwo Wyższe, (1-2(43-44), 133–152. Pobrano z https://pressto.amu.edu.pl/index.php/nsw/article/view/1646

Abstrakt

Autor artykułu przedstawia proces boloński, zwracając uwagę przede wszystkim na powodowane przezeń bezprecedensowe jak dotąd upowszechnianie się abstrakcyjnego modelu restrukturyzacji i harmonizowania sposobów studiowania i nadawania stopni naukowych w Europie. Proces ten jest interpretowany jako szczególny przypadek szerszego zjawiska tworzenia się wzajemnych powiązań i standaryzowania się kształcenia na poziomie globalnym. W niniejszym tekście znajdujemy odwołania do pojęć, koncepcji i interpretacji wykorzystywanych do analiz systemu globalnego. Autor sięga głównie po teoretyczną perspektywę socjologicznego neoinstytucjonalizmu, kierunku wywodzącego się po części z socjologii organizacji i w jakiejś mierze – z socjologii wiedzy. Kierunek ten, bardziej niż inne podejścia teoretyczne, wypracował modele badawcze, które można by określić jako „społeczne tworzenie kultury globalnej ”. Posługując się analitycznymi koncepcjami, takimi jak „dyfuzja”, „model imaginacyjny”, „zracjonalizowany mit”, i odwołując się do badań wskazujących na wzrastającą rolę międzynarodowych organizacji – zarówno rządowych, jak i pozarządowych – autor wyjaśnia proces boloński i jego dynamikę.
PDF

Bibliografia

Alesi B., Burger S., Kehm B.M., Teichler U. 2005. Bachelor- und Master-Studi-engänge in ausgewählten Ländern Europas im Vergleich zu Deutschland (Bachelor’s and master’s programs in selected European countries compared to Germany), Bundesministerium für Bildung und Forschung, Bonn – Berlin.

Allègre C. 2000. Toute vérité est bonne à dire. Entretiens avec Laurent Joffrin (Every truth is worth telling. Conversations with Laurent Joffrin), Robert Laffont & Fayard, Paris.

Arbeitskreis Hochschulgesamtplan 1967. Hochschulgesamtplan Baden-Württemberg (Study group on higher education development planning [1967], Overall plan for higher education in the State of Baden-Württemberg), Neckar Verlag, Villingen.

Ash M. 2006. Bachelor of what, master of whom? The Humboldt myth and historical transformations of higher education in German-speaking Europe and the U.S., „European Journal of Education”, nr 41, s. 245–267.

Attali J. 1998. Pour un modèle européen d’enseignement supérieur. Rapport de la Commission présidée par Jacąues Attali (For a European model of higher education. Report of the commission chaired by Jacques Attali), Stock, Paris.

Becker E., Reinhardt-Becker E. (red.) 2006. Mythos USA. „Amerikanisierung” in Deutschland seit 1900 (The USA as a myth. „Americanization” in Germany since 1900), Campus, Frankfurt am Main.

Bergen Communiqué 2005. The European higher education area – Achieving the goals, Communiqué of the Conference of European Ministers Responsible for Higher Education, Bergen, 19–20 maja (www.bologna-bergen2005.no).

Berger P.L., Luckmann T. 1967. The social construction of reality, Doubleday, New York.

Berlin Communiqué 2003 Realising the European higher education area, Communiqué of the Conference of Ministers responsible for Higher Education, Berlin, 19 września (www.bologna-berlin2003.de).

Berlinguer L. 2001. La scuola nuova (The new school), Laterza, Rome.

BFUG Members 2005. „Behind the Curtain” (www.bologna-bergen2005.no).

Boli J., Thomas G. 1999. Constructing world culture. International nongovernmental organizations since 1875, Stanford University Press, Stanford.

Boudon R. 1989. Effets pervers et ordre social (Counter-productive effects and social order), Presses Universitaires de France & Quadrige, Paris.

Brunsson N. 1989. The organization of hypocrisy. Talk, decisions and actions in organizations, John Wiley & Sons, Chichester, UK.

Chabbott C., Ramirez F. 2000. Development and education, w: M. Hallinan (red.): Handbook of the sociology of education, Kluwer, Dordrecht, s. 163–187.

Cowen R. 2008. Rules, reform, regulation: The „Bologna Process” and higher education in England, w: D. Palomba (red.): Changing universities in Europe and the „Bologna Process”. A sevencountry study, Aracne, Rome, s. 47–72.

Drori G., Meyer J., Hwang H. (red.) 2006. Globalization and organization. World society and organizational change, Oxford University Press, Oxford.

Drori G., Meyer J.W., Ramirez F.O., Schofer E. 2003. Science in the modern world polity. Institutionalization and globalization, Stanford University Press, Stanford.

ENQA 2006. European Network for Quality Assurance in Higher Education (www.enqa.eu).

González J., Wagenaar R. (red.) 2003. Tuning educational structures in Europe. Final report, phase one, Universidad de Deusto, Bilbao.

González J., Wagenaar R. (red.) 2005. Tuning educational structures in Europe II. Universities’ contribution to the Bologna Process, Universidad de Deusto, Bilbao.

Hasse R., Krücken G. 2005. Neo-Institutionalismus, transcript, Bielefeld.

HRG 1998 (2005). Hochschulrahmengesetz (Higher Education Framework Law), Bundesministerium für Bildung und Forschung, Bonn – Berlin.

Huber M. 1999. Qualified in Germany – eine Initiative für das 21. Jahrhundert. Memorandum zur künftigen Rolle der Bundesrepublik Deutschland auf dem internationalen Bildungsmarkt (Qualified in Germany – An initiative for the twenty-first century. Memorandum regarding the future role of the Federal Republic of Germany on the international education market), DAAD, Bonn.

Jallade P. (red.) 2004. Le processus de Bologne à mi-parcours (The Bologna process halfway through), „Politigues d’education et deformation” (wyd. spec.), nr 12, s. 7–116.

Johnston B., Elton L. 2005. German and UK higher education and graduate employment: The interface between systemic tradition and graduate views, „Comparative Education”, nr 41, s. 351–373.

Kaelble H., Schriewer J. (red.) 2003. Vergleich und Transfer. Komparatistik in den Sozial-, Geschichts- und Kulturwissenschaften (Comparative inquiry and transfer analysis. A stocktaking of comparative methodologies in the social sciences and humanities), Campus, Frankfurt am Main – New York.

Kehm B., Teichler U. 2006. Which direction for bachelor and master programmes? A stocktaking of the Bologna process, „Tertiary Education Management”, nr 12, 269–282.

Kivinen O., Nurmi J. 2003. Unifying higher education for different kinds of Europeans. Higher education and work: A comparison of ten countries, „Comparative Education”, nr 39, s. 83–103.

Krücken G. (red.) 2005. Hochschulen im Wettbewerb – Eine Untersuchung am Beispiel der Einfuhrung von Bachelor- und Masterstudiengängen an deutschen Universitdten (Colleges and Universities in competition – An investigation into the introduction of bachelor’s and master’s programs in German universities), Fakultät für Soziologie (Universität Bielefeld), Bielefeld.

Kultusministerkonferenz 2003. 10 Thesen zur Bachelor- und Masterstruktur in Deutschland. Beschluss der Kultusministerkonferenz vom 12.06.2003 (Ten propositions concerning the structure of German bachelor’s and master’s programs. Resolution of the Kultusministerkonferenz from 12 June 2003), Sekretariat der Ständigen Konferenz der Kultusminister der Länder in der Bundesrepublik Deutschland, Bonn.

London Communiqué 2007. Toward the European higher education area: Responding to challenges in a globalised world. www.dcsf.gov.uk/londonbologna; www.dcsf.gov.uk/londonbologna/ and www.bologna2009benelux.org; www.bologna2009benelux.org.

Lorenz C. 2006. Higher education policies in the European Union, the „Knowledge Economy” and neo-liberalism, „Social Europe”, nr 2, s. 78–86.

Meyer J. 2005. Weltkultur. Wie die westlichen Prinzipien die Welt durchdringen (World culture. How the Western principles pervade the world), w: G. Krücken (red.), Suhrkamp, Frankfurt am Main.

Meyer J., Ramirez F. 2003. The world institutionalization of education, w: J. Schriewer (red.): Discourse formation in comparative education, wyd. 2, Peter Lang, Frankfurt am Main, s. 111–132.

Meyer J., Rowan B. 1977. Institutionalized organizations: Formal structure as myth and ceremony. American Journal of Sociology, 83, 340-363.

Palomba D. 2004. Le processus de Bologne en Italie (The Bologna process in Italy), „Politiques d’Education et de Formation”, nr 12, s. 53–62.

Palomba D. (red.) 2008. Changing universities in Europe and the „Bologna Process”. A seven-country study, Aracne, Rome.

Pasternack P. 2001. Bachelor und Master – Auch ein bildungstheoretisches Problem (Bachelor’s and master’s programs – also a problem of the philosophy of education), „Zeitschrift für Erziehungswissenschaft”, nr 4, s. 263–281.

Powell W., DiMaggio P. (red.) 1991. The new institutionalism in organizational analysis, University of Chicago Press, Chicago.

Presidency Conclusions 2000. Lisbon European Council, 23–24 marca, s. 1–2 (http://www.europarl.europa.eu/sumrnit/lisl_en.htm [dostęp 5.04.2009]).

Pritchard R. 1998. Academic freedom and autonomy in the United Kingdom and Germany, „Minerva”, nr 36, s. 101–124.

Ramirez F. 2006. Beyond achievement and attainment studies – Revitalizing a comparative sociology of education, „Comparative Education”, nr 42, 431–449.

Ravinet P. 2005. The Sorbonne meeting and declaration: Actors, shared vision and Europeanisation, Paper presented at the Second Eurodocs International Conference, Stein Rokkan Center for Social Studies, Bergen.

Schriewer J. 1983. Hochschulwesen: Frankreich (The higher education system in France), w: D. Lenzen (red.): Enzyklopädie Erziehungswissenschaft, t.10: Ausbildung und Sozialisation in der Hochschule (Encyclopedia of educational studies, t. 10: Study programs and forms of socialization in institutions of higher education), Klett-Cotta, Stuttgart, s. 546–555.

Schriewer J. 2000. World system and interrelationship networks: The internationalization of education and the role of comparative inquiry, w: T.S. Popkewitz (red.): Educational knowledge. Changing relationships between the state, civil society, and the educational community, State University of New York Press, Albany, s. 305–343.

Schriewer J. 2008. Bologna – A Neo-European Myth?, w: D. Palomba (red.): Changing universities in Europe and the „Bologna-Process”. A seven-country study, Aracne, Rome, s. 229–258.

Schriewer J., Caruso M. 2005. Globale Diffusionsdynamik und kontextspezifische Aneignung: Konzepte und Ansätze historischer Internationalisierungsforschung (The dynamics of global diffusion and context-specific appropriations: Concepts and methods for the analysis of historical internationalization processes), w: J. Schriewer, M. Caruso (red.): Nationalerziehung und Universalmethode – frühe Formen schulorganisatorischer Globalisierung (National education and universal system of instruction – Early forms of the globalization of patterns of institutionalized schooling), Leipziger Universitätsverlag, Leipzig, s. 7–30.

Schriewer J., Harney K. 1999 Beruflichkeit versus Culture technique: Pour une sociogenese de la semantiąue du travail en France et en Allemagne (Beruflichkeit versus Culture technique: Toward a sociogenesis of work-related semantics in France and Germany), w: C. Didry, P. Wagner, B. Zimmermann (red.): Le Travail et la Nation. Histoire croisee de la France et de l’Allemagne à 1’horizon européen (Work organization within national spaces. A comparative history of France and Germany in European perspective), Editions de la Maison des Sciences de 1’Homme, Paris, s. 107–146.

Schwarz-Hahn S. 2003. Leistungspunkte – Credits – Bonuspunkte? Auf dem Weg zu mehr Kompatibilität im Dickicht der Lehr- und Lernumfangsmessungen (Credit points – bonus points – achievement points? Toward more compatibility in the measurement of teaching and learning performances), Wissenschaftliches Zentrum für Berufs- und Hochschulforschung, Kassel.

Steiner-Khamsi G. (red.) 2004. The global politics of educational borrowing and lending, Teachers College Press, New York.

Strang D., Meyer J. 1993. Institutional conditions for diffusion, „Theory and Society”, nr 22, s. 487–511.

Vidal C. 1999. Zur Lehrfreiheit in Spanien (Academic Freedom in Spain), „Wissenschaftsrecht”, nr 32, 303– 314.

Wissenschaftsrat 2000. Beschäftigungssystem – Hochschulausbildung – Studienreform: Stellungnahme und Empfehlungen (Employment system – University education and training – Restructuring the courses of study: Statement and Recommendations), Wissenschaftsrat, Cologne.

Witte J. 2006. Change of degrees and degrees of change. Comparing adaptations of European higher education systems in the context of the Bologna Process, Center for Higher Education Policy Studies (University of Twente), Enschede.

Witte J., Rüde M., Tavenas E., Hüning L. 2004. Ein Vergleich angelsächsischer Bachelor-Modelle: Lehren für die Gestaltung eines deutschen Bachelor? (A comparative study of Anglo-American bachelor’s programs: Possible lessons for the definition of a German bachelor’s?, „CHE Working Paper”, nr 55), Centrum für Hochschulentwicklung,

Gütersloh.