Społeczeństwo wiedzy czy społeczeństwo sztuki i religii? Spór o naturę człowieka
PDF

Jak cytować

Witek, I. (2016). Społeczeństwo wiedzy czy społeczeństwo sztuki i religii? Spór o naturę człowieka. Nauka I Szkolnictwo Wyższe, (1(27), 95–119. Pobrano z https://pressto.amu.edu.pl/index.php/nsw/article/view/4774

Abstrakt

Panuje przekonanie, że fenomen „społeczeństwa wiedzy” to nowe zjawisko, którym literatura przedmiotu zajmuje się dopiero od końca lat osiemdziesiątych XX stulecia. O ile jednak sam termin „społeczeństwo wiedzy” wydaje się rzeczywiście nowy, o tyle fenomen, do którego się to pojęcie odnosi został - jak autor stara się pokazać, postępując za przemyśleniami Fryderyka Nietzschego - ukształtowany dwa i pół tysiąca lat temu przez filozofa greckiego Sokratesa i jego ucznia Platona. Dyskusja nad fenomenem „społeczeństwa wiedzy” bez świadomości jego genezy, a także charakteru nadrzędnych celów stawianych przed nim, przekreślałaby możliwości właściwego zrozumienia tego zjawiska, wpływającego w znaczący sposób na charakter współczesności. Społeczeństwo oparte na wiedzy to w gruncie rzeczy społeczeństwo oparte na ideałach ascetycznych, przejętych kilka stuleci po Sokratesie i Platonie przez chrześcijaństwo. Dominacja tych ideałów oznacza z perspektywy filozofii Nietzschego chorobę człowieka i kultury Zachodu, która to choroba może jednak zostać przezwyciężona dzięki oparciu się na ideałach arystokratycznych oraz wiedzy będącej ich podstawą. Wywody poświęcone tej problematyce autor rozpoczyna od charakterystyki społeczeństwa wiedzy, funkcjonującego w kontekście procesu globalizacji i wizji „nowej kosmologii”, będącej jego teoretycznym uzasadnieniem. Następnie wskazuje, w jaki sposób zjawiska te opierają się na ideałach ascetycznych sformułowanych przez Sokratesa, przedstawia też, w kontekście sporu o naturę człowieka, jeden z możliwych kierunków ewolucji społeczeństwa opartego na wiedzy ku społeczeństwu opartemu na sztuce i religii.

PDF

Bibliografia

Antonowicz D. 2003 Przyszłość uniwersytetu, jego kształtu, funkcji i wzorów działania, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 1/21.

Antonowicz D. 2004 Z tradycji w nowoczesność. Brytyjskie uniwersytety w drodze do społeczeństwa wiedzy, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 1/23.

Dąbrowa-Szefler M. 2003 Nauka w gospodarce opartej na wiedzy a sytuacja w Polsce, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2/22.

Goćkowski J., Kopczyńska E. 2002 Nauki społeczne a pluralizm cywilizacyjny świata, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2/20.

Jung K.G. 1994 Nietzsche’s - Zaratustra, London.

Kleer J. 2003 Czy Polska ma szansę na gospodarkę opartą na wiedzy?, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2/22.

Kukliński A. 2003 Gospodarka oparta na wiedzy - społeczeństwo oparte na wiedzy - trajektoria regionalna. Artykuł dyskusyjny, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe” nr 2/22.

Morgan A. 1985 What Nietzsche Means, London.

Neave G. 1994 O wiedzy do natychmiastowego spożycia i lekarstwie na wszystko, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 4.

Neave G. 1996 Cywilizacja globalna i wartości kulturowe: wizja powszechnej szczęśliwości czy apokryf?, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 8.

Nietzsche F. 1907a Ecce Homo. Kim jestem? Jakim się staję? Dlaczego piszę takie dobre książki? Warszawa.

Nietzsche F. 1907b Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm, Warszawa.

Nietzsche F. 1907c Tako rzecze Zaratustra, fragm. O wzgardzicielach ciała; O tysiącu i jednym celu, Warszawa.

Nietzsche F. 1907d Wiedza radosna, fragm.11, Warszawa.

Nietzsche F. 1907e Wola Mocy, fragm. 11, 235, 237, 238,340, Warszawa.

Nietzsche F. 1907f Z genealogii moralności, rozpr. I, Warszawa.

Nietzsche F. 1993 Pisma pozostałe 1862-1975, Kraków.