Abstract
In today’s Europe the secular state dominates. Disseminating the principles of the secular state in Europe promotes the diversity of religious and philosophical populations. The principle of the secular state no longer serves to reduce the social significance of religion or religious organizations. A way of expressing the principle of secularism in constitutional acts is diverse – it is often necessary for complex analysis of the content of the constitution. The principle of the secular state is expressed in the constitutions of approximately 14% of European countries. State Secularism is often equated with the principle of separation of church and state. In Europe, however, there are examples of countries that are exceptions to this rule. In total, the formal separation of church and state is expressed in approximately 25% of the constitutions of European countries. Often the principle of this separation in the Basic Law is expressed in a veiled manner. The most important feature of a secular state is considered to be the modern principle of neutrality. However, it is rarely explicitly expressed in the Basic Law in Europe. Its spread was mostly driven by the constitutional court decisions and statements of the doctrine of the law.References
Borecki P., Elementy konfesjonalizacji państwa we współczesnej Polsce, [w:] Państwo wyznaniowe. Doktryna, prawo i praktyka, red. J. Szymanek, Warszawa 2011.
Borecki P., Laickość państwa w świetle dorobku powojennego konstytucjonalizmu, [w:] Cuius regio, eius religio? Publikacja po Zjeździe Historyków Państwa i Prawa, t. I, Lublin 2006, t. II, Lublin 2008.
Cerexhe E., Boel H., Orzecznictwo konstytucyjne w sprawach religijnych. Referat belgijski [mps powiel.], ATK.
Frankowski S., Goldman R., Łętowska E., Sąd Najwyższy USA. Prawa i wolności obywatelskie, Warszawa 1996.
Garlicki L., Wolność sumienia i wyznania – status wspólnot religijnych, „Biuletyn Trybunału Konstytucyjnego” 1999.
Gordis R., Separation – Theory and Practice, „Religion and the Public Order” 1963.
Górowska B., Stosunki państwo – Kościół w konstytucjach państw postkomunistycznych, „Więź” 1993, nr 6.
Haarscher G., Laickość, Warszawa 2004.
Hömig D., Hassemer W., Orzecznictwo sądów konstytucyjnych w dziedzinie wolności wyznania.
Krajowy raport Niemiec na XI Konferencję Europejskich Sądów Konstytucyjnych, 17-21 maja [1999 r.] w Warszawie [mps powiel.], ATK.
Kuznecoviene J., Państwo i kościół na Litwie, [w:] Państwo i kościół w krajach Unii Europejskiej, red. G. Robbers, Wrocław 2007.
Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Warszawa 2011.
Konstytucja Republiki Chorwacji, tłum. T.M. Wójcik, wstęp A. i L. Garliccy, Warszawa 1995.
Konstytucja Republiki Włoskiej, tłum. i wstęp. Z. Witkowski, Warszawa 2004.
Konstytucje państw afrykańskich, t. II, oprac. i wstęp L. Gelberg, Warszawa 1965.
Krukowski J., Konkordat polski. Znaczenie i realizacja, Lublin 1999.
Leszczyński P., O stosunkach państwo – Kościoły w Niemczech, „Res Humana” 1997, nr 6.
Łakomy H., Państwo a Kościół we Francji. Historia i współczesność, Kraków 1999.
Pietrzak M., Demokratyczne, świeckie państwo prawne, Warszawa 1999.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010.
Małajny R.M., Państwo świeckie (rozdział kościoła od państwa), [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mazglewski, Warszawa 2014.
Pięciak W., Kryzys wiary czy kryzys systemu?, Warszawa 1999.