Abstrakt
This sketch concerns the notions of groups that were considered aliens by the old Poles. Methodologically the work remains in the circle of ethnolinguistic research. The analysis uses the tools developed by the theory of linguistic image of the world. Material has been excerpted from 4 catalogs of rulers created in the period from the seventeenth to the eighteenth century. In the observed catalogs, there are three points of view, from the perspective of which the alien is categorized; these are the optics of a sword, cross, crown. The reconstruction of the infidels’ image in the article is carried out in the context of the functions this category plays in the era of shaping and preservation of national identity in a multi-ethnic and multi-religious country.Bibliografia
Źródła
Kołudzki Augustyn (1707), Tron ojczysty abo Pałac wieczności w krótkim zebraniu monarchów, książąt i królów polskich, Poznań, http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=230627&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&QI=, [dostęp: 17 kwietnia 2016].
Minasowicz Józef Epifani (1755), Tron ojczysty, albo życia książąt i królów polskich z dziejopisów ojczystych krótko zebrane, rytmem domowym przez J. E. M. określone, w: tegoż, Zbiór rytmów polskich, t. 1, cz. 2, Warszawa, s. 3–60, https://polona.pl/item/11568156/6, [dostęp: 17 kwietnia 2016].
Obodziński Aleksander (1640), Pandora monarchów polskich, Kraków, http://books.google.pl/books?id=LI1KAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false, [dostęp: 17 kwietnia 2016].
Pruszcz Piotr Hiacynt (1737), Forteca monarchów, Kraków, http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=3834, [dostęp: 17 kwietnia 2016].
Literatura
Doroszewski Witold (1982), Język, myślenie, działanie, PWN, Warszawa.
Dubisz Stanisław (2010), Historia języka polskiego – „wczoraj, dziś i jutro”, „LingVaria”, nr 2, s. 46–51.
Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIIII wieku (2016?), http://xvii-wiek.ijp-pan.krakow.pl/pan_klient, [dostęp: 17 kwietnia 2016].
Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2004), Socjologicznie zorientowana analiza dyskursu na tle współczesnych badań nad dyskursem, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 13–34.
Halbwachs Maurice (2008), Społeczne ramy pamięci, PWN, Warszawa.
Hawrysz Magdalena (2014), Kształtowanie narodowej wspólnoty w świetle XVI-wiecznego piśmiennictwa historiograficznego. Rekonesans, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”, z. 48, s. 21–31.
Hawrysz Magdalena (2015), Mitologizacja przeszłości w katalogach monarchów z okresu I Rzeczpospolitej, czyli o konstruowaniu tożsamości narodowej, w: Mitologizacja kultury w polskiej i iberyjskiej twórczości artystycznej, red. Wojciech Charchalis, Bogdan Trocha, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra, s. 187–197.
Hawrysz Magdalena (2016), Obrazy obcego w dawnych katalogach władców. Mity i stereotypy (wstęp do badań), w: Mitologizacja człowieka w kulturze i literaturze iberyjskiej i polskiej, red. Wojciech Charchalis, Bogdan Trocha, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra, s. 229–238.
Kozaryn Dorota (2009), Językowy obraz faz ludzkiego życia w utworach Mikołaja Reja, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Niewiara Aleksandra (2000), Wyobrażenia o narodach w pamiętnikach i dziennikach z XVI-XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Niewiara Aleksandra (2003), Schematy ideologiczne w obrazie Żyda w polskiej literaturze pamiętnikarskiej XVI–XIX w., w: Żydzi w literaturze. Materiały XII Konferencji Pracowników Naukowych i Studentów, red. Anna Szawerna-Dyrszka, Maciej Tramer, Gnome, Katowice, s. 192–209.
Niewiara Aleksandra (2010), Kształty polskiej tożsamości. Potoczny dyskurs narodowy w perspektywie etnolingwistycznej (XVI–XX w.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Rejter Artur (2015), Romans barokowy – analiza dyskursologiczna wobec granic gatunku. Na przykładzie twórczości Hieronima Morsztyna, w: Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 199–209.
Siuciak Mirosława (2011a), Przejawy dyskursu publicznego w dawnych tekstach prawnych, „Język Polski”, z. 1, s. 50–57.
Siuciak Mirosława (2011b), Średniowieczny dyskurs prawny – czyli o początkach stylu urzędowego, w: Odmiany stylowe polszczyzny – dawniej i dziś, red. Urszula Sokólska, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 285–298.
Sobol Elżbieta, red. (1996), Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa.
Szacka Barbara (2006), Czas przeszły, pamięć, mit, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
Tazbir Janusz (1973), Stosunek do obcych w dobie baroku, w: Swojskość i cudzoziemszczyzna w dziejach kultury polskiej, red. Zofia Stefanowska, PWN, Warszawa, s. 80–112.
Walczak Bogdan (2012), Badania w zakresie historii języka polskiego (próba syntezy), w: Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju. Materiały z sesji jubileuszowej Komitetu Językoznawstwa PAN, red. Maciej Grochowski, Bel Studio, Warszawa, s. 99–111.
Woźniak Ewa (2007), Ofiary i krzywdziciele. Studium postaci w przedtrydenckim piśmiennictwie pasyjnym. Analiza językoznawcza, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).