Were they really brawls? Polish interventions in Moldavia in the years 1595–1616
PDF (Język Polski)

Keywords

Moldavia
Movila
Polish interventions in Moldavia
Jan Zamoyski
Stefan Potocki
Michał Wiśniowiecki
Samuel Korecki

How to Cite

Czamańska, I. (2021). Were they really brawls? Polish interventions in Moldavia in the years 1595–1616. Balcanica Posnaniensia. Acta Et Studia, 28(2), 57–79. https://doi.org/10.14746/bp.2021.28.20

Abstract

This paper was written in connection with the thesis that Polish interventions in Moldavia conducted in the years 1595–1616 were a result of the private policy of first Jan Zamoyski, and later the magnates – sons-in-law of Jeremy Movila. By analyzing the political and legal situation of the hospodars of Moldavia from the Movila dynasty towards the Polish king , I try to prove that all interventions were either completely or unofficially connected with the state policy of the Republic of Poland. The last intervention in the years 1615–1616 was the most controversial one, but the lack of support for it was not due to political reasons, but to personal ones.

https://doi.org/10.14746/bp.2021.28.20
PDF (Język Polski)

References

Źródła archiwalne

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD)

Libri Legationum (LL) 26, 27

Archiwum Koronne Warszawskie AKW, dz. tur., kart. 484, nr 809

Archiwum Zamoyskich (AZ) 634, 857, 3028.

Biblioteka Jagiellońska, Kraków, rkps 102

Biblioteka Ossolineum, Wrocław, rkps 2354.

Biblioteka Kórnicka, rkps 324

Źródła opublikowane

Abrahamowicz Zygmunt, Katalog dokumentów tureckich, t. 1 (Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455–1672), Warszawa 1959.

Corfus Ilie, Documente privitoare la istoria românilor culese din arhivele polone. Secolul al XVI-lea, Bucureşti 1979.

Corfus Ilie, Documente privitoare la istoria românilor culese din arhivele polone. Secolele al XVI-lea şi al XVII-lea, Bucureşti 2001.

Corfus Ilie, Documente privitoare la istoria românilor culese din arhivele polone. Secolul al XVII-lea, Bucureşti 1983.

Corfus Ilie, Mihai Viteazul şi Polonii cu documente înedide în anexe, Bucureşti 1937.

Costin Miron, Latopis Ziemi Mołdawskiej i inne utwory historyczne, tłum., wstęp i komentarze Ilona Czamańska.

Diariusze sejmowe z roku 1597, [w:] Scriptores Rerum Polonicarum, wyd. E. Barwiński, t. 20, Kraków 1907.

Elementa ad fontium editiones, t. 27, Romae 1972.

Heidenstein Reinhold, Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594 ksiąg XII, przekład Michał Gliszczyński, Opole 2015.

Heidenstein Reinhold, Rerum Polonicarum ab excessu Sigismundi Augusti libri XII, Francofurti ad Moenum 1672.

Hurmuzaki Eudoxiu, Documente privitoare la istoria românilor, supl. 2, t. 2, București 1895.

Hurmuzaki Eudoxiu, Documente privitoare la istoria românilor, t. 3, cz. 1, Bucureşti 1880; t. 3, cz. 2, Bucureşti 1889.

Jasnowski Józef, Dwie relacje z wyprawy Zamoyskiego pod Cecorę w r. 1595, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1938, t. 10, z. 2, s. 240–255.

Joppecourt Charles de, Histoire sommaire des choses plus memorables advenves aux derniers troubles de Moldavie ou sonr descrites plusieurs batailles gaignees tant par les princes polonois, que par les Turcs et Tartares, Paris 1620, wyd. I. Barret, [w:] Papiu-Illarian Alexandru, Tesauru de monumente istorice, t. 2, Bucureşti 1863.

Kołodziejczyk Dariusz, Ottoman-Polish diplomatic relations, Leyden‒Boston‒Köln 2000.

Otwinowski Jarosz, Powodzenia niebezpiecznego ale szczęśliwego wojska JKM przy JM Panu Staroście Kamienieckim w Multaniech opisanie prawdziwe przez Jarosza Otwinowskiego roku 1600, Kraków 1601.

Pisma Stanisława Żółkiewskiego kanclerza koronnego i hetmana, Lwów 1861.

Poselstwo Wojciecha Miaskowskiego do Turcji w 1640 r., opr. Adam Przyboś, Warszawa–Kraków 1985.

Szábó K., Bethlen Gábor fejedelem politikai levelezése, Magyar Történelmi Tár 1880, s. 486–488.

Syrokomla Władysław, Przyczynki do historyi domowej w Polsce, Wilno 1858.

Veress Andrei, Documente privitoare la istoria Ardealului, Moldovei și Țării Românești, t. 4, Bucureşti 1932; t. 5, Bucureşti 1932; t. 8 (1607–1613), Bucureşti 1935; t. 9 (1614–1636), București 1936.

Volumina Constitutionum, t. 2 (1550–1609), vol. 2 (1587–1609), wyd. Stanisław Grodziski, Warszawa 2008.

Opracowania

Bazylow Ludwik, Siedmiogród a Polska, 1576–1613, Warszawa 1967.

Bieńkowska Danuta, Michał Waleczny, Katowice 1975.

Bobicescu Cristian Antim, Unia, inkorporacja czy lenno? Kilka uwag o stosunkach Mołdawii z Rzecząpospolitą podczas panowania Jeremiego Mohiły (1595–1606), w: Rzeczpospolita w XVII–XVIII wieku. Państwo czy wspólnota?, red. B. Dybaś, P. Hanczewski, T. Kempa, Toruń 2007, s. 219–239.

Ciobanu Veniamin, Idei politice la Nestor Ureche: determinării, surse, motivaţii, “Anuarul Institutului de istorie A. D. Xenopol” 1992, t. 29, s. 300.

Ciobanu Veniamin, La cumpănă de veacuri (Ţările române în contextul politicii poloneze la sfîrşitul secolului al XVI-lea şi începutul secolului al XVII-lea), Iaşi 1991.

Condurachi I. D., Solii şi agenţi ai domnilor Moldovei la Poartă în secolul al XVII-lea, Bucureşti 1920.

Czamańska Ilona, Caracterul legăturilor lui Jan Zamoyski cu Movileştii, “Arhiva Genealogică” 1996, t. 3(8), nr 3–4, s. 307–312; toż [w:] Movileştii. Istorie şi spiritualitate româneasca, t. 1 (Casa noastra Movileasca), Sfânta Manastire Suceviţa 2006, s.115–120.

Czamańska Ilona, Între familie şi Stat. Relaţiile familiale ale dinastiei Movileştilor în Polonia, [w:] Movileştii. Istorie şi spiritualitate româneasca, t. 2 (Casa noastra Movileasca), Sfânta Manastire Suceviţa, 2006, s. 263–272.

Czamańska Ilona, Kampania mołdawska Samuela Koreckiego 1615–1616, [w:] Si vis pacem, para bellum. Bezpieczeństwo i polityka Polski. Księga jubileuszowa ofiarowana prof. Tadeuszowi Dubickiemu, red. Robert Majzner, Częstochowa‒Włocławek 2013, s. 125–140.

Czamańska Ilona, Orzeł biały zwycięzca. "Wołoska Ziemia" Piotra Cieklińskiego - nowa próba interpretacji, [w:] Eruditio et interpretatio, Poznań 1997, s. 309–320.

Golimaș Alexandru, Lupta decisiva de la Tătăreni și la capitularea darabanilor deasupra Tăuteștilor, Iași 1935.

Horn Ildikó, Andrzej Batory, Warszawa 2010.

Iorga Nicolae, Doamna lui Ieremia vodă, București 1910.

Iorga Nicolae, Istoria românilor, t. 5, wyd. 2, red. C. Rezachevici, București 1998.

Janiszewska-Mincer Barbara, Rzeczpospolita Polska w latach 1600–1603 (Narastanie konfliktu między Zygmuntem III Wazą a stanami), Bydgoszcz 1984.

Milewski Dariusz, Między patronatem a współpracą - relacje Jana Zamoyskiego i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły, "Wieki Stare i Nowe" 2012, tom specjalny, s. 11–31.

Panaitescu Petru P., Mihai ViteazulI, Bucureşti 2002.

Rezachevici Constantin, Bătalia de la "Cornul lui Sas" (3/13 iulie 1612). Reconstruire, "Studii şi Materiale de Istorie Militară" 1976, t. 9, 1976, s. 59–70.

Rezachevici Constantin, Două rectificări cronologice privind istoria Moldovei în veacul al XVII-lea, "Studii. Revista de istorie” 1972, t. 25, nr 2, s. 311–314.

Rotman-Bulgaru Cristina, Relaţiile Moldovei cu Imperiul Otoman la începutul secolului al XVII-lea, “Revista de Istorie” 1976, t. 29, nr 5, s. 682.

Rzońca Jan, Sejmy z lat 1597 i 1598. Część I : Bezowocny sejm z 1597 roku, Warszawa‒Wrocław 1989.

Sas Józef, Wyprawa Zamoyskiego na Mołdawię, „Przegląd Powszechny” 1897, t. 56, nr 10, s. 74–89.

Skorupa Dariusz, Bitwa pod Bukovem 20 października 1600 r., [w:] Staropolska sztuka wojenna XVI–XVII wieku. Prace ofiarowane prof. Jaremie Maciszewskiemu, red. Mirosław Nagielski, Warszawa 2002, s. 17–43.

Skorupa Dariusz, Stosunki polsko-tatarskie 1595–1623, Warszawa 2004, s. 62–63.

Spieralski Zdzisław, Awantury mołdawskie, Warszawa 1967.