Keywords
forest-steppe of north-western Black Sea Coast
Gordinešti type
Zhvotilovka-Volchansk type
Yamnaya culture
Budzhak culture
Catacomb culture
Edineţ culture
Babyno culture
Noua culture
How to Cite
Abstract
The paper presents a historiographic context helpful in the current investigations of the cultural contacts between the societies of the east and west of Europe in the borderland of Podolia and Moldova in the Late Eneolithic and the prologue of the Bronze Age. The focus is on the state of research (chiefly taxonomic and topogenetic) into the sequence of taxa in the age of early ‘barrow-building’, identified in the funerary rituals of societies settling the forest-steppe of the northwestern Black Sea Coast in the 4th/3rd-2nd millennium BC.
References
Agulnikov S.M. 1992. I ssledovanie kurganov u s. Kotiuzhen. In: Archeologicheskie issledovaniya v Moldavii (1986 g.), 104-120. Kishinev.
Agulnikov S., Mistreanu E., Popovici S. 2014. Cercetări de salvare la tumulul de la Rogojeni, r-nul Şoldăneşti. Arheologia Preventivă în Republica Moldova 1(1-2): 35-42.
Agulnikov S., Mistreanu E. 2014. Cercetările de salvare la tumulul de lȃngă S. Brȋzenii Noi (r-nul Teleneşti). Arheologia Preventivă în Republica Moldova 1(1-2): 43-54.
Berezanskaya S.S., Otroschenko V.V., Cherednichenko N.N., Sharafutdinova I.N., (Eds). 1985. Kultury epokhi bronzy na territorii Ukrainy. Kyiv.
Basov V.M. 2006. Rol cheloveka v formirovanii vidovogo raznoobraziya sovremennykh ekosistem. In: Dinamika sovremennykh ekosistem v golocene, 41-45. Moskva.
Beylekchi V.S. 1992 R askopki kurgana 3 u s. Mierkulesht. In: Archeologicheskie issledovaniya v Moldavii (1986g.), 72-87. Kishinev.
Berg L.S. 1947. Geograficheskie zony Sovetskogo Soyuza, vol. 1. Moskva.
Berezanskaya S.S. 1986. Kultura mnogovalikovoy keramiki. In: S.S. Berezanskaya, V.V. Otroschenko, N.N.Cherednichenko, I.N. Sharafutdinova (Eds) Kultury epokhi bronzy na territorii Ukrainy, 5-43. Kyiv.
Bratchenko S.N., Shaposhnikova O.G. 1985. Katakombnaya kulturno-istoricheskaya obschnost. In: I.I. Artemenko, S.S. Berezanskaya, V.D. Baran, V.A. Anokin (Eds) Arkheologia Ukrainskoy SSR, vol. 1: 403-419. Kyiv.
Bubulich V., Khakheu V. 2002. I ssledovanie kurganov v Kamenskom rayone na levoberezhe Srednego Dnestra. In: N.A. Ketraru (Ed.) Severnoe Prichernomore: ot eneolita k antichnosti, 112-148. Tiraspol.
Burdo N.B., Polischuk L.Y. 2013. Tripolskaya kultura. In: S. Hansen, J. Chodorowski, S.D. Kryzhytskiy, G.Y. Ivakin (Eds) Drevnie kultury Severo-Zapadnogo Prichernomoria, 43-84. Odessa.
Burtănescu F. 2002. Epoca timpurie a bronzului între Carpaţi şi Prut cu unele contribuţii la problemele perioadei premergâtoare epocii bronzului în Moldova. Bucureşti.
Cherednichenko Y.A. 2014 .Sabatinovskaya kultura v sisteme drevnostey bronzovogo veka yuga Vostochnoy Evropy. Stratum plus 2: 15-112
Cherniakov I.T. 1975. Plemena Severo-Zapadnogo Prichernomoria v pozdnem bronzovom veke. Avtoreferat dissertatsii na soiskanie uchonoy stepeni kandidata istoricheskikh nauk. Kyiv.
Glazov V., Kurchatov S. 2005. Tetskanskie kurgany. Novoe v pogrebalnom obriade sarmat Dnestrovsko- Prutskogo Regiona. Revista Arheologicǎ. Serie nouǎ 1(1): 301-320.
Demchenko T.I. 1988. I ssledovaniya kurganov v Ryshkanskom rayone. In: Archeologicheskie issledovaniya v Moldavii (1988 g.). Kishinev.
Demchenko T.I. 1989. Novyi pamiatnik edinetskoy kulturnoy gruppy. In: Archeologicheskie issledovaniya v Moldavii (1986 g.), 96-109. Kishinev.
Demchenko T.I. 2007. A rheologicheskie issledovaniya kurganov levoberezhia Srednego Pruta (raskopki 1982 i 1984 gg.). Tyragetia. Serie nouă I (XVI): 195-215.
Demchenko T.I. 2008. K voprosu o kruge pamiatnikov Edinetskoy kulturnoy grupy. Tyragetia. Serie noua II (XVII): 189-203.
Demchenko T.I, Levitskiy O.G. 2006 Kurgany u sela Burlienesht. Revista Arheologică. Serie nouă 2 (1-2): 293-327.
Dergachev V.A. 1973. Pamiatniki epokhi bronzy. Arheologicheskaya karta Moldavii, vol. 3. Kishinev.
Dergachev V.A. 1982. Materialy raskopok arkheologicheskoy ekspeditsii na Srednem Prute (1975-1976 gg.). Kishinev.
Dergachev V.A. 1983. Katakombnaya kultura v Dnestrovsko-Prutskom mezhdureche In: Pervobytnye drevnosti Moldavii, 128-151. Kishinev.
Dergachev V.A. 1986. Moldaviya i sosednie territorii v epokhu bronzy. Kishinev.
Dergachev V.A. 1994. Epoca bronzului. Perioda timpurie. Thraco-Dacica XV: 1-2.
Dergachev V.A. 1997. Metallicheskie izdeliya k probleme genezisa kultur rannego galshtata Karpato- Danubio-nordpontiyskogo Regiona. Kishinev.
Dergachev V.A. 1999. Osobennosti kulturno-istoricheskogo razvitiya Karpato-Podnestrovia. K probleme vzaimodeystviya drevnikh obschestv Sredney, Yugo-Vostochnoy i Vostochnoy Evropy. Stratum plus 2: 169-221.
Dergachev V.A. 2010. Topory-kelty pozdney bronzy Karpato-Podunavia. Vol. 1. Kishinev.
Dergachev V.A. 2010. Evoluţia comunitặţilor patriarhale. Epoca bronzului. In: Istoria Moldovei. 305-308. Chişinău.
Dylis N.V. 1970. Biogeotsenoz. In: Bolshaya sovetskaya entsiklopediya. vol. 3, 330-332. Moskva.
Fedotov S.V. 2008. Vertikalnaya differentsiatsiya landshaftov i problema granits prirodnykh zon v tsentre Russkoy ravniny. Vestnik Voronezhskogo gosudarstvennogo Universiteta. Seriya geografiya. Geoekologiya 2: 5-12.
Glazov V., Kurchatov S. 2005. Tetskanskie kurgany. Novoe v pogrebalnom obriade sarmat Dnestrovsko- Prutskogo Regiona. Revista Arheologica. Serie nouǎ 1(1): 301-320.
Harat K., Potupczyk M., Razumow S. 2014. Charakterystyka źrodeł archeologicznych pozyskanych w latach 1984- -1993. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Archaeologia Bimaris - Monografie 6, 45-204. Poznań.
Ivanova S.V. 2013. Katakombnye kultury. In: S. Hansen, J. Chodorowski, S.D. Kryzhytskiy, G.Y. Ivakin (Eds) Drevnie kultury Severo-Zapadnogo Prichernomoria, 255-275. Odessa.
Ivanova S.V. 2014. Stan badań nad osadnictwem kultur jamowej i katakumbowej w zlewni dolnego Dniestru. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Archaeologia Bimaris - Monografie 6, 17-34. Poznań.
Kachalova N.K. 1974. Ermitazhnaya kollektsiya N.E. Brandenburga. Moskva.
Kaiser E. 2003. Studien zur Katakombengrabkultur zwischen Dnepr und Prut. Archäologie in Eurasien 14. Mainz.
Kashuba M.T., Kurchatov S.I., Scherbakova T.A. 2001-2002. Kochevniki na zapadnoy granitse Velikoy stepi (po materialam kurganov u s. Mocra). Stratum plus 4: 180-252.
Ketraru N.A., Khakheu V.P. 1990. Chokyltianskie kurgany. In: Archeologicheskie issledovaniya v Moldavii (1990 g.), 49-73. Kishinev.
Ketraru N.A., Nikolaeva N.A., Podolskiy N.L., Safronov V.A. 1975. Kurgany u s. Starye Kukoneshty Edinetskogo rayona MSSR. Arheologicheskie otkrytiya (1974 g.): 438.
Klochko V.I., Kośko A., Potupchyk M.V., Włodarczak P., Żurkiewicz D. Ivanova S.V. 2015. Tripolye (Gordineşti group), Yamnaya and Catacomb culture cemeteries, Prydnistryanske, site 1, Yampil Region, Vinnitsa Oblast: an archaeometric and chronometric description and a taxonomic and topogenetic discussion. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd-2nd Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20: 183-255.
Klochko V.I., Kośko A., Razumov S.M., Włodarczak P., Żurkiewicz D. 2015a. Eneolithic, Yamnaya and Noua culture cemeteries from the first half of the 3rd and the middle of the 2nd millennium BC, Porohy, site 3a, Yampil Region, Vinnitsa Oblast: archaeometric and chronometric description, ritual and taxonomic-topogentic identification. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd-2nd Millennium BC. Baltic- Pontic Studies 20: 78-141.
Klochko V.I., Kośko A., Razumov S.M., Włodarczak P., Żurkiewicz D. 2015b. Eneolithic, Babyno and Noua culture cemeteries, Klembivka, site 1, Yampil Region, Vinnitsa Oblast: archaeometry, taxonomy and topogenetics. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd- -2nd Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20: 142-182.
Kośko A. Klochko V.I. 2009. Transit routes between the Baltic and Black Seas: early development stages - from the 3rd to the middle of the 1st millenium BC. An outline of research project. In: A. Kośko, V.I. Klochko (Eds), Routes between the Seas: Baltic-Bug-Boh-Pont from the 3rd to the Middle of the 1st Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 14: 9-18.
Kośko A., Potupczyk M., Razumow S. (Eds). 2014. Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno-zachodnią rubieżą osadnictwa kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984- -2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6. Poznań.
Kremenetskiy K.V. 1991. Paleoekologiya drevneyshikh zemledeltsev i skotovodov Russkoy ravniny. Moskva.
Krushelnytska L. 2006. Kultura Noa na zemliakh Ukrayiny. Lviv.
Kulpin E.S. 2001. Tsivilizatsionnyi fenomen Zolotoy Ordy (Kolonizatsiya yuzhnorusskikh stepey v XIII-XV vekakh). Obschestvennye nauki i sovremennost 3: 74- -88.
Kurchatov S. 2006. I ssledovanie kurganov epokhi bronzy na Srednem Prute. Revista Arheologică. Serie nouă II (1-2): 263-287.
Larina O.V. 1989. Novye kurgannye materialy eneolita-ranney bronzy na Srednem Prute. In: Archeologicheskie issledovaniya v Moldavii (1989 g.), 61 -78. Kishinev.
Larina O.V. 2003. Pozdnetripolskoe pogrebenie gordineshtskogo tipa na Dnestre. In: E. Sava (Ed.) Interferenţe cultural-chronologice în spaţiul nord-pontic, 57-80. Chişinău.
Larina O., Manzura I., Khakheu V. 2008. Brevichenskie kurgany. Kishinev.
Levinskiy A.N., Tentiuk I.S. 1990. I ssledovanie kurganov u s. Mierkulesht. In: Issledovaniya molodykh uchenykh Moldavii, 93-100. Kishinev.
Leviţki O., Demcenko T. 1994. Grupul tumular de la Corjeuţi-Briceni (R. Moldova). Memoria Antiquitatis XIX: 213-233.
Lytvynenko R.O. 2009. Kulturne kolo Babyne (za materialamy pokhovalnykh pamiatok). Avtoreferat na zdobuttia stupenia doktora istorychnykh nauk. Kyiv.
Machnik J. 1991. The earliest Bronze Age in the Carpathian Basin. Bradford.
Makohonienko M., Hildebrandt-Radke I. 2014. Kontekst przyrodniczy i perspektywy studiów paleośrodowiskowych stanowiska kultury jamowej w Pidlisiwce nad Dniestrem, zachodnia Ukraina. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno-zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6, 247-274. Poznań.
Manzura I.V., Klochko E.O, Savva E.N. 1992. Kamenskie kurgany. Kishinev.
Milkov F.N. 1951. L esostepnoy landshaft i ego zonalnoe podrazdelenie. Izvestiya AN SSSR. Seriya geografiya 5: 3-14.
Nikolaeva N.A., Safronov V.A. 1976. Kurgany u s. Dumeny Ryshkanskogo rayona. In: Archeologicheskie issledovaniya (1976 g.), 472-473. Moskva.
Ostroverkhov A.S., Subbotin L.V., Subbotin A.V. 1993. Kurgan epokhi bronzy-eneolita u s. Timkovo. In: Arkheolohichni doslidzhennia v Ukrayini v 1991 roku: 83-84. Lutsk.
Pâslaru I. 2006. Cultura Delacău-Babino. Mangalia.
Popovich S. 2008. I ssledovaniya kurgana u s. Orhey. Revista Archaeologica. Serie nouǎ IV(1): 93-99.
Potupczyk M., Razumow S. 2014. Zgrupowanie cmentarzysk kurhanowych w rejonie jampolskim. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno-zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6: 35-40.
Pustovalov S.Z. 2001-2002. D inamika izmeneniy klimata srednego golocena i nekotorye problemy sotsialno-ekonomicheskikh rekonstruktsiy katakombnogo obschestva Severnogo Prichernomoria. Stratum plus 2: 317-334.
Rafalovich I.A., Ketraru N.A. 1966. I z istorii arkheologii i kraevedeniya Moldavii. In: Problemy geografii Moldavii, vol. I, 108-111. Kishinev.
Rassamakin Y.Y. 1994. The main directions of the development of early pastoral societies of northern Pontic Zone: 4500-2450 BC (Pre-Yamnaya Cultures and Yamnaya Culture). In: A. Kośko (Ed.) Nomadism and Pastoralism in the Circle of Baltic- Pontic Early Agrarian Cultures: 5000-1650 BC. Baltic-Pontic Studies 2: 29-70.
Rassamakin Y.Y. 1997. Svit skotariv. In: Davnia istoriya Ukrayiny, vol. 1, 273-301. Kyiv.
Razumov S., Kośko A., Karnaukh E., Manigda O. 2013. Zvit pro robotu spilnoyi ukrayinsko-polskoyi Yampilskoyi arkheolohichnoyi ekspeditsii v 2012 rotsi (held in the archives of IA NANU). Kyiv.
Razumov S.M., Kośko A., Karnaukh E.G. 2012. Doslidzhennia kurhanu bilia s. Porohy Yampilskoho rayonu Vinnitskoyi Oblasti (held in the archives of IA NANU). Kyiv.
Roman P. 1994. Bronzul timpuriu. In: Enciclopedia arheologiei şi istoriei a României, 212-213. Bucureşti.
Safronov V.A. 1975. Kurgany u s. Starye Kukoneshty Edinetskogo rayona Moldavskoy SSR (s soavtorami). In: Arkheologicheskie otkrytiya 1974 goda. Moskva.
Safronov V.A. 1976. Kurgany u s. Dumiany Ryshkanskogo rayona Moldavskoy SSR. In: Arkheologicheskie otkrytiya 1975 goda. Moskva.
Savva E.N. (= Sava E.). 1992. Kultura mnogovalikovoy keramiki Pruto-Dnestrovskogo mezhdurechia. Kishinev.
Savva E.N. (= Sava E.). 2002. Die Bestattungen der Noua-Kultur. Ein Beitrag zur Erforschung spätbronzezeitlicher Bestattungsriten zwischen Dnestr und Westkarpaten. Prähistorische Archäologie in Südosteuropa 19. Kiel.
Savva E.N., Dergachev V.A. 1984. R askopki kurganov u s. Medvezha. In: Kurgany v zonakh novostroek Moldavii, 98-108. Kishinev.
Sava E., Agulnikov S. 2003. Contribuţii noi la definirea ritului funerar de tip Sabatinovka. In: E. Sava (Ed.) Interferenţe cultural-cronologice în spaţiul nord-pontic, 113-138. Chişinău.
Sava E., Kaiser E. 2011. Poselenie s „zolnikami” u sela Odaia-Michurin, Respublika Moldova (Arkheologicheskie i estestvennonauchnye issledovania). Biblioteca „Tyragetia” XIX. Chişinău.
Shabanova G.A., Izverskaya T.I., Gendov V.S. 2014. Flora i rastitelnost Budzhakskikh stepey Respubliki Moldova. Kishinev.
Sveshnikov I.K. 1974. Istoriya naselennia Peredkarpattia, Podillia i Volyni v kintsi III - na pochatku II tysiacholittia do nashoyi ery. Kyiv.
Sveshnikov I.K. 1990. Kultura mnogovalikovoy keramiki. In: E.A. Balaguri, O.P. Chernykh (Eds) Arkheologiya Prikarpatia, Volyni i Zakarpatia. Eneolit, bronza i rannee zhelezo, 74-76. Kyiv.
Titov V.S. 1975. Otkrytie novoy kultury ranney bronzy v Moldavii. In: Arkheologicheskie issledovaniya (1974 g.). Moskva.
Topal D.A., Tserna S.V. 2010. Pozdnetripolskiy mogilnik i poseleniya u s. Kunicha (Floreshtskiy r-n, Respublika Moldova). Stratum plus 2: 281-298.
Toschev G.N. 1981. O pamiatnikakh katakombnoy kultury na territorii Severo-Zapadnogo Prichernomoria. In: Drevnosti Severo-Zapadnogo Prichernomoria, 63- -71. Kyiv.
Toschev G.N. 1982. Sredniy period bronzovogo veka Severo-Zapadnogo Prichernomoria. Avtoreferat dissertatsii na soiskaniye uchonoy stepeni kandidata istoricheskikh nauk. Kyiv.
Toschev G.N. 1986. Kurgany epokhi bronzy u oz. Yalpug In: Arkheologicheskie otkrytia 1984 g. Moskva.
Toschev G.N. 1986. Zapadnye sviazi kultury mnogovalikovoy keramiki v Severo-Zapadnom Prichernomorie. In: Issledovaniya po arkheologii Severo-Zapadnogo Prichernomoria, 104-115. Kyiv.
Toschev G.N. 1987. Sredniy period bronzovogo veka Yugo-Zapada SSSR (held in the archives of INION AN SSSR.19.06.1987 g., № 29903.).
Włodarczak P., Klochko V., Kośko O., Potupchyk M. 2015. Zvit pro rozkopky kurhaniv bilia sela Pridnistrianske Yampilskoho rayonu Vinnitskoyi Oblasti u 2014 rotsi (held in the archives of IA NANU). Kyiv.
Yarovoy E.V. 1979. Nakhodki sharovidnykh amfor v Moldavii. In: Problemy epokhi bronzy yuga Vostochnoy Evropy 35. Donetsk.
Yarovoy E.V. 1979a. Okhrannye raskopki kurgana u s. Bursucheny. In: Arkheologicheskiye otkrytiya 1978 goda, 491-492. Moskva.
Yarovoy E.V. 1980. Kurgan yamnoy kultury u s. Hrustovaya. In: Arkheologicheskie issledovaniya v Moldavii (1974-1975 gg), 45-58. Kishinev.
Yarovoy E.V. 1983. Kurgan epokhi ranney bronzy u s. Yablona. In: Archeologicheskie issledovaniya v Moldavii (1983 g.), 193-210. Kishinev.
Yarovoy E.V. 1984. Pogrebalnyi obriad nekotorykh skotovodcheskikh plemen Srednego Pruta (po materialam raskopok kurganov u s. Korpach). In: I.I. Artemenko (Ed.) Kurgany v zone novostroek Moldavii: 37-75. Kishinev.
Yarovoy E.V. 1990. Kurgany epokhi eneolita-bronzy Nizhnego Podnestrovia. Kishinev.
Yarovoy E.V. 1990a. K voprosu o zapadnoy granitse katakombnoy kulturno-istoricheskoy Oblasti. In: O.G. Shaposhnikova, V.V. Otroschenko, S.Z. Pustovalov, G.N. Toschev, G.I. Shapovalov (Eds) Problemy izucheniya katakombnoy kulturno-istoricheskoy obschnosti, 114-116. Zaporozhe.
Yarovoy E.V. 1990b. Katakombnye pogrebeniya leso-stepnoy Moldavii. In: O.G. Shaposhnikova, V.V. Otroschenko, S.Z. Pustovalov, G.N. Toschev, G.I. Shapovalov (Eds) Problemy izucheniya katakombnoy kulturno-istoricheskoy obschnosti, 116-119. Zaporozhe.
Yarovoy E.V., Tserna S.V., Popovich S.S. 2012 Pozdnetripolskiy mogilnik u s. Oksentia (Dubossarskiy rayon, Respublika Moldova). Stratum plus 2: 287-302.
Zhurnal Raskopok Brandenburga 1908 Zhurnal Raskopok N.E. Brandenburga 1888-1902 gg. Sankt Peterburg.
License
Copyright (c) 2015 Svetlana V. Ivanova, Gennadiy N. Toschev
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.