Keywords
Eneolithic
Early Bronze Age
Tripolye
Yamnaya
Catacomb
Globular Amphora and Corded Ware cultures
Middle Dniester Area
Podolia
How to Cite
Abstract
The article presents the present state of research on the general issue of the Dniester Region of cultural contacts between communities settling the Baltic and Pontic drainage basins. Some five domains of research shall be brought to discussion in which it is possible to see fresh opportunities for archaeological study, on the basis of ‘Yampil studies’ on Dniester-Podolia (forest-steppe) barrow-culture ceremonial centres from the latter half of the 4th millennium and first half of the 3rd millennium BC. This relates to the peoples of the Eneolithic and the Early Bronze Age. In terms of topogenesis, embracing the Pontic-Tripolye, Yamnaya and Catacomb cultures, as well as Globular Amphora and Corded Ware in central prehistoric Europe.
References
Antoniewicz W. 1925. Eneolityczne groby szkieletowe we wsi Złota w pow. Sandomierskim. Wiadomości Archeologiczne 9: 191-242.
Bandrivskyi M. 2005. Rol azovo-prychornomorskykh stepovykh kultur u pokhodzhenni i rozvytku skotarskoyi spilnoty na zakhodi Podilskoyi vysochyny (3700-2900 rr. do narodzhennia Khrysta). Materialy i doslidzhennia z arkheolohiyi Prykarpattia i Volyni 9: 135-173.
Bunyatyan K. 2010. Pidkarpatska kultura shnurovoyi keramiky. Arkheolohiya 2: 18-30.
Dergachov V.O. 2004. Pizniy period trypilskoyi kultury. In: M.Y. Videiko (Ed.) Entsyklopediya trypilskoyi tsyvilizatsiyi, 109-111. Kyiv.
Dergachev V.A., Manzura I.V. 1991. Pogrebalnye kompleksy pozdnego Tripolia. Kishinev.
Gimbutas M. 1977. The First Wave of Eurasian Steppe Pastoralists into Copper Age Europe. The Journal of Indo-European Studies 5-4: 277-338.
Goslar T., Klochko V.I., Kośko A., Włodarczak P., Żurkiewicz D. 2015. Chronometry of Late Eneolithic and ‘Early Bronze’ cultures in the Middle Dniester area: investigations of the Yampil Barrow Complex. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd-2nd Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20: 256-291.
Harat K., Potupczyk M., Razumow S. 2014. Charakterystyka źródeł archeologicznych pozyskanych w latach 1984-1993. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno-zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6, 45-204. Poznań.
Heyd V. 2011. Yamnaya Groups and Tumuli West of the Black Sea. In: E. Borgna, S. Muller-Celka (Eds) Ancestral Landscapes: Burial mounds in the Copper and Bronze Ages, 529-549. Lyon.
Ivanova S.V. 2014. Stan badań nad osadnictwem kultur jamowej i katakumbowej w zlewni dolnego Dniestru. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia BC w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno-zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6, 17-33. Poznań.
Ivanova S.V. 2015. Protobudzhakskiy gorizont Severo-Zapadnogo Prichernomoria. Stratum plus 2: 275-294.
Iwanowa S., Kośko A., Włodarczak P. 2014. Komponent tradycji kultur ceramiki sznurowej. Amfory w północno-zachodnio- nadczarnomorskich grobach kultury jamowej. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno - zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6, 351-386. Poznań.
Ivanova S.V., Toschev G.N. 2015. ≪Budzhakskie banki≫ kak markery: transkulturnyi i transterritorialnyi aspekt. In: P.P. Tolochko, S.S. Andrukh, G.N. Toschev (Eds) Starozhytnosti Stepovoho Prychornomoria i Krymu XVIII, 17-36. Zaporizhzhia.
Ivanova S.V., Toschev G.N. 2015a. The Middle-Dniester cultural contact area of early metal age societies. The frontier of Pontic and Baltic drainage basin in the 4th/3rd-2nd millenium BC. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd-2nd Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20: 336-405.
Jarosz P. 2012. W czesne etapy osadnictwa kultury ceramiki sznurowej w strefie karpackiej. In: Fortetsia: zbirnyk zapovidnyka „Tustan”, vol. 2, 322-332. Lviv.
Jarosz P., Włodarczak P. 2007. Chronologia bezwzględna kultury ceramiki sznurowej w Polsce południowo-wschodniej oraz na Ukrainie. Przegląd Archeologiczny 55: 71-108.
Kachalova N.K. 1974. Ermitazhnaya kollektsiya N.E. Brandenburga. Epokha bronzy. In: Arkheologia SSSR. Svod arkheologicheskikh istochnikov, V4-12. Moskva.
Kaiser E. 2003. Studien zur Katakombengrabkultur zwischen Dnepr und Prut. Archäologie in Eurasien, vol. 14. Mainz am Rhein.
Kaiser E. 2009. Problemy absoliutnogo datirovaniya katakombnoy kultury Severnogo Prichernomoria. Tyragetia. Serie nouă. III [XVIII], nr. 1, Arheologie. Istorie Antică: 59-70.
Klochko E.O 1990. Redkiy pogrebalnyi kompleks katakombnoy kultury na Srednem Dnestre. In: O.G. Shaposhnikova, V.V. Otroschenko, S.Z. Pustovalov, G.N. Toschev, G.I. Shapovalov (Eds) Problemy izucheniya katakombnoy kulturno-istoricheskoy obschnosti, 28-30. Zaporozhe.
Klochko V.I., Kośko A., Potupchyk M.V., Włodarczak P., Żurkiewicz D. Ivanova S.V. 2015. Tripolye (Gordineşti group), Yamnaya and Catacomb culture cemeteries, Prydnistryanske, site 1, Yampil Region, Vinnitsa Oblast: an archaeometric and chronometric description and a taxonomic and topogenetic discussion. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd-2nd Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20: 183-255.
Klochko V.I., Kośko A., Razumov S.M., Włodarczak P., Żurkiewicz D. 2015a. Eneolithic, Yamnaya, Catacomb and Babyno culture cemeteries, Pidlisivka, barrow 1, Yampil Region, Vinnitsa Oblast: archaeometry, chronometry and taxonomy. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd-2nd Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20: 40-77.
Klochko V.I., Kośko A., Razumov S.M., Włodarczak P., Żurkiewicz D. 2015b. Eneolithic, Yamnaya and Noua culture cemeteries from the first half of the 3rd and the middle of the 2nd millennium BC, Porohy, site 3a, Yampil Region, Vinnitsa Oblast: archaeometric and chronometric description, ritual and taxonomic-topogenetic identification. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd-2nd Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20: 78-141.
Klochko V.I., Kośko A., Razumov S.M., Włodarczak P., Żurkiewicz D. 2015c. Eneolithic, Babyno and Noua culture cemeteries, Klembivka, site 1, Yampil Region, Vinnitsa Oblast: archaeometry, taxonomy and topogenetics. In: A. Kośko (Ed.) Podolia as a Cultural Contact Area in the 4th/3rd-2nd Millennium BC. Baltic-Pontic Studies 20: 142-182.
Klochko V.I., Kośko A., Szmyt M. 1999. A Comparative Chronology of the Prehistory of the Area between the Vistula and Dnieper: 3150-1850 BC. In: A. Kośko (Ed.) The Foundations of Radiocarbon Chronology of Cultures Between the Vistula and Dnieper: 3150-1850 BC, Baltic-Pontic Studies 7: 264-282.
Kośko A. 2000. From research into the issue of the development dependencies of the Corded Ware culture and Yamnaya culture In: S. Kadrow (Ed.) A Turning of Ages / Im Wandel der Zeiten. Jubilee Book Dedicated to Professor Jan Machnik on His 70th Anniversary, 337-346. Kraków.
Kośko A., Klochko V.I., Olshevskiy A. 2012. Rytualnyi obiekt naselennia prychornomorskoyi kulturnoyi spilnoty doby rannoyi bronzy na r. Sian. Arkheolohiya 2: 67-75.
Kośko A., Potupczyk M., Razumow S. (Eds). 2014. Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno-zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6. Poznań.
Kośko A., Razumov S., Żurkiewicz D. 2014. Nasyp kurhanu: morfometria, stratygrafia oraz planigrafia obiektów. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia BC w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno-zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6, 209-212. Poznań.
Kupriyanova E.V. 2014. Manipulyatsii s predmetami v pogrebeniyah epohi bronzyi: ograblenie ili ritual (po materialam mogilnika Stepnoe-7). In: A.G. Sitdikov, N.A. Makarov, N.P. Derevyanko (Eds) Trudy IV (XX) Vserossiyskogo arheologicheskogo s’ezda v Kazani, vol. I, 588-589. Kazan.
Larina O.V. 2003. Pozdnetripolskoe pogrebenie gordineshtskogo tipa na Dnestre. In: E. Sava (Ed.) Interferenţe cultural-chronologice în spaţiul nord-pontic, 57-80. Chişinău.
Leviţki O., Manzura I., Demcenko T. 1996. Necropola tumulara de la Sarateni. Bucureşti.
Machnik J. 1979. Ze studiów nad kulturą ceramiki sznurowej w dorzeczu górnego Dniestru. Acta Archaeologica Carpathica 19: 51-71.
Manzura I.V. 2013. Kultury stepnogo eneolita. In: S. Hansen, J. Chodorowski, S.D. Kryzhytskiy, G.Y. Ivakin (Eds) Drevnie kultury Severo-Zapadnogo Prichernomoria, 115-153. Odessa.
Manzura I.V., Klochko E.O, Savva E.N. 1992. Kamenskie kurgany. Kishinev.
Mihailescu-Birliba V., Szmyt M. 2003. Radiocarbon Chronology of the Moldavian (Siret) Subgroup of the Globular Amphora Culture. In: A. Kośko, V.I. Klochko (Eds) The Foundations of Radiocarbon Chronology of Cultures Between the Vistula and Dnieper: 4000-1000 BC, Baltic-Pontic Studies 12: 82-123.
Movsha T.G. 1971. O severnoy gruppe pozdnetripolskikh pamiatnikov. Sovetskaya Arkheologiya 1: 31-54.
Novozhenov V.A. 2014. Ograblenie mogily kak kommunikativnyi messedzh (po materialam bronzovykh pogrebeniy Kazakhstana) In: A.G. Sitdikov, N.A. Makarov, N.P. Derevianko (Eds) Trudy IV (XX) Vserossiyskogo arkheologicheskogo syezda v Kazani, vol. I, 622-627. Kazan.
Otroschenko V.V. 2013. The catacomb culture phenomenon. In: A. Kośko, V.I. Klochko (Eds) The Ingul-Donets Early Bronze Civilization as Springboard for Transmission of Pontic Cultural Patterns to the Baltic Drainage Basin 3200-1750 BC. Baltic-Pontic Studies 18: 21-38.
Podobed V.A., Usachuk A.N., Tsimidanov V.V. 2014. ≪Ograblenie≫ mogil v kulturakh epokhi bronzy stepnoy i lesostepnoy Evrazii. In: A.G. Sitdikov, N.A. Makarov, N.P. Derevianko (Eds) Trudy IV (XX) Vserossiyskogo arkheologicheskogo syezda v Kazani, vol. I, 628-630. Kazan.
Potemkina T.M. 2004. Osobennosti struktury sakralnogo prostranstva eneoliticheskikh kurhanov so stolbovymi konstruktsiyami (po materialam Severnogo Pricherno- moria). In: A.N. Gey (Ed.) Pamiatniki arkheologii i drevnego isskusstva Evrazii, 215-250. Moskva.
Rassamakin Y.Y. 1994. The main directions of the development of early pastoral societies of northern Pontic Zone: 4500-2450 BC (Pre-Yamnaya Cultures and Yamnaya Culture). In: A. Kośko (Ed.) Nomadism and Pastoralism in the Circle of Baltic-Pontic Early Agrarian Cultures: 5000-1650 BC. Baltic-Pontic Studies 2: 29-70.
Rassamakin Y.Y. 1998. Stanitsa Novosvobodnaya i pontiyskaya step: novyi istochnik resheniya aktualnoy problemy. In: V.Ya. Kiyashko, V.A. Larenok, V.V. Potapov (Eds) Problemy arkheologii Yugo-Vostochnoy Evropy, 64-66. Rostov-na-Donu.
Rassamakin Y.Y. 1999. The Eneolithic of the Black Sea Steppe: Dynamics of Cultural and Economic Development 4500-2300 BC. In: M. Levine, Y. Rassamakin, N. Kislenko, N. Tatarintseva (Eds) Late Prehistoric Exploitation of the Eurasian Steppe, 59-182. Cambridge.
Rassamakin Y.Y. 2002. A spects of Pontic steppe development (4550-3000 BC) in the light of the new cultural-chronological model. In: K. Boyle, C. Renfrew, M. Levine (Eds) Ancient interactions: east and west in Eurasia, 49-73. Cambridge.
Rassamakin Y.Y. 2004. Die nordpontische Steppe in der Kupferzeit (Gräber aus der Mitte des 5. Jt.-Ende des 4. Jt. v. Chr.). Archäologie in Eurasien 17. Mainz am Rhein.
Rassamakin Y.Y. 2011. Eneolithic Burial Mounds in the Black Sea Steppe: From the First Burial Symbols to Monumental Ritual Architecture. In: E. Borgna, S. Muller- Celka (Eds) Ancestral Landscapes: Burial mounds in the Copper and Bronze Ages, 293-306. Lyon.
Rassamakin Y.Y. 2013. From the Late Eneolithic Period to the Early Bronze Age in the Black Sea Steppe: What is the Pit Grave Culture (Late Fourth to Mid-Third Millennium BC)? In: V. Heyd, G. Kulcsar, V. Szeverenyi (Eds) Transitions to the Bronze Age. Interregional Interaction and Socio-Cultural Change in the Third Millennium BC Carpathian Basin and Neighbouring Regions, 113-138. Budapest.
Razumov S.M. 2011. Flint Artefacts of Northern Pontic Populations of the Early and Middle Bronze Age: 3200-1600 BC. Baltic-Pontic Studies 16.
Subbotin L.V. 2000. Severo-Zapadnoe Prichernomore v epokhu ranney i sredney bronzy. Stratum Plus 2: 350-387.
Sulimirski T. 1968. Corded Ware and Globular Amphorae North-East of the Carpathians. London.
Szmyt M. 1999. Between West and East. People of the Globular Amphora Culture in Eastern Europe, Baltic-Pontic Studies 8. Poznań.
Szmyt M. 2013. View from the Northwest: Interaction Network in the Dnieper-Carpathian Area and the People of the Globular Amphora Culture in the Third Millennium BC. In: V. Heyd, G. Kulcsar, V. Szeverenyi (Eds) Transitions to the Bronze Age. Interregional Interaction and Socio-Cultural Change in the Third Millennium BC. Carpathian Basin and Neighbouring Regions, 93-111. Budapest.
Szmyt M. 2014. Fourth-third millennium BC stone cist graves between the Carpathians and Crimea. An outline of issues. In: A. Kośko (Ed.) Reception zones of Pontic Culture traditions: Baltic Basin - Baltic and Black Sea Drainage Borderlands, 4/3 mil. to First Half 2 mil. BC. Baltic-Pontic Studies 19: 108-147.
Toschev G.N. 1991. Zapadnyi areal pamiatnikov katakombnoy kultury. In: Katakombnye kultury Severnogo Prichernomoria, 85-100. Kyiv.
Tkachuk T.M. 2001-2002. Konets etapa CI i nachalo CII tripolskoy kultury verkhnego Podnestrovia (na materialakh poselenia Bilshivtsi. Stratum plus 2: 196-217.
Videiko M.Y. 2002. Trypilska tsyvilizatsiya. Kyiv.
Włodarczak P. 2006. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej. Kraków. 2007. Problem chronologii radiowęglowej kultury ceramiki sznurowej w świetle dendrochronologicznych datowań poźnoneolitycznych osad palafitowych ze Szwajcarii. Archeologia Polski 52: 35-80.
Włodarczak P. 2008. Kultura złocka i problem genezy kultury ceramiki sznurowej w Małopolsce. In: J. Bednarczyk, J. Czebreszuk, P. Makarowicz, M. Szmyt (Eds) Na pograniczu światów. Studia z pradziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko w 60. rocznicę urodzin, 555-576. Poznań.
Włodarczak P. 2014. Sekwencja czynności obrzędowych: problem korespondencji tradycji funeralnych kultury jamowej i kultury ceramiki sznurowej na Wyżynie Podolskiej. In: A. Kośko, M. Potupczyk, S. Razumow (Eds) Naddniestrzańskie kompleksy cmentarzysk kurhanowych społeczności z III i z pierwszej połowy II tysiąclecia przed Chr. w okolicach Jampola, obwód winnicki. Z badań nad północno-zachodnią rubieżą osadnictwa społeczności kręgu kultur „wczesnobrązowych” strefy pontyjskiej. Badania z lat 1984-2014. Archaeologia Bimaris - Monografie 6, 314-340. Poznań.
Yarovoy E.V. 1984. Pogrebalnyi obriad nekotorykh skotovodcheskikh plemen Srednego Pruta (po materialam raskopok kurganov u s. Korpach). In: I.I. Artemenko (Ed.) Kurgany v zone novostroek Moldavii, 37-75. Kishinev.
License
Copyright (c) 2015 Svetlana V. Ivanova, Viktor I. Klochko, Aleksander Kośko, Marzena Szmyt, Gennadiy N. Toschev, Piotr Włodarczak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.