Słowa kluczowe
eastern European forest-steppe
fortified settlements
Podolia
Scythian time
Jak cytować
Abstrakt
The most challenging question regarding the defensive settlements of the Pontic forest-steppe is the reason behind their construction at all and size. The most frequent interpretations centre around two questions: were they to protect from external threats (i.e. the nomads) or were they the result of a carefully planned construction strategy related to the economic and social pressure from the Greek colonies in the Black Sea region? It is also possible that both explanations are true.
Bibliografia
Artamonov M. I. 1955. Arkheologicheskie issledovaniya v Yuzhnoy Podolii v 1952-1953 gg. Kratkie soobshcheniya Instituta istorii i materialnoy kultury 59: 100-116.
Bessonova S.S., Skoryi S.A. 1999. Motroninskoe gorodishche i kurgannyi mogilnik. Itogi i perspektivy issledovaniya. In: S.A. Andrukh (Ed.) Problemy skifo-sarmatskoy arkheologii Severnogo Prichernomoria, 35-38. Zaporozhe.
Bessonova S.S., Skoryi S.A. 2001. Motroninskoe gorodishche skifskoy epokhi (po materialam raskopok 1988-1996 gg.). Kyiv-Krakov.
Boltryk Y.V. 1993. Osnovni skupchennia poselenskikh struktur v Serednomy Prydniprovyi. In: Doslidzhennia starozhytnostey Ukrayiny. Tezy dopovidey naukovoyi konferentsiyi Muzeyu istorychnykh koshtovnostey Ukrayiny – filialu Natsionalnoho muzeyu istoriyi Ukrayiny, 40-42. Kyiv.
Boltryk Y.V., Ignaczak M., Olędzki Ł., Shelekhan O. 2011. Doslidzhennia Severynivskoho horodyshcha. In: D. Kozak (Ed.) Arkheolohichni doslidzhennia v Ukrayini 2010, 41-42. Kyiv-Poltava.
Chochorowski J. 1999. Żelazny oręż barbarzyńców – wczesna epoka żelaza poza zasięgiem cywilizacji klasycznych. In: J.K. Kozłowski (Ed.) Encyklopedia Historyczna Świata, vol. I, Prehistoria, 304-395. Kraków.
Chochorowski J. 2014 Scytowie a Europa Środkowa – historyczna interpretacja archeologicznej rzeczywistości. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 35: 9-58.
Chochorowski J., Skoryi S. 2006. Oboronitelnaya sistema Motroninskogo gorodishcha. Arkheolohichnyi litopys Livoberezhnoyi Ukrayiny 1: 74-84.
Czopek S. 1992. Południowo-wschodnia strefa kultury pomorskiej. Rzeszów.
Czopek S. 2009. The Role of the Dniester Route – the San River in the Bronze and Early Iron Ages, In: A. Kośko, V. Klochko (Eds) Routes between the seas: Baltic – Boh – Bug – Pont from the 3rd to the middle of the 1st millennium BC, Baltic-Pontic Studies 14, 475-489. Poznań.
Czopek S. 2010. Rola szlaku Dniestr – San w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza In: M. Ignaczak, A. Kośko, M. Szmyt (Eds) Między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szlaki międzymorza IV – I tys. przed Chr., Archaeologia Bimaris, Dyskusje 4, 453-463. Poznań.
Daragan M. 2004. Periodisierung und Chronologie der Siedlung Žabotin. Eurasia Antiqua 10: 55-146.
Daragan M. 2010. Geoinformatsionnyi analiz transformatsii poselencheskikh struktur w nachale rannego zheleznogo veka v Srednem Podneprove: sostoyanie problem i perspektivy issledovaniya (held in archives of IA NANU).
Daragan M., Kashuba M., Razumov S. 2010. Geoinformatsionnyi analiz chernolesskoy fortifikatsii (10.-9. vv. do n.e., pravoberezhe srednego Dnepra). Poisk obiasnitelnoy modeli. Revista Arheologică 5 (2): 91-128.
Fialko O., Boltryk Yu. 2003. Napad skifiv na Trakhtemyrivske horodyshche. Kyiv.
Grechko D.S. 2010. Naselennia skifskoho chasu na Siverskomu Dintsi. Kyiv.
Gumilow L. 2004. Śladami cywilizacji wielkiego stepu. Warszawa.
Hammond N.G. L. 1994. Dzieje Grecji. Warszawa.
Harding A.F., Rączkowski W., with a specialist report by Ważny T. 2009. The Date and Internal Organisation of Early Iron Age Fortified Sites in North-Western Poland: New Results from geophysical Survey and dendrochronological dating. Przegląd Archeologiczny 57: 39-71.
Herodotus 1959. Dzieje. Tłumaczenie i opracowanie S. Hammera. Warszawa.
Ignaczak M. 2009. The Role of Baltic-Black Sea Routes in the Development of Lusatian Culture Societies in the Decline Bronze and Early Iron Ages, In: A. Kośko, V.I. Klochko (Eds) Routes Between the Seas: Baltic – Boh – Bug – Pont from the 3rd to the Middle of the 1st Millennium BC, Baltic-Pontic Studies 14, 390-400. Poznań.
Ignaczak M. 2011. Rola szlaków międzymorza w rozwoju społeczeństw kultury łużyckiej w schyłku epoki brązu i w początkach epoki żelaza”. In: M. Ignaczak, A. Kośko, M. Szmyt (Eds) Między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szlaki międzymorza IV-I tys. przed Chr., Archaeologia Bimaris, Dyskusje 4, 387-396. Poznań.
Ignaczak M. 2012. Grodziska strefy lasostepu pontyjskiego we wczesnej epoce żelaza. Wstęp do dyskusji. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 28: 173-186.
Ilinskaya V.A., Terenozhkin A.I. 1983. Skifiya VII-IV v. do n.e, Kyiv.
Krushelnytska L. 1993. Pamiatky rannoskifskoho chasu (HaC-HaD). In: L. Krushelnytska, V. Lahodzka (Eds) Pamiatky halshtatskoho periodu v mezhyrichchi Visly, Dnistra i Prypiati, 143-239. Kyiv.
Ławniczak M. 2015. Grodziska wczesnoscytyjskie prawobrzeżnej Ukrainy. Zagadnienia ewidencji oraz systematyki, (Held in the archives of Adam Mickiewicz University).
Makohonienko M. 2009. Natural Scientific Aspects of Prehistoric and Early Historic Transit Routes in the Baltic-Pontic Cultural Area In: A. Kośko, V. Klochko (Eds) Routes Between the Seas: Baltic – Boh – Bug – Pont from the 3rd to the Middle of the 1st Millennium BC, Baltic-Pontic Studies 14, 19-71. Poznań.
Makohonienko M. 2011. Przyrodnicze aspekty pradziejowych i wczesnohistorycznych szlaków tranzytowych bałtycko-pontyjskiej przestrzeni kulturowej, In: M. Ignaczak, A. Kośko, M. Szmyt (Eds) Między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szlaki międzymorza IV – I tys. przed Chr., Archaeologia Bimaris, Dyskusje, 4, 21-60. Poznań.
Medvedskaya I.N. 1992. Periodizatsiya skifskoy arkhaiki i Drevniy Vostok. Rossiyskaya arkheologiya 3: 86-107.
Murzin V.Yu., Rolle R. 1996. Skifski mista v lisostepu (do postanovky pytannia). In: O.B. Suprunenko (Ed.) Bilske horodyshche v konteksti vyvchennia pamiatok rannoho zaliznoho viku Evropy, 175-190. Poltava.
Samoliuk V. 2005. Zolnyk mohylianskoyi hrupy poblyzu mista Netishyn. In: V.V. Otroshchenko (Ed.) Na poshanu Sofiyi Stanislavivny Berezanskoyi (zbirka naukovykh prats), 203-319. Kyiv.
Shramko B.A. 1987. Belskoe gorodishche – gorod Gelon. Kyiv.
Shramko B.A. 1999. Vozniknovenie Belskogo gorodishcha. Drevnosti 1997-1998 gg. Kharkovskiy istoriko-arkheologicheskiy ezhegodnik: 50-58.
Skoryi S.A. 1990. Kurhan Perepiatykha (do etnokulturnoyi istoriyi Dniprovskoho Pravoberezhzhia). Kyiv.
Skoryi S.A. 2001. Plemena Vostochnoevropeyskoy Lesostepi v skifskuyu epokhu. Velikaya Skifiya (kurs lektsiy). Kyiv-Zaporozhe.
Skoryi S.A. 2003. Skify v Dneprovskoy Pravoberezhnoy Lesostepi. Kyiv.
Smirnova G.I. 1961. Severinovskoe gorodishche. Arkheologicheskiy sbornik Gosudarstvennogo Ermitazha 2: 88-103.
Smirnova G.I. 1996. Nemirovskoe gorodishche. Arkheolohiya 4: 67-84.
Swindles G.T., Plunkett G., Roe H.M. 2007. A delayed climatic response to solar forcing at 2800 cal. BP: multiproxy evidence from three Irish peatlands. Holocene 17: 177-182.
Świętosławski W. 1997. Archeologiczne ślady najzadów tatarskich na Europę Środkową w XIII w. Łódź.
Terenozhkin O.I. 1961. Predskifskiy period na Dneprovskom Pravoberezhe. Kyiv.
van Geel B., van der Plicht J., Killian Z.M.R., Klaver E.R., Kouwenberg J.H.M., Renssen H., Reynaud-Farrera H.I., Waterbolks H.T. 1998. The sharp rise of delta 14C ca. 800 cal BC: possible causes, related climatic teleconnections and the impact on human environments. Radiocarbon 40: 535-550.
Ważny T. 2009. Dendrochronologia drewna biskupińskiego, czyli co drzewa zapisały w przyrostach rocznych. In: L. Babiński (Ed.) Stan i perspektywy zachowania drewna biskupińskiego, 63-76. Biskupin.
Zastawnyj F., Kusiński W. 2003. Ukraina: przyroda – ludność – gospodarka. Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Marcin Ignaczak, Yuriy Boltryk, Oleksandr Shelekhan, Oksana Lifantii, Łukasz Olędzki
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.