Słowa kluczowe
Funnel Beaker culture
Tripolye culture
cultural impact
Western Ukraine
4th millennium BC
Jak cytować
Abstrakt
In scientific literature the discussion over the evident ties between the Baden complex and Tripolye culture dates back to the mid 1990s and is related to Sofievka type complexes. In earlier papers by scholars on TC Stage CII only passing mention was given to Baden influences, the exception being works by Mykhailo Videiko, who paid particular attention to contacts with the Carpathian Basin. He noted their impact upon Troyaniv-Gorodsk type complexes and pointed out the presence of the Baden pottery style in the settlements of the Kasperivtsy-Gordineşti complex. The adoption of Baden traits by communities belonging to the Funnel Beaker and Tripolye cultures in western Volhynia ran along very different lines. The quantity of data on Baden influence upon Funnel Beaker culture communities in the area between the Western Bug, Upper Dniester and Styr rivers remains small.
Bibliografia
Baxa P., Kaminská L. 1984. Nové należy bolerázkiej skupiny z Bratislavy. Slovenská Archeológia 32 (1): 179-194.
Bronicki A., Kadrow S., Zakościelna A. 2003. Radiocarbon Dating of the Neolithic Settlement in Zimne, Volhynia, in Light of the Chronology of the Lublin-Volhynia Culture and the South-Eastern Group of the Funnel Beaker Culture. Baltic-Pontic Studies 12: 22-66.
Dergachev V.A. 1980. Pamyatniki pozdnego Tripolya. Kishinev.
Diachenko A., Rybicka M., Hawinskyj A., Król D., Sîrbu G. 2019. New excavations in Vynnyky and the issue of the Funnel Beaker culture – Tripolye frontier. In: A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu (Eds) Between the East and the West. Dynamics of Social Changes from the Eastern Carpathians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd Millennium BC (Preliminary study), 17-30. Rzeszów.
Furholt M. 2009. Die nördlichen Badener Keramikstile im Kontext des mitteleuropäischen Spätneolithikums (3650–2900 v. Chr.). Studien zur Archäologie in Ostmitteleuropa / Studia nad Pradziejami Europy Środkowej 3. Bonn.
Gumiński W. 1989. Gródek Nadbużny. Osada kultury pucharów lejkowatych. Wrocław – Warszawa – Kraków.
Havinskyi A. 2013. Poseleniya kultury liychastykh kubkiv Vynnyky-Lysivka. In: A. Pozikhovski, J. Rogoziński, M. Rybicka (Eds) Na pograniczu kultury pucharów lejkowatych i kultury trypolskiej. Collectio Archaeologica Ressoviensis 26, 55-74. Rzeszów.
Hawinskyj A., Pasterkiewicz W., Rybicka M. 2013. Kotoryny, rej. Żydaczów, stan. Grodzisko III. Osadnictwo z okresu neolitu. In: K. Harmata, J. Machnik, M. Rybicka (Eds) Natural environment and man on the upper Dniester – region of the Halyč-Bukačivci basin – in prehistory and early medieval period. Polska Akademia Umiejętności. Prace Komisji Prehistorii Karpat 6, 169-284. Kraków.
Kadrow S. 1995. Absolute Chronology of the Sofievka Type in the Light of „Wiggle Matching Analysis”. Baltic Pontic Studies 3: 141-147.
Kadrow S., Kośko A., Videiko M. 1995. Pottery Stylistics of the Sofievka type. Baltic Pontic Studies 3: 200-213.
Konopla W., Havinskyi A. 2013. Poseleniya kultury liychastogo posudu Rudniki v pivnichno-skhidnomu Peredkarpatti. In: A. Pozikhovski, J. Rogoziński, M. Rybicka (Eds) Na pograniczu kultury pucharów lejkowatych i kultury trypolskiej. Collectio Archaeologica Ressoviensis 26, 37-54. Rzeszów.
Kośko A. 1981. Z badań nad grupą radziejowską kultury pucharów lejkowatych. In: T. Wiślański (Ed.) Kultura pucharów lejkowatych w Polsce, 191-205. Poznań.
Kośko A., Videiko M. 1995. Origins of Neolithic-Eneolithic Cremation Rites in Europe and Sofievka Type Rituals. Baltic Pontic Studies 3: 135-140.
Koštuřik P. 2007. Eneolitické osidleni hradiska u Kramolina ve středoevropských souvislostech. Brno.
Król D., Rybicka M. 2016. Krytyka datowań radiowęglowych. In: A. Diaczenko, D. Król, A. Kyrylenko, M. Rybicka, D. Werteletski, Nowomalin-Podobanka i Kurgany Dubowa. Osiedla kultury trypolskiej na zachodnim Wołyniu, 119-123. Rzeszów.
Kruk J., Milisauskas S. 1999. Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu. Kraków.
Kruts V., Ryzhov S. 2000. Tripolye culture in Volhynia (Gorodsk-Volhynian group). Baltic-Pontic Studies 9: 86-110.
Markevich V.I. 1981. Pozdnetripolskiye plemena severnoy Moldavii. Kishinev.
Medunova-Benešova A. 1972. Jevišovice-StáryZamek. Schicht B. Katalog der Funde. Brno.
Medunova-Benešova A. 1981. Jevišovice-Stáry Zamek. Schicht C2, C1, C. Katalog der Funde. Brno.
Pasterkiewicz W., Pozikhovski A., Rybicka M., Verteletskyi D. 2013. Z badań nad problematyką oddziaływań kręgu badeńskiego na wschodnie rejony Wyżyny Wołyńskiej. In: A. Pozikhovski, J. Rogoziński, M. Rybicka (Eds) Pogranicze kultury trypolskiej i kultury pucharów lejkowatych. Collectio Archaeologica Ressoviensis 26: 251-292. Rzeszów.
Peleshchyshyn M.A. 2004. Eneolitichnye poseleniya Zimne v zakhidniy Volini. Ternopil.
Pelisiak A. 2002. Organizacja wewnętrzna osad ludności kultury pucharów lejkowatych. Dobroń, stan. 1, Polska środkowa. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 23: 55-120. Rzeszów.
Pozikhovskyj O. 2019. An attempt to define a chronology of the Late Tripolye settlement near the village of Holyshiv in the Western Volhynia. In: A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu (Eds) Beetwen the East and the West. Dynamic of Social Changes from the Eastern Carpatians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd Millennium BC (Preliminary study), 31-42. Rzeszów.
Pozikhovskyj O.L., Ochrimenko G.O. 2005. Piznotripilske poseleniya bilya s. Golishiv na Zakhidniy Volini. In: G. Okhri- menko (Ed.) Arkheologichna spadshchina Yana Fitske, 216-279. Lutsk.
Rybicka M. 1995. Przemiany kulturowe i osadnicze w III tys. przed Chr. na Kujawach. Kultura pucharów lejkowatych i amfor kulistych na Pagórach Radziejowskich. Łódź.
Rybicka M. 2015. Eastern peripheries of the Funnel Beaker Culture. In: A. Diachenko, F. Menotti, S. Ryzhov, K. Bunyatyan, S. Kadrow (Eds) The Cucuteni-Tripilia Cultural Complex and its neighbours, 161-176. Lviv.
Rybicka M. 2016. Ceramika kultury pucharów lejkowatych i kręgu badeńskiego. In: A. Diaczenko, D. Król, A. Kyrylenko, M. Rybicka, D. Werteletski, Nowomalin-Podobanka i Kurgany Dubowa. Osiedla kultury trypolskiej na zachodnim Wołyniu, 101-118. Rzeszów.
Rybicka M. 2017. Kultura trypolska a kultura pucharów lejkowatych. Chronologia i natę-żenie kontaktów. Rzeszów.
Rybicka M., Hawinskyi A., Król D., Diachenko A. 2018. Eastern impulses in the eastern group of the Funnel Beaker culture. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 47: 395-419.
Rybicka M., Hawinskyj A., Pasterkiewicz W. 2019. Leżnica, stanowisko Czub – osiedle kultury pucharów lejkowatych na zachodnim Wołyniu z analizą zabytków krzemiennych autorstwa Witalija Konopli. Rzeszów.
Rybicka M., Król D., Rogoziński J. 2014. Pawłosiów, stan 52, woj. podkarpackie. Osada kultury pucharów lejkowatych. In: M. Rybicka (Ed.) Wschodnie pogranicze grupy południowo-wschodniej kultury pucharów lejkowatych. Collectio Archaeologica Ressoviensis 28, 67-256. Rzeszów.
Šmid M., Kalabkova P. 2015. Pre-Boleraz, Boleraz, and Post-Boleraz development in Morawia. In: M. Nowak, A. Zastawny (Eds) The Baden culture around the Western Carpathians. Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, 75-94. Kraków.
Struhár V., Soják M., Cheben M. 2015. The Baden culture Hilltop settlements in northern Slovakia and their „socio-symbolic” importance. In: M. Nowak, A. Zastawny (Eds), The Baden culture around the Western Carpathians. Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, 151-174. Kraków.
Vertleletskyi D. 2016. Keramika poseleniya Novomalin-Podobanka. In: A. Diaczenko, D. Król, A. Kyrylenko, M. Rybicka, D. Werteletski, Nowomalin-Podobanka i Kurgany-Dubowa. Osiedla kultury trypolskiej na zachodnim Wołyniu, 35-69. Rzeszów.
Vertleletskyi D. 2019a. Pottery of Gordineşti group of the Tripolye culture from Vynnyky-Zhupan. Preliminary study. In: A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu (Eds) Between the East and the West. Dynamics of Social Changes from the Eastern Carpathians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd Millennium BC (Preliminary study), 43–90. Rzeszów.
Vertleletskyi D. 2019b. Pottery of Gordineşti group of the Tripolye culture from Zvenyachyn. Preliminary study. In: A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu (Eds) Between the East and the West. Dynamics of Social Changes from the Eastern Carpathians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd Millennium BC (Preliminary study), 91-102. Rzeszów.
Videiko M. 2000. Tripolye and the cultures of central Europe: facts and character of interactions: 4200–2750 BC. Baltic-Pontic Studies 9: 13-68. Poznań.
Videiko M. 2008. Baden Culture Influence to the East of the Carpathian Mountains. In: M. Furholt, M. Szmyt, A. Zastawny, E. Schalk (Eds) The Baden Complex and the Outside World. Studien zur Archaologie in Ostmitteleuropa / Studia nad Pradziejami Europy Środkowej 4, 189-204. Bonn.
Zapotockŷ M. 2000. Cimburk und die Höhensiedlungen des frühen und älteren Äneolithikums in Böhmen. Praha.
Zastawny A., Grabowska B. 2011. Zespoły typu Modlnica z ceramiką ściegu bruzdowego (Furchenstichkeramik) ze st. 5 w Modlnicy. In: J. Chochorowski, J. Kruk, J. Rydzewski (Eds) Modlnica, st. 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu. Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, 173-229. Kraków.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Małgorzata Rybicka, Dmytro Verteletskyi
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.