Przegląd Politologiczny

Współpraca Stanów Zjednoczonych z Kenią w obszarze bezpieczeństwa w drugiej dekadzie XXI wieku

2021-07-27T19:55:07+00:00

Tematem artykułu jest współpraca Stanów Zjednoczonych z Kenią w obszarze bezpieczeństwa w drugiej dekadzie XXI wieku. We wprowadzeniu przedstawiono założenia metodologiczne artykułu oraz syntetyczne tło historyczne. Pierwsza część artykułu obejmuje ramy teoretyczne. Druga część przedstawia wzrost strategicznego zaangażowania Stanów Zjednoczonych w Afryce, w tym w Afryce Wschodniej, w XXI wieku. W trzeciej części omówiono wspólne wysiłki Stanów Zjednoczonych i Kenii w walce z terroryzmem i piractwem. Czwarta część poświęcona jest szkoleniom i pomocy rozwojowej dla kenijskiego sektora bezpieczeństwa. Rozważania prowadzone są w ramach postkolonialnego nurtu teorii stosunków międzynarodowych. Podczas badań skorzystano z metody analizy źródeł tekstowych. Główna teza artykułu zakłada, że chociaż Afryka, w tym Kenia, nie były szczególnie ważnymi obszarami strategicznego zainteresowania Stanów Zjednoczonych, to kraje te miały istotne wspólne interesy bezpieczeństwa i podejmowały współpracę w celu ich realizacji. Przede wszystkim dotyczyło to przeciwdziałania międzynarodowemu terroryzmowi, ale także ogólnej stabilizacji Afryki Wschodniej. W przyszłości znaczenie Afryki Wschodniej w polityce amerykańskiej powinno systematycznie rosnąć, zarówno w sferze gospodarczej, jak i bezpieczeństwa, co pociągnie za sobą dalsze zacieśnianie współpracy między USA a Kenią.

Rozwój terytorialny współczesnej Rumunii: trudne dążenia do realizacji europejskiego modelu regionalizacji

2021-07-16T12:17:26+00:00

Uzasadnieniem niniejszego artykułu jest fakt, że polityka regionalna, w pełnym europejskim znaczeniu tego słowa, nigdy nie była dokładnie realizowana w Rumunii od momentu przystąpienia do UE w 2007 roku. Nasze badania próbują ocenić, czy istnieją jakieś wstępne historyczne atuty, które mogłyby ułatwić proces nowoczesnej regionalizacji, a następnie zbadać polityki, które zostały oficjalnie wdrożone w celu dostosowania się do ogólnych ram rozwoju terytorialnego UE. Wreszcie badamy podejścia ad hoc kilku lokalnych administratorów publicznych w kraju, innowacyjne podejścia opracowane w celu naprawienia oczywistego braku spójności rządowych polityk publicznych w tej dziedzinie. W tym kontekście naszym celem jest porównanie ogólnego postępu kraju w kierunku prawdziwego rozwoju regionalnego z pewnymi krokami podjętymi ostatnio przez niektóre lokalne organy administracyjne, krokami, które już okazały się dochodowe dla kilku powiatów w północno-zachodniej Rumunii.

Nieszczęścia nad Polską: wybory prezydenckie w 2020 r.

2021-07-16T12:17:24+00:00

Wybory prezydenckie w Polsce zawsze przyciągały więcej wyborców niż parlamentarne. Pomimo pandemii COVID-19 frekwencja w 2020 r. była niemal najwyższa od 1989 r. Może się wydawać, że wyborcy zwyczajnie skorzystali z okazji, żeby wyjść z domu, ponieważ restrykcje wprowadzone z powodu pandemii znacznie ograniczyły swobodę poruszania się. Paradoksalnie, bardziej prawdopodobne może być jednak wyjaśnienie, że zwiększone zainteresowanie wyborców wynikało z postępującej autokratyzacji systemu – kolejnego wyzwania, z jakim Polacy mierzą się od 2015 r. Wybory zakończyły się reelekcją Andrzeja Dudy, który zawdzięczał swe zwycięstwo między innymi poparciu wśród słabiej wykształconych i starszych mieszkańców obszarów wiejskich. W rezultacie rządząca partia Prawo i Sprawiedliwość, która wsparła Dudę w kampanii wyborczej, ponownie zdołała uniknąć problemów wynikających z kohabitacji.

Największe polskie miasta wobec pierwszej fali pandemii COVID-19. Perspektywa miejskiej administracji samorządowej

2021-07-16T12:17:22+00:00

Celem artykułu jest analiza działań miejskiej administracji samorządowej ukierunkowanych na przeciwdziałanie destrukcyjnym skutkom pandemii COVID-19 w okresie tzw. pierwszej fali pandemii COVID-19 (marzec–czerwiec 2020). Artykuł koncentruje się na polskich miastach na prawach powiatu i przedstawia wyniki ogólnopolskiego badania ankietowego, w którym uczestniczyli przedstawiciele 47 urzędów miejskich, uzupełnione o analizę treści dokumentów (ustaw, rozporządzeń i zaleceń) oraz elementy analizy porównawczej. Przeprowadzone postępowanie badawcze nie pozwala na potwierdzenie hipotezy. Nie istnieje bowiem schemat reakcji na pandamię COVID-19, na który składają się działania miejskiej administracji samorządowej o “oddolnym” charakterze prowadzone w najbardziej doświadczonych przez pandemię COVID-19 obszarach polityki miejskiej. Okazuje się, że większość prowadzonych działań to działania “odgórne”, które wpisują się – co wynika z odpowiedzi respondentów – w rozwiązania przyjęte przez centralną administrację rządową.

Wskaźniki jakości demokracji w regionach Europy w latach 2016–2020. W kierunku erozji demokracji w państwach Europy Środkowej i Wschodniej?

2021-07-16T12:17:20+00:00

Cechą wspólną w państwach Europy Środkowej i Wschodniej (EŚW) wydaje się być dość podobny poziom jakości demokracji. Celem artykułu jest przeanalizowanie, czy w państwach EŚW mamy obecne zjawisko odwrotu od demokracji oraz czy istnieją wyraźne różnice w poziomie demokracji między państwami EŚW a starymi państwami UE. Ocenie poddano wskaźniki jakości demokracji w grupach państw EŚW, Północnej, Południowej oraz Zachodniej. Analiza ujawniła, podobnie jak wcześniejsze badania litewskiego politologia Sauliusa Spurgi, iż nie ma wyraźnej różnicy między wskaźnikami grupy państw EŚW a grupą państw Europy Południowej (m.in. Hiszpanii, Portugalii, Grecji). Z kolei w przypadku państw skandynawskich i południowoeuropejskich pojawiają się istotne różnice w poziomie wskaźników demokracji. Dane wyraźnie wskazują wyższy poziom jakości demokracji w państwach skandynawskich. Potwierdzają to wyniki raportów jakości demokracji z lat 2006, 2008 oraz 2010. Na podstawie dokonanej analizy można stwierdzić, że różnice w jakości demokracji w grupie starych państw członkowskich UE są większe niż różnice pomiędzy państwami grupy EŚW a państwami Europy Południowej.

„Bezbożny sojusz”? populizm i wiodące religie monoteistyczne

2021-07-16T12:17:18+00:00

Populizm to jedno z największych wyzwań współczesności nie tylko w rozumieniu kulturowym, społecznym i politycznym, ale także religijnym. Niezależnie od tego, czy to judaizm, chrześcijaństwo lub islam, każda z tych religii wraz z jej symbolami, obrazami, metaforami i przypowieściami, jest narażana na mimowolny i „bezbożny sojusz” z populizmem, który wykorzystuje religię do osiągnięcia własnych celów na drodze politycznej manipulacji, potęgowania postaw antyimigranckich, dewaluacji innych grup społecznych, a także antyestablishmentu i antypluralizmu. Celem niniejszego artykułu jest zatem ukazanie relacji, jakie zachodzą pomiędzy populistyczną „ideologią o cienkim rdzeniu”, a głównymi religiami monoteistycznymi w ramach ideologicznego zawłaszczania religii przez populistów, które posiada każdorazowo jednakowy „punkt styczny”, tj. upolitycznienie religii i sakralizację polityki.

Rezyliencja jako paradygmat bezpieczeństwa w czasach przewlekłych kryzysów

2021-07-16T12:17:16+00:00

W dobie przewlekłych i cyklicznych kryzysów takich jak epidemie, wzmożone ruchy migracyjne, czy zmiany klimatyczne rezyliencja stała się atrakcyjnym i zyskującym na popularności podejściem do bezpieczeństwa. Dostarcza ona inspiracji do zmiany sposobu myślenia o zarządzaniu kryzysowym, rozproszeniu odpowiedzialności za bezpieczeństwo czy temporalności zagrożeń. Rezyliencja skupia uwagę na wspólnotowych i indywidualnych mechanizmach radzenia sobie z kryzysami, adaptacji do ciężkich warunków oraz powrocie do jakiejś formy normalnego stanu po okresie kryzysu. Celem artykułu jest przegląd i przybliżenie koncepcji rezyliencji, zaoferowanie syntezy obecnego rozumienia tej koncepcji oraz porównanie jej różnych inkarnacji w perspektywie nauk o polityce i bezpieczeństwie. Autor postuluje, iż rezyliecja jest obiecującym podejściem teoretycznym, i tym samym powinna być szerzej wykorzystywana w badaniach nad polskimi dyskursami i praktykami bezpieczeństwa.

Czy Polacy są za uniwersalizmem świadczeń – badanie społeczności lokalnej po wprowadzeniu Programu „Rodzina 500 Plus”. Raport z badań – region koniński

2021-07-16T12:17:14+00:00

Od 2016 roku realizowany jest w Polsce program „Rodzina 500 Plus”, stanowiący istotny element polityki rodzinnej. W artykule przedstawiono wyniki badania, dotyczącego stosunku wyodrębnionej grupy mieszkańców do programu oraz stopnia poparcia dla jego uniwersalnego charakteru, na poszczególnych etapach realizacji. Pierwsze badanie nastąpiło po prawie roku funkcjonowania programu. Jego celem była wstępna ocena dotycząca realnego odbioru przez społeczeństwo pierwszych miesięcy realizacji Programu 500+, zarówno z punktu widzenia beneficjentów, jak i obserwatorów. Badanie z roku 2017 pozwoliło na szczegółową analizę, ocenę z punktu widzenia uniwersalnego charakteru świadczeń, stopnia akceptacji programu oraz postulowanych zmian. Studia zostały przeprowadzone metodą wywiadów bezpośrednich. We wszystkich badanych grupach widoczny jest brak zrozumienia i akceptacji uniwersalnego charakteru świadczenia. Badania z roku 2017 ukazują krytyczne wnioski wszystkich grup do uniwersalnych rozwiązań o charakterze pieniężnym, mankamenty tej formy są widoczne na konkretnych przykładach.

Inkluzja społeczeństwa obywatelskiego w procesy podejmowania decyzji na poziomie lokalnym: wpływ projektów międzynarodowych

2021-07-16T12:17:08+00:00

Celem artykułu jest wyodrębnienie czynników, które mają bezpośredni wpływ na poziom uczestnictwa mieszkańców w procesach administracyjnych, oraz opracowanie propozycji, które zapewnią systematyczne stosowanie mechanizmów włączenia społeczności lokalnej do podejmowania decyzji. Obecnie na Ukrainie trwają procesy decentralizacji, które mają na celu podwyższenie poziomu zarządzania, w związku z czym odbyło się łączenie rad miejskich i wiejskich. Znaczący wpływ na te procesy mają projekty międzynarodowe, pomagające nowoutworzonym hromadom (jednostka podziału administracyjnego) wprowadzać lepsze praktyki zarządzania, zwłaszcza poprzez włączenie społeczeństwa obywatelskiego do podejmowania decyzji na poziomie lokalnym. Problem polega na tym, że mieszkańcy z jednej strony nie wiedzą, jakie istnieją mechanizmy uczestnictwa w procesach administracyjnych, a z drugiej strony – władze lokalne niewystarczająco informują o możliwościach włączenia społeczeństwa do podejmowania decyzji. W niniejszej pracy zastosowano dwie główne techniki badawcze: wywiad i ankietowanie. Analiza została przeprowadzona na przykładzie nowoutworzonych hromad, które uczestniczyły w Programie „Decentralizacja przynosi lepsze wyniki i efektywność” (DOBRE), realizowanym przez międzynarodową organizację Global Communities i finansowanym ze środków Agencji Stanów Zjednoczonych ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID). Ustalono, że mieszkańcy nie są wystarczająco zorientowani w mechanizmach umożliwiających im uczestnictwo w procesach podejmowania decyzji na szczeblu lokalnym oraz możliwości ich wykorzystania. Ponadto stwierdzono, że istnieje związek wzajemny: im wyższy poziom wiedzy społeczeństwa obywatelskiego (jak otrzymać dostęp do informacji o usługach, za które odpowiadają władze lokalne), tym wyższy poziom jego zadowolenia z uczestnictwa w podejmowaniu decyzji. Potencjalnym zagrożeniem po zakończeniu projektów międzynarodowych może być cofnięcie w przemianach, które zostały wprowadzone w hromadach. W celu uniknięcia takiej sytuacji może być zaproponowane stworzenie w strukturze jednostek samorządowych osobnego wydziału odpowiadającego za wdrożenie przemian w hromadach albo przegląd funkcji już istniejących wydziałów, ich reformowanie i wprowadzenie „dobrych praktyk” dla monitoringu, analizy, zbioru danych oraz stworzenie warunków dla wewnętrznej koordynacji kierunków rozwoju.

Długi cień historii. Kontrola cywilna a efektywność polskich sił zbrojnych

2021-07-16T12:17:05+00:00

Artykuł prezentuje wyniki badań stanowiących część historyczno-porównawczego studium wyzwań, jakie wejście do NATO postawiło przed siłami zbrojnymi i polityką obronną Polski. Badając ewolucję stosunków cywilno-wojskowych (SCW) w Polsce przed i po jej wstąpieniu do NATO pytaliśmy czy mają one formę kopii, szablonów czy progów uznanych „zachodnich” rozwiązań instytucjonalnych. Pytaliśmy też, czy można uznać, że Polskie siły zbrojne zaakceptowały demokratyczną kontrolę cywilną nad sobą behawioralnie, postawowo i konstytucjonalnie. Przeprowadziliśmy trzy serie bezpośrednich, częściowo ustrukturalizowanych wywiadów w latach 1996, 2006 i 2015–2016 przy użyciu własnego kwestionariusza zawierającego pytania otwarte. W wywiadach wzięło udział 41 osób reprezentujących istotną część polskich decydentów i ekspertów zaangażowanych w proces poszerzania NATO. Ich wyniki zostały zweryfikowane rezultatami badań archiwalnych pierwotnych źródeł polskiej doktryny obronnej, w tym ustaw i publikowanych oświadczeń dotyczących koncepcji, praktyk i procedur militarnych. Krytyczny przegląd istniejącej, głównie angielskojęzycznej literatury posłużył poszerzeniu perspektywy badawczej. Rezultaty naszych badań wskazują, że Polska przyjęła zachodnie szablony SCW, co wskazuje, że przyjęcie to było dobrowolne, ale użyte tylko w przybliżeniu. Sugerują one też, że polscy wojskowi zaakceptowali kontrolę cywilną konstytucjonalnie i behawioralnie, ale ich akceptacja postawowa jest jeszcze ciągle niepełna.