Keywords
theater in Bolshevik Russia
Vsevolod Meyerhold
old Russian cinema
the fate of the Russian intelligentsia in the Soviet state
How to Cite
Number of views: 60
Number of downloads: 34
Abstract
This essay is devoted to the importance of Vsevolod Meyerhold (1874–1940) for the development of theatre and cinematography in the pre-October and post-October Russian state. The profile described by the author has for years been the subject of increased interest of historians and cultural experts dealing with the complex, dramatic and extremely interesting history of artistic culture in the Land of Soviets. The article shows the process of Meyerhold’s dynamic cooperation with the pre-Stalinist Bolshevik regime and the tragic ending of his fate during the so-called Stalin’s Great Terror.
References
„Северные записки” [Петроград], 1915, No 11-12.
„Театральная газета”, 1915, No 31.
Bceвoлoдский B.H., История pyccкого тeaтpa, T. 2, Москва - Ленинград 1929.
Bepигина B.П., Bocпoминания, Ленинград 1974.
Błok A., Dzienniki (1901-1921), przeł. M. Leśniewska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974.
Conquest R., Uwagi o spustoszonym stuleciu, przeł. T. Bieroń, Zysk i Ska, Poznań 2002.
Eisenstein. Artysta-myśliciel, red. W. Wierzewski, T. Szczepański, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982.
Koenig J., Z teatralnych doświadczeń Eisensteina, [w:] Eisenstein. Artysta-myśliciel, red. W. Wierzewski, T. Szczepański, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982.
Korespondencja Ws. Meyerholda (1896-1939), przeł. E.P. Melech, PIW, Warszawa 1988.
Lenin i Stalin o budownictwie partyjnym. Artykuły - przemówienia - dokumenty, T. 1, KiW, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Konspekt „Wykładów o istocie religii” L. Feuerbacha, [w:] W.I. Lenin, Zeszyty filozoficzne, przeł. K. Błeszyński, red. T. Kotarbiński, A. Schaff, L. Kołakowski i in., KiW, Warszawa 1956.
Lenin W.I., Organizacja partyjna a partyjna literatura [pierwodruk: „Новая жизнь”, No 12, ноябрь 1905], cyt. za: Lenin i Stalin o budownictwie partyjnym. Artykuły — przemówienia — dokumenty, T. 1, KiW, Warszawa 1951, s. 583-584.
Lenin W.I., Zeszyty filozoficzne, przeł. K. Błeszyński, red. T. Kotarbiński, A. Schaff, L. Kołakowski i in., KiW, Warszawa 1956.
Leyda J., Kino. A history of the Russian and Soviet film, Allen & Unwin, London 1960.
Łunaczarski A., Pisma wybrane, T. 1, opr. L. Turek, KiW, Warszawa 1963.
Łunaczarski A., Pisma wybrane, T. 2, wybór i opr. M. Orlański, L. Turek, KiW, Warszawa 1964.
Majakowski W., Poematy, przeł. A. Ważyk, Czytelnik, Warszawa 1959.
Majakowski Wł., Jak się macie - i inne scenariusze filmowe, przeł. J. Brzęczkowski, J. Koenig, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1960.
Majakowski Wł., Listy do Lili Brik (1917-1930), przekł. i opr. W. Woroszylski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1973.
Majakowski Wł., Wiersze i poematy, opr. A. Ważyk, KiW, Warszawa 1949.
Meslier J., Testament, przeł. Z. Bieńkowski, opr. W. Anisimow-Bieńkowska, PWN, Warszawa 1955.
Podgórzec Z., Życie teatralne Moskwy, Wiedza Powszechna, Warszawa 1979.
Spector J., An Introduction to Russian History and Culture, Princeton, New Jersey 1969.
Spotkania z Meyerholdem. Wybór wspomnień, red. A.W. Fiewralski, P.A. Markow, M.A. Walentij i in., przeł. E. P. Melech, PIW, Warszawa 1981.
Szczepański T., Eisenstein. U źródeł twórczości, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1986.
Tarkowski A., Kompleks Tołstoja. Myśli o życiu, sztuce i filmie, wyb., oprac. i przedmową opatrzył S. Kuśmierczyk, przeł. S. Kuśmierczyk i inni, Pelikan, Warszawa 1989.
Toeplitz K.T., Majakowski w filmie radzieckim, [w:] Wł. Majakowski, Jak się macie - i inne scenariusze filmowe, przeł. J. Brzęczkowski, J. Koenig, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1960.
Topolski J., Zarys historii historiografii, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1998.
Wiertow Dż., Człowiek z kamerą. Wybór pism, przeł. T. Karpowski, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1976.
Witczak J.K., Michaił N. Pokrowski. Portret uczonego i rewolucjonisty, „Przegląd Wschodnioeuropejski” 3, 2012.
Woroszylski W., Życie Majakowskiego, PIW, Warszawa 1965.
Żdanowa Ł.A., Poszukiwania i eksperymenty. Z dziejów sztuki rosyjskiej i radzieckiej lat 1910–1930, przeł. J. Derwojed, J. Tasarski, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982.
Агитационно-массовое искусство первых лет Октября, Искусство, Москва 1971.
Арватов Б., Театр как производство, [w:] О театре. Cборник статей. Тверь 1922 г., s. 113-122.
Бурлук Д., Футурист в кинематографе, „Кино-журнaл”, 1913, No 22.
Вознесенский А., Искусство экрана, Сорабкоп (Союз рабочих и крестьянских обществ потребителей), Киев 1924.
Волков Н., Мейерхольд, T. 2., Academia, Москва - Ленинград 1929.
Гвоздев A.A., Театр им. Bc. Мейерхольда (1920–1926 гг.), Academia, Ленинград 1927.
Гинзбург C.C., Кинематограф дореволюционной России, Искусство, Москва 1963.
Золотницкий D.И., Бyдни и зopи тeaтpaльного Oктябpя, Ленинград 1978.
Золотницкий Д.И., Зори театрального Октября, Искусство, Ленинград 1976.
Золотницкий Д.И., Режиссура эпохи „военного коммунизма”, [w:] Проблемы теории и практики русской советской режиссуры. Сб статей (ред. Л.П. Климова), ЛГИТМИК, Ленинград 1978.
Из истории кино. Документы и материалы, Вып. 10., Акад. наук СССР, Москва 1977
Из истории кино. Документы и материалы, Вып. 6., Акад. наук СССР, Москва 1965.
Из истории кино. Материалы и документы, Акад. наук СССР, Москва 1959, T. 1.
Кинематограф. Cборник статей, Москва 1919.
Козинсев Г., АБ! Парад эксцентрика, [w:] Эксцентризм. Сборник, Петрополись [Петроград] 1922.
Конаев C., Кино на службе балагана, „Театр”, 2016, No 27-28.
Крyсанов А.В., Русский авангард (1907-1932). Исторический обзор в 3 томах, T. 1, НЛО, Сaнкт-Петербург 1996.
Кринский М.А., Мейерхольд в Новороссийске, „Вестник Театра”, 1920, No 68.
Лебедев Н.А., Очерк истории кино СССР. Немое кино, T. 1., Госкиноиздат, Москва 1947.
Левицкий А., Рассказы о кинематографе, Искусство, Москва 1964.
Лихачёв Б.С., Кино в России [1914-1916 гг.], [w:] Из истории кино. Материалы и документы, Акад. наук СССР, Москва 1959, T. 1., s. 102-103.
Лицо советского киноактёра [В. Гардин], Москва 1935.
Луначарский А.В., Неизданные материалы. Литературное наследство, T. 80, Наука, Москва 1970.
Луначарский А.В., Пути Мейерхольда, „Искусство трудящимся”, 1925, No 21.
М.А. Кушниров, Эйзенштейн, Молодая гвардия, Москва 2016.
Малютин Я.O., Aктёры моего поколения, Москва - Ленинград 1959.
Маяковский: pro et contra, T. 1, Инапресс, Сaнкт-Петербург 2013–2018.
Мейерхольд B.Э., Статьи. Письма. Речи. Беседы, Ч. 1., Москва 1968.
Мейерхольд Bc., Да здравствует жонглер!, „Эхо цирка”, 1917, No 3.
Мейерхольд Bc., Портрет Дориана Грея, [w:] Из истории кино. Документы и материалы, Вып. 6., Акад. наук СССР, Москва 1965.
Мейерхольд Bc., Я и Я, „Рампа и жизнь”, 1915, No 23.
Мейерхольд Вс., О театре, Сaнкт-Петербург 1912.
Нежинский Л.Н., 133 дня 1919 года. Советская Россия и Венгерская советская республика, Москва 1989.
Проблемы теории и практики русской советской режиссуры. Сб статей (ред. Л.П. Климова), ЛГИТМИК, Ленинград 1978.
Разумный А., У истоков. Воспоминания кинорежиссера, Искусство, Москва 1975.
Рудницкий К.Л., Мейерхольд, „Жизнь в искусстве”, Москва 1981.
Станиславский К.С., Современное искусство и жизнь, „Сине-фото”, 1913, No 19, s. 18.
Стойков К., Режиссёр - где же искать истинный путь?, „Кино-газета”, 1918, No 6, s. 7.
Страницы экрана - „Портрет Дориана Грея”, „Театральная газета”, 1915, No 45.
Титова Г., Творческий театр и театральный конструктивизм, СПб., Сaнкт-Петербург 1995.
Тугендхольд Я., Театр и кинемо-театр, „Северные записки” [Петроград], 1915, No 11-12, s. 225-226.
Тугендхольд Я., Театр или кинемо-театр, „Кино-труд”, 1918, No 1.
Фeвpaльcкий A.B., Дecять лет тeaтpa Мейерхольда, Москва 1931.
Февральский A.B., Первая советская пьеса: „Мистерия-буфф”, Сов. писатель, Москва 1971.
Февральский А.В., Неизвестные фильмы В. Э. Мейерхольда, [w:] Из истории кино. Документы и материалы, Вып. 10., Акад. наук СССР, Москва 1977.
Шуб Э.И., Крупным планом, Искусство, Москва 1959.
Эйзенштейн С.М., Монтаж аттракционов, „Леф”, 1923, No 3.
Эксцентризм. Сборник, Петрополись [Петроград] 1922.
License
Copyright (c) 2025 Jan Krzysztof Witczak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.