Abstrakt
The main goal of this paper is to identify various methods of expressing reciprocity encountered in Old Portuguese texts (from 13th to 15th centuries) and to account for putative evolutionary mechanisms conducive to their emergence and their subsequent shape. Most of the grammaticalization pathways documented in human languages have been implemented in Old Portuguese, as well. Only syntactically built reciprocals will be taken into account; their lexical counterparts, where reciprocity is an inherent semantic property, will be evoked incidentally. Peculiar characteristics exhibited by ancient Portuguese reciprocal constructions comprise: a shaky selection of determiners distributed over the bipartite indefinite "um ao outro" and its varieties, a rather peripheral, though clearly distinct exponent "d’huũa parte e d’ooutra" designed to highlight a twofold (and not manifold) internal structure of states of affairs, a remarkable mobility of "se" and, finally, a blurred distinction between "entre eles" (preferably anaphoric) and "entre si" (used seemingly at random, with either indefinite and definite objects). Compared to other incipient Romance languages, a system built around this set of markers was rather scanty. It relied on numerous makeshift solutions, as typically do the languages whose particular grammatical areas are merely on the point of coming into existence.Bibliografia
Bhat, Darbhe Narayana Shankara (2008): Pronouns. Oxford: Oxford University Press.
Cintra, Luís F. Lindley (1990): Pedro Afonso, Conde de Barcelos: Crónica Geral de Espanhade 1344, vol. IV. Edição crítica do texto português por Luís Filipe Lindley Cintra. Lisboa:
Imprensa Nacional - Casa da Moeda. URL: http://www.orbilat.com/Languages/Portuguese/ Texts/Portuguese-Texts-Cronica_Geral.html. Accessed on: 2012-09-16.
Corrêa de Oliveira, Emmanuele; Machado Saavedra, Luís (1969): Textos portugueses medievais. Coimbra: Coimbra Editora Limitada.
Costa, P. Avelino de Jesus da (1992): «Os mais antigos documentos escritos em português. Revisão de um problema histórico-linguístico». in: P. Avelino de Jesus da Costa [ed.]. Estudos de Cronologia, Diplomática, Paleografia e Histórico-Linguísticos. Porto: Sociedade Portuguesa de Estudos Medievais. 167-256. URL: http://cvc.instituto-camoes.pt/hlp/biblioteca/estudos_ de_cronologia.pdf. Accessed on: 2012-08-08.
Galves, Charlotte (2000): «Agreement, Predication, and Pronouns in the History of Portuguese». in: João Costa [ed.]. Portuguese Syntax. New Comparative Studies. Oxford: Oxford University Press, 143-168.
Hajek, John (2007): «Language Contact and Convergence in East Timor: The Case of Tetun Dili». in: Alexandra Y. Aikhenvald, Robert M.W. Dixon [eds.]. Grammars in Contact. A Cross-Linguistic Typology. Oxford: Oxford University Press, 163-178.
Haspelmath, Martin (2011): «The gradual coalescence into “words” in grammaticalization». in: Bernd Heine, Heiko Narrog [eds.]. The Oxford Handbook of Grammaticalization. Oxford: Oxford University Press. 342-355.
Heine, Bernd; Kuteva, Tania (2005): Language Contact and Grammatical Change. Cambridge: Cambridge University Press.
Heine, Bernd; Miyashita, Hiroyuki (2008): «The intersection between reflexives and reciprocals: A grammaticalization perspective». in: Volker Gast, Ekkehard Kõnig [eds.]. Reciprocal and Reflexives, Theoretical and typological explorations. Berlin - New York: Mouton de Gruyter, 169-223.
Kõnig, Ekkehard; Vezzosi, Letizia (2004): «The role of predicate meaning in the development of reflexivity». in: Walter Bisang, Nikolaus Himmelmann, Bjorn Wiemer [eds.]. What Makes Grammaticalization? A Look from Its Fringes And Its Concepts. Berlin - New York: Mouton de Gruyter, 213-244.
Larrivée, Pierre (2009): «What Nominal Phrases Are All About. The Atypical Case of indefinite Pronouns with a Determiner». Romanische Forschungen 121 (1): 3-19.
Mattos Esilva, Rosa Virgínia (2008): O Português Arcaico. Um Aproximação. Vol. II. Sintaxe e fonologia. Lisboa: imprensa Nacional - Casa de Moeda.
Miller, Philip; Monachesi, Paola (2003): «Les pronoms clitiques dans les langues romanes». in: Danièle Godard [ed.]. Langues romanes, problèmes de la phrase simple. Paris : Editions du CNRS, 67-123.
Mota, Maria Antónia; Bacelar do Nascimento, Maria Fernanda (2001): «Le portugais dans ses variétés». Revue belge de philologie et d’histoire 79 (3): 931-952.
Nunes, José Joaquim (1906): Chrestomathia Archaica. Excerptos da litteratura portuguesa. Desde o que de mais antigo se conhece até ao seculo XVI. Lisboa: Ferreira & Oliveira Editores.
Osório, Paulo (2003): «A entrada de latinismos e cultismos em português. A situação da língua desde meados do século Xiii até meados do século XVi». in: Alexandre Veiga [ed.]. Gramática e léxico em sincronia e diacronia. Um contributo da Linguística portuguesa. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. Servicio de Publicacións e intercambio Cientifico, 167-178.
Renaud, Francis (2002): «Les bases de la quantification réciproque». Linx 47: 89-206.
Riiho, Timo (2004): «Portugiesisch: interne Sprachgeschichte und Entwicklungstendenzen». in: Gunter Holtus, Michael Metzeltin, Christian Schmitt [eds.]. Lexikon der Romanistischen Linguistik VI(2). Tubingen: Max Niemeyer Verlag, 498-511.
Rubino, Carl R.G. (2011): «Reduplication». In: Matthew S. Dryer, Martin Haspelmath [eds.]. The World Atlas of Language Structures Online. Munich: Max Planck Digital Library, chapter 27. URL: http://wals.info/chapter/27. Accessed on: 2012-08-08.
Stala, Ewa (2009): «Dobletes etimológicos en espanol - su origen y evolución semântica. Observaciones puntuales». Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 126: 113-127.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).