https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/issue/feedStudia Ukrainica Posnaniensia2024-02-19T10:54:15+01:00Anna Horniatko-Szumiłowiczsup@amu.edu.plOpen Journal Systems<p class="oczasopismie"><em>Studia Ukrainica Posnaniensia</em> to recenzowane (double-blind) i punktowane czasopismo naukowe, w którym zamieszczane są artykuły z dziedziny językoznawstwa, literaturoznawstwa i kulturoznawstwa polsko-ukraińskiego. Począwszy od 2013 r., w czasopiśmie publikowane są artykuły badaczy z renomowanych ośrodków akademickich, jak również prace młodych naukowców. Artykuły publikowane są w języku ukraińskim i polskim z abstraktami w języku angielskim, dzięki czemu periodyk posiada zasięg międzynarodowy. W skład komitetu naukowego Studia Ukrainica Posnaniensia wchodzą zarówno uczeni polscy (Poznań, Wrocław, Warszawa), jak i zagraniczni (Austria, Bułgaria, Czechy, Serbia, Słowacja, Ukraina, USA, Węgry).</p> <p class="oczasopismie">Czasopismo nie pobiera żadnych opłat za zgłoszenie artykułu, proces recenzyjny oraz publikację artykułów<strong>.</strong></p> <ul class="oczasopismie"> <li class="show"><a href="https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/about">POLITYKA FUNKCJONOWANIA CZASOPISMA</a></li> <li class="show"><a href="https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/issue/current">AKTUALNY NUMER</a></li> <li class="show"><a href="https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/issue/archive">ARCHIWUM</a></li> </ul> <div class="oczasopismie"> <p><strong>INDEKSOWANE W:</strong><br /><a href="https://arianta.pl/#/czasopismo/47677">Arianta</a>, <a href="http://bazhum.pl/bib/journal/560/">BazHum</a>, <a href="https://www.ceeol.com/search/journal-detail?id=1402">CEEOL</a>, <a href="http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-issn-2300-4754">CEJSH</a>, <a href="https://kanalregister.hkdir.no/publiseringskanaler/erihplus/periodical/info.action?id=486955">ERIH PLUS</a>, <a href="https://journals.indexcopernicus.com/search/details?jmlId=24783414&org=Studia%20Ukrainica%20Posnaniensia,p24783414,6.html">Index Copernicus</a>, <a href="http://index.pkp.sfu.ca/index.php/browse/index/3908">PKP Index</a>, <a href="https://www.worldcat.org/title/studia-ukrainica-posnaniensia/oclc/1002262007/editions?referer=di&editionsView=true">WorldCat</a>, <a href="https://scholar.google.com/scholar?q=studia+ukrainica+posnaniensia&hl=en&num=20&as_sdt=1,5&as_ylo=2013&as_vis=1">Google Scholar</a></p> </div> <div class="oczasopismie"> <p><strong>WSKAŹNIKI OCENY CZASOPISMA:</strong><br />Ministerstwo Edukacji i Nauki (2023): <strong>40<br /></strong>ICV 2022: <strong>100.00<br /><img src="https://pressto.amu.edu.pl/public/piotr/ikonki/gs_2.png" alt="" /><br /></strong><strong style="font-size: 0.875rem;"><br />DOI: </strong><a style="background-color: #ffffff; font-size: 0.875rem;" href="https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/index">10.14746/sup</a><br /><strong style="font-size: 0.875rem;">ISSN: </strong><span style="font-size: 0.875rem;">2300-4754<br /></span><strong style="font-size: 0.875rem;">ISSN online: </strong><span style="font-size: 0.875rem;">2720-1953<br /><br /></span><strong style="font-size: 0.875rem;">PRACE PUBLIKOWANE W CZASOPIŚMIE DOSTĘPNE SĄ NA LICENCJI CREATIVE COMMONS:<br /></strong><a style="background-color: #ffffff; font-size: 0.875rem;" href="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/"><strong><img src="https://pressto.amu.edu.pl/public/piotr/cc/cc_4_by_nc_sa.png" alt="CC_by-nd/4.0" /> </strong></a><a style="background-color: #ffffff; font-size: 0.875rem;" href="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/" rel="license">Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe</a><span style="font-size: 0.875rem;">.</span></p> </div> <div class="oczasopismie"> <p class="oczasopismie"><strong>ARCHIWIZACJA<br /></strong>Platforma PRESSto archiwizuje zawartość tego czasopisma w <a href="https://pkp.sfu.ca/pkp-pn/">PKP Preservation Network</a> (PKP PN), co zapewnia tworzenie elektronicznej kopii zapasowej i bezpieczeństwo dostępu do treści czasopisma.<br />Czasopismo "Studia Ukrainica Posnaniensia" jest zgodne ze standardami <a href="https://i4oc.org/#publishers">I40C</a> dotyczącymi otwartych cytowań.</p> <p><strong>WYDAWCA<br /></strong><a href="https://amu.edu.pl/">Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu</a></p> </div>https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42245Obrazy nieba i ciał niebieskich w nowelistyce Wasyla Tkaczuka2024-02-19T10:54:02+01:00Anna Horniatko-Szumiłowiczanna.horniatko-szumilowicz@amu.edu.pl<p>Obrazy nieba i ciał niebieskich – słońca, księżyca, gwiazd – odgrywają w twórczości mało zbadanego ukraińskiego nowelisty lat 30. XX w. Wasyla Tkaczuka istotną rolę i są efektem wykorzystania przez pisarza zarówno pierwiastków ludowo-poetyckich, jak i tych indywidualnych, autorskich. Przede wszystkim, wizerunki nieba, słońca, księżyca i gwiazd w krótkiej prozie Tkaczuka stanowią nieodłączny element krajobrazu Huculszczyzny i Pokucia, funkcjonują jako komponenty huculskiego dyskursu krajobrazowego, ale też jako część bezkresnej przestrzeni kosmicznej. Nowelista jawi się tu jako mistrz kreślenia malowniczych krajobrazów Huculszczyzny i Pokucia, gdzie się urodził i wychował. Ponadto przestrzeń niebieska w utworach Tkaczuka jest nieodłącznym pierwiastkiem życia karpackich górali, jej elementy towarzyszą bohaterom w codziennych radościach i smutkach, a zatem stanowią integralną część ich egzystencji i wierzeń. Obrazy nieba i ciał niebieskich są wreszcie czynnikiem fabułotwórczym, a więc ważnym elementem konstrukcji poszczególnych utworów. Tradycyjnie dla tego nowelisty na szczególną uwagę zasługują niezwykle oryginalne, spersonifikowane obrazy, zantropomorfizowane porównania i autorskie metafory, w skład których wchodzą analizowane wizerunki nieba, słońca, księżyca i gwiazd. Poszczególne wizerunki przestrzeni niebieskiej w utworach Tkaczuka wpisują się, obok analizowanych wcześniej obrazów (konceptów) „cziczki”, „wiatru” i „burzy”, w niezwykle oryginalną tradycję dyskursu nowelistycznego słusznie określanego jeszcze przez współczesnych Tkaczukowi krytyków mianem poezji w prozie. Są również składnikami konceptualnego modelu świata nowelisty, współtworzą bliską mu filozofię przyrody, potwierdzają jego głęboki szacunek, przywiązanie i niekłamaną miłość do Huculszczyzny, Pokucia i ojczystej Ukrainy.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Anna Horniatko-Szumiłowiczhttps://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42246Sen w butelce Kleina: wiersz Ihora Muratowa „We śnie”2024-02-19T10:53:59+01:00Kevin Mitchell Reeseurm727@gmail.comJohn Wrightjcwright@barnard.eduAntonina Tymczenko162@ukr.net<p>Literatura charkowska połowy XX wieku, po przeniesieniu stolicy do Kijowa, przez długi czas pozostawała mało znana ogółowi społeczeństwa; tendencja ta utrzymuje się do dziś. Jednak tradycję Czerwonego Renesansu godnie kontynuowała cała konstelacja niezwykle utalentowanych artystów – Wasyl Mysyk, Ihor Muratow, Wasyl Borowy, Iwan Wyrhan, Robert Tretiakow. W artykule podjęto analizy jednego w wierszy Ihora Muratowa (<em>We śnie</em>), wybitnego poety, prozaika i dramaturga XX wieku. Badacze proponują mikroanalizę tego wiersza, w toku której odkrywano podteksty i dokonywano odczytania ukrytych znaczeń zawartych w jego treści. Liryczna kompozycja odwraca typowy sen o ucieczce: to, co normalnie byłoby wizją wolności, staje się koszmarem zniewolenia. Sen przedstawiony zostaje jako analogia pobytu dziecka w łonie matki. W procesie interpretacji wiersza ujawnia się podobieństwo struktury semantycznej tego tekstu do samoprzecięć butelki Kleina, a także inne nieoczekiwane konteksty i aluzje. Stwierdzono, że w szczególności liryk <em>We śnie </em>i w ogóle twórczość Muratowa jest zjawiskiem niezwykłym w literaturze ukraińskiej okresu sowieckiego i potrzebuje dalszych badań</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Kevin Mitchell Reese, John Wright, Antonina Tymczenkohttps://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42247Epidemie i choroby jako obraz nieszczęścia w religijnej literaturze w metropolii kijowskiej w XVII wieku2024-02-19T10:53:55+01:00Anna Z. Nowakalicja.z.nowak@uj.edu.pl<p>Multilingual Ruthenian literature in the 17th century reflects the problems with disasters, mainly wars, which resulted in hunger and disease, often turning into epidemics. They harassed society devastatingly, causing fear and despair. Teachers, especially those from monastic circles, tried to channel these anxieties towards piety, religious activity and prayer practices. Therefore, they described misfortunes as signs sent by God, who desires human conversion. The existence of the intercession of saints was recalled, and works were published in which their effective intercession with God for people was popularized. The sermons and collections describing miracles, treated as testimonies, probably had a special motivating meaning. The works were written in Ruthenian and Polish, thus they were available to a wide range of citizens of a multinational state. In this way, pastoral goals were realized in relation to the Orthodox and Uniates, but the goal was also a more widely addressed (Roman Catholics, Protestants) apology of faith.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Anna Z. Nowak https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42249„Chwylowizm” Mykoły Chwylowego: szkoła literacka czy „zboczenie” ideologiczne?2024-02-19T10:53:53+01:00Albert Nowackialbert.nowacki@kul.pl<p><span style="left: 102.782px; top: 305.215px; font-size: 15px; font-family: serif; transform: scaleX(0.944316);"> The works of Mykola Khvylovyi – one of the most recognizable writers of the 1920s – has </span><span style="left: 104.526px; top: 323.549px; font-size: 15px; font-family: serif; transform: scaleX(0.97907);">many blank spots, which is why it is still the subject of scientific research in literary studies, political </span><span style="left: 104.736px; top: 341.879px; font-size: 15px; font-family: serif; transform: scaleX(0.987323);">science and history. There is no doubt that the ideas of this Ukrainian writer significantly influenced </span><span style="left: 104.496px; top: 360.209px; font-size: 15px; font-family: serif; transform: scaleX(1.01424);">not only the course of Ukrainian literary discussion but also the shape of contemporary Ukrainian </span><span style="left: 104.705px; top: 378.549px; font-size: 15px; font-family: serif; transform: scaleX(0.95696);">literature. The aim of this article is to attempt to examine the phenomenon known as “khvylovism” and </span><span style="left: 104.676px; top: 396.882px; font-size: 15px; font-family: serif; transform: scaleX(0.993537);">to prove that it is a phenomenon artificially created by the ideologists of the communist party in the </span><span style="left: 103.077px; top: 415.215px; font-size: 15px; font-family: serif; transform: scaleX(0.968635);">1920s. The author pays particular attention to the fact that “khvylovism” cannot be treated as a system </span><span style="left: 104.59px; top: 433.549px; font-size: 15px; font-family: serif; transform: scaleX(0.962868);">of the writer’s political views but as a concept for the development of independent Ukrainian literature</span></p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Albert Nowackihttps://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42250Doświadczenie wojny Jewhenii Kononenko w wymiarze autofikcji2024-02-19T10:53:50+01:00Jarosław Poliszczukyarpol@amu.edu.pl<p>Autor poddaje analizie powieść Jewhenii Kononenko <em>Ten szalony rok </em>(2023). Napisana w formie dziennika zawiera ujmującą refleksję na temat pierwszego roku wojny rosyjsko-ukraińskiej na pełną skalę. Pisarka doskonale łączy dyskursy fiction i non-fiction. Jej manierę wypada zakwalifikować jako autofiction, według analogii z twórczością jej ulubionej powieściopisarki francuskiej Annie Ernaux, której utwory Kononenko przecież publikowała w swoim tłumaczeniu na język ukraiński. W powieści <em>Ten szalony rok </em>dostrzeżono, jak imperialny mit sąsiadów stopniowo dyskredytował pielęgnowaną w okresie ZSRR ideę wspólnoty i braterstwa, zwłaszcza na gruncie prywatnych relacji bohaterki z przyjaciółmi z Moskwy. Szczerość i poufność cechują także zobrazowanie osobistej tragedii narratorki związanej z chorobą i śmiercią jej córki.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Yaroslav Polishchuk https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42251Traumatyczna pamięć Wielkiego Głodu we współczesnej reinterpretacji2024-02-19T10:53:48+01:00Oksana Puchońskaoksana.pukhonska@oa.edu.ua<p>Podejmowana w artykule problematyka Wielkiego Głodu we współczesnej reinterpretacji tekstów kultury jest jednym z zasadniczych aspektów w dyskursie posttotalitarnej pamięci narodowej współczesnej Ukrainy. Pod uwagę wzięto reinterpretację traumy jako ważnej zasady w odzyskaniu przez jednostkę oraz społeczność prawdziwej tożsamości. Autorka artykułu skupia się na tym, jak współczesne generacje aktywnie poszukują prawdziwego języka do werbalizacji przeżyć ich przodków, tym samym umożliwiając własne samookreślenia na tle historii i współczesności. Pod uwagę wzięto głównie literacką interpretację traumy Wielkiego Głodu w świetle teorii postpamięci. Przedmiotem badania został tekst amerykańskiej pisarki pochodzenia ukraińskiego Erin Litteken <em>The Memory Keeper of Kyiv</em></p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Oksana Puchońskahttps://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42238DO CZYTELNIKÓW2024-02-15T17:38:55+01:00Jarosław Poliszczukyarpol@amu.edu.plAnna Horniatko-Szumiłowiczanna.horniatko-szumilowicz@amu.edu.pl<p>Abstrakt</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42239Współczesna przestrzeń urbanonimiczna miasta Tarnopola2024-02-19T10:54:15+01:00Hałyna Baczyńskag.bachynska@gmail.comOksana Werboweckaoksana_werbowetska@ukr.net<p> Przestrzeń toponimiczna jest wyróżnikiem ramy kulturowo-historycznej i w czasach współczesnych staje się istotna ze względu na potencjalną zdolność nazw ulic do zmian wraz ze zmianą polityki historycznej. Celem artykułu jest kompleksowy opis współczesnych hodonimów miasta Tarnopola, który został zrealizowany przez przeprowadzenie analizy motywacyjnej, leksykalnej i semantyczno-strukturalnej nazw własnych miasta w aspekcie synchronicznym i funkcjonalnym. Hodonimy odzwierciedlają politykę ideologiczną państwa, specyfikę etniczną, gospodarczą i kulturową miasta. Nazwy pamiątkowe są najpełniej reprezentowane w nazewnictwie Tarnopola (62%). Wymownie niosą cenne informacje o historii i kulturze państwa w ogóle, a regionu w szczególności. Zgodnie z semantyką podstaw składowych, hodonimy Tarnopola dzielą się na formacje onimiczne (68%), odapelatywne (29%) i apelatywno-onimiczne (3%). Nazewnictwo miasta charakteryzuje równowaga oraz duża liczba nazw miejscowych, a wpływ ideologii radzieckiej i rosyjskiej jest zminimalizowany, lecz obecny w kilku nazwach. Nazwy ulic Tarnopola odzwierciedlają ukraińskie realia, spełniają kryteria historyczne, estetyczne, etnograficzne i kulturowe, tworzą oryginalne oblicze miasta.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Hałyna Baczyńska, Oksana Werboweckahttps://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42240Komunikacyjna strategia autoprezentacji w ukraińskim dyskursie prezydenckim (na podstawie przemówień inauguracyjnych)2024-02-19T10:54:12+01:00Lubow Zawalskal_zavalska@ukr.net<p>Artykuł zawiera lingwistyczną analizę komunikacyjnej strategii autoprezentacji w ukraińskim dyskursie prezydenckim. Na podstawie przemówień inauguracyjnych prezydentów Ukrainy przebadane zostają językowe środki reprezentacji jako wytyczne strategii autoprezentacji. Autorka zaproponowała typologię taktyk komunikacyjnych stosowanych w realizacji omawianej strategii komunikacyjnej. Udowodniono, że owa strategia zostaje wdrożona za pomocą następujących taktyk komunikacyjnych: oceniająco-prezentacyjnej, koncepcyjno-prezentacyjnej i programowo-prezentacyjnej. Analizie poddano performatywne akty mowy w przemówieniach inauguracyjnych zawierające wyrazy komisyjne i ekspresyjne. Zidentyfikowano gramatyczne sposoby realizacji strategii autoprezentacji oraz przeanalizowano leksykalne sposoby identyfikacji owej strategii. W ramach każdej taktyki dokonano analizy porównawczej w zakresie środków językowych w wystąpieniach prezydenckich, co pozwoliło wykazać dynamikę leksykonu i użycia środków językowo-pragmatycznych w ukraińskim dyskursie prezydenckim.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Lubow Zawalskahttps://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42241 Transformacja stereotypów etnicznych Ukraińców w czasie wojny rosyjsko-ukraińskiej (na materiale leksemu „Niemcy”)2024-02-19T10:54:10+01:00Natalia Kondratenkokondr_nat@ukr.net<p>W artykule przedstawiono wyniki eksperymentu językowego mającego na celu określenie stereotypowego postrzegania leksemu „Niemcy” przez ukraińskich uchodźców, którzy znaleźli się poza Ukrainą po rozpoczęciu inwazji na pełną skalę. Dynamikę stereotypowych wyobrażeń o Niemczech przed i po bezpośrednim pobycie w kraju prześledzono w oparciu o metody eksperymentu asocjacyjnego i analizy skupień. Wyodrębniono główne grupy tematyczne stereotypowych wyobrażeń o Niemczech obecnych w świadomości językowej ukraińskich uchodźców: wartości, jedzenie i picie, sfera społeczna, stosunek do kraju, kultura, produkcja, ludzie, wojna, uchodźcy, lokalność, przyroda. Ujawniono, że heterostereotypy etniczne w wyniku przymusowego wyjazdu do innego kraju przekształcają się w autostereotypy, a treść grup tematycznych i pole semantyczne toponimu „Niemcy” wskazują na odpowiadające im zmiany.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42242Fake news jako front wojny w Ukrainie2024-02-19T10:54:08+01:00Łukasz Małeckilmalecki@amu.edu.pl<p>The present article analyzes the problem of Russian information aggression in the war against Ukraine, gives examples of dissemination of false information. Attention is also focused on the structure of fake news and the main currents of disinformation messages. The methods used to disseminate fake news and their impact on audiences are also analyzed.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Łukasz Małeckihttps://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42243Komunikatywno-pragmatyczne podejście do badania zagadnień składni ekspresyjnej (na materiale rozdrobnionych struktur powieści Marii Matios "Bukowa kraina")2024-02-19T10:54:06+01:00Ludmiła Marczuklyudmylamarchuk60@gmail.com<p>W artykule zostaje poddane analizie zjawisko parcelacji w tekście powieści Marii Matios <em>Kraina bukowa</em>. Sens badań polega na rozważeniu parcelacji jako charakterystycznej cechy indywidualnego stylu pisarki. Parcelacja jest rozpatrywana z punktu widzenia strukturalno-kompozycyjnego, semantyczno-znaczeniowego, intencjonalno-pragmatycznego. Stosowanie figur parcelacyjnych przyczynia się do zwiększenia nasycenia informacyjnego tekstu artystycznego, podkreśla również wyrazistość wypowiedzi. Celem artykułu jest przedstawienie komunikatywnego i pragmatycznego podejścia do badania tego zjawiska. Przeprowadzone badania potwierdziły, że konstrukcje rozparcelowane w twórczości artystycznej współczesnych powieściopisarzy ukraińskich mają orientację komunikacyjną i pragmatyczną. Główną funkcją badanych figur w tekście literackim jest selekcja logiczna, często połączona z funkcjami pomocniczymi: wyklarowaniem, konkretyzacją, aktualizacją myśli, wyrażaniem znaczeń modalnych.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Ludmiła Marczukhttps://pressto.amu.edu.pl/index.php/sup/article/view/42244 Tradycyjna semantyka barw oraz jej modyfikacja artystyczna w powieści Hryhora Tiutiunnyka "Klimko"2024-02-19T10:54:04+01:00Ołena Turczakolena.turchak@duan.edu.ua<p>W artykule przedstawiono ogólny opis semantyki barw z elementami treści symbolicznych na przykładach dzieł artystycznych. Pod tym względem poddano badaniu powieść Hryhora Tiutiunnyka <em>Klimko</em>. Badania lingwistyczne są uwarunkowane brakiem dokładnego opracowania poświęconego osobliwościom użycia leksemów barwnych w utworach Hryhora Tiutiunnyka. W artykule przeprowadzona zostaje ilościowa i jakościowa analiza kolorów w powieści Hryhora Tiutiunnyka <em>Klimko</em>. W szczególności ustala się, że barwy są reprezentowane przez różne części mowy: przymiotniki, czasowniki i formy czasownikowe, przysłówki i rzeczowniki. Wśród nazw kolorów najczęściej występują przymiotniki, rzadziej używane są czasowniki i formy czasownikowe, występują pojedyncze przypadki użycia przysłówków i rzeczowników w odniesieniu do koloru. Szczególną uwagę zwrócono na cechy semantyczne złożonych leksemów oznaczających barwy oraz na stylistyczne ich aspekty w powieści <em>Klimko</em>. Ustalono, że leksemy barwne służą do przekazania elementów światopoglądu autora, sądów, poglądów i uczuć bohaterów Hryhora Tiutiunnyka. Artykuł powstał na podstawie badań językoznawczych i kulturoznawczych.</p>2023-12-29T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Ołena Turczak