Teologia i Moralność

Znamiona dojrzałości uczuciowej kandydatów do kapłaństwa

2023-06-06T14:54:59+02:00

Ks. Łukasz Plata, Dojrzałość uczuciowa w formacji do kapłaństwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2020, s. 317.

Amoris laetitia – zaproszenie skierowane do wszystkich

2023-06-06T15:00:59+02:00

Konrad Glombik, Jacek Goleń, Antoni Nadbrzeżny. Droga miłosierdzia i integracji w adhortacji Amoris laetitia. Perspektywa dogmatyczna, moralna i pastoralna. Lublin: Wydawnictwo KUL, ss. 170.

Prawdziwe oblicze relatywizmu moralnego

2023-06-06T15:09:08+02:00

Peter Kreeft. 2021. Krytyka relatywizmu moralnego. Wywiad z pewnym absolutystą. Warszawa: Wydawnictwo „Fundacja Prodoteo”.

Biblia o życiu poczętym i życiu przerwanym

2023-06-07T10:52:20+02:00

Autor artykułu naświetla problematykę poczętego, jeszcze nienarodzonego życia ludzkiego w świetle orędzia Biblii. Realizując cel, sięga do analiz filologicznych i egzegetycznych wybranych tekstów biblijnych. W pierwszej części wskazuje wpierw na ciągłość, jaka istnieje między poczęciem a narodzeniem dziecka, co wyraża biblijna fraza „poczęła i urodziła” (Rdz 4,1.17 itd.). Nadto autor analizuje kluczowe teksty biblijne, które naświetlają Boże działanie w łonie matki (Ps 139,13-15; Hi 10,8-12; Mdr 7,1-3; 2 Mch 7,22-23). Druga część artykułu przynosi omówienie tekstów biblijnych związanych z problematyką poczętego życia ludzkiego, a zagrożonego śmiercią. Analizie zostały poddane kolejno przykazanie Dekalogu „Nie zabijaj” (Wj 20,13), historia Onana i Tamar (Rdz 38,8-10) oraz przypadek poronienia płodu opisany w Wj 21,22-23. Konkludując, Biblia afirmuje ludzkie życie od jego początku, także życie nienarodzone, a stanowczo przeciwstawia się jego odbieraniu. Taki wniosek wynika z fundamentalnego przesłania Biblii o poczętym życiu ludzkim.

Ojcostwo i macierzyństwo od poczęcia

2023-06-07T10:52:17+02:00

Przedmiot rozważań stanowi najwcześniejsze macierzyństwo i ojcostwo bezpośrednio związane z towarzyszeniem dziecku od poczęcia. Celem zaś jest przedstawienie procesu wzrastania kobiety i mężczyzny do rodzicielstwa od chwili poczęcia do narodzin potomka. Zastosowana analiza literatury przedmiotu pozwoliła na stwierdzenie, że współcześnie coraz częściej uważa się, że macierzyństwo i ojcostwo zaczyna się w chwili poczęcia dziecka, a nie w chwili jego narodzin. Nazwanie małżonków rodzicami dziecka w prenatalnym okresie życia powoduje, że staje się ono „pełnoprawnym”, a nie „przyszłym” dzieckiem, zarodkiem czy płodem. Kobieta i mężczyzna zaś dojrzewają w swoim macierzyństwie i ojcostwie, przy czym proces ten u obojga rozpoczyna się właśnie w chwili poczęcia, a nie narodzin dziecka.

Godność dziecka i jego rodziców w nauczaniu Papieskiej Rady ds. Rodziny

2023-06-07T10:52:14+02:00

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najważniejszych elementów nauczania Papieskiej Rady ds. Rodziny dotyczących godności dziecka i jego rodziców w kontekście dzisiejszych zjawisk i przemian społecznych oraz aktualności tego nauczania. W tym celu posłużono się metodą analizy dokumentów tejże Rady oraz nauczania papieskiego w tym zakresie. Wskazano na nierozerwalny związek godności dziecka i jego rodziców z poszanowaniem praw regulujących płodność oraz z godnością aktu małżeńskiego. Wykazano również, że mentalność antykoncepcyjna i hedonistyczna zagraża zarówno godności dziecka, jak i jego rodziców. Wskazano też na konieczność uwrażliwienia świata nauki na ochronę godności osobowej każdego człowieka i dotarcie z tym przesłaniem do każdego człowieka oraz próbę wpływu na zmianę mentalności. Z nauczania Papieskiej Rady ds. Rodziny wynika też, na co wskazano w artykule, konieczność podmiotowego, a nie przedmiotowego traktowania każdej osoby, w tym jej wymiaru seksualnego i płciowego.

Afirmacja godności nienarodzonego dziecka i prenatalnego rodzicielstwa małżonków. Perspektywa mariologiczna i józefologiczna

2023-06-07T10:52:10+02:00

Celem artykułu jest ukazanie specyfiki procesu afirmacji godności życia nienarodzonego jeszcze dziecka oraz afirmacji prenatalnego rodzicielstwa w perspektywie mariologicznej i józefologicznej. Zastosowana została metoda analizy tekstów biblijnych oparta na różnych komentarzach biblijnych oraz ich interpretacjach obecnych w historii duchowości katolickiej w kontekście dogmatycznym refleksji mariologicznej. W pobożności i tradycji Bożego Narodzenia kwestia afirmacji nienarodzonego Jezusa bywa sprowadzana do braku miejsca w gospodzie, co jest nieporozumieniem historycznym i pomniejsza znaczenie afirmacji rodzicielstwa prenatalnego pary. Odmienne problemy z uznaniem godności wcielonego, jeszcze nienarodzonego Jezusa i rodzicielstwa prenatalnego Maryi powstały wśród chrześcijan w środowisku pogańskim. W części historyczno-teologicznej wskazano na zasadniczą postawę prorodzinności i prodzietności w środowisku Józefa i Maryi, związaną z uznaniem dzieci za dar Boży, dobry dla małżeństwa i społeczeństwa. Poczęcie i narodziny dziecka w małżeństwie były postrzegane jako dobra nowina dla całej wspólnoty. Jednak czas i sposób poczęcia Jezusa był trudnym doświadczeniem dla Józefa i Maryi; oboje zostali zaskoczeni sytuacją i podejmowali decyzję w samotności. Ostatecznym argumentem przyjęcia prenatalnego rodzicielstwa przez oboje – niezależnie od wzajemnych uczuć – jest rozpoznanie woli Bożej i godności nienarodzonego jeszcze dziecka.

Antropologiczne aspekty milczenia

2023-06-07T10:52:07+02:00

Głównym celem badawczym artykułu jest wykazanie antropologicznych podstaw milczenia. W pracy zastosowano metodę porównawczą pozwalającą na interdyscyplinarne potraktowanie przedmiotu badań. Podjęto próbę aplikacji koncepcji godności osoby ludzkiej lubelskiego personalisty Adama Rodzińskiego w pedagogiczno-społecznych kontekstach kultury milczenia. Uzyskane wyniki poznawcze pozwalają sformułować wniosek, że milczenie jest istotnym czynnikiem kształtowania godności podmiotu rozumianej jako osobowość, wzmacniania poczucia własnej godności jednostki i ochrony jej godności ontycznej stanowiącej immanentną wartość natury ludzkiej.

Parafialne rady duszpasterskie – współodpowiedzialność laikatu za wspólnotę parafialną

2023-06-07T10:52:04+02:00

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie znaczenia parafi alnych rad duszpasterskich (PRD) w realizacji ewangelizacyjnej misji Kościoła, co wyraża się poprzez oddziaływanie na kształt i skuteczność duszpasterstwa parafialnego. W związku z powyższym w ramach paradygmatu analizy pastoralnoteologicznej artykuł w pierwszej części ukazuje rolę PRD w świetle nauczania Kościoła. Następnie przedstawia, jaki na podstawie badań jest obraz PRD w Polsce. Artykuł podsumowują wnioski oraz imperatywy pastoralne, aby PRD stawały się faktyczną i owocną strukturą współodpowiedzialności laikatu za realizację misji wspólnoty parafialnej.

Chrześcijańskie fake newsy w czasach postprawdy

2023-06-07T10:52:01+02:00

Niniejszy artykuł ma na celu analizę chrześcijańskich fake newsów, które od 1 stycznia 2020 roku do 1 czerwca 2022 roku pojawiły się w przestrzeni wirtualnej. Analizie poddano fałszywe wiadomości prezentowane na portalu demagog.org.pl redagowanym przez pierwszą w Polsce organizację fast-checkingową. Autorka, celem podkreślenia istoty problemu fałszywych wiadomości w Internecie i mediach społecznościowych, stara się zdefiniować takie pojęcia jak: fake news oraz postprawda. Na podstawie przedstawionych przykładów można wywnioskować, że publikacja chrześcijańskich fake newsów związana jest zawsze z interesami politycznymi czy społecznymi, a ich celem jest destabilizacja nastrojów, zmiana opinii czy sytuacji społeczno-politycznej.

Problematyka ważności i godziwości sakramentu pokuty sprawowanego w Bractwie Kapłańskim Świętego Piusa X (FSSPX) w latach 1970-2015

2023-06-07T10:51:59+02:00

Celem artykułu jest wyjaśnienie kwestii ważności i godziwości sakramentu pokuty celebrowanego przez kapłanów Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X (FSSPX) w latach 1970-2015. Zastosowano w nim metodę dogmatyczno-prawną, polegającą na analizie istniejących uregulowań prawnych. Ukazano status kapłanów, którzy szafowali sakramentem pokuty bez wymaganej ad validitatem jurysdykcji/upoważnienia, w rezultacie czego sakrament ten był nieważny. Założyć jednak należy, że mógł być w niektórych przypadkach ważny i godziwy z powodu błędu powszechnego lub wątpliwości pozytywnej i prawdopodobnej, kiedy Kościół uzupełnia potrzebną jurysdykcję/upoważnienie (CIC/17, kan. 209; CIC/83, kan. 144). Mógł być ważny także, kiedy wierni ze słusznej przyczyny prosili o ten sakrament, gdyż suspensa tych kapłanów nie została zadeklarowana (CIC/17, kan. 2261 § 2, 2284; CIC/83, kan. 1335 § 2).

Problematyka ważności i godziwości sakramentu pokuty sprawowanego w Bractwie Kapłańskim Świętego Piusa X (FSSPX) według regulacji wydanych z okazji Nadzwyczajnego Jubileuszu Roku Miłosierdzia 2015/2016

2023-06-07T10:51:56+02:00

Analizy zawarte w artykule dotyczą sprawowania sakramentu pokuty przez kapłanów Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X (FSSPX). Celem opracowania jest scharakteryzowanie papieskich regulacji, ukazanie ich relacji do norm zawartych w aktualnym Kodeksie prawa kanonicznego oraz stanowiska wspólnoty wobec udzielonych upoważnień. W opracowaniu zastosowano metodę dogmatyczno-prawną, polegającą na analizie istniejących uregulowań prawnych. Przeprowadzone badania obejmują okres od 2015 roku, kiedy papież Franciszek wyposażył kapłanów Bractwa w upoważnienie do ważnego i godziwego celebrowania spowiedzi z okazji Nadzwyczajnego Jubileuszu Roku Miłosierdzia. Upoważnienie to wciąż obowiązuje. Analizy wykazują, że wydane upoważnienia dotyczą miejsc kultu FSSPX i zostały wydane w celu ułatwienia uzyskania przez tę wspólnotę pełnej jedności eklezjalnej oraz by uzyskać pewność co do ważności i godziwości tego sakramentu. Ponadto zostały udzielone habitualnie kapłanom nieregularnym kanonicznie, nieinkardynowanym i trwającym w suspensie, co należy rozumieć jako „rozluźnienie” tejże cenzury w kwestii sakramentu pokuty. Stolica Apostolska nie postawiła przy tym żadnych dodatkowych wymagań wobec tych duchownych. Po wydaniu upoważnień Bractwo podtrzymało tezę, że sakrament ten był i jest ważny ze względu na „jurysdykcję nadzwyczajną” spowodowaną stanem kryzysu Kościoła.

Wybrane objawy zaburzeń psychicznych podczas spowiedzi i wspierająca reakcja spowiednika

2023-06-07T10:51:54+02:00

Celem artykułu jest syntetyczny opis najczęstszych objawów mogących wskazywać na występowanie zaburzenia psychicznego, co może zostać zaobserwowane przez spowiednika podczas sakramentu pokuty i pojednania. W dalszej kolejności tekst pokazuje wspierającą postawę spowiadającego, który może aktywizować penitenta do pracy nad sobą nie tylko w obszarze rozwoju duchowego, ale również zdrowia psychicznego. Analizie funkcjonalnej poddano dane dotyczące opisu wskaźników postawy odbiegającej od przyjętych norm zdrowia psychicznego i sklasyfi kowano je w obszarze najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. W procesie syntezy opracowano zestaw zasad postępowania przez spowiednika w wypadku stwierdzenia symptomów zaburzenia u spowiadającego się. Zaobserwowanie wspomnianych wyżej objawów jest możliwe podczas sakramentu pokuty i pojednania, chociaż nie stanowi profesjonalnej diagnozy odnoszącej się do zdrowia psychicznego. Odpowiednie podejście może sprzyjać aktywizacji działań na rzecz omawianego rodzaju zdrowia przez penitenta pod wpływem zaleceń spowiadającego.

Duchowe przygotowanie do Światowych Dni Młodzieży w Lizbonie na podstawie orędzi papieża Franciszka z lat 2020-2022

2023-06-07T10:51:51+02:00

Światowe Dni Młodzieży od wielu lat są jedną z największych inicjatyw duszpasterstwa młodzieżowego w Kościele. Każda edycja tego wydarzenia dotyka nowych problemów i wyzwań młodego pokolenia. W artykule autor przedstawia krótko historię Światowych Dni Młodzieży oraz analizuje treść orędzi papieża Franciszka na lata 2020-2022 w celu znalezienia myśli przewodniej dotyczącej przygotowania do lizbońskiej edycji tego spotkania. W pracy zastosowano metodę analizy i syntezy oraz metodę porównawczą. Z analizowanych poniżej orędzi papieskich wynika jasno, że czas, w którym organizowane są najbliższe Światowe Dni Młodzieży, to bardzo trudny okres dla świata i Kościoła powszechnego. Pandemia COVID-19 bowiem oraz wojna na Ukrainie odcisnęły potężne piętno na sposobie przeżywania codzienności przez współczesnego człowieka. Porównując treść poszczególnych orędzi, można również dojść do wniosku, że papież Franciszek doskonale orientuje się w sytuacji życiowej najmłodszego pokolenia, szukając sposobu rozwiązania poszczególnych wyzwań i problemów stojących przed młodzieżą.

Religijność społeczeństwa ukraińskiego w perspektywie wyzwań dla Kościoła w Polsce

2023-06-07T10:51:48+02:00

Wybuch wojny na Ukrainie i związany z nią uchodźczy exodus wywołały lawinę zmian, które dotknęły najpierw samych Ukraińców, a następnie przyjmujące ich społeczeństwa. Nowa sytuacja wymagała i wciąż wymaga reakcji ze strony duszpasterstwa Kościoła katolickiego w Polsce. Celem niniejszego opracowania jest poszukiwanie wskazań przydatnych do budowania modelu pastoralnego pracy duszpasterskiej wśród Ukraińców. Przedmiotem badań jest religijność społeczeństwa ukraińskiego obserwowana w 2020 roku w ramach siódmej fali badań European Values Study, którego bazy danych są ogólnodostępne. Dostęp do danych surowych pozwolił na przeprowadzenie testów statystycznych pokazujących istotność, siłę i kierunek korelacji parametrów religijności z głównymi cechami społeczno-demografi cznymi. Wyniki tych analiz zostały zinterpretowane socjologicznie, po czym wyciągnięto z nich wnioski i postulaty pastoralne. Okazuje się, że społeczeństwo ukraińskie w większości deklaruje przynależność do obrządku wschodniego bądź bezwyznaniowość. Religijnymi oraz wierzącymi w Boga określa się 8 na 10 Ukraińców, co nie ma przełożenia na praktyki religijne czy wyznawaną doktrynę. Na uwagę zasługuje także, że znaczną część uchodźców wojennych stanowią kobiety, które według badań prezentują wyższy poziom religijności niż ogół społeczeństwa ukraińskiego. Poza tym, stosunek do wiary w isototny statystycznie sposób zależy od miejsca zamieszkania na Ukrainie. Te wszystkie okoliczności oraz świadomość dynamiki zmian uwarunkowanych obecną sytuacją otwiera nowe perspektywy dla duszpasterstwa w Polsce. Jest bowiem okazją nie tylko do zaangażowania charytatywnego, ale także pogłębienia świadomości religijnej zwłaszcza wobec osób prawosławnych i grekokatolików oraz postawy misyjnej wobec nienależących do żadnego wyznania. Takie ujęcie zagadnienia jest możliwe w ramach socjologii pastoralnej, która ma być przestrzenią dialogu teologii pastoralnej z wiedzą socjologiczną i badaniami empirycznymi.

Motywacja do przestrzegania Dekalogu w Collatio pierwszej De Praeceptis św. Bonawentury. Próba współczesnego odczytania

2023-06-07T11:25:13+02:00

Collationes o dziesięciu przykazaniach św. Bonawentury są rodzajem mów mających walory duchowych konferencji i jednocześnie naukowych wykładów. W pierwszej z nich Doktor Seraficki podaje motywy zachowania przykazań. Autor artykułu, stosując metodę analizy tego tekstu, bada, czy argumenty przedstawione przez św. Bonawenturę są dziś aktualne dla teologii i praktyki pastoralnej. Na postawione pytanie znajduje odpowiedź twierdzącą. Wniosek ten jest oparty na poszukiwanym i wykazanym personalizmie oraz racjonalności cytowanego nauczania. Celem artykułu jest także przybliżenie ich współczesnemu czytelnikowi.

Model silnego przywództwa jako antidotum na strach

2023-06-07T10:51:45+02:00

Celem artykułu Model silnego przywództwa jako antidotum na strach jest sprawdzenie hipotezy, że teorie psychologiczne ukazują wpływ emocji strachu i lęku na poszukiwanie przez człowieka silnego przywódcy. Autor najpierw ukazuje stan badań nad zjawiskiem przywództwa od okresu przednaukowego w psychologii społecznej aż po współczesność. Przedstawia dwie teorie wyjaśniające genezę przywództwa: koncepcję cech przywódcy oraz koncepcję interakcyjną. Następnie ukazuje model silnego przywódcy w świetle trzech ujęć psychologicznych: koncepcję przywódcy charyzmatycznego, koncepcję przywódcy autokratycznego i demokratycznego
oraz koncepcję przywódcy transakcyjnego i transformacyjnego. Analizuje także uwarunkowania silnego przywództwa w aspekcie źródeł skuteczności oraz sprawności przywódcy. Ostatnim punktem analiz są poszukiwania psychologicznych uzasadnień mechanizmu poszukiwania przez człowieka silnego przywódcy na podłożu doświadczanego lęku i strachu. Autor przywołuje tu koncepcje Karen Horney oraz Ericha Fromma. Przeprowadzone analizy pozwalają w świetle różnych teorii psychologicznych wyjaśnić, że sytuacje budzące silne emocje lęku i strachu wzmagają potrzebę posiadania silnego przywódcy. Ponadto autor wskazuje, co można robić, aby wpływ lęku i strachu przed rozmaitymi zagrożeniami nie wywoływał w człowieku ślepego i irracjonalnego pragnienia ucieczki od wolności.

Moralny wymiar jasnej triady i prężność psychiczna jako predyktory zachowań zdrowotnych wśród ozdrowieńców COVID-19

2023-06-07T10:51:42+02:00

Badania nad częstotliwością zachowań związanych ze zdrowiem podejmowanych przez osoby po chorobie COVID-19 oraz jej związków z zasobami osobistymi, cechami osobowości, postawą moralną oraz pozytywną orientacją na innych ludzi mają za zadanie rzucić nowe światło na sytuację ozdrowieńców po przebyciu choroby. Celem niniejszej pracy było sprawdzenie oraz określenie związków, które zachodzą pomiędzy moralnym wymiarem jasnej triady, prężnością psychiczną a zachowaniami zdrowotnymi wśród ozdrowieńców COVID-19. W badaniu udział wzięły 204 osoby w przedziale wiekowym od 18 do 75 roku życia, które zadeklarowały fakt przechodzenia choroby COVID-19. Każda badana osoba poproszona została o wypełnienie identycznego zestawu narzędzi badawczych, na który składały się: informacja o badaniu, metryczka oraz trzy narzędzia, które miały na celu określenie poziomu badanych zmiennych. Były to krótka skala prężności (BRS), skala jasnej triady (LTS) oraz inwentarz zachowań zdrowotnych (IZZ). Badania wykazały, że występują istotne statystycznie związki między prężnością psychiczną, jasną triadą a zachowaniami zdrowotnymi wśród ozdrowieńców COVID-19. Prężność psychiczna i jasna triada okazały się predyktorami zachowań zdrowotnych w grupie ozdrowieńców COVID-19, co oznacza, że jednostki traktujące przeciwności jako wyzwania sprzyjające rozwojowi oraz zorientowane pozytywnie na innych ludzi, w obliczu choroby wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2 wykazują się wyższym poziomem zachowań zdrowotnych po chorobie.

Zachęta do ostrożności

2023-06-07T11:01:05+02:00

Susan Schneider Świadome Maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów, przeł. Joanna Bednarek, WN PWN, Warszawa 2021, ss. 249, ISBN: 978-83-012-1952-9

Celem artykułu recenzyjnego jest przybliżenie i skomentowanie treści zawartych w książce Susan Schneider Świadome Maszyny. Sztuczna Inteligencja i projektowanie umysłów wydanej w 2021 roku. Stosowaną metodą badawczą jest analiza (wydobycie z tekstu terminów i definicji oraz ich rekonstrukcja) oraz porównanie (zestawienie pojęć stosowanych przez autorkę z pojęciami używanymi w innych tekstach). Wnioski podkreślają aktualność problematyki podejmowanej przez autorkę oraz trafność jej zalecenia ostrożności podczas decydowania o modyfi kacji własnego mózgu.

Misterium ludzkiego życia w trzech odsłonach

2023-06-07T10:51:38+02:00

Urszula Dudziak. Misterium ludzkiego życia: od poczęcia do umierania. Studium dla duszpasterzy i doradców życia rodzinnego. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2021, ss. 197.

Recenzowana monografia autorstwa lubelskiej teolog i psycholog, Urszuli Dudziak, stanowi interdyscyplinarne stadium familiologiczne i pastoralne eksplorujące trzy obszary badawcze o pryncypialnym znaczeniu dla duszpasterstwa rodzin: „płciowości i seksualności”, „płodności i prokreacji”, „starzenia się i umierania” człowieka. Celem podjętych w rozprawie badań literaturowych było wypracowanie integralnej syntezy antropologicznej ludzkiego biologizmu rozpatrywanego w ścisłym związku z pozostałymi sferami osobowymi. Autorka kompetentnie posłużyła się metodą monograficzną, wykorzystując metodologię badań teoretycznopoznawczych i szeroko czerpiąc z wyników nauk pomocniczych teologii pastoralnej. Całość opracowania jest dobrym przykładem personologii pastoralnej, która założenia chrześcijańskiej antropologii personalistycznej przekłada na język praktyki pastoralnej Kościoła katolickiego ukierunkowanej na integralny rozwój osoby ludzkiej w trzech szczególnych etapach jej życia: poczęcia i narodzin, aktualizacji zdolności prokreacyjnych i przekazywania daru życia, starzenia się i umierania.

Biomedyczna analiza śmierci dziecka w wyniku poronienia klinicznego

2023-06-07T10:51:28+02:00

Przedmiotem opracowania jest biomedyczny wymiar poronienia klinicznego. W pracy przyjęto założenie, że analiza biomedyczna poronienia klinicznego stanowi niezbędne wprowadzenie do jego dalszej charakterystyki tanatologicznej. Za cel badań postawiono wykazanie, że już sama eksploracja uwarunkowań biomedycznych pozwala określić podstawowe predyktory odsłaniające fenomen poronienia spontanicznego jako zdarzenia tanatycznego w aspekcie psychospołecznym. W toku badań omówiono kryteria definicyjne poronienia i diagnostyczne wczesnej ciąży dla odróżnienia strat klinicznie potwierdzonych od ciąż biochemicznych. Przedłożono szacunkową częstotliwość niepowodzeń w obu kategoriach: przedklinicznych i klinicznych. Syntezę fizjologii poronienia przedstawiono na podstawie szczegółowej charakterystyki jego wielokryterialnych typologii, deskrypcji symptomatologii i patomechanizmu procesu poronnego, opisu metod diagnostycznych i form postępowania terapeutycznego. Wskazano najczęściej komentowane w literaturze położniczej czynniki etiologiczne poronień. Ze względu na przygotowanie małżonków do poczęcia dziecka po wcześniejszym niepowodzeniu wyróżniono prymarne zasady profilaktyki poronień możliwe do prostego wdrożenia w okresie prekoncepcyjnym i na początkowych etapach nowej ciąży. W wyniku przeprowadzonych analiz wyciągnięto wniosek, że sytuacja kliniczna, w której śmierć na skutek poronienia spontanicznego się dokonuje, modeluje osobliwe warunki kształtowania relacji rodziców z dzieckiem po rozpoznaniu symptomów zagrożenia jego życia, w trakcie procesu diagnostycznego, potwierdzenia śmierci i procedury terapeutycznej kończącej ciążę oraz usunięcia zwłok lub szczątków płodowych.