Van privileges tot republiek: Evolutie van de taal van de Opstand. Een woordenboek / From the Privileges to the Republic: the Evolution of the Language of the Dutch Revolt. A Dictionary
PDF

Keywords

Low Lands
Dutch Revolt
political thought
Eighty Years War
William of Orange
Philip II
Republic
freedom of conscience
tolerance
States General
detronization
provinces
privileges
state
souvereignty
obedience
fatherland

How to Cite

Szmytka, R. (2015). Van privileges tot republiek: Evolutie van de taal van de Opstand. Een woordenboek / From the Privileges to the Republic: the Evolution of the Language of the Dutch Revolt. A Dictionary. Werkwinkel, 10(2), 103–114. https://doi.org/10.1515/werk-2015-0014

Abstract

The second half of the 16th century is regarded as the decisive moment in the history of the Low Countries. The politics of religious intolerance and financial oppression practiced by the Habsburg governors resulted in protests and, finally, in the open revolt of the Provinces under the leadership of the princes of Orange and Nassau. The aim of this work is to follow and reconstruct the ideas of political thought accompanying the events leading to the rise of a new state. In the dicussed state forming process the main emphasis was put on the issues of freedom, states, and sovereignty, as well as on the concept of the possibility of dismissing the obedience inherited from the medieval privileges. These concepts and terms created a special sort of dictionary of the Dutch political thought.

https://doi.org/10.1515/werk-2015-0014
PDF

References

Acten Vanden Vredehandel gheschiet te Colen. 1581. Leyden: n.p.

Apologie, ofte Verantwoordinghe des doerluchtighen ende hooghgeborenen Vorsts ende Heeren, Heeren Wilhelms van Godes ghenade Prince van Orangien. 1581. Leyden: n.p.

Blockmans, Wim P. 1985. “De ‘constitutionele’ betekenis van de privilegien van Maria van Bourgondie (1477).” Het algemene en de gewestelijke privilegien van Maria van Bourgondie voor de Nederlanden. Ed. Wim P. Blockmans. Kortrijk-Heule: UGA. 473-516.

Bragt, Ria van, ed. 1956. De blijde inkomst van de hertogen van Brabant Johanna en Wenceslas. Leuven: Nauwelaerts.

Bray, Guy de. 1580. Confession de foy. n.p.: n.p.

Clercq, Gilles le. 1566. Remonstrance ofte vertoogh aen den grootmachtigen Coninck van Spaengen […] in de welcke verhaelt en verclaert zijn de lasten ende inconvenienten rijsende uut der Inquisitie ende placaten…. n.p.: n.p.

Cooltuyn, Cornelis. 1559. Dat Evangeli der Armen. n.p.: n.p.

Corte vertoninghe van recht byden Ridderschap, Edelen, ende steden van Hollandt ende Westvrieslant van allen ouden tijden in den voorschreven Lande gebruyckt tot behoudenisse vande vryheden, gherechticheden, privilegien ende loffelicke ghebruycken vanden selven Lande. 1587. Rotterdam: n.p.

Dathenus, Petrus. 1559. Een Christelicke Verantwordynghe op die Disputacie binnen Audenaerde tusschen M. Adriaen Haemstadt ende Jan Daelman. n.p.:n.p.

“Discours.” 1574. Sekere brieven waer inne den aenhevanghen vredehandel deses Jaers LXXVIIII verwaetet is. Delft. f: 21-43.

Duke, Alastair. 1990. Reformation and Revolt in the Low Countries. London: Hambledon Press.

Duke, Alastair. 2009. Dissident Identities in the Early Modern Low Countries. Eds J. Pollmann, and A. Spicer. Farnham: Ashgate. 57-76.

Een trouwe Waershouwinghe, aen de goede mannen van Antwerpen. 1581. n.p.: n.p.

Emanuel-Erneste. Dialogue de deux personnages sur l’Estats de Pais Bas. 1580. Anvers: n.p.

Gelderen, Martin van. 2002. The Political Thought of the Dutch Revolt 1555-1590. Cambridge: Cambridge University Press.

Groenveld, Simon et al. 2008. De Tachtigjarige Oorlog: opstand en consolidatie in de Nederlanden (ca. 1560-1650). Zutphen: Walburg Pers.

Groenveld, Simon et al. 2009. Unie - Bestand - Vrede. Drie fundamentele wetten van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Hilversum: Verloren.

Haemstede, Adriaan van. 1559. De Gheschiedenisse ende den doodt der vromer martelaren. Antwerpen: n.p.

Harline, Craig. 1987. Pamphlets, Printing and Political Culture in the Early Dutch Republic. Dordrecht: Springer Science & Business Media.

Hessels, Joannes Henricus, ed. 1882. Ecclesiae Londino Batavae Archivum, vol. II, Epistulae et tractatus. Cantabrigiae: typis Academiae svmptibus Ecclesiae londinobatavae.

Junius, Franciscus. 1566. Brief discours envoyé au roy Philippe nostre sire et souverain Seigneur, pour le bien et profit de sa Maiesté, et singulierement de ses pays bas, auquel est monstré le moyen qu’il faudroit tenir pour obvier aux troubles et emotions pour le faict de la religion, et extirper les sectes et heresies pullulantes en sesdicts pays. n.p.: n.p.

Knuttel, Willem Pieter Cornelis. 1889. Catalogus van de pamfl etten-verzameling berustende in de Koninklijke Bibliotheek. vol. 1. ‘s-Gravenhage: Algemeene Landsdrukkerij.

Leeuwen, Jacqueline van. 2003. “Schependen in den Lage Landen. Een erste verkenning van hun betekenis, overlevering en formulering (dertinde tot zestiende eeuw).” Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 6: 135-136.

Lem, Anton van der. 2014. De Opstand in de Nederlanden 1568-1648. De Tachtigjarige Oorlog in woord en beeld. Leiden: Uitgeverij Vantilt.

Libellus Supplex Imperatoriae Maiestati Caeterisq[ue] Sacrii Imperii Electoribus, Princibus, atq[ue] Ordinibus, nomie Belgarum ex Inferiori Germania, Evangelicae religionis causa per Albani Ducis tyrannidem eiectorum in comitiis Spirensibus exhibitus. 1570. n.p.: n.p.

Marnix van Sint Aldegonde, Philips van. 1567. Vraye Narration et apologie des choses passees au Pays-Bas, touchant le fait de la religion en l’ain MDLXVI. n.p.: n.p.

Micron, Marten. 1911. “Een waerachteghe historie van Hoste (gheseyt Joris) van der Katelyne, te Ghendt om het vry opentlick straffen der afgodischer leere, ghebrant, ten grooten nutte ende vertroostinghe aller christen.” Bibliotheca Reformatoria Neerlandica. Vol. VIII. Ed. F. Pijper. ’s-Gravenhage: Nijhof. 187-253.

Oczko, Piotr. 2009. W najdroższej Holandyjej... Szkice o siedemnastowiecznym dramacie i kulturze niderlandzkiej. Krakow: Księgarnia Akademicka.

Petit, Louis David. 1882. Bibliotheek van Nederlandsche pamfl etten. Verzamelingen van de Bibliotheek van Joannes Thysius en de Bibliotheek der Rijks-Universiteit te Leiden. Vol. 1, 1500-1648. ‘s-Gravenhage: A.W. Sijthoff.

Pneumenander, Marbesius. 1568. Vermaninghe aen die gemeyne Capiteynen ende krijchsknechten in Nederland. Doesborgh: n.p.

Pocock, John Greville Agard. 1975. The Machiavellian Moment: Florentine Political Thought and the Atlantic Republican Tradition. Princeton: Princeton University Press.

Politicq onderwijs. 1582. Mechelen: n.p.

Pollmann, Judith. 2010. “No Man’s Land. Reinventing Netherlandish Identities, 1585-1621.” Networks, Regions and Nations. Shaping Identities in the Low Countries, 1300-1650. Eds R. Stein, and J. Pollmann. Leiden: Brill. 241-261.

Saravia, Adrianus. 1933. “Een hertgrondighe Begheerte, vanden edelen lanckmoedighen hoochgheboren Prince van Oraengien.” Prins Willem van Oranje. Geschriften van 1568. Naar de eerste drukken van 1568 opnieuw uitgegeven en ingeleid door Dra M.G. Schenk met een voorwoord van Prof. Dr. A.A. van Schelven. Amsterdam-Sloterdijk: Wereldbibliotheek. 129-155.

Schama, Simon. 1987. The Embarrassment of Riches. An Interpretation of Dutch Culture in the Golden Age. London: Vintage.

Skinner, Quentin. 1978. The Foundations of Modern Political Though: Vol. 1. The Age of Reformation. Cambridge: Cambridge University Press.

Straeten, Joseph van der. 1952. Het charter en de raad van Kortenberg, Deel 1. Brussel: n.p.

Szmytka, Rafał. 2014. ≫Lecz jako tyran zostanie opuszczony≪. Niderlandzka myśl polityczna w drugiej połowie XVI wieku. Kraków: Historia Iagellonica.

Veluanus, Anastasius. 1906. “Der Leken Wechwyser.” Bibliotheca Reformatoria Neerlandica. Vol IV. Ed. F. Pijper. ’s-Gravenhage: Nijhof. 123-376.

Vertoog ende openinghe, om een goede, salighe, ende generale vrede te maken in dese Nederlanden, ende deselven onder de ghehoorsaemheyt des conincx, in haere oude voorspoedicheyt, fleur ende welvaert te brenghen, by maniere van supplicatie. 1576. n.p.: n.p.

Volder, Guilelmus de. 1531. Een troost ende spiegel der siecken. Antwerpen. Tekst bekend ook onder titel Tobias ende Lazarus.

Wesembeek, Jacob van. 1568. De bewijsinghe vande onschult van mijn heere Philips, baenreheere van Montmorency, grave van Hoorne, vrijheere van Weert etc., admirale ende capitein generale van der zee vanden Nederlande, riddere vander oorden vande gulden vlies etc. n.p.: n.p.

Woltjer, Jan Juliaan. 1994. Tussen vrijheidsstrijd en burgeroorlog. Over de Nederlandse Opstand 1555-1580. Amsterdam: Balans.