Keywords
Afrikaans
syncretism
games
lexicon
How to Cite
Abstract
The Afrikaans word ghoen (‘a shooting-marble’) arose in a setting wherein Malay, Khoekhoe, and Dutch were spoken and in which children played and shared vocabulary. Given the similarity of meaning and sound shape among Malay gundu (‘a marble’), Khoekhoe !gon (‘to throw something on the ground’), and dialectal Dutch koen (‘a shooting-marble’), I propose that these semantically and phonetically similar etyma merged into the word ghoen through a process, here referred to as lexical syncretism, which has been remarked on by other scholars of language history and contact.
References
Bechert, J. and W. Wildgen. 1991. Einführung in die Sprachkontaktforschung. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Bergerson, J. 2004. “Emphatic -s in Modern Germanic.” Interdisciplinary Journal for Germanic Linguistics and Semiotic Analysis 9(1): 83-100.
Boekenoogen, G.J. 1897. De Zaansche volkstaal. Leiden: Sijthoff.
Boekenoogen, G.J. 1903. “Afrikaansch en Noordhollandsch.” Album Kern. Eds. N.P. van den Berg et al. Leiden: Brill. 245-248.
Boshoff, S.P.E. 1921. Volk en taal van Suid-Afrika. Pretoria: De Bussy.
Boshoff, S.P.E. and G.S. Nienaber. 1967. Afrikaanse etimologieë. Pretoria: Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns.
Cassidy, F.G. 1966. “Multiple Etymologies in Jamaican Creole.” American Speech 41: 211-15.
Coetsee, D.J. 1948. “Agterbuurttaal.” Tydskrif vir Volkskunde en Volkstaal 5(1): 10-6.
De Cock, A. and Is. Teirlinck. 1905. Kinderspel en Kinderlust in Zuid-Nederland. Vijfde deel. Gent: Siffer.
De Villiers, M. 1953. “’n Geheimsinnige Afrikaanse foneem.” Nieuwe Taalgids 46: 284-287.
De Villiers, M. and F.A. Ponelis. 1987. Afrikaanse klankleer. 4th edition. Cape Town: Tafelberg.
De Vries, J. and F. de Tollenaere. 1997. Nederlands etymologisch woordenboek. 4th edition. Leiden: Brill.
Drost, J.W.P. 1914. Het Nederlandsch kinderspel vóór de zeventiende eeuw. ’s-Gravenhage: Martinus Nijhoff.
Du Plessis, I.D. 1935. “Die Maleise Samelewing aan die Kaap.” Die Huisgenoot 12 April: 27, 73, 75, 81.
Du Plessis, I.D. 1945. “Die bydrae van die Kaapse Maleier tot die Afrikaanse kultuur.” Kultuurgeskiedenis van die Afrikaner. Eds. C.M. van den Heever and P. de V. Pienaar. Cape Town: Nasionale Pers. 250-260.
Du Plessis, I.D. and C.A. Lückhoff. 1953. The Malay Quarter and Its People. Cape Town: Balkema.
Du Toit, S.J. 1953. “Klipspeel.” Tydskrif vir Volkskunde en Volkstaal 10(2): 1-3.
Du Toit, S.J. 1958. “Ghantang, die Vlugvoetige.” Die Huisgenoot 2 May: 59.
Franken, J.L.M. 1953a. Taalhistoriese bydraes. Cape Town: Balkema.
Franken, J.L.M. 1953b. Tentatiewe etimologieë. Annale van die Universiteit van Stellenbosch, Jaargang 27, Reeks B, No. 1. Stellenbosch: Universiteit van Stellenbosch.
Godée-Molsbergen, E.C. 1905. “Afrikaans en Noord-Hollands.” De Unie Nov.: 215-218.
Haugen, E. 1969. The Norwegian Language in America. Bloomington: Indiana University Press.
Herbart, J.F. 1825. Psychologie als Wissenschaft. Königsberg: August Wilhelm Unzer.
Hesseling, D.C. 1899. Het Afrikaansch. Leiden: Brill.
Hesseling, D.C. 1923. Het Afrikaans. Leiden: Brill.
Hudson, C.W. 1956. “Sedes, gebruike en gewoontes.” Tydskrif vir Volkskunde en Volkstaal 12(4): 21-30.
Kluge, F. and W. Mitzka. 1963. Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. 19th edition. Berlin: Walter de Gruyter.
Krönlein, J.G. 1889. Wortschatz der Khoi-Khoin (Namaqua-Hottentotten). Berlin: Deutsche Kolonialgesellschaft.
Le Roux, T.H. 1910. Beschrijvende Klankleer van het Afrikaans. Leiden: Sijthoff.
Le Roux, T.H. 1968. “Raakpunte tussen Afrikaans en die Nederlandse Volkstaal. Deel II: Woordvorm en Woordbetekenis.” Tydskrif vir geesteswetenskappe 8(3-4): 321-56.
Le Roux, T.H. and R. de V. Pienaar. 1927. Afrikaanse fonetiek. Cape Town: Juta.
Mühlhäusler, Peter. 1982. “Etymology and Pidgin and Creole Languages.” Transactions of the Philological Society 80(1): 99-118.
Nienaber, G.S. 1963. Hottentots. J.L. Van Schaik: Pretoria.
Nienaber, G.S. 1995. Die etimologie van dolos. Supplement to the South African Journal of Linguistics 23.
Odendal, F.F. 1955. “Our [sic] die Afrikaanse primêre foneme.” Tydskrif vir Volkskunde en Volkstaal 11(3): 13-25.
Odendal, F.F. 1966. “Kierang en Koerang.” Tydskrif vir geesteswetenskappe 6(2): 151-154.
Onions, C.T. 1966. The Oxford Dictionary of English Etymology. Oxford: Clarendon.
Pettman, Ch.. 1913. Africanderisms. London: Longmans, Green and Co.
Pienaar, P. de V. 1930. “Kannie koenie.” Die Saamwerk 22 January: 15.
Pienaar, P. de V. 1931. “Kannie-koenie of koenie-kannie (ghoenie-ghannie, ens.).” Tydskrif vir Wetenskap en Kuns 10: 99-101.
Poole, C.H. 1951. “’n Kritiese beskouing van die maleise en Portugese woorde in Afrikaans.” Unpublished M.A. Thesis. University of Cape Town.
Ponelis, F. 2002. “Review of Etimologiewoordeboek van Afrikaans.” Lexikos 12: 329-334.
Posthumus, M.J. 1972. “Die klankleer van Afrikaans.” Afrikaans: sy aard en ontwikkeling. Ed. H.J.J.M. van der Merwe. Pretoria: Van Schaik. 148-168.
Rickford, J.R. 1986. “Social Contact and Linguistic Diffusion: Hiberno-English and New World Black English.” Language 62: 245-289.
Roberge, Paul T. 1996. “Multilevel syncretism and the Evolution of the Afrikaans Periphrastic Possessives with Se.” Stellenbosch Papers in Linguistics, special issue commemorating the 25th anniversary of the Department of general Linguistics at the University of Stellenbosch: 123-53.
Rust. F. 1969. Nama-wörterbuch. Pietermaritzburg: University of Natal Press.
Schepers, H.J. 1954. “Albasterspel in Germiston.” Tydskrif vir Volkskunde en Volkstaal 11(1): 5-10.
Scholtz, J. du P. 1963. Taalhistoriese opstelle. Pretoria: J.L. van Schaik.
Schonken, F.T. 1910. “Die Wurzeln der kapholländischen Volksüberlieferungen.” Supplement in: Internationales Archiv für Ethnologie, Vol. 19.
Silva, P. et al. 1996. A Dictionary of South African English on Historical Principles. New York: Oxford University Press.
Smith, J.J. 1921. “Notes on G.R. von Wielligh’s Ons Geselstaal.” Die Huisgenoot March: 455-459.
Spoelstra, B. 1922. Ons volkslewe. Pretoria: Van Schaik.
SV = Die Scholtz-versameling, held in the Special Collections department of Gericke Biblioteek at the University of Stellenbosch.
Ten Doornkaat-Koolman, H. 1882. Wörterbuch der ostfriesischen Sprache. Vol. II. Norden: Braams.
Ten Doornkaat-Koolman, H. 1884. Wörterbuch der ostfriesischen Sprache. Vol. III. Norden: Braams.
Terblanche, H.J. and J.J. Odendaal. 1966. Afrikaanse woordeboek. Verklarend met woordafleidings. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel.
Van der Merwe, H.J.J.M. 1971. Vroeë Afrikaanse woordelyste. Pretoria: Van Schaik.
Van Rooijen, G.H. 1940. Kultuurskatte van die Voortrekkertydperk. Deel II. Bloemfontein: Nasionale Pers.
Van Wyk, G.J. (edior), A.E. Cloete, A. Jordaan, H.C. Liebenberg and H.J Lubbe (authors). 2003. Etimologiewoordeboek van Afrikaans. Stellenbosch: Buro van die WAT.
Von Wielligh, G.R. 1921-22. “Ons Geselstaal.” Die Huisgenoot Jan. 1921-July 1922.
Wexler, P. 1983. “Hebräische und aramäische Elemente in den slavischen Sprachen.” Zeitschrift für slavische Philologie 43: 229-279.
WAT = Die woordeboek van die Afrikaanse taal. 1972. P.C. Schoonees (ed.). Vol. III. Pretoria: Die Staatsdrukker.
Zuckermann, G. 2004. “Cultural Hybridity: Multisourced Neologization in ‘Reinvented’ Languages and in Languages with ‘Phono-Logographic’ Script.” Languages in Contact 4(2): 281-318.
License
Copyright (c) 2019 Jeremy Bergerson
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.