Keywords
quartz grains
Pomeranian Stage
Mecklenburg-Vorpommern
Uckermark
How to Cite
Abstract
Glacial tills and fluvioglacial sediments deposited by the ice-sheet during the Pomeranian Stage (Weichselian) in northeast Germany have been examined in terms of the degree of abrasion, rounding and frosting of quartz grain surfaces in order to determine the conditions and processes that occurred in the alimentation environment of the fine-grained material, as well as during transport. Strata in the glaciomarginal zone and the hinterland of the Pomeranian Stage in the area represent diverse lithofacies, but have similar textural features. These features illustrate mainly that a high-energy aquatic environment had reacted with glacial deposits prior to their inclusion into the ice mass and deposited in the area covered by the Odra lobe. The lack of regional diversification in the character of quartz grain surfaces in glacial deposits between the German part of the Odra lobe and the remainder of the area analysed is recorded solely in the morphological dimension, i.e. the outlet fragment of the ice-front’s course, but not in textural features of the sedimentsReferences
Bremer, F., 1994. Geologische Karte von Mecklenburg-Vorpommern. Übersichtskarte 1 : 500 000 - Oberfläche. Geologisches Landesamt MV, Schwerin.
Bussemer, S., Gärtner, P. & Schlaak, N., 1995. Pomeranian terminal moraine near Schiffmühle. [In:] W. Schirmer (Ed.): Vol. 1. Regional field trips. International Union for Quaternary Research, XIV Intern. Congress INQUA, Berlin 3-10.08.1995, 1223-1224.
Cailleux, A., 1942. Les action eoliennes periglaciaires en Europe. Mémoires de la Société géologique de France, 41 pp.
Dyke, A.S. & Morris, T.F., 1988. Drumlin fields, dispersal trains and ice streams in Arctic Canada. Canadian Geographer 32, 86-90.
Górska, M., 2000. Wybrane właściwości petrograficzne vistuliańskich moren dennych środkowej i zachodniej Wielkopolski oraz ich znaczenie dla oceny dynamiki ostatniego lądolodu [Some petrographical features of Vistulian lodgement till in the central and southern Wielkopolska Lowland and their significance towards estimating the dynamics of the last ice sheet]. Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej PTPN 28, 145 pp.
Górska, M., 2005. Sediments of the Odra Lobe in the light of selected textural and mineral analyses. Quaestiones Geographicae 24, 29-49.
Górska, M., 2006. Textur und Schwerminerale der Geschiebemergel und der fluvioglazialen Sedimente des Pommerschen Stadiums des Weichselian im nordöstlichen Deutschland. [Summary: Texture and the heavy minerals of the till and the fluvioglacial deposits of the Vistulian Pomeranian Phase in the north-eastern Germany]. Zeitschrift für Geomorphologie 50, 321-345.
Górska-Zabielska, M., 2007. Lob Odry - morfologia a tekstura osadów [Odra lobe - morphology versus sediments texture]. Przegląd Geologiczny 55, 197-198.
Górska-Zabielska, M., 2008a. Conditions of sedimentation in the Weichselian glaciomarginal zone of northeastern Germany. Geological Quaterly 52, 157-168.
Górska-Zabielska, M., 2008b. Obszary macierzyste skandynawskich eratyków przewodnich osadów ostatniego zlodowacenia północno-zachodniej Polski i północno- wschodnich Niemiec [Source regions of the Scandinavian indicator erratics of glacial deposits of the northern Poland]. Geologos 14, 177-194.
Górska-Zabielska, M., 2008c. Fennoskandzkie obszary alimentacyjne osadów akumulacji glacjalnej i glacjofluwialnej lobu Odry [Fennoscandian source areas of glacial and glaciofluvial deposits of the Odra lobe (north-western Poland and north-eastern Germany)]. Adam Mickiewicz University Press, Poznań, 78, 330 pp.
Goździk, J., 1980. Zastosowanie morfometrii i graniformametrii do badań osadów w kopalni węgla brunatnego Bełchatów [Usage of morphometry and graniformametry in the investigations of the sediments in the brown coal mine in Bełchatów]. Studia Regionalne IV (IX). PWN Warszawa-Łódź, 101-114.
Goździk, J., 2001. O zależności między pomiarami graniformametrycznymi a stopniem zaokrąglenia ziarn [The relationship between the graniformametric measurements and the degree of grain roundness]. [In:] E. Mycielska-Dowgiałło (Ed.): Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu [The record of aeolian processes on sediments as an indicator of the Quaternary stratigraphy]. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, 21-31.
Goździk, J. & Mycielska-Dowgiałło, E., 1982. Badania wpływu niektórych procesów geologicznych na przekształcenia powierzchni ziarn kwarcowych [Investigation of the effect of certain geological processes on the transformation of the surface of quartz grains]. Przegląd Geologiczny 54, 219-241.
Haldersen, S., 1981. Grain-size distribution of subglacial till and its relation to glacial crushing and abrasion. Boreas 10, 91-105.
Hart, J., 2006. An investigation of subglacial processes at the microscale from Briksdalsbreen, Norway. Sedimentology 53, 125-146.
Kamińska, R., Konecka-Betley, K. & Mycielska-Dowgiałło, E., 1986. The Liszyno dune in the Vistula valley (east of Płock). Biuletyn Peryglacjalny 31, 141-162.
Kasprzak, L., 1988. Dyferencjacja mechanizmów formowania stref marginalnych faz leszczyńskiej i poznańskiej ostatniego zlodowacenia na Nizinie Wielkopolskiej [Differentiation mechanisms of formation of glacial marginal zones of the Leszno and the Poznan Phases of the last glaciation in the Wielkopolska Lowland]. PAN, Dokumentacja Geograficzna 5-6, 159 pp.
Kasprzak, L., 2003. Model sedymentacji lądolodu vistuliańskiego na Nizinie Wielkopolskiej [Model of sedimentation of the Vistulian ice sheet in the Wielkopolska Lowland]. Wyd. Nauk. UAM, Seria Geografia 66, 216 pp.
Kjær, K.H., Houmark-Nielsen, M. & Richardt, N., 2003. Ice-flow patterns and dispersal of erratics at the southerwestern margin of the last Scandinavian Ice Sheet: signature of palaeo-ice streams. Boreas 32, 130-148.
Krygowski, B., 1964. Graniformametria mechaniczna. Teoria, zastosowanie [Mechanical graniformametry. Theory, application]. Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej PTPN 2, 4, 112 pp.
Liedtke, H., 1981. Die nordischen Vereisungen in Mitteleuropa. Forschungen zur deutschen Landeskunde. Band 204, 308 pp.
Mahaney, W.C., 1990a. Macrofabrics and quartz microstructures confirm glacial origin of Sunnybrook drift in the Lake Ontario basin. Geology 18, 145-148.
Mahaney, W.C., 1990b. Glacially-crushed quartz grains in late Quaternary deposits in the Virunga Mountains, Rwanda - indicators of wind transport from the north? Boreas 19, 81-89.
Mahaney, W.C., Stewart, A. & Kalm, V., 2001. Quantification of SEM microtextures useful in sedimentary environment discrimination. Boreas 30, 165-171.
Molén, M.O., 2014. A simple method to classify diamicts by scanning electron microscope from surface microtexture. Sedimentology 61, 2010-2041.
Mycielska-Dowgiałło, E. & Woronko, B., 1998. Analiza obtoczenia i zmatowienia powierzchni ziarn kwarcowych frakcji piaszczystej i jej wartość interpretacyjna [Analysis of roundness and matt surface of the quartz grains and its interpretive value]. Przegląd Geologiczny 46, 1275-1281.
Mycielska-Dowgiałło, E. & Woronko, B., 2001. Wybrane cechy sedymentologiczne osadów ułatwiające ich podział stratygraficzny, na przykładzie otworów Galumin 1, Kozły K-1, Niksowizna i Olszewo Węgorzewskie [Selected sedimentological characteristics of sediments which help their stratigraphic division, on the basis of boreholes Galumin 1, Kozły K-1, Niksowizna and Olszewo Węgorzewskie]. [In:] E. Mycielska- Dowgiałło (Ed.): Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu [The record of aeolian processes on sediments as an indicator of the Quaternary stratigraphy]. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warsaw University, 43-58.
Mycielska-Dowgiałło, E., 2001. Wpływ warunków klimatycznych na cechy strukturalne i teksturalne osadów mineralnych. [In:] A. Karczewski & Z. Zwoliński (Eds): Funkcjonowanie geoekosystemów w zróżnicowanych warunkach morfoklimatycznych. Monitoring, ochrona, edukacja [Geoecosystems functioning in different morphoclimatic conditions. Monitoring, Protection, Education]. Poznań, 377-394.
Rose, R.K. & Hart, J.K., 2008. Subglacial comminution in the deforming bed: Inferences from SEM analysis. Sedimentary Geology 203, 87-97.
Schulz, W., 1967. Abriß der Quartärstratigraphie Mecklenburgs. Archiv der Freunde der Naturgeschichte in Mecklenburg 13, 99-119.
Schulz, W., 2003. Geologischer Führer für den norddeutschen Geschiebesammler. CW Verlagsgruppe, Schwerin, 508 pp.
Stokes, C.R. & Clark, C.D., 1999. Geomorphological criteria for identifying Pleistocene ice streams. Annals of Glaciology 28, 67-75.
Stokes, C.R. & Clark, C.D., 2001. Palaeo-ice streams. Quaternary Science Reviews 20, 1437-1457.
Whalley, W.B. & Krinsley, D.H., 1974. A scanning electron microscope study of surface textures of quartz grains from glacial environments. Sedimentology 21, 87-105.
Woronko, B., 2001. Znaczenie analizy obtoczenia i zmatowienia powierzchni ziarn kwarcowych frakcji piaszczystej w interpretacji genetycznej osadów czwartorzędowych [The importance of the analysis of roundness and matt surface of quartz grains of the sandy fraction in the genetic interpretation of Quaternary sediments]. [In:] E. Mycielska-Dowgiałło (Ed.): Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu [The record of aeolian processes on sediments as an indicator of the Quaternary stratigraphy]. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warsaw University, 33-38.
Woronko, B., 2012. Micromorphology of quartz grains as a tool in the reconstruction of periglacial environment. [In:] P. Churski (Ed.): Contemporary Issues in Polish Geography, 111-131.
Wright, J.S., 1995. Glacial comminution of quartz sand grains and the production of loessic silt: a simulation study. Quaternary Science Reviews 14, 669-680.
Zieliński, T. & Pisarska-Jamroży, M., 2012. Jakie cechy litologiczne warto kodować, a jakie nie? [Which features of deposits should be included in a code and which not?]. Przegląd Geologiczny 60, 387-397.
License
Copyright (c) 2015 Maria Górska-Zabielska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.