Abstrakt
This study is an invitation to reflect on issues that fall within the area of collective memory, an area that awaits further in-depth analysis. More specifically, this article is a proposal of a broader study on cultural landscape and places of memory than that which is dominant in the sociological literature. In particular, I examine the relationship between the inhabitants of the Polish “Western Lands” and the material German heritage of the cities in which they happen to live. I mainly focus on the relation between socially constructed memory and greenery—a “negligible” part of the space of human life. As I demonstrate in the article, the “green” narrations about Wrocław created after World War II are lasting and are still present in the stories of city’s inhabitants today.
Bibliografia
Adamczewska-Wejchert, Hanna, and Kazimierz Wejchert. 1986. Małe miasta [Small cities]. Warszawa: Arkady.
Bierwiaczonek, Krzysztof, Małgorzata Dymnicka, Katarzyna Kajdanek, and Tomasz Nawrocki. 2017. Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast: Gdańsk, Gliwice, Wrocław [City. Space. Identity; A study of three cities: Gdansk, Gliwice, Wrocław]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Bierut, Jacek, and Karol Pęcherz, eds. 2015. Wrocław. Pamiętam, że… [Wrocław: I remember that…].Wrocław: Fundacja na Rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza.
Bińkowska, Iwona. 2011. Natura i miasto. Publiczna zieleń miejska we Wrocławiu od schyłku XVIII wieku do początku XX wieku [Nature and the city: Public urban greenery in Wrocław from the end of the 18th century to the beginning of the 20th century]. Wrocław: VIA NOVA.
Bińkowska, Iwona, and Elżbieta Szopińska, eds. 2013. Leksykon zieleni Wrocławia [The lexicon of greenery in Wrocław].Wrocław: VIA NOVA.
Browarny, Wojciech. 2008. “Literacki pejzaż Śląska. Wrocław i Dolny Śląsk w polskiej prozie współczesnej (1946—2005)” [Literary landscape of Silesia: Wrocław and Lower Silesia in Polish contemporary prose (1946-2005)]. In Fikcja i wspólnota. Szkice o tożsamości w literaturze współczesnej, 139-208.Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Czajkowski, Paweł, and Barbara Pabjan. 2013. “Pamięć zbiorowa mieszkańców Wrocławia a stosunek do niemieckiego dziedzictwa miasta” [The collective memory of the inhabitants of Wrocław and their attitude to the German heritage of the city]. In Współczesna teoria i praktyka badań społecznych i humanistycznych, edited by Jerzy Juchnowski and Robert Wiszniowski, 739—761.Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Dwyer, Owen, and Derek Alderman. 2008. “Memorial Landscapes. Analytic Question and Metaphors.”GeoJournal 73, no.3: 165-178.
Dyak, Sofia. 2011. “Wpisywanie drugiej wojny światowej w powojenny pejzaż Wrocławia” [Incorporating the Second World War into the post-war landscape of Wrocław], translated by Katarzyna Gawlicz. In Błogosławiony kraj? Szkice o histori i pamięci Dolnego Śląska, edited by Dagmara Margiela-Korczewska and Krzysztof Ruchniewicz, 137-156. Wrocław: Centrum Studiów Niemieckich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dzikowska, Elżbieta. 2006. “Tożsamość Wrocławia(n), czyli o możliwościach życia ponad podziałami” [The identity of Wrocław (or its residents), or the possibilities of livingbeyond divisions]. In My Wrocławianie. Społeczna przestrzeń miasta, edited by Piotr Żuk and Jacek Pluta, 165-180. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Ejsmont, Ludwik. 1973. Wspomnienia [Reminiscence] In Mój dom nad Odrą, Ze wspomnień Głogowian [My house on the Oder river, from the memories of Głogów residents], edited by Wiesław Sauter, s. 187-192. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kulturalne.
Frydryczak, Beata. 2014. “Krajobraz” [The landscape]. In Modi Memorandi. Leksykon kultury pamięci., edited by Magdalena Saryusz-Wolska and Robert Traba. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Frydryczak, Beata. 2017. “Lednicki krajobraz pamięci historią opisany” [The memory landscape of Lednica as described by history]. In Krajobrazy regionu. Studium interdyscyplinarne ziemi gnieźnieńskiej, edited by Mieszko Ciesielski, Beata Frydryczak, Katarzyna Szewczyk-Haake, Maciej Kędzierski, and Piotr Pawlak, 29-86. Łódź: Wydawnictwo Przypis.
Grzebałkowska, Magdalena. 2015. 1945. Wojna i pokój [1945: War and peace]. Warszawa: Wydawnictwo Agora.
Gurwitsch, Aaron. 1989. “Problemy świata przeżywanego” [Problems of the lived world], translated by Dorota Lachowska. In Fenomenologia i socjologia. Zbiór tekstów, edited by Zdzisław Krasnodębski,151-185.Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Halicka, Beata. 2015. Polski Dziki Zachód. Przymusowe migracje i kulturowe oswajanie Nadodrza 1945-1948 [The Polish Wild West: Forced migrations and the cultural taming of the Oder region 1945-1948]. Kraków: Universitas.
Hess, Alicja, and Jacek Leoński. 2001. “Obraz pogranicza polsko-niemieckiego w świadomości mieszkańców Pomorza Zachodniego. Przeszłość — teraźniejszość — przyszłość” [The image of the Polish-German borderland in the minds of the inhabitants of Western Pomerania: The past—the present—the future]. In Jaki region? Jaka Polska? Jaka Europa?, edited by Marek S. Szczepański, 189-196. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Jałowiecki, Bohdan, ed. 1970. Związani z miastem… Opracowanie i fragmenty wypowiedzi.[Attached to the city… A compilation and excerpts].Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Julkowska, Violetta. 2017. “Krajobraz kulturowy jako kategoria pojęciowa i perspektywa poznawcza w edukacji historycznej” [Cultural landscape as a conceptual category and cognitive perspective in historical education]. In Krajobrazy kulturowe. Sposoby konstruowania i narracji, edited by Robert Traba, Violetta Julkowska, and Tadeusz Stryjakiewicz, 46-68. Warszawa: Wydawnictwo Neriton — Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie.
Kajdanek, Katarzyna. 2017. “Wokół tożsamości miast” [On the identity of cities]. In Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast: Gdańsk, Gliwice, Wrocław, edited by Krzysztof Bierwiaczonek, Małgorzata Dymnicka, Katarzyna Kajdanek, and Tomasz Nawrocki, 133-154. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kamińska, Kamila, ed. 2017. Czytanie miasta: badania i animacje w przestrzeni [Reading the city: Research and animations in space]. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Kłopot, Stanisław, W. and Paweł Trojanowski. 2015. “Pamięć wrocławian o prusko-niemieckim dziedzictwie materialnym” [Wrocław’s inhabitants’ remembrance of Prussian-German material heritage]. Forum Socjologiczne 6: 53-68.
Konopińska, Joanna. 1987. Tamten wrocławski rok 1945-1946: dziennik [That year in Wrocław1945-1946: A diary]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Kornecki, Marian. 1991. “Krajobraz kulturowy, perspektywy badań i ochrony” [Cultural landscape, perspectives in research and preservation]. Ochrona Zabytków1: 19-25.
Kühne, Olaf. 2017. “Przestrzeń, krajobraz i krajobraz kulturowy” [Space, landscape, and cultural landscape]. In Krajobrazy kulturowe. Sposoby konstruowania i narracji, edited by Robert Traba,Violetta Julkowska, and Tadeusz Stryjakiewicz, 25-45. Warszawa: Wydawnictwo Neriton — Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie.
Łaska, Marcin. 2006. “Wrocław jako marka. Socjologiczne refleksje nad potencjałem wizerunkowym Wrocławia” [Wrocław as a brand: Sociological reflections on Wrocław’s image potential]. In My Wrocławianie. Społeczna przestrzeń miasta, edited by Piotr Żuk and Jacek Pluta,15-34. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Margiela-Korczewska, Dagmara. 2011. “’Poświęcić czas historii’— w poszukiwaniu wrocławskiego dziedzictwa. O polityce historycznej lat dziewięćdziesiątych we Wrocławiu [“Dedicate time to history”—in search of Wrocław’s heritage: On the historical policy of the nineties in Wrocław]. In Błogosławiony kraj? Szkice o historii i pamięci Dolnego Śląska, edited by Dagmara Margiela-Korczewska and Krzysztof Ruchniewicz, 173-196. Wrocław: Centrum Studiów Niemieckich im.Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego.
Miściorak, Alfred. 2015. “Krajobraz jako nieświadoma pamięć miasta. Przykład Wrocławia” [Landscape as the unconscious memory of the city: The example of Wrocław]. Kultura Współczesna 4: 124-141.
Nijakowski, Lech, M. 2006. Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze Symbolicznym [Symbolic domains: National and ethnic conflicts in the symbolic dimension]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Nowakowski, Stefan. 1967. “Procesy adaptacji i integracji w środowisku wiejskim i miejskim Ziem Zachodnich” [Processes of adaptation and integration in the rural and urban environment of the Western Lands]. In Przemiany społeczne na ziemiach zachodnich, edited by Władysław Markiewicz and Paweł Rybicki, 132-177. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Zachodniego.
Nowicki Stanisław (Bereś, Stanisław). 1993. “Amarcord Wrocławski. Rozmowa z Sebastianem Lamarck” [Amarcord of Wrocław: An Interview with Sebastian Lamarck]. Odra 5:50-53.
Nóżka, Marcjanna. 2016. Społeczne zamykanie (się) przestrzeni [Social (self) closing of space]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Praczyk, Małgorzata. 2017. “Strategie oswajania rzeczy na „Ziemiach Odzyskanych” ze szczególnym uwzględnieniem przestrzeni prywatnej” [Strategies of taming things in the “Recovered Territories” with special regard to private space]. Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensa 6: 77-90.
Praczyk, Małgorzata. 2018. Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników na „Ziemiach Odzyskanych” [Environmental memory in memoirs of Polish settlers in the face of Polish post-war border shifting]. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Historii UAM.
Prośniewski, Błażej. 2014. Gust nasz pospolity [Our common taste]. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana
Rybicka, Elżbieta. 2011. “Pamięć i miasto. Palimpsest vs. pole walki” [Memory and the city: Palimpsest vs. battlefield]. Teksty Drugie 5: 201-211.
Saryusz-Wolska, Magdalena. 2011. Spotkanie czasu z miejscem: studia o pamięci i miastach [Time meeting place: Studies on memory and cities]. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Schlögel, Karl. 2009. W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce, translated by Izabela Drozdowska, Łukasz Musiał. Poznań, Poznańska Biblioteka Niemiecka [English transl.: In space we read time: on the history of civilization and geopolitics, translated by Gerrit Jackson, Ney York: Bard College, 2016].
Suleja, Włodzimierz, ed. 1995. Wspomnienia wrocławskich pionierów [Memories of Wrocław pioneers]. Wrocław: Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szacka, Barbara. 2006. Czas przeszły, pamięć, mit [Time past, memory, myth]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Thum, Georg. 2005. Obce miasto. Wrocław 1945 i potem [Alien city: Wrocław in 1945 and on]. Wrocław: VIA NOVA.
Taranek-Wolańska, Olga. 2013. „Stacja Wałbrzych, czyli transgraniczność i doświadczanie miejsca” [Wałbrzych station, or transboundariness and experience].In Śląskie pogranicza kultury, edited by Marian Ursel and OlgaTaranek-Wolańska, 145-158. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Tokarczuk, Olga. 2001. “Palec Stalina” [Stalin’s finger]. Kafka 3: 4-49.
Tuszyńska, Agata. 2003. “‘Kiedy myślę Polska, myślę Europa’. Rozmowa z Ewą Stachniak” [“When I think Poland, I think Europe.” An interview with Ewa Stachniak], Odra 6: 20-22.
Zawada, Andrzej. 2015. Drugi Bresław [Second Bresław]. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Zybura, Marek. 1999. Pomniki niemieckiej przeszłości. Dziedzictwo kultury niemieckiej na Ziemiach Zachodnich i Północnych [Monuments of the German past: The heritage of German culture in the Western and Northern Territories]. Warszawa: Centrum Stosunków Międzynarodowych.