Abstrakt
Przedmiotem analiz są różnorodne związki jakie zachodzą pomiędzy krajobrazem a melancholią. Kluczowa, z perspektywy podjętej w tekście, jest zmiana polegająca na odejściu od alegorycznych przedstawień melancholii operujących kategorią krajobrazu w sposób instrumentalny na rzecz odczucia melancholii. Zmian ta spowodowała, że melancholia mocniej związana została z doświadczeniem krajobrazu. W tekście wskazuję również na bliski związek z pokrewnym melancholii, doświadczeniem nostalgii, związanym bezpośrednio nie tyle z przemijalnością co odczuciem utraty i niemożliwością odzyskania tego, co utracone. Poddaję analizie również kategorię pustki wraz z jej przewrotną logiką tego, co więzi, jak i tego, co wyzwala; przestrzenności oraz ciasnoty, wskazując zarazem na twórczy potencjał melancholii.
Bibliografia
Bałus, Wojciech. 1996. Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki. Kraków: Universitas.
Burton, Robert. 2020. Anatomia melancholii, przekład, wybór, wstęp i komentarze M. Tabaczyński. Kraków: Korporacja Ha!art.
Burton, Robert. 2010. Religijna melancholia, tłum. A. Zasuń. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Draaisma, Douwe. 2010. Fabryka nostalgii. O fenomenie pamięci wieku dojrzałego, tłum. E. Jusewicz-Kalter. Wołowiec: Czarne.
Heydel, Magda. 2015. Pejzaż z pamięci, płomienia i prochu. Wizja końca w „Pierścieniach Saturna” W.G. Sebalda. W: Scenariusze końca. Zmierzch, kres, apokalipsa, red. D. Czaja, s. 181-203. Wołowiec: Czarne.
Kant, Immanuel. 2005. Antropologia w ujęciu pragmatycznym, tłum. E. Drzazgowska, P. Sosnowska, wstęp A. Bobko. Warszawa: Wydawnictwo IFIS PAN.
Klibansky, Raymond, Panofsky, Erwin, Saxl, Fritz. 2009. Saturn i melancholia. Studium z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, tłum. A. Kryczyńska. Kraków: Universitas.
Kuczyńska, Alicja. 1996. „Nostalgia jako projekt: u źródeł renesansowej filozofii zgody”. Sztuka i Filozofia 12: s. 17-30.
Lipszyc, Adam. 2011. Rewizja procesu Józefiny K. i inne lektury. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Sebald, W.G. Pierścienie Saturna, tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Simmel, Georg. 2006. Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. M. Łukasiewicz, s. 169-176. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Sławek, Tadeusz. 1995. „Saturniczy pątnik. Robert Burton i jego ‘Anatomia melancholii’”. Literatura na świecie 3: 58-73.
Starobiński, Jean. 2017. Atrament melancholii, tłum. K. Belaid. Gdańsk: Słowo/ Obraz Terytoria.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Anna Wolińska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.