Słowa kluczowe
etyka
ogrodnictwo
ogród
środowisko
Jak cytować
Abstrakt
W artykule zostaje postawiona teza, że ogród (oraz ogrodnictwo) można uznać za nowy paradygmat ekologii. Współczesna estetyka i etyka środowiskowa koncentrują się na dzikiej przyrodzie. Zdaniem autora przyrodę chronioną w parkach narodowych, do której się głównie odnoszą wspomniane dziedziny, należy zastąpić w rozważaniach przyrodą kultywowaną w ogrodach. Z teoretycznego i praktycznego punktu widzenia, to ogród należałoby traktować jako model pozwalający poddać namysłowi relacje między ludźmi a środowiskiem naturalnym.
The article was first published in Aesthetics of Human Environment.VIII Ovsiannikov International Aesthetic Conference, ed. by. S. Dzikevich, Lomonosov Moscow State University, Moscow 2017, p. 32-45. I elaborated on this topic in Salwa 2020, 149-170; Salwa 2022; Frydryczak, Salwa 2022
Bibliografia
Assunto, Rosario. 1988. Ontologia e teleologia del giardino. Milano: Guerini e Associati.
Berleant, Arnold, and Carlson Allen, eds. 2007. The Aesthetics of Human Environments. Peterborough: Broadview Press.
Budd, Malcolm. 1992. The Aesthetic Appreciation of Nature. Oxford: Clarendon Press.
Carlson, Allen. 2000. Aesthetics and the Environment. The Appreciation of Nature, Art and Architecture. New York: Routledge.
Cooper, David E. 2006. A Philosophy of Gardens. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780199290345.001.0001
Foucault, Michel. 1986. “Of Other Spaces.” Translated by Jay Miskowiec. Diacritics 16: 22-27. DOI: https://doi.org/10.2307/464648
Frydryczak, Beata, and Salwa, Mateusz. 2002. “Wzniosłość z nami zostanie: postpandemiczna przyroda a kryzys człowieka” [The Sublime to Stay – the Post-Pandemic Nature and the Crisis of Humanity]. Kultura współczesna 4, 2022: 14-26.
Gadamer, Hans-Georg, and Linge, David E. (trans.). 1976. Philosophical Hermeneutics. Berkeley : University of California Press.
Gadamer, Hans-Georg. 1992. “The Diversity of Europe: Inheritance and Future.” In Hans-Georg Gadamer on Education, Poetry, and History, edited by Dieter Misgeld and Graeme Nicholson, translated by Lawrence Schmidt and Monica Reuss, 221-236. Albany: SUNY.
Grün, Mauro. 2005. “Gadamer and the Otherness of Nature: Elements for an Environmental Education.” Human Studies” 28 (2): 157–171. DOI: https://doi.org/10.1007/s10746-005-4190-6
Harbison, Robert. 2000. Eccentric Spaces. Cambridge: MIT Press.
Hunt, John Dixon. 2000. Greater Perfections: the Practice of Garden Theory. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Latour Bruno. 2009. Politics of Nature: How to Bring the Sciences Into Democracy. Translated by and Catherine Porter. Cambridge: Harvard University Press.
Le Dantec, Jean-Pierre. 2006. “Jardin.” In Mouvance II, edited by Augustin Berque, 58-59. Paris: Éditions de la Villette.
Leslie Michael, and Hunt John Dixon, eds. 2013. A Cultural History of Gardens, vol. 1. London: Bloomsbury.
Miller, Mara. 1993. The Garden as an Art. Albany: Sunny Press.
Pálsson, Gísli. 1996. “Human–Environmental Relations: Orientalism, Paternalism and Communalism.” In Nature and Society, edited by Philippe Descola, and Gísli Pálsson, 63-81. New York: Routledge.
Parsons, Glenn. 2008. Aesthetics & Nature. London: Continuum. DOI: https://doi.org/10.5040/9781472545374
Piątek, Zdzisława. 1998. Etyka środowiskowa. Nowe spojrzenie na miejsce człowieka w przyrodzie [Environmental Ethics. A New Look at the Place of Man in Nature]. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Pollan, Michael. 1992. Second Nature: a Gardener’s Education. New York: Atlantic Monthly Press.
Ross, Stephanie. 1998. What Gardens Mean. Chicago: Chicago University Press.
Saito, Yuriko. 2004. “Appreciating Nature on Its Own Terms.” In The Aesthetics of Natural Environments, edited by Allen Carlson and Arnold Berleant, 141-155. Peterborough: Broadview Press.
Salwa, Mateusz. 2014. “The Garden as a Performance” Estetika: The Central European Journal of Aesthetics LI (VII) 1: 42–61. DOI: https://doi.org/10.33134/eeja.115
Salwa, Mateusz. 2016. Estetyka ogrodu. Między sztuką a ekologią [Garden Aesthetics. Between Art and Ecology]. Łódź: Przypis.
Salwa, Mateusz. 2020. Krajobraz. Fenomen estetyczny [The Landscape. An Aesthetic Phenomenon]. Łódź: Przypis.
Salwa, Mateusz. 2022. “Ogrody – pomniki antropocenu” [Gardens – Monuments of the Anthropocene]. Przegląd Kulturoznawczy 2(52), 2022: 253-272. DOI: https://doi.org/10.4467/20843860PK.22.018.16315
Tyburski, Włodzimierz. 2013. Dyscypliny humanistyczne a ekologia [Humanities and Ecology]. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Weston, Anthony. Incompleat Eco-Philosopher. Essays from the Edges of Environmental Ethics. Albay: SUNY Press.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Mateusz Salwa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.