Keywords
typology of agriculture
multicriterion typology of agriculture
Poland
How to Cite
Abstract
At the turn of the 21st century Polish agriculture intensively changed as the consequence of: 1) the socio-economic transformation that started in 1989, 2) the general transition from a centrally-planned economy to a market economy and 3) Poland’s accession in 2004 to the European Union. In this paper, we try to describe, in a synthetic way, the spatial heterogeneity of development of agriculture in Poland. For this purpose we identified the types of contemporary Polish agriculture. We applied the measures of global (Moran 1950) and local (LISA) spatial autocorrelation devised by L. Anselin (1995) and used their calculations in classification methods. Our dataset consists of 69 variables and 3,069 spatial units at the LAU2 level. As the result of the analysis we identified 20 types of agriculture in Poland and presented their characteristic features. We have paid particular attention to a spatial distribution of identified types. We concluded that the distribution is not only a result of natural or socio-economic conditions and local spatial relationships, but also to a greater extent is still affected by historical conditions (mainly partitions and changes of borders after the First and Second World Wars).
References
Action Vistula 1947, 2006. Institute of National Remembrance, Warsaw–Kiev.
Agricultural typology and land use, 1973. Reeds L.G. (ed.), Commission of the International Geographical Union. McMaster University. Ontario.
Agricultural typology and land utilization, 1975. Vanzetti C. Verona (ed.).
Aitchison J.W., 1986/2014. Classification of agricultural systems. In: Pacion M. (ed.), Progress in agricultural geography. Routledge Revivals: 38–69.
Aitchison J.W., 1992/2014. Farm types and agricultural regions. In: Bowler I.R. (ed.), The geography of agriculture in developed market economies. Routledge Revivals: 109–133.
Anselin L., 1988. Spatial econometrics: Methods and models. Kluwer, Dordrecht.
Anselin L., 1995. Local indicators of spatial association-LISA. Geographical Analysis 27: 93–115.
Atlas rolnictwa Polski (Atlas of Polish agriculture), 2010. Bański J. (ed.), IGiPZ PAN, Warszawa.
Atlas obszarów wiejskich w Polsce (Atlas of rural areas in Poland), 2016. Bański J. (ed.), IGiPZ PAN. Warszawa.
Bański J., 1991. Typy rolnictwa Jemenu Południowego (Types of agriculture in South Yemen). Przegląd Geograficzny 63(3–4); 307–324.
Bański J., 2007a. Geografia rolnictwa Polski (Geography of Polish agriculture). PWE, Warszawa.
Bański J., 2007b. Nature conditions of farming in Poland. In: Grykień R., Hasiński W. (eds), Environmental conditioning of rural areas development. Committee of Rural Areas of the Polish Geographical Society and Rural Areas Study Group S. Leszczycki Institute of Geography and Spatial Organisation Polish Academy of Sciences. Rural Studies 12: 9–18.
Bertaglia M., Joost S., Roosen J., Econogene Consortium, 2007. Identifying European marginal areas in the context of local sheep and goat breeds conservation: A geographic information system approach. Agricultural Systems 94: 657–670.
Blazy J.M., Ozier-Lafontaine H., Doré T., Thomas A., Wery J., 2009. A methodological framework that accounts for farm diversity in the prototyping of crop management systems. Application to banana-based systems in Guadeloupe. Agricultural Systems 101: 30–41.
Biegajło W., 1968. Types of agriculture in north-eastern Poland (Bialystok voivodship). Geographia Polonica 14: 275–282.
Biegajło W., 1973. Typologia rolnictwa na przykładzie województwa białostockiego (Typology of agriculture on the example of Białostockie Voivodeship). Prace Geograficzne 100: 163.
Carmona A., Nahuelhual L., Echeverría C., Báez A., 2010. Linking farming systems to landscape change: An empirical and spatially explicit study in southern Chile. Agriculture, Ecosystems & Environment 139: 40–50.
Charakterystyka rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski (Characteristics of the Polish agricultural production space), 2003. Ciołkosz A. (ed.), Główny Urząd Statystyczny (Statistics Poland), Warszawa.
Cliff A.D., Ord J.K., 1973. Spatial autocorrelation. Pion, London.
Czapiewska G., 2003. Historyczne uwarunkowania rozwoju rolnictwa uspołecznionego na Pomorzu Środkowym (Historical determinants of the development of socialised agriculture in Central Pomerania). Słupskie Prace Geograficzne 1: 51–67.
Falkowski J., 1977. Próba typologii i regionalizacji rolnictwa aglomeracji bydgosko-toruńskiej (An attempt at the typology and regionalisation of the agriculture of the Bydgoszcz-Toruń agglomeration). Przegląd Geograficzny 49(4): 713–730.
Falkowski J., Kostrowicki J., 2001. Geografia rolnictwa świata (Geography of global agriculture). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gałczyńska B., 1982. Typologia rolnictwa Bułgarii (Typology of Bulgarian agriculture). Przegląd Geograficzny 54(4): 551–570.
Gałczyńska B., 1985. Struktura przestrzenna rolnictwa Bułgarii (Spatial structure of Bulgarian agriculture). Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 1: 124–126.
Getis A., Aldstadt J., 2004. Constructing the spatial weights matrix using a local statistic. Geographical Analysis 36: 90–104.
Gawryszewski A., 2005. Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Monografie 5 – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Głębocki B., 1979. Typologia rolnictwa woj. Kaliskiego (Typology of agriculture in Kalisz Voiovodeship). In: Chojnicki Z. (ed.), Struktura i funkcje układów przestrzenno-ekonomicznych (Structure and functions of spatio-economic patterns). Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań: 123– 130.
Głębocki B., 1986. Delimitacja i analiza struktur typologicznych rolnictwa województwa poznańskiego (Delimitation and analysis of the typological structures of Poznań Voivodeship). In: Czyż T. (ed.), Metody badania struktury regionalnej (Research methods of the regional structure). UAM w Poznaniu. Poznań, Seria Geografia 32: 79–99.
Głębocki B., 2000. Changes in the agrarian structure of Polish agriculture in the years 1990–1996. In: Głębocki B. (ed.), Poland’s agrarian structure in the period of political and economic transformation. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań: 9–74.
Głębocki B., 2006. Changes in the agrarian structure of Poland in 1990–2002. Quaestiones Geographicae 25(B): 37–46.
Głębocki B., 2007a. Użytkowanie ziemi i zmiany w środowisku przyrodniczym (Land-use and changes in the natural environment). In: Rogacki H. (ed.), Geografia społeczno-ekonomiczna Polski (Socio-economic geography of Poland). PWN, Warszawa: 70–84.
Głębocki B., 2007b. Rolnictwo (Agriculture). In: Rogacki H. (ed.), Geografia społeczno-ekonomiczna Polski (Socio-economic geography of Poland). PWN, Warszawa: 185–271.
Głębocki B., 2007c. Landed property of churches and denominational associations in Poland. Quaestiones Geographicae 29(2): 39–54.
Głębocki B., 2014. Zmiany w strukturze agrarnej polskiego rolnictwa w latach 2002–2012 (Changes in the agrarian structure of Polish agriculture in 2002–2012). In: Głębocki B. (ed.), Zróżnicowanie przestrzenne rolnictwa. Powszechny Spis Rolny (Spatial differences in agriculture. National Agricultural Census) 2010. Główny Urząd Statystyczny (Statistics Poland), Warszawa: 14–71.
Gregor H.F., 1970. Geography of agriculture: Themes in research. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
Grigg D., 1966. The geography of farm size a preliminary survey. Economic Geography 42: 205–235.
Grigg D., 1969. The agricultural regions of the world. Review and reflections. Economic Geography 45(2): 95–132.
Grigg D., 1974. The agricultural systems of the world: An evolutionary approach. Cambridge University Press, Cambridge.
Grigg D., 1995. An introduction to agricultural geography. Routledge, London and New York.
Grykień S., 2005. Transformacja rolnictwa w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (Transformation of agriculture in the countries of East-Central Europe). Przegląd Geograficzny 77(2): 213–233.
Hudson D.P., White J.W., 2007. Use of spatial analyses for global characterization of wheat-based production systems. Journal of Agricultual Science 145: 115–125.
Iraizoz B., Gorton M., Davidova S., 2007. Segmenting farms for analysis agricultural trajectories: A case study of the Navarra region in Spain. Agricultural Systems 93: 143–169.
Jezierski A., Leszczyńska C., 2003. Historia gospodarcza Polski (An economic history of Poland). Wydawnictwo Key Text, Warszawa.
Jezierska-Thole A., Janzen J., Rudnicki R., 2014. Agrarian-economic structure of agricultural holdings in Poland and East Germany: Select elements of comparative analysis. Quaestiones Geographicae 33 (2): 87–101.
Kaliński J., Noniewicz C., 2015. Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku (An economic history of Poland of the 19th and 20th century). Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Kłodziński M., Wilkin J., 1998. Development of Poland’s rural areas in light of its future membership of the European Union. Wieś i Rolnictwo: 89–101.
Kopiński J., Krasowicz S., 2010. Regionalne zróżnicowanie warunków produkcji rolniczej w Polsce (Regional differences in the conditions of agricultural production in Poland). Studia i Raporty IUNiG-PIB 22: 9–31.
Koprowski M.A., 2016. Akcja “Wisła” Krwawa Wojna z OUNUPA (Action ‘Vistula’. Bloody war against OUN-UPA). Replika, Zakrzewo.
Kossowski T., 2009. Metody i modele ekonometrii przestrzennej (Methods and models of spatial econometrics). In: Zwoliński Z. (ed.), GIS – platforma integracyjna geografii (GIS – geographical integration platform). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 145–165.
Kossowski T., 2018. Spatial dependence: How can we identify and measure it? In: Kuttor D. (ed.), Visegrad mosaic – new colours and old contours. Observing and understanding the spatial features of socio-economic processes in East Central Europe. Miskolci Egyetem, Miskolc: 39–60.
Kostrowicki J., 1964, Geographical typology of agriculture in Poland. Methods and Problems. Geographia Polonica 1: 111–146.
Kostrowicki J., 1968, Agricultural typology, agricultural regionalization, agricultural development. Geographia Polonica 14: 265–274.
Kostrowicki J., 1969. Typologia rolnictwa – założenia, kryteria, metody (Agricultural typology – principles, criteria, methods and techniques). Przegląd Geograficzny 41(4): 599–621.
Kostrowicki J., 1970. Types of agriculture in Poland. A preliminary attempt at a typological classification. Geographia Polonica 19: 99–110.
Kostrowick J., 1972. Próba typologii rolnictwa świata (An attempt at the typology of the world agriculture) Przegląd Geograficzny 44(3): 395–435.
Kostrowicki J., 1977. Agricultural typology concept and method. Agricultural Systems 2(1): 33–45.
Kostrowicki J., 1978. Typy rolnictwa Polski (Agriculture types in Poland). In: Berezowski S. (ed.), Geografia ekonomiczna Polski (An economic geography of Poland). PWN, Warszawa: 375–383.
Kostrowicki J., 1979. Twelve years’ activity of the IGU Commission on Agricultural Typology, Geographia Polonica 40: 235–260.
Kostrowicki J., 1991. Trends in the transformation of European agriculture. In: Brouwer F.M., Thomas A.J., Chadwick M.J. (eds), Land use changes in Europe. The GeoJournal Library 18. Springer, Dordrecht: 21–47.
Kostrowicki J., Szczęsny R., 1978. Typy rolnictwa (Types of agriculture). In: Kostrowicki J. (ed.), Przemiany struktury przestrzennej rolnictwa Polski 1950–1970 (Changes in the spatial structure of Polish agriculture in 1950–1970). Prace Geograficzne 127. IGiPZ PAN, Warszawa: 428–508.
Kostrowick J., Szyrmer J.H., 1990. Typologia rolnictwa. Koncepcja i metoda (Typology of agriculture. The conception and the method). IGiPZ PAN, Warszawa.
Köbrich C., Rehman T., Khan M., 2003. Typification of farming systems for constructing representative farm models: Two illustrations of the application of multi-variate analyses in Chile and Pakistan. Agricultural Systems 76: 141–157.
Kulikowski R., 1986. Wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w Polsce – próba analizy przestrzennej (The use of agricultural production space in Poland – an attempt at spatial analysis). Przegląd Geograficzny 58 (1–2): 191–202.
Kulikowski R., 2007a. Influence of natural condition on spatial differentiation of Polish agriculture. In: Grykień R., Hasiński W. (eds), Environmental conditioning of rural areas development. Committee of Rural Areas Polish Geographical Society and Rural Areas Study Group S. Leszczycki Institute of Geography and Spatial Organisation Polish Academy of Sciences, Warsaw. Rural Studies 12: 19–31.
Kulikowski R., 2007b. Wpływ warunków przyrodniczych na zróżnicowanie przestrzenne rolnictwa w Polsce (Impact of natural conditions on the spatial diversity of agriculture in Poland). Studia Obszarów Wiejskich 12: 19–31.
Matusik M., 1973. Próba typologii i regionalizacji rolnictwa na obszarze Dolnego Powiśla (An attempt at the typology and regionalisation of agriculture in the area of Lower Powiśle). Prace Geograficzne 102: 153.
Mądry W., Gozdowski D., Roszkowska-Mądra B., Hryniewski R., 2011. Typologia systemów produkcji rolniczej: koncepcja, metodologia i zastosowanie (Typology of agricultural production systems: Conception, methodology and application). Fragmenta Agronomica 28(3): 70–81.
Moran P.A.P., 1950. Notes on continuous stochastic phenomena. Biometrika 37: 17–23.
Morawski W., 2011. Dzieje gospodarcze Polski (An economic history of Poland). Difin, Warszawa.
Musiał W., 2012. Uwarunkowania gospodarowania ziemią rolniczą w regionach rozdrobnionych agrarnie (wybrane aspekty) (Conditions for the management of agricultural land in agrarian fragmented regions (selected aspects)). In: Rosner A. (ed.), Rozwój wsi i rolnictwa w Polsce. Aspekty przestrzenne i regionalne (Development of countryside and agriculture in Poland). IRWiR PAN. Warszawa: 179–206.
Olszewski T., 1985. Geografia rolnictwa Polski (Geography of Polish agriculture). PWE, Warszawa.
Przestrzenna transformacja struktury agrarnej a wielofunkcyjny rozwój wsi w Polsce (Spatial transformation of the agrarian structure and multifunctional development of rural areas in Poland), 1998. Głębocki B. (ed.), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Polska wieś 2016. Raport o stanie wsi (Polish countryside 2016. Report on the state of the countryside), 2016. Wilkin J., Nurzyńska I. (eds), FDPA. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa.
Rolnictwo na obszarach specyficznych (Agriculture in specific areas), 2013. Matyka M. (ed.), Powszechny Spis Rolny (National Agricultural Census) 2010. Główny Urząd Statystyczny (Statistics Poland). Warszawa.
Rudnicki R., 2010. Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce w latach 2004–2006 (Spatial differences in the use of EU funds by agricultural holdings in Poland in 2004–2006). Seria Studia i Prace z Geografii i Geologii 17. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Rudnicki R., 2013a. Spatial differences in the use of European funds by agricultural holdings in Poland in the years 2002–2010. Studia Regionalia KPZK PAN 36: 71–87.
Rudnicki R., 2013b. Spatial differences in the number of applications for payments under the UE Common Agricultural Policy submitted by agricultural holdings in Poland over the years 2002–2010. Quaestiones Geographicae 32(4): 15–31.
Rudnicki R., 2014. Analiza absorpcji środków WPR i ich wpływu na zmiany strukturalne w rolnictwie polskim (Analysis of apsorption of CAP funds and their influence on structural changes in Polish agriculture). In: Głębocki B. (ed.), Zróżnicowanie przestrzenne rolnictwa. Powszechny Spis Rolny 2010 (Spatial differences in agriculture. National Agricultural Census 2010). Główny Urząd Statystyczny (Statistics Poland). Warszawa: 441–463.
Scott P., 1983. The typology of Australian agriculture. Geographia Polonica 40: 113–131.
Singh V.R., 1979. Agricultural typology of India. Geographia Polonica 46: 7–19.
Sroka W., 2015. Historyczne uwarunkowania dominacji drobnych gospodarstw rolnych w rolnictwie Europy Środkowo-Wschodniej (Historical determinants of the domination of small farms in the agriculture of East-Central Europe). Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych 4: 61–73.
Stankowski W., 2007. Przyrodnicze podstawy funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki (The environmental basis for the functioning of society and the economy). In: Rogacki H. (ed.), Geografia społeczno-ekonomiczna Polski (Socio-economic geography of Poland). PWN, Warszawa: 36–69.
Stola W., 1970. Procedure of agricultural typology. The case of Ponidzie, Central Poland. Geographia Polonica 19: 111–118.
Stola W., 1972. Typologia rolnictwa mezoregionu. Porównanie wyników zastosowania dwóch metod (Typology of mesoregion agriculture. Comparison of the results of two methods). Przegląd Geograficzny 44(1): 85–95.
Stola W., 1974. Etudes regionales sur la typologie de 1 ‘agriculture polonaise. Geographia Polonica 29: 231–243.
Stola W., 1977. Próba zastosowania metod typologicznych do badań porównawczych rozwoju rolnictwa Belgii i Polski (An attempt to apply typological methods in the comparative studies of the development of Belgian and Polish agriculture). Przegląd Geograficzny 49(4): 757–771.
Stola W., Szczęsny R., 1976. Geografia rolnictwa Polski (Geography of Polish agariculture). WSiP, Warszawa.
Szczęsny R., 1978, Changes and trends in the spatial pattern of types of indivdual agriculture in Poland. 1960–1970. In: Kostrowicki J., Tyszkiewicz W. (eds), Transformations of rural areas. Proceedings of the 1st Polish-Yugoslav Seminar. Polish Academy of Sciences, Institute of Geography and Spatial Organisation, Warsaw: 155–164.
Szczęsny R., 1981. Transformations of agricultural types in Poland 1970–1976. In: Noor Mohammad (ed.), New Delhi, Perspectives in Agricultural Geography 1: 209–228.
Szczęsny R., 1982. Typy rolnictwa Szwajcarii (Agriculture types in Switzerland). Przegląd Geograficzny 54(4): 511– 531.
Szczęsny R., 1988. Przemiany struktury przestrzennej rolnictwa Polski w latach 1970–1980 (Changes in the spatial structure of agriculture in Poland in 1970–1980). Przestrzenne zróżnicowanie typów rolnictwa. (Changes of the Spatial Structure of Polish Agriculture in the years 1970–1980). Prace habilitacyjne IGiPZ PAN, Ossolineum, Wrocław.
Szczęsny R., Szczęsny R., 1996. Typy rolnictwa i gospodarka żywnościowa (Types of agriculture and the food industry). In: Altas Rzeczypospolitej Polskiej (Atlas of the Republic of Poland). Główny Geodeta Kraju, Warszawa: 81.11.
Szyrmer J., 1984. Essai de la typologie de l’agriculture autogérée algérienne. Geographia Polonica 50: 151–168.
Tiefelsdorf M., Griffith D.A., Boots B., 1998. A variance stabilizing coding scheme for spatial link matrices. Environment and Planning A 31: 165–180.
Tittonell P., Muriuki A., Shepherd K.D., Mugendi D., Kaizzi K.C., Okeyo J., Verchot L., Coe R., Vanlauwe B., 2010. The diversity of rural livelihoods and their influence on soil fertility in agricultural systems of East Africa – A typology of smallholder farms. Agricultural Systems 103: 83–97.
Tobler W., 1970. A computer model simulating urban growth in Detroit region. Economic Geography 46(2): 234–240.
Tschudi B., Johanson H., 1983. Types of agriculture in Norway by the typogram method. Geographia Polonica 46: 83–91.
Tyszkiewicz W., 1977. Typy rolnictwa Macedonii jako przykład rolnictwa światowego (Types of Macedonian agriculture as an example of world agriculture). Przegląd Geograficzny 49(4): 781–804.
Tyszkiewicz W., 1979. Agricultural typlogy of the Thracian Basin, Bułgaria, as a case of the typology of world agriculture. Geographia Polonica 40: 171–186.
Tyszkiewicz W., 1982. Zastosowanie metod typologicznych do badan rolnictwa Szwecji (The application of the typological methods to the studies of Swedish agriculture). Przegląd Geograficzny 53(4): 551–570.
Tyszkiewicz W., 1986. Typological study of Swedish agriculture. In: Singh V., Singh N.K., (eds), Perspectives in agricultural typology. Varanasi: 39–54.
Whittlesey D., 1936 Major agricultural regions of the Earth. Annals of the Association of American Geographers 26(4): 149–240.
Woś A., 1998. Rolnictwo polskie w okresie transformacji systemowej (Polish agriculture in the period of the systemic transformation). IERiGŻ, Warszawa.
Wysocki F., 2010. Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich (Taxonomic methods in recognising economic types of agriculture and rural areas). Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.