Abstract
The industry which was a driving force of the economy and contributed to the population growth in many cities for decades became later the source of their problems. The crisis of the activity of old industrial cities creating the economic base (especially of the traditional industry), provoked by the deindustrialisation process and in post-socialist countries additionally by the “shock” of the economic transformation, caused long-lasting and unfavourable changes in many areas. It resulted in the present process of shrinkage of old industrial cities in demographic, economic, social aspects as well as spatial ones (Bontje 2004; Oswalt 2005; Turok, Mykhnenko 2007; Pallagst et al. 2009; Cunningham-Sabot et al. 2010; Bontje, Musterd 2012; Hospers 2012, 2014; Haase et al. 2013; Pallagst et al. 2014; Stryjakiewicz 2014; Runge et al. 2018). This process can take a different course in different socio-economic patterns depending on the geographical situation and the time of observation. However, it leads to unfavourable results in each place, first of all to a decrease in the number of inhabitants. The aim of the article is twofold: (1) the identification and analysis of the process of urban shrinkage of Wałbrzych city as well as (2) the examination of different regeneration strategies adopted to mitigate negative effects of urban shrinkage. It is particularly important to understand this process and results of the adopted strategies especially in the context of the future development of this city which according to demographic forecasts will be shrinking in the long run.
References
Beauregard R.A., 2003. Voices of decline. The post-war fate of US cities. Routledge, London/New York.
Bernt M., 2015. The limits of shrinkage: Conceptual pitfalls and alternatives in the discussion of urban population loss. International Journal of Urban and Regional Research 40(2): 441–450.
Bontje M., 2004. Facing the challenge of shrinking cities in East Germany: The case of Leipzig. GeoJournal 61(1): 13–21.
Bontje M., Musterd S. (eds), 2012. Understanding shrinkage in European regions. Built Environment 38/2: 153–161.
Caldwell J.C., Schindlmayr T., 2003. Explanations of the fertility crisis in modern societies: A search for commonalities. Population Studies 57(3): 241–263.
Cunningham-Sabot E., Jaroszewska E., Fol S., Roth S., Stryjakiewicz T., Wiechmann T., 2010. Processus de decroissance urbaine. In: Baron M., Cunningham-Sabot E., Grasland C., Riviere D., Van Hamme G. (eds), Ville et regions europeennes en decroissance. Lavoisier, Paris: 187–212.
Danielzyk R., Mielke B., Zimmer-Hegmann R., 2002. ILS Beiratsbericht Demographische Entwicklung – Schrumpfende Stadt, Institut für Landes- und Stadtentwicklungsforschung des Landes Nordrhein-Westfalen, Dortmund.
Domański B., 2000. The impact of spatial and social qualities on the reproduction of local economic success: The case of the path dependent development of Gliwice. Studies in local and regional development. Prace Geograficzne 106: 35–53.
Dziennik Gazeta Prawna, 2014. Wittenberg A., Zostało nam tylko łupanie węgla, wywiad z Grzegorzem Wałowskim (‘All we had to do was crush the coal’, an interview with Grzegorz Wałowski).
Gajda M., 2010. Wałbrzych naznaczony węglem. Od etosu górnika do stygmatu bieda szybownika (Wałbrzych marked with coal. From the miner’s ethos to the stigma of the poor’s shaft worker). In: Kamińska K. (ed.), Miejskie wojny. Edukacyjne dyskursy przestrzeni (Urban wars. Educational discourses of space). Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław: 87–102.
Gazeta Wyborcza, 2013. Wałbrzych podnosi się z kolan (Wałbrzych is raising from its knees), (author: Harłukowicz J.).
Gazeta Wyborcza/Wrocław, 2014. Prezydent Szełemej: Wałbrzych wychodzi z etapu kopalnianego (Wałbrzych emerges from the mine age) (author: Harłukowicz J.).
GUS – Główny Urząd Statystyczny (Statistics Poland): www. stat.gov.pl
Haase A., Bernt M., Großmann K., Mykhnenko V., Rink D. 2013. Varieties of shrinkage in European cities. European Urban and Regional Studies 12: 1–17.
Haase A., Nelle A., Mallach A., 2017. Representing urban shrinkage – The importance of discourse as a frame for understanding conditions and policy. Cities 69: 95–101.
Haase A., Rink D., Grossmann K., Bernt M., Mykhnenko V., 2014. Conceptualizing urban shrinkage. Environment and Planning 46: 1519–1534.
Hollander J.B., Pallagst K., Schwarz T., Popper F.J., 2009. Planning shrinking cities. Progress in Planning 72: 223– 232.
Hospers G.J., 2012. Urban shrinkage and the need for civil engagement. In: Haase A., Hospers G.J., Pekelsma S., Rink D. (eds), Shrinking areas: Front runners in innovative citizen participation. The Hague: EUKN.
Hospers G.J., 2014a. Policy responses to urban shrinkage: From growth thinking to civic engagement. European Planning Studies 22(7): 1507–1523.
Hospers G.J., 2014b. Urban shrinkage in the EU. In: Richardson H.W., Nam C.W. (eds), Shrinking cities: A global perspective. Routledge, Abingdon.
Jarczewski W. (ed.), 2009. Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe. Rewitalizacja miast polskich (Spatial aspects of revitalisation – downtowns, housing estates, brownfield sites, former railway and post-military areas. Regeneration of Polish cities), t. 4. Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Jaroszewska E., 2014. Wałbrzych – dziedzictwo przeszłości a wyzwania przyszłości (Walbrzych – the legacy of the past and the challenges of the future). In: Stryjakiewicz T. (ed.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej (Urban shrinkage in East-Central Europe). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 102–114.
Jaroszewska E., Stryjakiewicz T., 2014. Kurczenie się miast w Polsce (Shrinking cities in Poland). In: Stryjakiewicz T. (ed.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej (Urban shrinkage in East-Central Europe). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Kabisch S., Sagan I., 2011. The inner city in focus. In: Haase A., Steinführer A., Kabisch S., Grossmann K., Hall R. (eds), Residential change and demographic challenge. The inner city of East Central Europe in the 21st century. Ashgate, Farnham, Surrey.
Kaczmarek T., 2001. Rewitalizacja miast w Polsce na tle doświadczeń europejskich (Regeneration of Polish against the background of European experience). In: Billert A. (ed.), Nowoczesne zarządzanie rozwojem miast (Modern governance of urban development), Collegium Polonicum, Projekt Tempus – Phare, Słubice.
Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge J., Spórna T., 2014. Problemy zarządzania miastem kurczącym się na przykładzie Bytomia (Problems with governing the shrinking city on the example of Bytom). In: Markowski T., Stawasz D. (eds), Społeczna odpowiedzialność w procesach zarządzania funkcjonalnymi obszarami miejskimi (Social responsibility in the governance of functional urban areas). Biuletyn KPZK PAN 253: 162–175.
Klaassen L.H., Van den Berg L., 1988. Problemy przestrzenne (Spatial issues). In: Klaassen L.H., Myśl i praktyka ekonomiczna a przestrzeń (Thought and economic practice versus space). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Knox P.L., Pinch S., 2010. Urban social geography: An introduction. Pearson Education, London.
Kosiński L., 1967. Geografia ludności (Population geography). Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa.
Kosmaty J. 2011. Wałbrzyskie tereny pogórnicze po 15 latach od zakończenia eksploatacji węgla (Post-mining areas of Wałbrzych 15 years after the end of coal exploitation). Górnictwo i Geologia 6(1).
Krygowska N., 2016. Biedaszyby jako obszar formowania się subkultury pogórniczej (Poor’s shafts as an area of the formation of post-mining subculture). In: Filimowska A., Krygowska N. (eds), Wałbrzych miasto poszukiwaczy (Wałbrzych – the city of explorers), Kraków, Wydawnictwo AGH: 45–60.
Kuciński K., 2008. Miasto w procesie dezindustrializacji (The city in the desindustrialisation process). In: Morawski W., Zawistowski A. (eds), Stare okręgi przemysłowe dylematy industrializacji i dezindustrializacji (Old industrial districts, dilemmas of industrialisation and desindustrialisation). SGH, Warszawa: 161–179.
Kurkiewicz J. (ed.), 2010. Procesy demograficzne i metody ich analizy (Demographical processes and methods of their analysis). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Lesthaeghe R., van de Kaa D., 1986. Twee Demografische Transities? In: Lesthaeghe R., van de Kaa D. (eds), Bevolking: Groei en Krimp. Van LoghumSlaterus, Deventer.
Majer A., 2014. Odrodzenie miast (Revitalisation of cities). Wydawnictwo UŁ, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa – Łódź.
Niezbędnik Inteligenta (The essentials of an intellectual), 2014. Polityka, Wydanie specjalne.
Okólski M., 2005. Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie (Demographics. Basic concepts, processes and theories in an encyclopedic outline). Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Oswalt P. (ed.), 2005. Shrinking cities. International research (Vol. 1). Hatje Cantz Verlag, Ostfildern.
Oswalt P., Rieniets T. (eds), 2006. Atlas of shrinking cities. Hatje canz Verlag: Ostfildern-Ruit.
Pacione M., 2005. Urban geography: A global perspective. Third Edition. Routledge, New York.
Pallagst K., Aber J., Audirac I., Cunningham-Sabot E., Fol S., Martinez-Fernandez C., Moraes S., Mulligan H., Vargas-Hernandez J., Wiechmann T., Wu T. (eds), 2009. The future of shrinking cities – Problems, patterns and strategies of urban transformation in a global context. Center for Global Metropolitan Studies, UC Berkeley, Monograph Series.
Pallagst K., Wiechmann T., Martinez-Fernandez C. (eds), 2014. Shrinking cities. International perspectives and policy implications. Routledge Advances in Geography. Routledge, New York.
Panorama Wałbrzyska, 2014. Wałbrzyskie centrum nudy pustoszeje. Czy jest szansa by odmienić rynek? (The centre of boredom in Wałbrzych is emptying. Is there a chance to change the market?) (author: Gołębiowski P.).
Parysek J.J., Wdowicka M., 2002. Polish socio-economic transformation. Winners and losers at the local level. European Urban and Regional Studies 9: 60–72.
Parysek J.J., 2005. Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku: Rozwój i przekształcenia strukturalne (Polish cities at the turn of the 21st century: Development and structural transformations). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Picht G., 1981. Odwaga utopii (Courage of utopia). Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Polityka, 2010. W mieście Czarnej Izy i Antka Kochanka (In the city of Black Iza and Antek the Lover) (author: Kyzioł A.).
Power A., Plöger J., Winkler A., 2010. Phoenix cities. The fall and rise of great industrial cities. Bristol University Press, Policy Press.
Rakowski T., 2009. Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy (Hunters, gatherers, practitioners of powerlessness). Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
Reckien D., Martinez-Fernandez C., 2011. Why do cities shrink? European Planning Studies 9(8): 1375–1397.
Richardson H.W., Nam C.W. (eds), 2014. Shrinking cities. A global perspective. Routledge, Abingdon.
Roberts P., 2008. The evolution, definition and purpose of urban regeneration. In: Roberts P., Sykes H. (eds), Urban regeneration: A handbook. Sage Publications, London: 9–36.
Runge A., Kantor-Pietraga I., Runge J., Krzysztofik R., Dragan W., 2018. Can depopulation create urban sustainability in postindustrial regions? A case from Poland. Sustainability 10(12): 4633.
Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge A., 2015. Demograficzne przemiany rdzenia konurbacji katowickiej w latach 1990–2014 – w stronę modelu (Demographic changes of the core of the Katowice conurbation in the years 1990–2014 – towards the model). In: Wolaniuk A. (ed.), Współczesne czynniki i bariery rozwoju miast (Contemporary factors and barriers to urban development). XXVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 247–257.
Sagan I., 2000. Miasto. Scena konfliktów i współpracy. Rozwój miast w świetle koncepcji reżimu miejskiego (City. A scene of conflicts and cooperation. Urban development in the light of the urban regime concept). Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Skiba L. (ed.), 1997. Zagłębie węglowe w obliczu restrukturalizacji (Coal basin in the face of restructuring). Wydawnictwo Silesia, Wrocław.
Stryjakiewicz T. (ed.), 2014. Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej (Urban shrinkage in East-Central Europe). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Stryjakiewicz T., 1999. Adaptacja przestrzenna przemysłu w Polsce w warunkach transformacji (Spatial adaptation of industry in Poland in the conditions of transformation). Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Stryjakiewicz T., 2013. The process of urban shrinkage and its consequences. Romanian Journal of Regional Science, Special Issue “New Urban World” 7: 29–40.
Stryjakiewicz T., Jaroszewska E., 2016. The process of shrinkage as a challenge to urban governance. Quaestiones Geographicae 35(2): 27–39.
Stryjakiewicz T., Jaroszewska E., Marcińczak S., Ogrodowczyk A., Rumpel P., Siwek T., Slach O., 2014. Współczesny kontekst i podstawy teoretyczno-metodologiczne analizy procesu kurczenia się miast (Present-day context of the process of urban shrinkage and the theoretical and methodological foundations of its analysis). In: Stryjakiewicz T. (ed.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo- -Wschodniej (Urban shrinkage in East-Central Europe). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Stryjakiewicz T., 2013. The process of urban shrinkage and its consequences. Romanian Journal of Regional Science, Special Issue “New Urban World” 7: 29–40.
Turok I., Mykhnenko V., 2007. The trajectories of European cities, 1960–2005. The International Journal of Urban Policy and Planning 24(3): 165–182.
Urbański M., 2004. Restrukturyzacja gospodarki regionu wałbrzyskiego: instrumenty, cele, środki (Restructuring of the economy of the Wałbrzych region: Instruments, goals, means). Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań (master’s thesis).
Urząd Miejski w Wałbrzychu (Wałbrzych City Office), 2005. Strategia Zrównoważonego rozwoju miasta Wałbrzycha do 2013 r. (Strategy for the sustainable development of Wałbrzych City till 2013).
Urząd Miejski w Wałbrzychu (Wałbrzych City Office), 2013. Wieloletni Program Gospodarowania Zasobem Mieszkaniowym Gminy Wałbrzych na lata 2014–2018 (A Long-term Programme for Managing Housing Resources of the Wałbrzych Commune for the years 2014–2018).
Urząd Miejski w Wałbrzychu (Wałbrzych City Office), 2016a. Gminny Program Rewitalizacji Miasta Wałbrzycha na lata 2016–2025 (The Commune Revitalisation Programme for Wałbrzych city for the years 2016–2025).
Urząd Miejski w Wałbrzychu (Wałbrzych City Office), 2016b. Uchwała Rady Miejskiej Wałbrzycha w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Wałbrzycha (Resolution of the Wałbrzych City Council on the designation of the degraded area and the area of revitalisation of the city of Wałbrzych).
Węcławowicz G., 2007. Geografia społeczna miast. Uwarunkowania społeczno-przestrzenne (Social geography of cities. Socio-spatial determinants). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Węcławowicz G., 2013. Transnational development strategy for the post-socialist cities of Central Europe. Institute of Geography and Spatial Organisation, Polish Academy of Sciences, Warsaw. Wiechmann T., Bontje M., 2015. Responding to tough times: Policy and planning strategies in shrinking cities. European Planning Studies 23(1): 1–11.
Wiechmann T., Wolff M., 2013. Urban shrinkage in a spatial perspective – Operationalization of shrinking cities in Europe 1990–2010, AESOP-ACSP Joint Congress, 15–19.07.2013. Dublin.
Wiechmann T., Volkmann A., 2012. Making places in increasingly empty spaces: Causes and outcomes of demographic change in Germany In: Martinez-Fernandez C., Kubo N., Noya A., Weyman T. (eds), Demographic change and local development: Shrinkage, regeneration and social dynamics, OECD Centre of Entrepreneurship, Paris: 91–103.
WUS 1990, Wojewódzkie Urzędy Statystyczne (Voivodeship Statistical Offices), Ludność Miasta Wałbrzycha 1990.
Young & Rubicam, 2009. Magnetyzm polskich miast, http:// wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,7253954,- Bytom__Walbrzych__Ruda_Slaska___najbardziej_odpychajace.html (accessed: 10 December 2010).
Zborowski A., Soja M., Łobodzińska A., 2012. Population trends in Polish cities – stagnation, depopulation or shrinkage? Prace Geograficzne 130, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ. Kraków: 7–28.