Keywords
administrative division
regional development
peripheries
Poland
How to Cite
Abstract
The focus of this article is the study of centre–periphery intraregional development disparities using Poland’s largest and most diversified Mazovia Province (Mazowieckie Voivodeship) as an example. The economic downfall of the Radom subregion, in comparison with the booming Warsaw agglomeration, clearly illustrates the polarisation of this province. A research question was if the location of the Radom subregion in Mazovia Province is a significant factor of its relative regression. In order to answer this question, selected development indicators of Mazovian subregions have been compared with their counterparts from surrounding provinces. Research results have shown that a subregion’s location in a big and diversified province is a significant factor of intraregional centre-periphery development discrepancies.
References
Adamczyk-Łojewska G., 2011. Problemy konwergencji i dywergencji ekonomicznej na przykładzie krajów Unii Europejskiej, w tym Polski (Problems of economic convergence and divergence on examples of EU countries, i.a. Poland). Ekonomia 4(16). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław: 57–67.
Berbeka J., 2006. Konwergencja gospodarcza a konwergencja społeczna krajów Unii Europejskiej (15) w latach 1985–2002 (Economic vs. social convergence of EU countries in the years 1985–2002). Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 8: 267–280.
Bober J., Hausner J., Izdebski J., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M., 2013. Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce (Growing disfunctionalities, principal dillemas, necessary action. A report on the state of territorial self-government in Poland). Uniwersytet Ekonomiczny, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Krakow.
Boldrin M., Canova F., 2002. Inequality and convergence in Europe’s regions: Reconsidering European regional policies. Economic Policy 16(32): 205–253.
Czudec A., Kata R., Wosiek M., 2019. Reducing the development gaps between regions in Poland with the use of European Union funds. Technological and Economic Development of Economy 25(3): 447–471.
Czyż T., 2012. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego Polski w ujęciu subregionalnym (The level of socio-economic development of Poland from a subregional perspective). Przegląd Geograficzny 84(2): 219–236.
Dascher K., 2000. Are politics and geography related?: Evidence from a cross-section of capital cities. Public Choice 105(3/4): 373–392.
Dziemianowicz W., 2000. Byłe stolice województw w rok po reformie, ekspertyza przygotowana na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego (Former capitals of voivodeships one year after the reform. An expertise ordered by the Polish Agency of Regional Development). Warsaw.
Ehrlich K., Kriszan A., Lang T., 2012. Urban development in Central and Eastern Europe – between peripheralization and centralization? disP – The Planning Review 48(2): 77–92.
Eurostat 2018. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/GDP_at_regional_level#Regional_gross_domestic_product_.28GDP.29_per_inhabitant (accessed: 21 September 2018).
GUS (Statistics Poland), 2010. Produkt krajowy brutto – rachunki regionalne w 2010 r. (GDP – regional accounts in 2010). www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/RN_pkb_rachunki_regionalne_2010_notatka.pdf (accessed: 30 December 2019).
GfK 2019. https://www.gfk.com/pl/aktualnosci/press-release/sila-nabywcza-mieszkancow-polski-per-capita-wyniosla-6-366-euro-27-397-pln-w-2016-roku/ (accessed: 31 December 2019).
Greenberg Z., Farja Y., Gimmon E., 2018. Embeddedness and growth of small businesses in rural regions. Journal of Rural Studies 62: 174–182.
Habuda A., Habuda L., 2014. Zasadniczy podział terytorialny państwa. Między racjonalnym wyborem i grą zinstytucjonalizowanych interesów (The principal territorial division of the state. Between the rational choice and a game of institutionalised interests). Wrocławskie Studia Politologiczne 16: 24–41.
Heffner K., 2009. Aglomeracje średniej wielkości jako bieguny wzrostu i obszary strategicznej interwencji w regionach międzymetropolitalnych (Medium-sized agglomerations as growth poles and areas of strategic intervention in the inter-metropolitan regions). In: Makieła Z. (ed.), Potencjalne metropolie ze szczególnym uwzględnieniem Polski Wschodniej (Potential metropolises with an emphasis on Eastern Poland). Studia KPZK PAN 125: 10–17.
Heffner K., 2015. Lokalizacja instytucji publicznych jako element polityki miejskiej i regionalnej (The localization of public institutions as an element of urban and regional policies) In: Lokalizacja instytucji publicznych jako element polityki miejskiej i regionalnej (The localization of public institutions as an element of urban and regional policies). Biuro Analiz i Dokumentacji, Kancelaria Senatu, Warsaw: 3–25.
Heffner K., Gibas P., 2017. Centra regionów a spójność regionalna w Polsce (Centres of regions and regional coherence in Poland). Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 466: 98–110.
Honka Z., 2014. Is a new administrative division reform necessary? A voice in the discussion on self-government reform. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 3: 169–183.
Kaczmarek T., 1996. Rola funkcji administracyjnych w rozwoju średnich miast Wielkopolski (Gniezno, Kalisz, Konin, Leszno, Ostrów Wlkp., Piła) (The role of administrative functions in the development of medium-sized cities of Greater Poland (Gniezno, Kalisz, Konin, Leszno, Ostrów Wlkp., Piła)). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Kisiała W., 2017. Wpływ utraty statusu ośrodka wojewódzkiego na rozwój miast (The impact of the loss of province capital status on the development of cities). Research Papers of the Wrocław University of Economics / Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 477: 117–126.
Komorowski J.W., 2012. Miasta wojewódzkie a miasta postwojewódzkie w Polsce – zróżnicowanie i zmiany poziomu gospodarczego w pierwszej dekadzie XXI wieku (Province capitals vs. former province capitals in Poland: Diversification and changes of the economic development levels in the first decade of 21st century). Studia Miejskie 8: 9–23.
Korcelli P., 1999. Warszawa i aglomeracja warszawska: tendencje, perspektywy, zagrożenia rozwoju (Warsaw and the Warsaw agglomeration: Tendencies, perspectives and risks of development). In Korcelli P. (ed.), Aglomeracje miejskie w procesie transformacji, cz. III (Urban agglomerations in the proces of transformation, part 3). Zeszyty IGiPZ PAN 43: 5–18.
Korcelli P., 2009. System osadniczy Polski – tendencje i uwarunkowania przemian (The Polish settlement system: Tendencies and determinants of changes). In: Markowski T. (ed.), Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju a wizje i perspektywy rozwoju przestrzennego Europy (The National Spatial Development Concept vs. visions and perspectives of the European spatial development). Studia KPZK PAN 122: 30–42.
Korcelli-Olejniczak E., 2012. Region metropolitalny – pojęcie, struktura przestrzenna, dynamika (Metropolitan region: The notion, spatial structure and dynamics). Prace Geograficzne IGiPZ PAN 235.
Korenik S., 2008. Kształtowanie się metropolii w warunkach polskich – ogólne uwagi (Shaping of metropolises in the Polish circumstances: General comments). In: Korenik S., Przybyła Z. (ed.), Gospodarka Przestrzenna, XI. Wydawnictwo UEwe Wrocławiu, Wrocław: 155–161.
Kowalczyk A., 2000. Reforma podziału terytorialnego Polski w 1999 roku – krytyczna analiza mechanizmu jej wprowadzania (The reform of the Polish territorial division in 1999: A critical anlysis of its implementation technique). In: Ciok S., Ilnicki D. (ed.), Regionalny wymiar integracji europejskiej (The regional dimention of the European integration), Przekształcenia Regionalnych Struktur Funkcjonalno-Przestrzennych III(1). Instytut Geograficzny Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław: 87–100.
Krawczyk G., 2017. Zróżnicowanie poziomu rozwoju ekonomicznego miast regionu wschodniego a zróżnicowanie dynamiki przemian (The diversification of the economic development levels of Eastern region cities and differentiation of dynamics of changes). Studia Regionalne i Lokalne 4(70): 84–119.
Krysiński D., 2013. Wszystko co złe, to reforma. O utracie statusu miasta wojewódzkiego w dyskursie kaliszan (All that is wrong is the reform. The discourse of Kalisz citizens about the loss of the capital of a province status). Przegląd Socjologiczny 62(4): 25–42.
Krysiński D., 2015. Status wojewódzki miasta jako czynnik wzrostu w dobie postindustrialnej (City’s capital of a province status as a factor of growth in postindustrial times). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica 52: 27–44.
Kühn M., 2016. Peripherisierung und Stadt: Städtische Planungspolitiken gegen den Abstieg (The peripheralisation and the city: Urban planning policies against downfall). Transcript Verlag, Bielefeld.
Kurniewicz A., Swianiewicz P., 2016. Ból fantomowy czy realna strata? Wpływ utraty statusu stolicy województwa na rozwój gospodarczy i miejsce w hierarchii systemu osadniczego (Phantom pain or a real loss? The impact of the loss of capital of a province status on the economic growth and the place in the settlement system hierarchy). Prace i Studia Geograficzne 61(2): 25–50.
León O.G., Montero I., 1997. Diseño de investigaciones. Introducción a la lógica de la investigación en Psicología y Educación (The design of the research. The introduction to the logic of the reaserch in the psychology and education). Segunda edición. MacGraw-Hill.
Leszczewska K., 2010. Aktywność ekonomiczna regionów peryferyjnych (Economic activity of peripheral regions). Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 17: 215–225.
Lijewski T., 2003. Koncentracja ośrodków aktywności gospodarczej w Polsce w świetle list 500 firm (The concentration of centres of economic activity in Poland in the light of the 500 firms list). Przegląd Geograficzny 75(3): 433–447.
Liszewski S., Maik W., 2000. Wielka encyklopedia geografii świata, XIX:. Osadnictwo (The great encyclopedia of world’s geography, 19th volume: The settlement). Wydawnictwo Kurpisz, Poznań.
Łukomska J., 2011. Byłe stolice województw 10 lat po reformie (Former capitals of provinces 10 years after the reform). In: Dziemianowicz W., Szlachta J., Szmigiel-Rawska K. (eds), Subregionalne bieguny wzrostu (Subregional growth poles). Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warsaw: 59–70.
Malý J., 2016. Impact of polycentric urban systems on intra-regional disparities: A micro-regional approach. European Planning Studies 24(1): 116–138.
Martin P., 2005. The geography of inequalities in Europe. Swedish Economic Policy Review 12: 83–108.
Miszczuk A., 2003. Regionalizacja administracyjna III Rzeczypospolitej. Koncepcje teoretyczne a rzeczywistość (The administrative regionalisation of the 3rd Republic. Concepts vs. reality). Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Nelicki A., 2001. Kształtowanie się struktur administracji powiatowej i wojewódzkiej (The formation of structures of county and province administration). In: Gorzelak G., Jałowiecki B., Stec M. (eds), Reforma terytorialnej organizacji kraju: dwa lata doświadczeń (The reform of country’s teritorial organization: Two years of experience). Scholar, Warsaw: 51-72.
Owsiński J.W., Śleszyński P., 2016. Modelling of the social, economic and spatial transformations in the Province of Masovia. Geographia Polonica 89(2): 251–257.
Pawlas I., 2019. Economic activity in peripheral regions – A case of Poland, Regional Formation and Development Studies 2(28): 99–115.
Piotrowski D., 2004. Rozwój peryferyjnego ośrodka o znaczeniu regionalnym a zmiany struktur funkcjonalno-przestrzennych na przykładzie Suwałk (The development of a peripheral centre of a regional significance and changes of spatio-functional structures on the example of Suwałki). Wyższa Szkoła Rozwoju Lokalnego, Żyrardów.
Rakowski W., 2011. Podregion ostrołęcko-siedlecki w idei zrównoważonego rozwoju woj. mazowieckiego (The subregion of Ostrołęka-Siedlce in the idea of sustainable development in Mazovia Province). Zeszyty Naukowe/Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Społeczna w Ostrołęce 8: 7–25.
Sawicz B., 2013. Konwergencja realna regionów Europy Środkowej i Wschodniej i Unii Europejskiej? (A real convergence of the regions of Central and Eastern Europe and European Union?) Biuletyn Europy Środkowej i Wschodniej – Puls Regionu 5. Centrum Stosunków Międzynarodowych, Fundacja Konrada Adenauera, Warszawa: 1–39.
Smętkowski M., 2007. Delimitacja obszarów metropolitalnych – nowe spojrzenie (The delimitation of metropolitan areas: A new insight). In: Gorzelak G., Tucholska A. (eds), Rozwój, region, przestrzeń (The development, region and space). Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, EUROREG, Warsaw: 215–233.
Sokołowski D., 2006. Funkcje centralne i hierarchia funkcjonalna miast w Polsce (Central functions and functional hierarchy of cities in Poland). Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Sokołowski D., 2011. Centralność większych miast Polski. Rola czynnika administracyjnego i globalizacji (The centrality of larger Polish cities. The role of an administrative factor and globalisation). Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych 2. Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 11–24.
Sokołowski D., 2014. Niektóre uwarunkowania korekty podziału Polski na województwa (Some determinants of the amendment of the territorial division of Poland into provinces). Przegląd Geograficzny 86(4): 567–590.
Spychała M., 2018. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów w Polsce (The level of socio-economic development of Polish counties). Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu/Research Papers of Wrocław University of Economics 527: 242–254.
SRWM 2013. Uchwała nr 158/13 dnia 28 października 2013 roku w sprawie Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku (Resolution no. 158/13 of 28 October 2013 on The Strategy of Development of Mazowieckie Voivodeship until 2030).
Szymańska D., 2013. Geografia osadnictwa (The geography of settlement). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw.
Szymańska W., 2015. The role of the administrative functions in the development of the city in Poland (by example of degraded towns). In: Szymańska W. (ed.), Regional Development and Public Administration in the Context of General Tendencies of XXI century. Publishing House АDNDU, Słupsk-Kharkiw: 5–18.
Śleszyński P., 2007. Gospodarcze funkcje kontrolne w przestrzeni Polski (Economic control functions in the space of Poland). Prace Geograficzne IGiPZ PAN 213.
Śleszyński P., 2009. Dostępność metropolii jako warunek konkurencyjności polskiej przestrzeni (The access to metropolises as a condition of the competitiveness of Polish space). Mazowsze. Studia Regionalne 2: 53–71.
Śleszyński P., 2015. Obszar Metropolitalny Warszawy a rozwój Mazowsza. Wybrane wyniki badań prowadzonych w projekcie „Trendy Rozwojowe Mazowsza” (Warsaw Metropolitan Area and the development of Mazovia. Selected results of research done in the project of “Development trends of Mazovia”). Studia Regionalne i Lokalne 3(61): 44–66.
Śleszyński P., 2015a. W sprawie optymalnego podziału terytorialnego Polski: zastosowanie analizy grawitacyjnej (The issue of an optimal territorial division of Poland: The application of gravitational analysis). Przegląd Geograficzny 87(2): 343–359.
Śleszyński P., 2017. Wyznaczenie i typologia miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze (The identification and typology of medium sized cities that lose their socio-economic functions). Przegląd Geograficzny 89(4): 565–593.
Tarschys D., 2003. Reinventing cohesion: The future of European structural policy, Report, 17. Swedish Institute for European Policy Studies, Stockholm.
Wendt J., 2001. Geografia władzy w Polsce (The geography of power in Poland). Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Węcławowicz G., Łotocka M., Baucz A., 2010. Rozwój miast w Polsce (The development of cities in Poland). Raport wprowadzający Ministerstwa Rozwoju Regionalnego opracowany na potrzeby przygotowania przeglądu OECD krajowej polityki miejskiej w Polsce. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warsaw.
Wilk W., 2004. The effect of changes in administrative division on the economic position of the largest cities in Poland. Miscellanea Geographica 11: 241–247.
Wyżnikiewicz B., 1997. Regionalne zróżnicowanie siły ekonomicznej (na podstawie „Listy 500” największych przedsiębiorstw Gazety Bankowej) (Regional diversity of the economic power (on the basis of the 500 biggest companies of Gazeta Bankowa). In: Gorzelak G. (ed.), Przemiany polskiej przestrzeni (Changes of Polish space). Studia Regionalne i Lokalne 19(52). Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego Uniwersytetu Warszawskiego, Warsaw: 205–228.
Zaborowski Ł., 2009. Podział terytorialny Rzeczpospolitej – spojrzenie krytyczne (The territorial division of the Republic of Poland: A critical insight). Prace Geograficzne 121. Uniwersytet Jagielloński, Krakow: 263–275.
Zaborowski Ł., 2013. Podział kraju na województwa. Próba obiektywizacji (The division of the country into provinces. An attempt of an objectivization). Scholar, Warsaw.
Zaborowski Ł., 2014. Sieć ośrodków regionalnych w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Próba uporządkowania według czynników wielkości i odległości (The network of regional centres in the National Spatial Development Concept 2030. An attempt of arrangement on the factors of size and distance). Przegląd Geograficzny 86(4): 591–620.
Zaborowski Ł., 2015. Lokalizacja instytucji publicznych jako element polityki regionalnej i miejskiej (The localisation of public institutions as an element of regional and urban policy). In: Lokalizacja instytucji publicznych jako element polityki miejskiej i regionalnej (The localisation of public institutions as an element of urban and regional policy). Biuro Analiz i Dokumentacji, Kancelaria Senatu, Warsaw: 26–86.
Zaborowski Ł., 2016. Próba przebudowy układu województw z wykorzystaniem sieci ośrodków regionalnych (An attempt at a reconstruction of the system of provinces with an application of the regional centres network). Przegląd Geograficzny 88(2): 159–182.
Zaborowski T., 2013. Zrównoważony rozwój regionu czy dalszy wzrost dysproporcji? Komentarz do projektu Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze (Sustainable development of the region or further growth of disparities? A comment of the draft of The Strategy of Development of Mazowieckie Voivodeship until 2030 “Innovative Mazovia”). Samorząd Terytorialny 11: 32–44.