Keywords
palaeoclimate
subglacial channels/trough
pollen analysis
human impact
geoarchaeology
How to Cite
Abstract
The region of the Lubusz Lakeland in western Poland where there are a lot of subglacial channels provides opportunity for multi-proxy palaeoenvironmental reconstructions. None of them has not been the object of a specific study. The developmental history of the palaeolakes and their vicinity in the subglacial trough Jordanowo-Niesulice, spanning the Late Glacial and beginning of the Holocene, was investigated using geological research, lithological and geomorphological analysis, geochemical composition, palynological and archaeological research, OSL and AMS-radiocarbon dating. Geological research shows varied morphology of subglacial channel where at least two different reservoirs functioned in the end of the Last Glacial period and at the beginning of the Holocene. Mostly during the Bølling-Allerød interval and at the beginning of the Younger Dryas there took place melting of buried ice-blocks which preserved the analysied course of the Jordanowo-Niesulice trough. The level of water, and especially depth of reservoirs underwent also changes. Palynological analysis shows very diversified course of the Allerød interval.
References
Bartkowski T., 1963. Deglacjacja arealna – zasadniczy typ deglacjacji na obszarach nizinnych. Pr. Kom. Geogr.-Geol. Wydz. Mat.-Przyr. PTPN 70, 3: 338–347.
Berglund B.E., Ralska-Jasiewiczowa M., 1986. Pollen analysis and pollen diagrams. In: Berglund B.E. (ed.) Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology. Wiley, Chichester, p. 483.
Birks H.J.B., Birks H.H., 2004. The rise and fall of forest. Science 305: 484–485.
Błaszkiewicz M., 2005. Późnoglacjalna i wczesno holoceńska ewolucja obniżeń jeziornych na Pojezierzu Kociewskim (wschodnia cześć Pomorza). Prace Geograficzne 201: 1–192.
Błaszkiewicz M., 2011. Timing of the final disappearance of permafrost in the Central European Lowland as reconstructed from the evolution of lakes in N Poland. Geologial Quaterly 55(4): 361–374.
Bratlund B., 1999. A Survey of the Ahrensburgian Faunal Assemblage of Stellmoor. In: Kozłowski S.K., Gurba J., Zalizniak L. (eds), Tanged Point Cultures in Europe. Read at the International Archaeological Symposium Lublin, September, 13–16, 1993. Maria Curie-Skłodowska University Press, Lublin: 47–59.
Chmal R., 2003. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, Arkusz Toporów (501). PIG, Warszawa: 1–49.
Dadlez R., Jaroszewski W., 1994. Tektonika. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Folk R. L., Ward W. C., 1957. Brazors River bar: a study in the significance of grain size parameters, Jour. of Sedim. Petrol, 27, 1.
Jasiewicz J., Sobkowiak-Tabaka I., 2015. Geo-spatial modelling with unbalanced data: modelling the spatial pattern of human activity during the Stone Age, Open Geosciences.
Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2010. Between East and West – a new site of the Federmessergruppen in Poland. Quartär 57: 139–154.
Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., 2011. Schyłkowy paleolit i mezolit. In: J. Kabaciński, I. Sobkowiak-Tabaka (eds), Materiały do wczesnych pradziejów Zachodniej Wielkopolski. Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy. Ratownicze badania archeologiczne Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Oddział w Poznaniu III. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań: 21–28.
Karczewski A., 1971. Zmienność litologiczna i strukturalna kemów Pomorza Zachodniego a zagadnienie ich klasyfikacji. Pr. Kom. Geogr.-Geol. Wydz. Mat.-Przyr. PTPN 11, 3: 3–57.
Klajnert Z., 1978. Zanik lodowca warciańskiego na Wysoczyźnie Skierniewickiej i jej północnym przedpolu. Acta Geogr. Lodz. 38.
Kordowski J., Błaszkiewicz M., Kramkowski M., Słowiński M., Tyszkowski S., Brauer A., Brykała D., Gierszewski P., Lamparski P., Lutyńska M., Mirosław-Grabowska J., Noryśkiewicz A.M., Obrembska M., Ott F., Wulf S., Zawiska I., 2014. Charakterystyka środowisk de pozycyjnych Jeziorna Czechowskiego i jego otoczenia, Landform Analysis 25: 55–75
Krygowski B., 1964. Graniformametria mechaniczna, teoria, zastosowanie. PTPN, Prace Komisji Geograficzno – Geologicznej 2 (4): 1–112.
Kubiak-Martens L., 2015. Plant macrofossils from core LB13 taken in the vicinity of the Final Paleolithic site in Lubrza, western Poland. I. Sobkowiak-Tabaka (executive) Project DEC–2011/01/D/HS3/04134, Późnoglacjalne społeczności łowiecko-zbierackie Pojezierza Lubuskiego. Chronologia, systematyka, podstawy utrzymania.
Latałowa M., van der Knaap W.O., 2006. Late Quaternary expansion of Norway spurce Picea bies (l) Karst. in Europe according to pollen data. Quaternary Science Reviews 25: 2780–2805
Litt T., Brauer A., Goslar T., Merkt J., Bałaga K., Müller H., Ralska – Jasiewiczowa M., Stebich M., Negendank J.F.W., 2001. Correlation and synchronisation of Late Glacial continental sequences in northen central Europe based on annually laminated lacustrine sediments. Quaternary Science Review 20: 1233 – 1249.
Lowe J.J., Rasmussen O., Björck S., Hoek W.Z., Steffensen J.P., Walker M.J.C., Yu Z.C. and the INTIMATE group. 2008. Synchronisation of palaeoenvironmental events in the North Atlantic region during Last Termination: a revised protocol recommended by the INTIMATE group. Quaternary Science Review 27: 6–17.
Nowaczyk B., 1994. Wiek jezior i problemy zaniku brył pogrzebanego lodu na przykładzie sandru Brdy w okolicy Charzykowy, AUNC, Geografia 27: 97–110.
Okuniewska-Nowaczyk I., 2011a. Badania palinologiczne. In: J. Kabaciński/I. Sobkowiak-Tabaka (eds.), Materiały do wczesnych pradziejów Zachodniej Wielkopolski. Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy. Ratownicze Badania Archeologiczne, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Oddział w Poznaniu III (Poznań 2011): 263-275.
Okuniewska-Nowaczyk I., 2011b. Wiek torfów bazalnych w Lubrzy w świetle datowń palinologicznych i radiowęglowych. In: J. Kabaciński/I. Sobkowiak-Tabaka (eds.), Materiały do wczesnych pradziejów Zachodniej Wielkopolski. Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy.
Płochniewski Z., 1986. Hydrogeologia i geologia inżynierska. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa: 1–124.
Podbielkowski Z., 1985. Glony. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Pyżewicz K., Rozbiegalski P., Skorupka T., Dmochowski P., 2008. Dwa odosobnione znaleziska tylczaków schyłko-wopaleolitycznych z Wielkopolski i Kujaw. Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne 9: 13–24.
Racinowski R, Szczypek T., 1985. Prezentacja i interpretacja wyników badań uziarnienia osadów czwartorzędowych. Skrypty Uniwersytet Śląski 359: 1–143.
Ratajczak-Szczerba M., Sobkowiak-Tabaka I., Okuniewska-Nowaczyk I., 2014. Morfologia dna i osady denne ko-palnego zbiornika w rynnie jordanowsko-niesulickiej koło Lubrzy, Pojezierze Lubuskie, Studia Limnologica et Telmatica 8(2): 71–80.
Rotnicki K., 1976. The theoretical basis for and a model of the origin of glacitectonic deformations. Quaetr. Geogr. 3: 103–139.
Sobkowiak-Tabaka I., 2011. Społeczności późnego paleolitu w dorzeczu Odry. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań.
Spiess A.F., 1979. Reindeer and Caribou Hunters. An Archaeological Study. Academic Press, New York.
Starkel L., 2002. Younger Dryas-Preboreal transition documented in the fluvial environment of Polish rivers. Global and Planetary Changes 35: 157–167
Willis K.J., van Andel T.H., 2004. Trees or no trees? The environments of central and eastern Europe during the Last Glaciation. Quaternary Science Reviews 23: 2369–2387
Wojciechowski A., 2000. Zmiany paleohydrologiczne w środkowej Wielkopolsce w ciągu ostatnich 12 000 lat w świetle badań osadów jeziornych rynny kórnicko-zaniemyskiej. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Zernitskaya V., Stancikaite M., Vlasov B., Seiriene V., Kisieliene D., Grygus G., Skipityte R., 2014. Vegetation pat tern and sedimentation changes in the cnotext of the Lateglacial climatic events: Case study of Saroje Lake (Eastern Belarus). Quaternary International 1–13. Online: http://dx.doi.org/10.1016/j.quaint.2014.06.045
Zieliński T., 1992. Moreny czołowe Polski północno-wschodniej – osady i warunki sedymentacji. Prace Naukowe Uniwersytety Śląskiego, 1325.
License
© 2015 Faculty of Geographical and Geological Sciences, Adam Mickiewicz University.
This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 License.