Keywords
anthropogenic transformation of river valleys
disappearance of mid-field depressions
drainage in valleys and on slopes
Drawsko Lakeland
How to Cite
Abstract
The studies on geomorphological aspects of environmental changes in the river valleys were part of the work carried out under the diagnosis of anthropogenic transformation of the relief of the Perznica basin (West Pomerania, Drawsko Lakeland). Human interference in the river valleys and anthropogenic changes in the natural hydrological systems in the Perznica catchment influenced the transformation of the relief and the intensity of morphogenetic processes. Numerous anthropogenic landforms were formed, including embankments, dams, dykes along the canals, ditches and canals, reservoirs basins, and peat excavations. The drainage resulted in an intensification of the river erosion, straightening, shortening and increase of the river gradient, as well as the increase of quantity of the suspended matter leaving the catchments. An increase of anthropogenic denudation on agricultural lands, due to the entering of the crops grown on drained depressions and valleys, led to the masking of the original relief with deluvial sediments and the formation and expansion of agricultural terraces on the edge of the fields.
References
Brüggemann L. W., 1784. Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor und Hinter Pommern. H. G. Effenbart, Königl. Buchdrucken, Stettin.
Choiński A., 1991. Katalog jezior Polski. Pojezierze Pomorskie. Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
Choiński A., 1998. Warunki obiegu wody w dorzeczu Parsęty. In: A. Kostrzewski (ed.). Funkcjonowanie geosystemów zlewni rzecznych 1. Środowisko przyrodnicze dorzecza Parsęty, stan badań, zagospodarowanie, ochrona. Wyd. Ucz. Polit. Koszalińskiej, Koszalin, 36-51.
Ciupa T., 2009. Wpływ zagospodarowania terenu na odpływ i transport fluwialny w małych zlewniach na przykładzie Sufragańca i Silnicy (Kielce). The impact of land use on runoff and fluvial transport in small river catchments. Wyd. Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego, Kielce.
Dobracka E. & Lewandowski J., 2002. Strefa marginala fazy pomorskiej lobu Parsęty (Pomorze Środkowe). In: Plejstocen Pomorza Środkowego i strefa marginalna lobu Parsęty, Sosnowiec, 109-117.
Dynowska I., 1971. Typy reżimów rzecznych w Polsce. Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., z. 28, Prace Instytutu Geogr., z. 50, Kraków.
Florek E., Florek W. & Łęczyński L., 2008a. Funkcjonowanie zbiorników zaporowych na Słupi jako czynnik rzeźbotwórczy. (Summary: Reservois of the Słupia river as morphogenetic agents). Landform Analysis 7: 12-22.
Florek W., 1993. Antropopresja a holoceńskie procesu fluwialne na obszarze środkowego Pomorza i Pobrżeza. The Holocene and contemporery fluvial processes under anthropopresion on the middle part of Pomerania and Baltic coastal region. In: A. Kostrzewski (ed.). Geoekosystem obszarów nizinnych. Polska Akademia Nauk, Kom. Nauk. przy Prez. PAN "Człowiek i Środowisko": 49-60.
Florek W. & Nadaczna, E., 1986. Zmiany biegu Wieprzy i Parsęty w ciągu ostatnich dwustu lat w świetle analizy materiałów kartograficznych. Bad. Fizj. Pol. Zach., 36 A: 33-52.
Florek W., Zwoliński Z., Andrzejewski L., Kostrzewski A., Smolska E. & Szmańda J., 2008b. Współczesne procesy kształtujące rzeźbę dolin rzecznych. In: L. Starkel, A. Kostrzewski, A. Kotarba, K. Krzemień (eds). Współczesne przemiany rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków: 292-305.
Galon R., 1954. Wstępna wiadomość o opracowaniu dotyczącym zanikania jezior w Polsce. (Summary: A preliminary communication on a paper concerning the disappearance of lakes in Poland). Przegl. Geogr., t. XXVI, z. 2: 81-91.
Gilly D., 1789. Karte des Königl. Preus. Herzogthums Vor. und Hinter Pommern nach Speciellen Vermesungen entworfen. von D. F. Sotzmann, Berlin.
Gonera P., Kijowski A. & Zwoliński Z., 1985. Powezbraniowe formy akumulacyjne na terasie zalewowej Warty i Parsęty w świetle analizy zdjęć lotniczych. Fotointerpretacja w Geografii, 8(18), 24-42.
Gutry-Korycka M., 1999. Zlewnia jako geoekosystem dynamiczny. W: A. Kostrzewski (ed.). Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych 2. Powodzie rzek Przymorza Bałtyku i innych regionów Polski. Uwarunkowania i skutki w środowisku przyrodniczym. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań, 17-32.
Heese T., 1999. Zbiorniki zaporowe Radwi - stan poznania i zagrożenia. In: A. Kostrzewski (ed.). Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych 2. Powodzie rzek Przymorza Bałtyku i innych regionów Polski. Uwarunkowania, przebieg i skutki w środowisku przyrodniczym. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 75-79.
Karczewski A., 1989. Morfogeneza strefy marginalnej fazy pomorskiej na obszarze lobu Parsęty w vistulianie (Pomorze Środkowe). Morphogenesis of the Pomeranian Phase marginal zone in the Parsęta lobe region in the Vistulian (Middle Pomerania). UAM, Geografia, 44, Poznań.
Kondracki J., 1998. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
Kostrzewski A., 1986. Zastosowanie teorii funkcjonowania geosystemu do współczesnych środowisk morfogenetycznych obszarów nizinnych Polski Północno-Zachodniej. Spraw. PTPN, 103: 26-28.
Kostrzewski A., 1993. Geoekosystem obszarów nizinnych. Koncepcja metodologiczna. (Summary: The geoecosystem of lowlands areas a methodological conception). In: A. Kostrzewski (ed.). Geoekosystem obszarów nizinnych. Polska Akademia Nauk, Kom. Nauk. Prez. PAN "Człowiek i Środowisko", Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 11-17.
Kostrzewski A., Mazurek M. & Zwoliński Z., 1994. Dynamika transportu fluwialnego górnej Parsęty jako odbicie funkcjonowania systemu zlewni. Dynamics of fluvial transport of the upper Parsęta River as a response of the catchment system. SGP, Poznań.
Kozłowski S. (ed.), 1994. Atlas zasobów, walorów i zagrożeń środowiska geograficznego Polski. Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk, Warszawa.
Lubinus E., 1618. Nova illustrissimi principatus Pomeraniae descriptio cum adjuncta Principum Genealogia et Principum veris et pofiorum Urbium imaginibus et Nobilum Infignibus. ok. 1:24000.
Malinowski B., 2006. Antropogeniczne przemiany krajobrazu ziemi bobolickiej w XX wieku. (Summary: Anthropogenic changes in the landscape of Bobolice area in the 20th century). In: Ochrona przyrody na Pomorzu Środkowym - formy ochrony, monitoring środowiska, edukacja przyrodnicza, Biuletyn nr 5, Towarzystwo Ekologiczno-Kulturalne w Bobolicach, Intro-Druk, Koszalin: 7-23.
Marcinek J. & Komisarek, J., 2004. Antropogeniczne przekształcenia gleb Pojezierza Poznańskiego na skutek intensywnego użytkowania rolniczego. Anthropogenic transformations of soils of Poznań Lakeland as a results of intensive agricultural farming. Wyd. A. R. w Poznaniu, Poznań.
Niewiarowski W., Celmer T., Marciniak K., Pietrucień C., Proszek P. & Sinkiewicz M., 1992. Przebieg współczesnych procesów denudacyjnych na młodoglacjalnej wysoczyźnie morenowej intensywnie użytkowanej rolniczo, na przykładzie okolic Koniczynki, na północny wschód od Torunia. In: A. Kotarba (ed.). System denudacyjny Polski. IGiPZ PAN, Prace Geogr., 155: 47-67.
Pieńkowski P., 1996. Przekształcenia oczek wodnych na przykładzie północnej części Równiny Wełtyńskiej. Zesz. Nauk. AR w Szczecinie., Rolnictwo 63: 37-41.
Pietrucień C., 1993. Zmiany hydrologiczne i przestrzenne obszarów podmokłych. In: I. Dynowska (ed.). Przemiany stosunkow wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych. IG UJ, Kraków: 177-205.
Pietrzak M., 2005, Geomorfologiczne podejście do rektyfikacji historycznych map w programie Erdas Imagine. In: A. Kotarba, K. Krzemień, J. Święchowicz (eds). Współczesna ewolucje rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków: 361-366.
Piskorski J., 1990. Kolonizacja wiejska Pomorza Zachodniego w XIII i początkach XIV wieku na tle procesów osadniczych w średniowiecznej Europie. Wyd. PTPN, t. 41, Poznań.
Podgórski Z., 2004. Wpływ budowy i funkcjonowania młynów wodnych na rzeźbę terenu i wody powierzchniowe Pojezierza Chełmińskiego i przyległych części dolin Wisły i Drwęcy. The influence of the construction and functioning of watermills on the relief of the land and surface water of Chełmno Lakeland and the adjoining parts of the Vistula and Drwęca valleys. Wyd. Uniw. M. Kopernika, Toruń.
Rachlewicz G., Niewiarowski W., Kostrzewski A. & Szpikowski J., 2008. Współczesne procesy i przekształcenia rzeźby obszarów wysoczyznowych i równin sandrowych strefy młodoglacjalnej. In: L. Starkel, A. Kostrzewski, A. Kotarba, K. Krzemień (eds). Współczesne przemiany rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków: 76-285.
Sinkiewicz M., 1998. Rozwój denudacji antropogenicznej w środkowej części Polski północnej. The development of anthropogenic denudation in central part of northern Poland). Red. i uzupełnienia W. Niewiarowski, Wydaw. UMK, Toruń.
Szpikowski J., 2010. Antropogeniczne przekształcenia rzeźby zlewni Perznicy w neoholocenie (Pojezierze Drawskie, dorzecze Parsęty). Anthropogenic relief changes of Perznica catchment in the Neoholocene (Drawskie Lakeland, river Parseta catchment. Seria Geografia nr 91, Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
Szultka Z. 2003. Próby reform wsi i ożywienie gospodarcze domen w pierwszej połowie XVIII i początkach XIX wieku. In: G. Labuda (ed.). Historia Pomorza. Tom II: do roku 1815. Część 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815. Wyd. Poznańskie, Poznań, 511-566.
Twardy J., 2008. Transformacja rzeźby centralnej części Polski Środkowej w warunkach antropopresji. Wyd. Uniw. Łódzkiego, Łódz.
Wodziczko A., 1947. Stepowienie Wielkopolski. Prace Kom. Mat.-Przyr. PTPN, Poznań.
Ziemnicki S. & Mazurek T., 1972. Zastosowanie mechanicznego przemieszczania ziemi w melioracjach przeciwerozyjnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 130: 129-144.
License
This content is open access.