Słowa kluczowe
biocentryzm
marksizm
faszyzm
biopolityka
Jak cytować
Abstrakt
Tekst dowodzi, że wczesny rozwój filozoficzny Ernsta Blocha (1885-1997) był znacząco zainspirowany biocentryczną perspektywą, która zdominowała kulturę
europejską na przełomie wieków. Pojęcie biocentryzmu obejmuje szeroki zakres zarówno artystycznych, jak i intelektualnych nurtów, które jednoczy zainteresowanie wcielonym życiem, światem naturalnym, a także myślą rozkwitających nauk biologicznych. Pomimo jasnego pokrewieństwa pomiędzy biocentryzmem i volkistycznymi, a także faszystowskimi ideologiami – jak pokazuję – myśl Blocha łączy w sobie pewne aspekty biocentryzmu z marksistowską perspektywą, próbując zmierzyć się ze swoimi politycznymi oponentami, nawet jeśli czasami oznacza to poruszanie się po tym samym terytorium pojęciowym.
Bibliografia
Agamben, Giorgio. 1998. Homo Sacer: Sovereign Power and Bare Life. Translated by Daniel Heller-Roazen. Stanford: Stanford University Press.
Bayertz, Kurt. 1998. Darwinismus als Politik: Zur Genese des Sozialdarwinismus in Deutschland 1869-1900. Stapfia 56, zugleich Kataloge des OÖ. Landesmuseums. Neue Folge Nr. 131: 229–288.
Benjamin, Walter. 1999. Selected Writings, Volume 2, Part 2, 1931-1934. Eds. Michael W. Jennings, Howard Eiland, Gary Smith. Cambridge/London: Harvard University Press.
Bessel, Richard. 1993. Germany After the First World War. Oxford: Oxford University Press.
Bloch, Ernst. 1985. Geist der Utopie: Erste Fassung. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Bloch, Ernst. 1985. Erbschaft dieser Zeit. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Bloch, Ernst. 1985. Kampf nicht Krieg: politische Schriften, 1917-1919. Ed. Martin Korol. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Bloch, Ernst. 2000. Spirit of Utopia. Translated by Anthony A. Nassar. Stanford: Stanford UP.
Bloch, Ernst. 2009. Atheism in Christianity. Translated by J. T. Swann. London: Verso.
Bloch, Ernst. 2018. Avicenna and the Aristotelian Left. Translated by Loren Goldman and Peter Thompson. New York: Columbia University Press.
Botar, Oliver A.I. and Isabel Wünsche, eds. 2016. Biocentrism and Modernism. Abingdon: Routledge.
Cabanis, Pierre Jean Georges. 1844. Rapports du physique et du moral de l’homme et lettres sur les causes premieres, 8 ed. Paris: J.-B. Baillière.
Dilthey, Wilhelm. 1992. Der Aufbau der geschichtlichen Welt in den Geisteswissenschaften, (1910). In Gesammelte Schriften, Vol. 8. Ed. Bernard Groethuysen. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Donahue, Neil, ed. 2005. A Companion to the Literature of German Expressionism. Rochester: Camden House.
Engels, Friedrich. 1987. “The Part Played by Labour in the Transition from Ape to Man”. In Dialectics of Nature, Marx-Engels Collected Works, Volume 25, 452–465. London: Lawrence & Wishart. Esposito, Roberto. 2008. Bios: Biopolitics and Philosophy. Translated by Timothy Campbell. Minneapolis/London: University of Minnesota Press.
Engels, Friedrich. 2011. Immunitas: The Protection and Negation of Life. Translated by Zakiya Hanafi. London: Polity Press.
Foucault, Michel. 1990. The History of Sexuality, volume 2. Translated by Robert Hurley. New York: Vintage Books.
Gasman, Daniel. 2017. The Scientific Origins of National Socialism (1971). Abingdon: Routledge.
Gliboff. Sander. 2008. H. G. Bronn, Ernst Haeckel, and the Origins of German Darwinism: A Study in Translation and Transformation. Cambridge, Mass: MIT Press.
Gregory, Frederick. 1977. Scientific Materialism in Nineteenth-Century Germany. Dordrecht/Boston: D. Reidel.
Haeckel, Ernst. 1924. “Über die Entwicklungstheorie Darwins” (1863). In Gemeinverständliche Werke, Bd. V. Ed. H. Schmidt. Berlin: S K.Henschel: 3–32.
Haeckel, Ernst. 1868. Natürliche Schöpfungsgeschichte. Gemeinverständliche wissenschaftliche Vorträge über die Entwickelungslehre im Allgemeinen und diejenigen von DARWIN, GOETHE und LAMARCK im Besonderen, über die Anwendung derselben auf den Ursprung des Menschen und andere damit zusammenhängende Grundfragen der Naturwissenschaft. Berlin: G. Reimer.
Haeckel, Ernst. 1878. Freie Wissenschaft und freie Lehre: eine Entgegnung auf Rudolf Virchows Münchener Rede über “Die Freiheit der Wissenschaft im modernen Staat”. E. Schweizerbart’sche Verlagshandlung.
Haeckel, Ernst. 1908. Die Welträthsel: Gemeinverständliche Studien über monistische Philosophie. Leipzig: A. Kröner.
Hardt, Michael and Antonio Negri. 2005. Multitude: War and Democracy in the Age of Empire. New York: Penguin.
Harrington, Anne. 1996. Reenchanted Science: Holism in German Culture from Wilhelm II to Hitler. Princeton: Princeton University Press.
Herf, Jeffrey. 1998. Reactionary Modernism: Technology, Culture, and Politics in Weimar and the Third Reich. Cambridge: Cambridge University Press.
Hopwood, Nick. 2015. Haeckel’s Embryos: Images, Evolution, and Fraud. Chicago: University of Chicago Press.
Horkheimer, Max. 2012. The Critique of Instrumental Reason. Translated by Matthew O’Connell. London/New York: Verso.
Hudson, Wayne. 1982. The Marxist Philosophy of Ernst Bloch. London/Basingstoke: Macmillan Press.
Jones, Larry Eugene. 2014. The German Right in the Weimar Republic. New York/Oxford: Berghahn Books.
Jünger, Ernst. 1932. Der Arbeiter. Herrschaft und Gestalt. Stuttgart: Klett Cotta.
Kant, Immanuel. 1998. Critique of Pure Reason. Translated and edited by Paul Guyer and Allen W. Wood. Cambridge: Cambridge University Press.
Lebovic, Nitzan. 2013. The Philosophy of Life and Death: Ludwig Klages and the Rise of a Nazi Biopolitics. New York: Palgrave Macmillan.
Malabou, Catherine. 2016. “One Life Only: Biological Resistance, Political Resistance,” Critical Inquiry 42(3): 429–438.
Marx, Karl. 1975a. “Letter to Arnold Ruge, September 1843.” In Marx-Engels Collected Works, Volume 3: Karl Marx, March 1843-August 1844. London: Lawrence & Wishart: 141–145.
Marx, Karl. 1975b. Economic and Philosophic Manuscripts of 1844 In Marx-Engels Collected Works Volume 3: Karl Marx, March 1843-August 1844. London: Lawrence & Wishart: 229–348.
Moir, Cat. 2018. “In Defence of Speculative Materialism,” Historical Materialism 1: 1–33.
Moir, Cat. 2019. “The Birth of Materialism out of the Spirit of Expressionism,” Revue internationale de philosophie 3 (289): 303–332.
Moir, Cat. 2020. Ernst Bloch’s Speculative Materialism: Ontology, Epistemology, Politics. Leiden/Boston: Brill.
Moore, Gregory. 2006. “Nietzsche and Evolutionary Theory.” In A Companion to Nietzsche, edited by Keith Ansell Pearson, 517–531. Malden/Oxford/Carlton: Blackwell Publishing.
Mosse, George L. 1964. The Crisis of German Ideology. Intellectual Origins Of The Third Reich. New York: Grosset & Dunlap.
Nietzsche, Friedrich. 1988. Nachgelassene Fragmente 1885-1887. In Kritische Studienausgabe Vol. 12, edited by Giorgio Colli and Mazzino Montinari, 1967–88. Berlin/New York: Walter de Gruyter:.
Nietzsche, Friedrich. 1967. The Will to Power. Translated by Walter Kaufmann and R.J. Hollingdale. New York: Vintage Books.
Nietzsche, Friedrich. 1990. Philosophy and Truth: Selections from Nietzsche’s Notebooks of the Early 1870s. Translated and edited by Daniel Breazeale. New Jersey: Humanities Press International.
Nietzsche, Friedrich. 1997. “On the Uses and Disadvantages of History for Life”. In Untimely Meditations, edited by Daniel Breazeale, translated by R.J. Hollingdale, 57-144. Cambridge: Cambridge University Press.
Novalis. 1996. Die Christenheit oder Europa und andere philosophische Schriften. Cologne: Könemann.
Puschner, Uwe, Walter Schmitz and Justus H. Ulbricht (Eds.). 1999. Handbuch zur “Völkischen Bewegung” 1871–1918. Munich: Saur.
Richards, Robert J. 2007. “Ernst Haeckel’s Alleged Anti-Semitism and Contributions to Nazi Biology”, Biological Theory 2(1): 97–103.
Richards, Robert J.2010. The Romantic Conception of Life: Science and Philosophy in the Age of Goethe. Chicago/London: Chicago University Press.
Schlegel, Friedrich. 1958. Kritische-Friedrich-Schlegel-Ausgabe, Vol. 11. Edited by Ernst Behler. Paderborn: Ferdinand Schöningh.
Schnädelbach, Herbert. 1984. Philosophy in Germany, 1831-1933. Cambridge: Cambridge University Press.
Stern, Fritz. 1961. The Politics Of Cultural Despair, A Study In The Rise Of The Germanic Ideology. Berkeley: University of California Press.
Taylor, Seth. 1990. Left-Wing Nietzscheans: The Politics of German Expressionism, 1910-1920. Berlin/New York: de Gruyter.
Vogt, Carl. 1847. Physiologische Briefe für Gebildete aller Stände. Stuttgart/Tübingen: Cotta.
Weber, Thomas. 1991. “Zur Rezeption der Lehre Ernst Haeckels durch die deutsche Sozialdemokratie”, Ethnographisch-Archäologische Zeitung 32: 23–44.
Weir, Todd H., ed. 2012. Monism: Science, Philosophy, Religion, and the History of a Worldview. New York: Palgrave Macmillan.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.