Słowa kluczowe
komunizm kwasowy
kontrkultura
muzyka popularna
ruchy społeczne
Jak cytować
Abstrakt
The article examines selected phenomena of the so-called krautrock, i.e. West German rock music of the late 1960s and the 1970s. The analysis is based on Mark Fisher's concept of acid communism and the related issue of collective subjectivity. The author distinguishes two opposing tendencies in the music discussed, the first one being the fascination with the collective that goes back to the student protests of 1967–1968, and the second one being the (re)appreciation of individual perspective, which manifested itself e.g. in an increased interest in spirituality and a certain kind of social criticism performed from a distanced position. Focusing on the relationship between the individual and the group, the article analyzes a number of songs and albums that have received little or no attention from researchers up to now.
Bibliografia
Adelt, Ulrich. 2012. „Machines with a Heart: German Identity in the Music of Can and Kraftwerk.” Popular Music and Society 35(3): 359–374. https://doi.org/10.1080/03007766.2011.567908.
Adelt, Ulrich. 2016. Krautrock: German Music in the Seventies. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Baacke, Dieter. 1968. Beat, die sprachlose Opposition. München: Juventa.
Balibar, Étienne. 2018. „Philosophies of the Transindividual: Spinoza, Marx, Freud.” Tłum. Mark G.E. Kelly. Australasian Philosophical Review 2(1): 5–25. https://doi.org/10.1080/24740500.2018.1514958.
Behrmann, Günter C. 1999. „Die Theorie, das Institut, die Zeitschrift und das Buch: Zur Publikations- und Wirkungsgeschichte der Kritischen Theorie 1945 bis 1965.” W Clemens Albrecht et al. Die intellektuelle Gründung der Bundesrepublik: Eine Wirkungsgeschichte der Frankfurter Schule. Frankfurt – New York: Campus.
Beutin, Wolfgang, Matthias Beilein, Klaus Ehlert, Wolfgang Emmerich, Christine Kanz, Bernd Lutz, Volker Meid, Michael Opitz, Carola Opitz-Wiemers, Ralf Schnell, Peter Stein, i Inge Stephan. 2019. Deutsche Literaturgeschichte: Von den Anfängen bis zur Gegenwart. Stuttgart: J.B. Metzler.
Brown, Timothy S. 2009. „Music as a Weapon? Ton Steine Scherben and the Politics of Rock in Cold War Berlin.” German Studies Review 32(1): 1–22.
Brown, Timothy S. 2017. „In Search of Space: The Trope of Escape in German Electronic Music Around 1968.” Contemporary European History 26(2): 339–352. https://doi.org/10.1017/S0960777316000606.
Colquhoun, Matt. 2021. „Introduction: No More Miserable Monday Mornings.” W Fisher, Mark. Postcapitalist Desire: The Final Lectures. London: Repeater.
Cope, Julian. 1995. Krautrocksampler: One Head's Guide to the Great Kosmische Musik – 1968 Onwards. Yatesbury: Head Heritage.
Cutler, Chris. 1985. File Under Popular: Theoretical & Critical Writings on Music. London: November Books.
Dedekind, Henning. 2008. Krautrock: Underground, LSD und kosmische Kuriere. Höfen: Hannibal.
DeRogatis, Jim. 2008. Turn on Your Mind: Four Decades of Great Psychedelic Rock. London: Hal Leonard.
Enzensberger, Hans Magnus. 1968. „Gemeinplätze, die Neueste Literatur betreffend.” Kursbuch 15: 187–197.
Felsch, Philipp. 2015. Der lange Sommer der Theorie. Geschichte einer Revolte: 1960–1990. München: C.H. Beck.
Fisher, Mark. 2013. „»A social and psychic revolution of almost inconceivable magnitude«: Popular Culture’s Interrupted Accelerationist Dreams.” E-flux 46, https://www.e-flux.com/journal/46/60084/a-social-and-psychic-revolution-of-almost-inconceivable-magnitude-popular-culture-s-interrupted-accelerationist-dreams/.
Fisher, Mark. 2014. Ghosts of My Life: Writings on Depression, Hauntology and Lost Futures. Winchester: Zero Books.
Fisher, Mark. 2018. K-punk: The Collected and Unpublished Writings of Mark Fisher (2004–2016), red. Darren Ambrose. London: Repeater.
Fisher, Mark. 2020. Realizm kapitalistyczny: Czy nie ma alternatywy? Tłum. Andrzej Karalus. Warszawa: Książka i Prasa.
Fisher, Mark. 2021. Postcapitalist Desire: The Final Lectures, red. Matt Colquhoun. London: Repeater.
Fiske, John. 1989. Understanding Popular Culture. London – New York: Routledge.
Gilbert, Jeremy. 2017. „Psychedelic Socialism.” Open Democracy, 22 września, https://web.archive.org/web/20210414152250/https://www.opendemocracy.net/en/psychedelic-socialism/.
Gilcher-Holtey, Ingrid. 2005. Die 68er Bewegung: Deutschland – Westeuropa – USA. München: C.H. Beck.
Gruber, Stefanie. 2017. „Wir müssen hier raus”: Polit-Kautrock der BRD in den beginnenden 1970ern am Beispiel von Ton Steine Scherben und Floh De Cologne. Praca magisterska. Karl-Franzens-Universität Graz.
Harden, Alexander C. 2016. „Kosmische Musik and Its Techno-Social Context.” IASPM Journal 6(2): 154–173. https://doi.org/10.5429/2079-3871(2016)v6i2.9en
Hardt, Michael. 2010. „Dobro wspólne a komunizm.” Tłum. Krystian Szadkowski. Praktyka Teoretyczna 1: 145–158.
Hegarty, Paul, i Martin Halliwell. 2013. Beyond and Before: Progressive Rock Since the 1960s. New York: Bloomsbury.
Higgs, John. 2015. Osaczyłem Amerykę: Timothy Leary. Tłum. Andrzej Appel. Łódź: Officyna.
Hofacker, Ernst. 2020. Die 70er: Der Sound eines Jahrzehnts. Ditzingen: Reclam.
Höppner, Stefan. 2017. „A Tale of Two Novalises: The Legacy of Romantic Literature in German Alternative Pop Music.” German Studies Review 40(2): 289–312. https://doi.org/10.1353/gsr.2017.0047.
Hughes, Casper, i Jeremy Gilbert. 2018. „Why Acid Corbynism is the New Counterculture We Need.” Independent, 28 lutego, https://www.independent.co.uk/voices/acid-corbynism-labour-jeremy-corbyn-counterculture-a8231936.html.
Hyltén-Cavallius, Sverker. 2017. „Progg: Utopia and Chronotope.” W Made in Sweden: Studies in Popular Music, red. Alf Björnberg i Thomas Bossius. New York: Routledge.
Jameson, Fredric. 1996. „Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne.” Tłum. Przemysław Czapliński. W Postmodernizm: Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz. Kraków: Baran i Suszczyński.
Karalus, Andrzej. 2020. „Mark Fisher: Między krytyką kultury a libidynalną ekonomią polityczną.” W Fisher, Mark. Realizm kapitalistyczny: Czy nie ma alternatywy? Tłum. Andrzej Karalus. Warszawa: Książka i Prasa.
Koch, Arne, i Sei Harris. 2009. „The Sound of Yourself Listening: Faust and the Politics of the Unpolitical.” Popular Music and Society 32(5): 579–594. https://doi.org/10.1080/03007760903251409.
Kraushaar, Wolfgang. 2018. Die blinden Flecken der 68er-Bewegung. Stuttgart: Klett-Cotta.
Littlejohn, John. 2009a. „Introduction.” Popular Music and Society 32(5): 577–578. https://doi.org/10.1080/03007760903251391.
Littlejohn, John. 2009b. „Kraftwerk: Language, Lucre, and Loss of Identity.” Popular Music and Society 32(5): 635–653. https://doi.org/10.1080/03007760903251441.
Littlejohn, John. 2017. „Krautrock: The Development of a Movement.” W German Pop Music: A Companion, red. Uwe Schütte. Berlin: De Gruyter.
Macan, Edward. 1997. Rocking the Classics: English Progressive Rock and the Counterculture. New York: Oxford University Press.
Marcuse, Herbert. 1998. Eros i cywilizacja. Tłum. Hanna Jankowska i Arnold Pawelski. Warszawa: Muza.
Mendívil, Julio. 2017. „Schlager and Musical Conservatism in the Post-War Era.” W German Pop Music: A Companion, red. Uwe Schütte. Berlin: De Gruyter.
Muller, Paul, Bérangère L. Szostak, i Thierry Burger-Helmchen. 2020. „Le rôle d’intermédiation des activités entrepreneuriales du middleground dans la circulation des idées créatives: Le cas du krautrock.” Revue Internationale PME 33(3/4): 139–168. https://doi.org/10.7202/1074812ar.
Nassehi, Armin. 2018. Gab es 1968? Eine Spurensuche. Hamburg: Kursbuch.
Peinemann, Steve B. 1980. Die Wut, die du im Bauch hast – Politische Rockmusik: Interviews, Erfahrungen. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.
Pirenne, Christophe. 2007. „Utopia as a Form of Protest: The Case of Progressive Rock.” W Rebellische Musik, red. Arnold Jacobshagen i Markus Leniger. Köln: Dohr.
Putnam, Michael T. 2009. „Music as a Weapon: Reactions and Responses to RAF Terrorism in the Music of Ton Steine Scherben and Their Successors in Post-9/11 Music.” Popular Music and Society 32(5): 595–606. https://doi.org/10.1080/03007760903251417.
Reynolds, Simon. 2000. „Kosmik Dance: Krautrock and its Legacy.” W Modulations: A History of Electronic Music: Throbbing Words on Sounds, red. Peter Shapiro. New York: Caipirinha.
Reynolds, Simon. 2016. „Faust.” ReynoldsRetro, 10 czerwca, http://reynoldsretro.blogspot.com/2016/06/faust.html.
Robb, David. 2017. „The Protest Song of the Late 1960s and Early 1970s: Franz Josef Degenhardt and Ton Steine Scherben.” W German Pop Music: A Companion, red. Uwe Schütte. Berlin: De Gruyter.
Rüsen, Jörn. 2009. „Pamięć o Holokauście a tożsamość niemiecka.” W Pamięć zbiorowa i kulturowa: Współczesna perspektywa niemiecka, red. Magdalena Saryusz-Wolska. Kraków: Universitas.
Schaffner, Nicholas. 1992. Saucerful of Secrets: The Pink Floyd Odyssey. New York: Delta Trade.
Schmidbauer, Wolfgang. 2008. „Aktualność przeszłości: Rany »niemieckiej winy«.” W Maj ’68: Rewolta, red. Daniel Cohn-Bendit i Rüdiger Dammanns. Tłum. Sława Lisiecka i Zdzisław Jaskuła. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Schnell, Ralf. 2005. Geschichte der deutschsprachigen Literatur seit 1945. Stuttgart: J.B. Metzler.
Schober, Ingeborg. 1979. Tanz Der Lemminge: Amon Düül, eine Musikkommune in der Protestbewegung der 60er Jahre. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.
Seidel, Wolfgang. 2016. Wir müssen hier raus! Krautrock, Free Beat, Reeducation. Mainz: Ventil.
Siegfried, Detlef. 2008. Sound der Revolte: Studien zur Kulturrevolution um 1968. Weinheim: Juventa.
Simmeth, Alexander. 2016. Krautrock Transnational: Die Neuerfindung der Popmusik in der BRD, 1968–1978. Bielefeld: Transcript.
Stubbs, David. 2014. Future Days: Krautrock and the Building of Modern Germany. London: Faber & Faber.
Vayo, Lloyd I. 2009. „What’s Old is NEU! Benjamin Meets Rother and Dinger.” Popular Music and Society 32(5): 617–634. https://doi.org/10.1080/03007760903251433.
Young, Rob, i Irmin Schmidt. 2018. All Gates Open: The Story of Can. London: Faber & Faber.
Dyskografia
Ash Ra Tempel i Timothy Leary. 1973. Seven Up. Germany: Ohr.
Bröselmaschine. 1971. Bröselmaschine. Germany: Pilz.
Checkpoint Charlie. 1978. Frühling der Krüppel. Germany: Schneeball.
Checkpoint Charlie. 1979. Checkpoint Charlie. Germany: Schneeball.
Emerson, Lake & Palmer. 1971. Tarkus. UK: Island Records.
Eulenspygel. 1971. 2. Germany: Spiegelei.
Floh de Cologne. 1970. Fließbandbabys Beat-Show. Germany: Ohr.
Floh de Cologne. 1971. Rockoper Profitgeier. Germany: Ohr.
Floh de Cologne. 1974. Geyer-Symphonie. Germany: Ohr.
Floh de Cologne. 1980. Lieder aus der Rock-Oper Koslowsky. Germany: Pläne.
Genesis. 1973. Selling England by the Pound. UK: Charisma.
Hölderlin. 1972. Hölderlins Traum. Germany: Pilz.
Jethro Tull. 1972. Thick as a Brick. UK: Chrysalis.
Kraftwerk. 1977. Trans Europa Express. Germany: Kling Klang.
Kraftwerk. 1978. Die Mensch-Maschine. Germany: Kling Klang.
Lokomotive Kreuzberg. 1972. Kollege Klatt: Rock Story. Germany: Pläne.
Novalis. 1976. Sommerabend. Germany: Brain.
Popol Vuh. 1972. Hosianna Mantra. Germany: Pilz.
Ton Steine Scherben. 1971. Warum geht es mir so dreckig? Germany: David Volksmund Produktion.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.