Keywords
przekład nazw własnych
przekład nazw organów publicznych
transparencja referencyjna
How to Cite
Abstract
Przedmiotem analizy są adekwatność i jasność motywowanych nazw organów państwowych w przekładach aktów ustrojowych. W celu ustalenia stopnia adekwatności rozpoznania przedmiotu odniesień nazw w wyjściowym systemie prawnymprzeprowadzono badanie sondażowe. Jego wynik pozwala na sformułowanie wniosku, że w systemach nieprzystających dosłowny przekład nazw organów może być referencyjnie pusty nawet dla osób z wiedzą dziedzinową. Generalnie można przyjąć, że właściwa identyfikacja zawartości referencyjnej (denotatu) z daną nazwądeterminowana jest poziomem wiedzy o nazwanym przedmiocie w wyjściowym systemie prawnym. Znacznym ułatwieniem w dekodowaniu znaczenia nazw własnych organów państwowych okazuje się przekład funkcjonalny.
References
Dudek, Jerzy i Michał Bochowicz. 2011. Tłumacze utrudniają interpretację prawa unijnego. Gazeta prawna, 20 grudnia 2011.
Dunaj, Katarzyna. 2010. Demokracja bezpośrednia w Republice Weimarskiej (Regulacje konstytucyjne i praktyka ustrojowa). W Konstytucja - ustrój polityczny - system organów państwowych: prace ofiarowane profesorowi Marianowi Grzybowskiemu, red. Sławomir Bożyk i Adam Jamróz, 139-152. Białystok: Temida 2.
Edelmann, Gerhard. 2012. Gesetzessprache, Normativität und Übersetzung am Beispiel von Strafgesetzbüchern der Romania. W Trans-kom 5 [2]: 190-210.
Gizbert-Studnicki, Tomasz. 2001. Problem przekładu tekstów prawnych. Dziedzictwo prawne XX wieku. W Księga pamiątkowa z okazji 150-lecia TBSP UJ, 41-54. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
Grabowska, Sabina. 2006. Konstytucja Irlandii. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Groot de, Gérard-Réne. 1990. Die relative Äquivalenz juristischer Begriffe und deren Folge für mehrsprachige juristische Wörterbücher. W Translation and Meaning, part 1, red. Marcel Thelen i Barbara Lewandowska-Tomaszczyk, 122-128. Maastricht: Euroterm.
Groot de, Gérard-Réne. 2002. „Rechtsvergleichung als Kerntätigkeit bei der Übersetzung juristischer Terminologie”. W: Sprache und Recht, red. Urlike Haß-Zumkher, 222-239. Berlin-New York.
Hanappel, Peter i Ejan Mackaay. 1990. New Netherlands civil code. Deventer: Kluwer.
Hebenstreit, Gernot. 1997. „Terminus – Weltbild – Intertextualität: Translatorische Überlegungen zu juristischen Fachtexten”. W Text – Kultur – Kommunikation. Translation als Forschungsaufgabe, 97-116. Tübingen: Stauffenburg.
Hejwowski, Krzysztof. 2006. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: PWN.
Iluk, Jan. 2000. Problemy tłumaczenia nazw instytucji publicznych z języka polskiego na niemiecki i odwrotnie. W Problemy komunikacji międzykulturowej, red. Barbara Kielar, Tomasz Krzeszowski, Jurij Lukszyn i Tadeusz Namowicz, 193-213. Warszawa: Graf-Punkt.
Iluk, Łukasz. 2017. Wiedza o języku prawnym w kształceniu tłumaczy tekstów prawnych i prawniczych. W Studia Niemcoznawcze tom LIX: 527-544.
Kielar, Barbara. 2003. TS w układzie międzynarodowej komunikacji zawodowej (na przykładzie tłumaczenia tekstów prawnych). W Języki specjalistyczne 3. Lingwistyczna identyfikacja tekstów specjalistycznych, red. Barbara Kielar i Sambor Grucza, 121-133. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW.
Kielar, Barbara. 2007. Wiedza specjalistyczna tłumacza – na przykładzie tekstów prawnych. W Języki Specjalistyczne 7. Teksty specjalistyczne jako nośniki wiedzy fachowej red. Małgorzata Kornacka, 19-33. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW.
Kielar, Barbara. 2010. Drogi i bezdroża tłumaczenia tekstów prawnych. W Publikacja jubileuszowa III. Lingwistyka stosowana – języki specjalistyczne – dyskurs zawodowy, red. Aleksandra Waszczuk-Zin, 131-147. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW.
Kielar, Barbara. 2013. Zarys translatoryki. Warszawa: IKL@.
Lamarca Marquès, Albert. 2008. Código Civil Alemán y Ley de Introducción al Código Civil. Madrid/Barcelona/Buenos Aires: Marcial Pons.
Linder, Wolf. 1996. Demokracja Szwajcarska. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Matulewska, Aleksandra. 2014. Horrory tłumaczeniowe czy tłumacze z piekła rodem? Czyli kilka słów o efektywności komunikacji interlingwalnej. W Scripta Neophilologica Posnaniensia. T. XIV: 101-118.
Nord, Christiane. 1993. Einführung in das funktionale Übersetzen: am Beispiel von Titeln und Überschriften. Tübingen; Basel: UTB.
Pieńkos, Jerzy. 2003. Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii do praktyki. Kraków: Zakamycze.
Porzycki, Marek. 2014. Lawina bełkotliwych przekładów, Rzeczpospolita 26 marca 2004.
Rejs, Patryk. 2016. Instrumenty demokracji bezpośredniej w Republice Austrii ze szczególnym uwzględnieniem referendum konsultacyjnego. W Instytucje demokracji bezpośredniej w praktyce, red. Olga Hałub, Mariusz Jabłoński, Mateusz Radajewski, 169-170. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Solová, Regina. 2013. Norma i praktyka w przekładzie tekstów skonwencjonalizowanych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Šarčević, Susan. 1990. Strategiebedingtes Übersetzen aus den kleineren Sprachen im Fachbereich Jura. Babel 36 (3): 155-166.
Sarnecki, Paweł. 1978. Rząd a parlament Konfederacji Szwajcarskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sarnecki, Paweł. 1995. Zgromadzenie Federalne – Parlament Konfederacji Szwajcarskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejomwe.
Sekuła, Justyna. 2017. Źródła wiedzy tłumacza w przekładzie niemieckiego wyroku sądowego a poprawność translatu. Comparative Legilinguistics. Vol. 31/2017: 147-165.
Stolze, Radegundis. 1999. Expertenwissen des juristischen Fachübersetzers. W Übersetzen von Rechtstexten, red. Peter Sandrini, 45-62. Tübingen: G. Narr.
Szwed, Katarzyna. 2012. Akty ustrojowe Wysp Owczych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Ustrój państwowy Republiki Estonii. 2018, red. S. Sagan. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Wendt, Susanne. 1997. Terminus - Thesaurus - Text: Theorie und Praxis von Fachbegriffsystemen und ihrer Repräsentation in Fachtexten. Tübingen: G. Narr.
Wielka kolekcja wiedzy. Encyklopedia multimedialna PWN. 2018, et.al Bartosz Działoszyński. Warszawa: PWN.
Wojtowicz, Jerzy. 1976. Historia Szwajcarii. Wrocław: Ossolineum.
Wolnicz-Pawłowska, Ewa. 2014. Nazwy własne w przekładzie. Zarys problematyki. W Poznańskie Spotkania Językoznawcze. Tom: XXVII: 201-214.
Worbs, Erika. 2004. Eigennamen als Übersetzungsproblem. Beobachtungen an übersetzten polnischen und deutschen Texten. W Normen, Namen und Tendenzen in der Slavia, red. Volkmar Lehmann i Ludger Udolph, 409 – 417. München: Sagner.
Zieliński, Maciej. 1999. Języki prawne i prawnicze. W Polszczyzna 2000: orędzie o stanie języka na przełomie tysiąclecia, red. Walery Pisarek, 50-74. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych, Uniwersytet Jagielloński.
License
When submitting a paper the author agrees to the following publishing agreement and processing personal data.
PUBLICATION AGREEMENT, COPYRIGHT LICENSE, PERSONAL DATA PROCESSING CONSENT
This is a publication agreement and copyright license (“Agreement”) regarding a written manuscript currently submitted via Pressto platform
(“Article”) to be published in Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Journal”).
The parties to this Agreement are:
the Author or Authors of the submitted article (individually, or if more than one author, collectively, “Author”) and Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Publisher”), address al. Niepodległości 4, 61-874 Poznań, represented by its editor in chief Aleksandra Matulewska.
§1. LICENSE OF COPYRIGHT
a) The Author and the Publisher agree that the Author grants a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which is incorporated herein by reference and is further specified at Creative Commons — Attribution 4.0 International — CC BY 4.0 copyright license in the Article to the general public.
b) The Author grants to the Publisher a royalty-free, worldwide nonexclusive license to publish, reproduce, display, distribute, translate and use the Article in any form, either separately or as part of a collective work, including but not limited to a nonexclusive license to publish the Article in an issue of the Journal, copy and distribute individual reprints of the Article, authorize reproduction of the entire Article in another publication, and authorize reproduction and distribution of the Article or an abstract thereof by means of computerized retrieval systems (such as Westlaw, Lexis and SSRN). The Author retains ownership of all rights under copyright in the Article, and all rights not expressly granted in this Agreement.
c) The Author grants to the Publisher the power to assign, sublicense or otherwise transfer any and all licenses expressly granted to the Publisher under this Agreement.
d) Republication. The Author agrees to require that the Publisher be given credit as the original publisher in any republication of the Article authorized by the Author. If the Publisher authorizes any other party to republish the Article under the terms of paragraphs 1c and 1 of this Agreement, the Publisher shall require such party to ensure that the Author is credited as the Author.
§2. EDITING OF THE ARTICLE
a) The Author agrees that the Publisher may edit the Article as suitable for publication in the Journal. To the extent that the Publisher’s edits amount to copyrightable works of authorship, the Publisher hereby assigns all right, title, and interest in such edits to the Author.
§3. WARRANTIES
a) The Author represents and warrants that to the best of the Author’s knowledge the Article does not defame any person, does not invade the privacy of any person, and does not in any other manner infringe upon the rights of any person. The Author agrees to indemnify and hold harmless the Publisher against all such claims.
b) The Author represents and warrants that the Author has full power and authority to enter into this Agreement and to grant the licenses granted in this Agreement.
c) The Author represents and warrants that the Article furnished to the Publisher has not been published previously. For purposes of this paragraph, making a copy of the Article accessible over the Internet, including, but not limited to, posting the Article to a database accessible over the Internet, does not constitute prior publication so long as the as such copy indicates that the Article is not in final form, such as by designating such copy to be a “draft,” a “working paper,” or “work-in-progress”. The Author agrees to hold harmless the Publisher, its licensees and distributees, from any claim, action, or proceeding alleging facts that constitute a breach of any warranty enumerated in this paragraph.
§4. TERM
a) The agreement was concluded for an unspecified time.
§5. PAYMENT
a) The Author agrees and acknowledges that the Author will receive no payment from the Publisher for use of the Article or the licenses granted in this Agreement.
b) The Publisher agrees and acknowledges that the Publisher will not receive any payment from the Author for publication by the Publisher.
§6. ENTIRE AGREEMENT
a) This Agreement supersedes any and all other agreements, either oral or in writing, between the Author and the Publisher with respect to the subject of this Agreement. This Agreement contains all of the warranties and agreements between the parties with respect to the Article, and each party acknowledges that no representations, inducements, promises, or agreements have been made by or on behalf of any party except those warranties and agreements embodied in this Agreement.
b) In all cases not regulated by this Agreement, legal provisions of Polish Copyright Act and Polish Civil Code shall apply.
c) Any disputes arising from the enforcement of obligations connected with this Agreement shall be resolved by a court competent for the headquarters of the Publisher.
d) Any amendments or additions to the Agreement must be made in writing and signed by authorised representative of both parties, otherwise being ineffective.
e) This Agreement is signed electronically and the submission of the article via the PRESSto platform is considered as the conclusion of the Agreement by the Author and the Publisher.
f) Clause for consent to the processing of personal data - general
g) The Author shall give his or her consent to the processing of their personal data in accordance with the Act of 10 May 2018 on the protection of personal data and Regulation (EU) 2016/679 of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of persons physical in connection with the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC (General Data Protection Regulation) for the purpose and in connection with making publications available on the PRESSto scientific journals platform and DeGruyter platform, guaranteeing the security of services rendered, and improving them.
I HAVE READ AND AGREE FULLY WITH THE TERMS OF THIS AGREEMENT.
The Author The Publisher