Parole chiave
regulacje ustawowe
przekład poświadczony
przysięgły przekład ustny
Come citare
Abstract
Tematem niniejszego artykułu jest ocena regulacji ustawowych w odniesieniu do zawodu tłumacza przysięgłego w Polsce. Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego wraz z aktami wykonawczymi do niej obowiązuje od 27 stycznia 2005 r. Po już ponad 13 latach funkcjonowania wyżej wymienionych aktów prawnych warto dokonać podsumowania, czy zaproponowane przez polskiego ustawodawcę rozwiązania prawne ułatwiają wykonywanie tego trudnego zawodu. W artykule zostaną przedstawione m.in. prace Zespołu do Przeglądu i Oceny Funkcjonowania Ustawy o Zawodzie Tłumacza Przysięgłego, który został powołany 21 lipca 2015 r. przez ministra sprawiedliwości, a także zmiany legislacyjne postulowane przez znawców sztuki przekładu, które w ich opinii są niezbędne do poprawienia statusu i bytu tłumaczy przysięgłych. Ponadto zaproponowanych zostanie kilka rozwiązań, które z perspektywy autora niniejszego artykułu – wieloletniego teoretyka i praktyka przekładu poświadczonego – ułatwiłyby znacznie pracę tłumaczy przysięgłych i podniosły jej jakość.
Riferimenti bibliografici
Biel, Łucja. 2017. Egzamin na tłumacza przysięgłego a realia wykonywania zawodu: głos krytyczny w sprawie weryfikowania kompetencji kandydatów na tłumacza przysięgłego. W Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu nr 6, s. 13–28.
Cieślik, Bolesław. 2014. Materiały pomocnicze na egzaminie na tłumacza przysięgłego. W Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu nr 9, s. 89–99.
Cieślik, Bolesław, Danuta Kierzkowska, Anna Michalska, Dorota Staniszewska-Kowalak i Jacek Zieliński. 2018. Tłumacz przysięgły. Status prawny i zawodowy. Warszawa: Translegis.
Cieślik, Bolesław, Liwiusz Laska i Michał Rojewski, red. 2014. Egzamin na tłumacza przysięgłego. Komentarz, teksty egzaminacyjne, dokumenty. 2. wydanie. Warszawa: C.H. Beck.
Dostatni, Grzegorz. 2005. Komentarz do ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Warszawa: TEPIS.
Dybiec-Gajer, Joanna. 2013. Zmierzyć przekład? Z metodologii oceniania w dydaktyce przekładu pisemnego. Kraków: Universitas.
Gościński, Jan. 2018. Źródła niepowodzeń na egzaminie na tłumacza przysięgłego z perspektywy egzaminatora. W Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu nr 13, s. 47–85.
Kaczocha, Mateusz i Marcin Mazuryk. 2011. Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego. Komentarz. Warszawa: Lex/el.
Kala, Dariusz i Emilia Kubicka. red. 2014. Kultura języka polskiego w praktyce prawniczej. Bydgoszcz: Zrzeszenie Prawników Polskich Oddział w Bydgoszczy.
Kierzkowska, Danuta. red. 2011. Kodeks tłumacza przysięgłego z komentarzem 2011. Warszawa: Translegis.
Kubacki, Artur Dariusz. 2012. Tłumaczenie poświadczone. Status, kształcenie, warsztat i odpowiedzialność tłumacza przysięgłego. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Kubacki, Artur Dariusz. 2014. Tłumacz przysięgły w polskim systemie wymiaru sprawiedliwości. W Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury zeszyt 4 (15)/2014, s. 46–64.
Kubacki, Artur Dariusz. 2017a. Tłumacz przysięgły w służbie notariatu. W Krakowski Przegląd Notarialny, Kwartalnik Izby Notarialnej w Krakowie rok 2 nr 1 styczeń 2017, s. 67–91.
Kubacki, Artur Dariusz. 2017b. Kryteria oceny egzaminu na tłumacza przysięgłego z perspektywy egzaminatora. W Orbis Linguarum vol. 46, s. 469–482.
Kubacki, Artur Dariusz. 2017c. Status und Zertifizierung vereidigter Dolmetscher in den deutschsprachigen Ländern und Polen. Parallelen und Unterschiede. W Anna Jaroch i Jan Franciszek Nosowicz (red.): W dialogu języków i kultur. Tom VI. Warszawa: Lingwistyczna Szkoła Wyższa w Warszawie, s. 203–224.
Kubacki, Artur Dariusz i Jan Gościński. 2015. What Are Sworn Translators Punished For? 10 Years of Operation of the Commission for Professional Accountability of Sworn Translators at the Minister of Justice. W Comparative Legilinguistics. International Journal for Legal Communication vol. 23, s. 7–17.
Kubacki, Artur Dariusz i Jan Gościński. 2017. 10 lat działalności Komisji Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych przy Ministrze Sprawiedliwości. Próba podsumowania. W Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu nr 12, s. 201–215.
Kuźniak, Marek. 2017. Egzamin na tłumacza przysięgłego w świetle tzw. krzywej Gaussa. W Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu nr 12, s. 217–235.
Nartowska, Karolina. 2018. Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego a tłumaczenie sądowe w Polsce. W Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu nr 13, s. 171–193.
Sekuła, Justyna. 2017. Źródła wiedzy tłumacza w przekładzie niemieckiego wyroku sądowego a poprawność translatu. W Comparative Legilinguistics. International Journal for Legal Communication vol. 31, s. 147–165.
Zieliński, Lech. 2016. Garść uwag o potrzebie optymalizacji komunikacji między tłumaczami przysięgłymi a przedstawicielami organów ścigania, sposobach jej osiągnięcia i potencjalnych korzyściach. W Comparative Legilinguistics. International Journal for Legal Communication vol. 25, s. 111–128.
Zieliński, Lech. 2014. Einige Anmerkungen zu Optimierungsmöglichkeiten der Kooperation/Kommunikation zwischen Übersetzern und polnischen Verfolgungsorganen beim Erledigen von Rechtshilfeersuchen in Strafsachen. W Studia Translatorika 5, s. 213–228.
Zieliński, Lech. 2011. Egzamin na tłumacza przysięgłego a norma i jakość przekładu tekstów prawnych oraz prawniczych. W Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu nr 6, s. 117–130.
Wykaz aktów prawnych:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE z dnia 20 października 2010 r. w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym, Dz.Urz. L 280 z 26.10.2010 r.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysięgłego, Dz.U. z 2005 r. nr 15 poz. 127.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości opłaty egzaminacyjnej ponoszonej przez kandydata na tłumacza przysięgłego, Dz.U. z 2005 r. nr 15 poz. 128.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysięgłego, Dz.U. z 2005 r. nr 15 poz. 129.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wzoru świadectwa potwierdzającego uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego oraz sposobu prowadzenia listy tłumaczy przysięgłych, Dz.U. z 2005 r. nr 15 poz. 130.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego, Dz.U. z 2005 r. nr 15 poz. 131.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie Komisji Odpowiedzialności Zawodowej, Dz.U. z 2005 r. nr 15 poz. 132.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 lutego 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego, Dz.U. z 2007 r. nr 41 poz. 265.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego, Dz.U. z 2009 r. nr 221 poz. 1746.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego, Dz.U. z 2010 r. nr 218 poz. 1441.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 października 2016 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego, Dz.U. z 2016 r. poz. 1831.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 1600.
Ustawa z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego, tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1505.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2008 r. sygn. akt SK 91/06, Dz.U. z 2008 r. nr 90 poz. 561.
Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 lipca 2015 r. w sprawie powołania Zespołu do przeglądu i oceny funkcjonowania ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, Dz.Urz. Min. Spr. z 2015 r. poz. 183.
Źródła internetowe:
Pismo stowarzyszeń tłumaczy biorących udział w pracach Zespołu Ekspertów do Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry z dnia 8 lutego 2018 r. w sprawie podwyżek wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego – http://tepis.org.pl/2018/02/20/tepis-ponawia-pismo-do-ministra-ziobry-o-podwyzke/ (data dostępu 1.09.2018 r.).
Pismo TEPIS-u do Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2018 r. w sprawie przetargów na wykonywanie tłumaczeń poświadczonych – sygn. akt RN. Pre 14/18 – zob. http://tepis.org.pl/wp-content/uploads/pw-2018-04-24p.pdf (data dostępu 1.09.2018 r.).
Pismo TEPIS-u do Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie podwyżek wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego – sygn. akt RN. Pre 20/18 – zob. http://tepis.org.pl/wp-content/uploads/pw-2018-06-05-MS.pdf (data dostępu 1.09.2018 r.).
Pismo Ministerstwa Sprawiedliwości do TEPIS-u z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie podwyżek wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego – sygn. akt DZP-V-001/17 – zob. http://tepis.org.pl/wp-content/uploads/pp-2018-07-04-1.pdf (data dostępu 1.09.2018 r.).
Licenza
When submitting a paper the author agrees to the following publishing agreement and processing personal data.
PUBLICATION AGREEMENT, COPYRIGHT LICENSE, PERSONAL DATA PROCESSING CONSENT
This is a publication agreement and copyright license (“Agreement”) regarding a written manuscript currently submitted via Pressto platform
(“Article”) to be published in Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Journal”).
The parties to this Agreement are:
the Author or Authors of the submitted article (individually, or if more than one author, collectively, “Author”) and Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Publisher”), address al. Niepodległości 4, 61-874 Poznań, represented by its editor in chief Aleksandra Matulewska.
§1. LICENSE OF COPYRIGHT
a) The Author and the Publisher agree that the Author grants a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which is incorporated herein by reference and is further specified at Creative Commons — Attribution 4.0 International — CC BY 4.0 copyright license in the Article to the general public.
b) The Author grants to the Publisher a royalty-free, worldwide nonexclusive license to publish, reproduce, display, distribute, translate and use the Article in any form, either separately or as part of a collective work, including but not limited to a nonexclusive license to publish the Article in an issue of the Journal, copy and distribute individual reprints of the Article, authorize reproduction of the entire Article in another publication, and authorize reproduction and distribution of the Article or an abstract thereof by means of computerized retrieval systems (such as Westlaw, Lexis and SSRN). The Author retains ownership of all rights under copyright in the Article, and all rights not expressly granted in this Agreement.
c) The Author grants to the Publisher the power to assign, sublicense or otherwise transfer any and all licenses expressly granted to the Publisher under this Agreement.
d) Republication. The Author agrees to require that the Publisher be given credit as the original publisher in any republication of the Article authorized by the Author. If the Publisher authorizes any other party to republish the Article under the terms of paragraphs 1c and 1 of this Agreement, the Publisher shall require such party to ensure that the Author is credited as the Author.
§2. EDITING OF THE ARTICLE
a) The Author agrees that the Publisher may edit the Article as suitable for publication in the Journal. To the extent that the Publisher’s edits amount to copyrightable works of authorship, the Publisher hereby assigns all right, title, and interest in such edits to the Author.
§3. WARRANTIES
a) The Author represents and warrants that to the best of the Author’s knowledge the Article does not defame any person, does not invade the privacy of any person, and does not in any other manner infringe upon the rights of any person. The Author agrees to indemnify and hold harmless the Publisher against all such claims.
b) The Author represents and warrants that the Author has full power and authority to enter into this Agreement and to grant the licenses granted in this Agreement.
c) The Author represents and warrants that the Article furnished to the Publisher has not been published previously. For purposes of this paragraph, making a copy of the Article accessible over the Internet, including, but not limited to, posting the Article to a database accessible over the Internet, does not constitute prior publication so long as the as such copy indicates that the Article is not in final form, such as by designating such copy to be a “draft,” a “working paper,” or “work-in-progress”. The Author agrees to hold harmless the Publisher, its licensees and distributees, from any claim, action, or proceeding alleging facts that constitute a breach of any warranty enumerated in this paragraph.
§4. TERM
a) The agreement was concluded for an unspecified time.
§5. PAYMENT
a) The Author agrees and acknowledges that the Author will receive no payment from the Publisher for use of the Article or the licenses granted in this Agreement.
b) The Publisher agrees and acknowledges that the Publisher will not receive any payment from the Author for publication by the Publisher.
§6. ENTIRE AGREEMENT
a) This Agreement supersedes any and all other agreements, either oral or in writing, between the Author and the Publisher with respect to the subject of this Agreement. This Agreement contains all of the warranties and agreements between the parties with respect to the Article, and each party acknowledges that no representations, inducements, promises, or agreements have been made by or on behalf of any party except those warranties and agreements embodied in this Agreement.
b) In all cases not regulated by this Agreement, legal provisions of Polish Copyright Act and Polish Civil Code shall apply.
c) Any disputes arising from the enforcement of obligations connected with this Agreement shall be resolved by a court competent for the headquarters of the Publisher.
d) Any amendments or additions to the Agreement must be made in writing and signed by authorised representative of both parties, otherwise being ineffective.
e) This Agreement is signed electronically and the submission of the article via the PRESSto platform is considered as the conclusion of the Agreement by the Author and the Publisher.
f) Clause for consent to the processing of personal data - general
g) The Author shall give his or her consent to the processing of their personal data in accordance with the Act of 10 May 2018 on the protection of personal data and Regulation (EU) 2016/679 of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of persons physical in connection with the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC (General Data Protection Regulation) for the purpose and in connection with making publications available on the PRESSto scientific journals platform and DeGruyter platform, guaranteeing the security of services rendered, and improving them.
I HAVE READ AND AGREE FULLY WITH THE TERMS OF THIS AGREEMENT.
The Author The Publisher