关键词
nazwy szkół wyższych
obowiązki tłumacza przysięgłego
How to Cite
摘要
Ustawowe zobowiązanie tłumacza przysięgłego do zachowania szczególnej staranności obliguje go do starannego i wiernego tłumaczenia, także nazw instytucji. W procesie tłumaczenia nazw polskich szkół wyższych tłumacz może skorzystać z niemieckich odpowiedników, które zostały opublikowane w ogólnodostępnej niemieckiej bazie informacyjnej ANABIN, zawierającej informacje ułatwiające podejmowanie decyzji urzędom i szkołom w kwestii określania kwalifikacji edukacyjnych. Jednakże za wykonane tłumaczenie i tym samym wybór słownictwa odpowiedzialność ponosi wyłącznie tłumacz. W związku z tym nie może on automatycznie przejmować propozycji bez ich sprawdzenia, lecz musi krytycznie podejść do proponowanych odpowiedników. W artykule została podjęta próba ustalenia, które z proponowanych odpowiedników nazw polskich szkół wyższych naruszają zasadę starannego sporządzania tłumaczeń i wierności tłumaczenia poświadczonego oraz jakie konsekwencje mogą mieć niepoprawne translaty nazw szkół wyższych.
Funding
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
参考
Cieślik, Bolesław, Laska Liwiusz i Michał Rojewski. 2010. Egzamin na tłumacza przysięgłego: komentarz, teksty egzaminacyjne, dokumenty. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
Cieślik, Bolesław, Kierzkowska Danuta, Michalska Anna, Staniszewska-Kowalak Dorota i Jacek Zieliński. 2018. Tłumacz przysięgły. Status prawny i zawodowy. Warszawa: Wydawnictwo Translegis.
Dacewicz, Leonarda. 2007. Nazwy polskich uczelni wyższych tradycja i współczesność. [w:] Nowe nazwy własne, nowe tendencje badawcze, red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch i K. Skowronek, 521–528, Kraków: Wydawnictwo PANDIT.
Dostatni, Grzegorz. 2005. Komentarz do ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Warszawa: Wydawnictwo TEPIS.
Ewald, Petra. 2012. Grundschule Brüsewitz − Grundschule „Villa Kunterbunt“ − Lessing-Grundschule: Schulnamen zwischen Identifizierungs- und Charakterisierungsfunktion. [w:] Beiträge zur Namenforschung 47/1, 1−32.
Iluk, Jan. 1992. Voraussetzungen für eine angemessene Übersetzung von Namen öffentlicher Einrichtungen. [w:] Wissenschaftliche Arbeiten zur Literatur und Linguistik, red. J. Iluk, 52–62, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Iluk, Jan. 2000. Problemy tłumaczenia instytucji publicznych z języka polskiego na język niemiecki i odwrotnie. [w:] Problemy komunikacji międzykulturowej – Lingwistyka, translatoryka, glottodydaktyka, red. B. Kielar, 193–213, Warszawa: Oficyna Wydawnicza GrafPunkt.
Kaleta, Zofia. 1998. Teoria nazw własnych. [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, 15–36, Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego.
Kierzkowska, Danuta. 1991. Kodeks tłumacza sądowego. Warszawa: Tepis.
Kierzkowska, Danuta. 2011. Kodeks tłumacza przysięgłego z komentarzem. Warszawa: Tepis.
Kubacki, Artur Dariusz. 2006. W sprawie terminologii organów samorządowych i nazw województw w języku niemieckim. Przyczynek krytyczny do stanowiska Konwentu Marszałków RP. [w:] Lingua Legis 14, 39–45.
Kubacki, Artur Dariusz. 2012a. O problemach tłumaczenia poświadczonego polskich dokumentów szkolnych. [w:] Comparative Legilinguistics. International Journal for Legal Communication, vol. 9, 79–101.
Kubacki, Artur Dariusz. 2012b. Tłumaczenie poświadczone. Status, kształcenie, warsztat i odpowiedzialność tłumacza przysięgłego, Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Kubacki, Artur Dariusz. 2013. Problemy tłumaczenia niemieckich dokumentów szkolnych. [w:] Lingua Legis 21, 26–38.
Kubacki, Artur Dariusz. 2014. O problemach tłumaczenia niemieckojęzycznych dokumentów szkolnych. [w:] Słowo – kontekst – przekład. Seria Język a Komunikacja 34, red. J. Dybiec-Gajer i A. Tereszkiewicz, 171–186, Kraków: Wydawnictwo Tertium.
Nord, Christiane. 2011. Funktionsgerechtigkeit und Loyalität: Theorie, Methode und Didaktik des funktionalen Übersetzens, Berlin: Frank & Timme.
Nosowicz, Jan Franciszek. 2016. Nazwy pochodne od prymarnych wyrazów ergonimów instytucji szkolnictwa wyższego. [w:] Neofilologia dla przyszłości, t.1, red. J. F. Nosowicz, 109–122, Warszawa: Lingwistyczna Szkoła Wyższa.
Solová, Regina. 2013. Norma i praktyka w przekładzie tekstów skonwencjonalizowanych, Wrocław: Oficyna Wydawnicza „Atut”.
Stolze, Radegundis. 2009. Fachübersetzen – Ein Lehrbuch für Theorie und Praxis. Berlin: Frank & Timme.
Stolze, Radegundis. 2014. Praxishandbuch Urkundenübersetzung. Fertigkeiten. Terminologie. Rechtssprache. Tübingen: Stauffenburg-Verlag.
Walczak, Bogdan. 1995. Uniwersytet w Poznaniu: nazwy uczelni i budynków. [w:] Język polski – historia i współczesność. Język polski – historia i współczesność. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej dla uczczenia 75. rocznicy powstania Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, red. Z. Krążyńska i Z. Zagórski, 9–20, Poznań: PTPN.
Vladimirovna Vasil'eva, Natalija. 2004. Institutionsnamen, [w:] Namenarten und ihre Erforschung. Ein Lehrbuch für das Studium der Onomastik, red. A. Brendler i S. Brendler, 605– 621, Hamburg: Baar.
Rybińska, Zofia. 1994. Polskie Uniwersytety i Szkoły – Glosariusz Polterm nr 5. Warszawa: TEPIS.
Szwajczuk, Alina. 2011. O błędnych tłumaczeniach nazw uczelni wyższych w Polsce: dlaczego powszechna praktyka tłumaczenia nazw szkół wyższych na university budzi kontrowersje? [w:] Interdyscyplinarność w dydaktyce nauczania języków obcych, red. K. Jaworska-Biskup, B. Kijek i A. Szwajczuk, 265–283, Szczecin: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe ZAPOL Dmochowski, Sobczyk.
Zieliński, Lech. 2006. Od wierności do śmieszności. Kilka uwag o tłumaczeniu nazw własnych polskich szkół wyższych na język angielski. [w:] Rocznik Przekładoznawczy 2. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu, 223–233.
Źródła internetowe
HeiligenLexikon. https://www.heiligenlexikon.de/BiographienJ/Johannes_von_Krakau.htm (data dostępu 10.07.2018)
StudiScan. https://www.studieren-studium.com/studium/fachbereich_vergleichen/Business_Management/BWL_Betriebswirtschaftslehre (data dostępu 10.07.2018)
Ourkids, http://www.ourkids.net/pl/szkoly-spoleczne-w-polsce.php#maincontent (data dostępu 10.07.2018)
Wissenschaftsrat 2012: Private und kirchliche Hochschulen aus Sicht der Institutionellen Akkreditierung (data dostępu 10.07.2018)
https://www.wissenschaftsrat.de/download/archiv/2264-12.pdf (data dostępu 10.07.2018)
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. www.nauka.gov.pl (data dostępu 10.07.2018).
Akty prawne
Ustawa z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2004 Nr 273, poz. 2702)
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. 2005 Nr 164 poz. 1365)
Stanowisko Konwentu Marszałków RP w sprawie terminologii organów samorządowych i nazw województw w języku niemieckim z 4 marca 2000. [w:] Biuletyn TEPIS, 41/2000, 27.
License
When submitting a paper the author agrees to the following publishing agreement and processing personal data.
PUBLICATION AGREEMENT, COPYRIGHT LICENSE, PERSONAL DATA PROCESSING CONSENT
This is a publication agreement and copyright license (“Agreement”) regarding a written manuscript currently submitted via Pressto platform
(“Article”) to be published in Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Journal”).
The parties to this Agreement are:
the Author or Authors of the submitted article (individually, or if more than one author, collectively, “Author”) and Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Publisher”), address al. Niepodległości 4, 61-874 Poznań, represented by its editor in chief Aleksandra Matulewska.
§1. LICENSE OF COPYRIGHT
a) The Author and the Publisher agree that the Author grants a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which is incorporated herein by reference and is further specified at Creative Commons — Attribution 4.0 International — CC BY 4.0 copyright license in the Article to the general public.
b) The Author grants to the Publisher a royalty-free, worldwide nonexclusive license to publish, reproduce, display, distribute, translate and use the Article in any form, either separately or as part of a collective work, including but not limited to a nonexclusive license to publish the Article in an issue of the Journal, copy and distribute individual reprints of the Article, authorize reproduction of the entire Article in another publication, and authorize reproduction and distribution of the Article or an abstract thereof by means of computerized retrieval systems (such as Westlaw, Lexis and SSRN). The Author retains ownership of all rights under copyright in the Article, and all rights not expressly granted in this Agreement.
c) The Author grants to the Publisher the power to assign, sublicense or otherwise transfer any and all licenses expressly granted to the Publisher under this Agreement.
d) Republication. The Author agrees to require that the Publisher be given credit as the original publisher in any republication of the Article authorized by the Author. If the Publisher authorizes any other party to republish the Article under the terms of paragraphs 1c and 1 of this Agreement, the Publisher shall require such party to ensure that the Author is credited as the Author.
§2. EDITING OF THE ARTICLE
a) The Author agrees that the Publisher may edit the Article as suitable for publication in the Journal. To the extent that the Publisher’s edits amount to copyrightable works of authorship, the Publisher hereby assigns all right, title, and interest in such edits to the Author.
§3. WARRANTIES
a) The Author represents and warrants that to the best of the Author’s knowledge the Article does not defame any person, does not invade the privacy of any person, and does not in any other manner infringe upon the rights of any person. The Author agrees to indemnify and hold harmless the Publisher against all such claims.
b) The Author represents and warrants that the Author has full power and authority to enter into this Agreement and to grant the licenses granted in this Agreement.
c) The Author represents and warrants that the Article furnished to the Publisher has not been published previously. For purposes of this paragraph, making a copy of the Article accessible over the Internet, including, but not limited to, posting the Article to a database accessible over the Internet, does not constitute prior publication so long as the as such copy indicates that the Article is not in final form, such as by designating such copy to be a “draft,” a “working paper,” or “work-in-progress”. The Author agrees to hold harmless the Publisher, its licensees and distributees, from any claim, action, or proceeding alleging facts that constitute a breach of any warranty enumerated in this paragraph.
§4. TERM
a) The agreement was concluded for an unspecified time.
§5. PAYMENT
a) The Author agrees and acknowledges that the Author will receive no payment from the Publisher for use of the Article or the licenses granted in this Agreement.
b) The Publisher agrees and acknowledges that the Publisher will not receive any payment from the Author for publication by the Publisher.
§6. ENTIRE AGREEMENT
a) This Agreement supersedes any and all other agreements, either oral or in writing, between the Author and the Publisher with respect to the subject of this Agreement. This Agreement contains all of the warranties and agreements between the parties with respect to the Article, and each party acknowledges that no representations, inducements, promises, or agreements have been made by or on behalf of any party except those warranties and agreements embodied in this Agreement.
b) In all cases not regulated by this Agreement, legal provisions of Polish Copyright Act and Polish Civil Code shall apply.
c) Any disputes arising from the enforcement of obligations connected with this Agreement shall be resolved by a court competent for the headquarters of the Publisher.
d) Any amendments or additions to the Agreement must be made in writing and signed by authorised representative of both parties, otherwise being ineffective.
e) This Agreement is signed electronically and the submission of the article via the PRESSto platform is considered as the conclusion of the Agreement by the Author and the Publisher.
f) Clause for consent to the processing of personal data - general
g) The Author shall give his or her consent to the processing of their personal data in accordance with the Act of 10 May 2018 on the protection of personal data and Regulation (EU) 2016/679 of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of persons physical in connection with the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC (General Data Protection Regulation) for the purpose and in connection with making publications available on the PRESSto scientific journals platform and DeGruyter platform, guaranteeing the security of services rendered, and improving them.
I HAVE READ AND AGREE FULLY WITH THE TERMS OF THIS AGREEMENT.
The Author The Publisher