Keywords
conservation management
methodological framework
low-intensity agriculture
protected area
rural areas
synanthropic communities
Kampinos National Park
How to Cite
Number of views: 16
Number of downloads: 12
Abstract
The article presents the results of nature monitoring in synanthropic habitats. It shows the organizational aspects of monitoring, a survey procedure, including its assessment for use in synanthropic habitats, and the key findings of the research, including the evaluation of the conservation status of habitats covered by the monitoring and influencing factors’ effects. Observations of segetal and ruderal habitats were carried out in 2013 within the Kampinos National Park, according to the recommendations specified in the State Environmental Monitoring Programme, with specific adjustment to the monitored habitats. We used, for example, modified indices for specific structures and functions, e.g., by introducing the index of “archaeophytes”, which was also adopted as a cardinal index for synanthropic habitats. The obtained results show the detailed information, collected during monitoring, on the current status of synanthropic habitats. They allowed to evaluate conservation status, threats and conservation prospects for these habitats. This is the first proposal for the standardized monitoring of synanthropic habitats in Poland.
References
Act of 20 June 1991 on the Inspection for Environmental Protection. Journal of Laws of 2007 No 44, item 287, with later amendments.
Andrzejewska A. 2003. Physiography and nature monitoring of the Kampinoski National Park and its buffer zone. Ecohydrology and Hydrobiology 3: 247-254.
Balcerkiewicz S. & Pawlak G. 2010. Rola gatunków obcych w zbiorowiskach segetalnych Polski. Fragm. Agronom. 27(2): 19-30.
Beever E. A. 2006. Monitoring biological diversity: strategies, tools, limitations, and challenges. Northwestern Naturalist 87: 66-79.
Bomanowska A. 2006. Importance of segetal habitat preservation for the biodiversity of Kampinos National Park. Pol. Bot. Stud. 22: 45-52.
Bomanowska A. 2009. Rośliny towarzyszące dawnym uprawom- flora segetalna. In: D. Michalska-Hejduk & A. Boma nowska (eds.). Rola Kampinoskiego Parku Narodowego w zachowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej dawnych obszarów wiejskich, pp. 55-67. Kampinoski Park Narodowy, Łódź-Izabelin.
Bomanowska A. 2010. Threat to arable weeds in Poland in the light of national and regional red lists. Plant Breed. Seed Sci. 61(1): 55-74. DOI: 10.2478/v10129-010-0013-7
Bomanowska A. 2013a. Zbiorowiska segetalne z klasy Stellarietea mediae w Kampinoskim Parku Narodowym. Metodyka badań monitoringowych, pp. 16. + 5 fotografii. Maszynopis, Kampinoski Park Narodowy.
Bomanowska A. 2013b. Zbiorowiska segetalne z klasy Stellarietea mediae w Kampinoskim Parku Narodowym. Wyniki monitoringu zerowego w roku 2013, pp. 7+42+5 tabel + 29 fotografii + 11 map. Maszynopis, Kampinoski Park Narodowy.
Brzeg A. & Wojterska M. 2001. Zespoły roślinne Wielkopolski, ich stan poznania i zagrożenie. In: M. Wojterska (ed.). Szata roślinna Wielkopolski i Pojezierza Południowopomorskiego. Przewodnik sesji terenowych 52. Zjazdu PTB, pp. 39-110. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
Buckland S. T., Magurran A. E., Green R. E. & Fewster R. M. 2005. Monitoring change in biodiversity through composite indices. Phil. Trans. R. Soc. B 360: 243-254. doi:10.1098/rstb.2004.1589
Cierlik G. 2010. Monitoring stanu ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych - Państwowy Monitoring Środowiska. Studia i Materiały CEPL 12, 2(25): 136-145.
CBD 1992. Convention on Biological Diversity. Secretariat of the Convention on Biological Diversity. 2003. Handbook of the convention on biological diversity. 2nd edition. Secretariat of the Convention on Biological Diversity, Montreal.
Council of the European Communities. 1992. Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora. Official Journal of the European Communities, series L, 206: 750.
Critchley C. N. R., Burke M. J. W. & Stevens D. P. 2003. Conservation of lowland semi-natural grasslands in the UK: a review of botanical monitoring results from agri-environment schemes. Biological Conservation 115: 263-278. doi:10.1016/S0006-3207(03)00146-0
Dzwonko Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. In: J. B. Faliński (ed.). Vademecum Geobotanicum, 304 pp. Sorus, Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Poznań-Kraków.
Elzinga C., Salzer D. & Willoughby J. 1998. Measuring and monitoring plant populations. 496 pp. U.S. Department of the Interior Bureau of Land Management, Denver, Colorado.
European Commission 1979. Council Directive 79/409/EEC on the conservation of Wild Birds. EC, Brussels.
Green R. E., Balmford A., Crane P. R., Mace G. M., Reynolds J. D. & Turner R. K. 2005. A framework for improved monitoring of biodiversity: responses to the world summit on sustainable development. Conservation Biology 19: 56-65.
Henry P.-Y., Lengyel Sz., Nowicki P., Julliard R., Clobert J., Čelik T., Gruber B., Schm eller D. S., Babij V. & Henle K. 2008. Integrating ongoing biodiversity monitoring: potential benefits and methods. Biodivers. Conserv. 17: 3357-3382. DOI 10.1007/s10531-008-9417-1
Karwowski K. 2003. Monitoring środowiska w Pienińskim Parku Narodowym. Pieniny - Przyroda i Człowiek 8: 119-125.
Kębłowska A. 2009. Historia osadnictwa. In: D. Micha lska- Hejd uk & A. Boma nowska (eds.). Rola Kampinoskiego Parku Narodowego w zachowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej dawnych obszarów wiejskich, pp. 9-21. Kampinoski Park Narodowy, Łódź-Izabelin.
Kirpluk I. 2005. Changes of the ruderal flora of five selected villages in Kampinos National Park (Poland). Thaiszia. J. Botany. 15, Suppl. 1: 255-261.
Kirpluk I. 2009. Rośliny dawnych osad i przydroży - flora ruderalna. In: D. Micha lska-Hejd uk & A. Boma nowska (red.). Rola Kampinoskiego Parku Narodowego w zachowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej dawnych obszarów wiejskich, pp. 67-77. Kampinoski Park Narodowy, Łódź-Izabelin.
Kirpluk I. 2011. Najstarsi przybysze we florze ruderalnej opuszczanych wsi Kampinoskiego Parku Narodowego. Acta Botanica Silesiaca 7: 97-112.
Kirpluk I. 2013a. Zbiorowiska ruderalne terenów wiejskich Kampinoskiego Parku Narodowego. Metodyka badań monitoringowych, pp. 18 + 2 fotografie. Maszynopis, Kampinoski Park Narodowy.
Kirpluk I. 2013b. Zbiorowiska ruderalne terenów wiejskich Kampinoskiego Parku Narodowego. Wyniki monitoringu zerowego w roku 2013, pp. 10+55 + 2 tabele + 30 fotografii + 11 map. Maszynopis, Kampinoski Park Narodowy.
Kirpluk I. & Bomanowska A. 2008. Rare, endangered and protected plant species of synanthropic flora of the Kampinos National Park (Central Poland). Biodiv. Res. Conserv. 11-12: 71-80.
Knapik R. & Raj A. 2014. Monitoring przyrodniczy w Karkonoskim Parku Narodowym jako narzędzie do śledzenia zmian w środowisku. Peckiana 9: 39-44.
Legg C. J. & Nagy L. 2006. Why most conservation monitoring is, but need not be, a waste of time. Journal of Environmental Management 78: 194-199. doi: 10.1016/j.jenvman.2005.04.016
Lengyel Sz., Kobler A., Kutnar L., Framstad E., Henry P.-Y., Babij V., Gruber B., Schmeller D. & Henle K. 2008. A review and a framework for the integration of biodiversity monitoring at the habitat level. Biodivers. Conserv. 17:3341-3356. doi: 10.1007/ s10531-008-9359-7
Lindenmayer D. B. & Likens G. E. 2009. Adaptive monitoring: a new paradigm for long-term research and monitoring. Trends Ecol. Evol. 24(9): 482-486. doi:10.1016/j.tree.2009.03.005
Makomaska-Juchiewicz M. (ed.) 2010. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część I. 408 pp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Makoma ska-Juch iewicz M. & Baran P. (eds.). 2012a. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część II. 519 pp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Makoma ska-Juch iewicz M. & Baran P. (eds.). 2012b. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część III. 748 pp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Markowski M. 2009. Użytkowanie terenów wiejskich dawniej i dziś. In: D. Michalska-Hejduk & A. Boma nowska (eds.). Rola Kampinoskiego Parku Narodowego w zachowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej dawnych obszarów wiejskich, pp. 21-30. Kampinoski Park Narodowy, Łódź-Izabelin.
Matuszkiewicz W. 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. In: J. B. Faliński (ed.). Vademecum Geobotanicum 3, 537 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland, 1, 442 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Mróz W. (ed.). 2010. Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Cz I. 311 pp. Główny InspektoratOchrony Środowiska, Warszawa.
Mróz W. (ed.). 2012a. Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część II. 320 pp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Mróz W. (ed.). 2012b. Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część III. 338 pp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Nature Conservation Act. Journal of Laws of 2004, No. 92, item 880 with later amendments.
Nichols J. D. & William s B. K. 2006. Monitoring for conservation. Trends Ecol. Evol. 21(12): 668-673. doi:10.1016/j.tree.2006.08.007
Niemelä J. 2000. Biodiversity monitoring for decision making.Ann. Zool. Fennici 37: 307-317.
Ostermann O. P. 1998. The need for management of nature conservation sites designated under Natura 2000. J. Appl. Ecol. 35: 968-973.
Parr T. W., Ferretti M., Simp son I. C., Forsius M. & Kovács-Láng E. 2002. Towards a long-term integrated monitoring programme in Europe: network design in theory and practice. Environmental Monitoring and Assessment 78: 253-290.
Pereira H. M. & Cooper H. D. 2006. Towards the global monitoring of biodiversity change. Trends Ecol. Evol. 21 (3): 123-129. doi:10.1016/j.tree.2005.10.015
Perzanowska J. (ed.). 2010. Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny. Cz. I. 256 pp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Perzanowska J. (ed.). 2012a. Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny. Część II. 342 pp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Perzanowska J. (ed.) 2012b. Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny. Część III. 268 pp. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Ratyńska H. & Boratyński A. 2000. Czynna ochrona roślin i zbiorowisk segetalnych i ruderalnych. Przegląd Przyrodniczy 11(2-3): 43-56.
Siciński J. & Sieradzki J. 2010. Protection of segetal flora and vegetation in Poland (historical outline). Plant Breed. Seed Sci. 61(1): 123-131. DOI: 10.2478/v 10129-010-0019-1
Stem C., Margoluis R., Salaf sky N. & Brown M. 2005. Monitoring and evaluation in conservation: a review of trends and approaches. Conservation Biology 19: 295-309.
Stoate C., Boatman N. D., Borralho R. J., Rio Carvalho C., de Snoo G. R. & Eden P. 2001. Ecological impacts of arable intensification in Europe. Journal of Environmental Management 63: 337-365. doi:10.1006/ jema.2001.0473
Storkey J., Meyer S., Still K.S. & Leuschner C. 2012. The impact of agricultural intensification and land-use change on the European arable flora. Proc. Roy. Soc. B 279: 1421-1429. doi:10.1098/rspb.2011.1686
Teder T., Moora M., Roosaluste E., Zobel K., Pärtel M., Kõlja lg U. & Zobel M. 2007. Monitoring of biological diversity: a common-ground approach. Conservation Biology 21: 313-317.
Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W. & Hołdyński Cz. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. 197 pp. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Vaugha n H., Brydges T., Fenech A. & Lumb A. 2001. Monitoring long-term ecological changes through the ecological monitoring and assessment network: science-based and policy relevant. Environmental Monitoring and Assessment 67: 3-28.
Vos P., Meelis E. & Ter Keurs W. J. 2000. A framework for the design of ecological monitoring programs as a tool for environmental and nature management. Environmental Monitoring and Assessment 61: 317-344.
Weber D., Hintermann U. & Zangger A. 2004. Scale and trends in species richness: considerations for monitoring biological diversity for political purposes. Global Ecol. Biogeogr. 13: 97-104.
Yoccoz N. G., James D. Nichols J. D. & Boulinier T. 2001. Monitoring of biological diversity in space and time. Trends Ecol. Evol.16: 446-453. doi:10.1016/S0169-5347(01)02205-4
Zając M. & Zając A. 2014. Survival problems of archaeophytes in the Polish flora. Biodiv. Res. Conserv. 35: 47-56. DOI 10.2478/biorc-2014-0015
Zarzycki K. & Szeląg Z. 2006. Red list of the vascular plants in Poland. In: Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda & Z. Szeląg (eds.). Red list of plants and fungi in Poland, pp. 9-20. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.