Keywords
Orobanchaceae
taxonomy
distribution
phytocoenoses
Poland
How to Cite
Number of views: 37
Number of downloads: 22
Abstract
The paper presents the current distribution of Orobanche purpurea s. str. (excl. O. bohemica) in Poland, based on a critical revision of herbarium and literature data as well as results of my field research. Most of the records date back to the 19th or early 20th century and are now historical. Most of them lack also herbarium documentation. Since the 1950s the species has been found in 10 new localities, only partly documented by herbarium specimens. Currently it is present in only 4 localities, in valleys of the Lower Vistula and the Lower Oder (Odra) rivers and in the Silesian-Kraków Upland (Wyżyna alπsko-Krakowska). These are some of the northernmost sites known for the species, and the new data extend its continuous distribution range. A map of its distribution in Poland is included. The taxonomy, biology, and ecology of O.purpurea are also discussed.
References
Abromeit J., Neuhoff W. & Steffen H. 1898-1940. Flora von Ost- und Westpreussen. 1248 pp. Kommissionsverlag Gräfe und Unzer, Berlin, Königsberg.
Ascherson P. & Graebner P. 1898/99. Flora des nordostdeutschen Flachlandes (ausser Ostpreussen). 875 pp. Verlag von Gebrüder Borntraeger, Berlin.
Babczyńska-Sendek B. 2005. Problemy fitogeograficzne i syntaksonomiczne kserotermów Wyżyny Śląskiej. 237 pp. Wyd. Uniw. Śląskiego, Katowice.
Beck G. 1890. Monographie der Gattung Orobanche. Bibl. Bot. 19. 275 pp. Theodor Fischer, Cassel.
Beck von Mannagetta G. R. 1930. Orobanchaceae. In: A. Engler (ed.). Das Pflanzenreich 96 (IV/261). 348 pp. Verlag Wilhelm Engelmann, Leipzig.
Berdau F. 1859. Flora Cracoviensis-Flora okolic Krakowa. Typis C.R. UJ Cracoviae, I-VIII: 1-448.
Bróż E. & Przemyski A. 2009. The red list of vascular plants in the Wyżyna Małopolska upland (S Poland). In: Z. Mirek & A. Nikel (eds.). Rare, relict and endangered plants and fungi in Poland, pp. 123-136. W. Szafer Intitute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Brzeg A., Sikora S., Janyszek S., Kuświk H., Rempiński M. & Wyrzykiewicz-Raszewska M. 1999. Walory przyrodnicze Powidzkiego Parku Krajobrazowego. Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski 5(7): 30-56. Carlón L., Gomez Casares G., Lainz M., Moral G. M., Sanchez Pedraja O. & Schneeweiss G. M. 2005. Mas, a proposto de algunas Orobanche L. y Phelipanche Pomel (Orobachaceae) del oeste del Paleartico. Documentos del Jard. Botanico Atlantico 3: 1-71. Celakovsky L. 1879. Ueber eine neue oder verkannte Orobanche. Österr. Bot. Zeitschr. 29: 361-364. Celiński F. & Filipek M. 1958. Flora i zespoły roślinne leśnostepowego rezerwatu w Bielinku nad Odrą. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. 4: 5-198.
Chmiel J. 1987. Zaraza niebieska Orobanche purpurea (= Orobanche coerulea) nad Jeziorem Suszewskim na Pojezierzu Gnieźnieńskim. Chrońmy Przyr. Ojcz. 1: 52-54.
Chmiel J. 1993. Stan obecny i perspektywy zachowania gatunków prawnie chronionych na obszarze wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego. Sesja Nauko wa nt. „Utrzymanie i restytucja ginących gatunków roślin i zwierząt w parkach narodowych i rezerwatach przyrody”. Ojców, 6-8 wrzesień 1993.
Dietrich A. 1835. Flora Regni Borussici. Flora des Königreichs Preussen oder Abbildung und Beschreibung der in Preussen wildwachsenden Pflanzen. Berlin. Verlag von Ludwig Ochmigke, Berlin.
Dubiel E. & Gawroński S. 1998. Osobliwości szaty roślinnej Miasta i Gminy Chrzanów. Chrońmy Przyr. Ojcz. 54(1): 5-15.
Dubiel E., Gawroński S. & Grzegorzek P. 2000. Atlas roślin chronionych, rzadkich i ginących gminy Chrzanów. 107 pp. Urząd Miejski, Chrzanów.
Fabiszewski J. & Kwiatkowski P. 2002. Threatened vascular plants of the Sudeten Mountains. Acta Soc. Bot. Pol. 71(4): 339-350.
Ferakova V., Maglocky S. & Marhold K. 2001. Cerveny zoznam paprad’orastov a semennych rastlin Slo- venska. In: D. Balaż, K. Marhold & P. Urban (eds.). Cerveny zoznam rastlin a zivocichov Slovenska. Ochr. Prir. Banska Bystrica 20 (Suppl.): 44-77.
Fiek E. 1881. Flora von Schlesien preussischen und österreichischen Antheils, enhaltend die wildwachsenden, verwilderten und angebauten Phanerogamen und Gefäss-Cryptogamen. 164 + 571 pp. J. U. Kern’s Verlag, Breslau.
Fijałkowski D. 1994. Flora roślin naczyniowych Lubelszczyzny, T. 1, 389 pp. Lubelskie Towarzystwo Naukowe. Lublin.
Grzegorzek P. 1995. To i owo o roślinach (1). Zaraza w Ciężkowicach. Tygodnik lokalny Jaworzna, Co Tydzień 1(181): 15.
Grzegorzek P. 1996. Przyroda wokół nas: Chrzanowskie zarazy i inne bladawce. Kronika Chrzanowska 54: 14. MOKSiR, Chrzanów.
Herbich F. 1834. Botanischer Ausflug in die galizisch- karpatischen Alpen des Sandezer Kreises. Flora 17: 561-575, 577-587.
Herweg O. 1915. Flora der Kreise Neustadt und Putzig. Bericht. in Westprreussen. Westpr.Bot.-Zool. Vereins 37(1914): 85-331.
Holmgren P. K. & Holmgren N. H. 1998. Index Herbariorum. New York Botanical Garden. <http://sciweb.nybg.org/science2/IndexHerbariorum.asp>
Holub J. 1977. New names in Phanerogamae 6. Folia Geobot. Phytotax. 12: 417-432.
Holub J. 1990. Some taxonomic and nomenclatural changes within Orobanche s. l. (Orobanchaceae). Preslia 62: 193-198.
Holub J. & Zazvorka J. 1999. Phelipanche bohemica. In: J. Cerovsky, S. Maglocky & F. Prochazka (eds.), Cervena kniha ohrozenych a vzacnych druhov rastlin a zivocichov SR a »R. 5: 279. Vyssie rastliny. Priroda Bratislava.
Jackowiak B., Celka Z., Chmiel J., Latowski K. & Żukowski W. 2007. Red list of vascular flora of Wielkopolska (Poland). Biodiv. Res. Conserv. 5-8: 95-127.
Jacquin N. J. 1762. Enumeratio stirpium plerarumque, quae sponte crescunt in Agro Vindobonensi, montibusque confinibus. 315 pp., 28 plates.
Kącki Z., Dajdok Z. & Szczęśniak E. 2003. Czerwona lista roślin naczyniowych Dolnego Śląska. In: Z. Kącki (ed.). Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska, pp. 9-65. Instytut Biologii Roślin, Uniwersytet Wrocławski, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody “Pro Natura”, Wrocław.
Klinggraff C. J. 1854. Nachtrag zur Flora von Preussen. iv+172 pp. Commission bei Eduard Levysohn, Marienwerder.
Klinggraff C. J. 1866a. Die Vegetationsverhältnisse der Provinz Preussen und Verzeichniss der in derselben bisher gefundenen Phanerogamen. viii + 173 pp. In Commission bei Eduard Levysohn, Marienwerder.
Klinggraff C. J. 1866b. Bericht über die Versammlung des preussischen botanischen Vereins zu Marienwerder am 23 Mai 1866. Schriften der Königlichen Physikalisch-Ökonomischen Gesellschaft zu Königsberg, 1866 Jahrg.VII Abth.2, Königsberg; W. Koch.
Knapp J. A. 1872. Die bisher bekannten Pflanzen Galiziens und der Bukowina. 550 pp. Braumüller Verl., Wien.
Korneck D., Schnittler M. & Vollmer I. 1996. Rote liste der Farn- und und Blütenpflanzen (Pteridophyta & Spermatophyta) Deutschlands. Schrift. Vegetationsk. 28: 21-187.
Kreutz C. A. J. 1995. Orobanche. The European broomrape species. Central and northern Europe. Natuur- historisch Genootschap, Limburg.
Lakowitz C. 1925. Orobanche purpurea Jacq. Purpurne Sommerwurz im Vereinsgebiet. Ber. Westpr. Bot.- Zool. Ver. 47: 1-63.
Markowski R. & Buliński M. 2004. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. Acta Bot. Cassub. Monogr. 1: 1-75.
Matuszkiewicz W. 2006. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. In: J. B. Faliński (ed.). Vademecum Geobotanicum 3, 537 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Mądalski J. 1967. Orobanchaceae. In: B. Pawłowski (ed.). Flora Polska, 9, pp. 25-53. PWN, Warszawa, Kraków.
Michalak S. 1970. Flora synantropijna miasta Opola. Opolski Roczn. Muz. 4(2): 1-181.
Mirek Z., Musiał L. & Wójcicki J. J. 1997. Polish herbaria. Polish Bot. Stud. Guideb. Ser. 18: 1-110.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland 1, 442 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Müller W. 1911. Flora von Pommern. 3 Aufl. vi + 376 pp. Burmeister’s Buchhandlung, Stettin.
Novopokrovskij I. V. & Tzvelev N. N. 1958. Orobanchaceae. In: B. K. Shishkin (ed.). Flora Unionis Republicarum Socialisticarum Sovieticarum (Flora URSS), 23, pp. 19-117, 685-687. Moscow-Leningrad.
Nowak A., Nowak S. & Spałek K. 2003. Red list of vascular plants of Opole Province. Opol. Scient. Soc., Nature Journal 36: 5-20.
Nowak S., Nowak A. & Spałek K. 1998. Zarazy - tępić, czy chronić? Przyroda Górnego Śląska 11: 16.
Nowakowski S., Siemion D., Liberacka M. & Garbalewski A. 2011. Nowe stanowisko zarazy niebieskiej Oro- banche purpurea Jacq. (orobanchaceae) w rezerwacie ‘Biała Góra’ (gmina Sztum). Acta Bot. Cassub. 10: 159-162.
Parusel J. B., Wika S. & Bula R. (eds.). 1996. Red list of Upper Silesian vascular plants. In: J. B. Parusel (ed.). Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. Raporty, Opinie 1: 8-42. Katowice.
Piwowarczyk R. 2012a. A revision of distribution and historical anylysis of preferred hosts of Orobanche ramosa (Orobanchaceae) in Poland. Acta Agrobotanica 65(1): 53-62.
Piwowarczyk R. 2012b. Orobanche bohemica Celak. (Orobanchaceae) at the eastern limit of its geographical range: new data on its distribution in Poland. Biodiv. Res. Conserv. 26: 53-59.
Piwowarczyk R. 2012c (in print). Orobanche arenaria Borkh. - Zaraza piaskowa. In: R. Kaźmierczakowa & K. Zarzycki (eds.). Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. 3. PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków.
Piwowarczyk R., Chmielewski P. & Cwener A. 2011. The distribution and habitat requirements of the genus Orobanche L. (Orobanchaceae) in SE Poland. Acta Soc. Bot. Pol. 80(1): 37-48.
Piwowarczyk R. & Prajs B. 2012 (in print). Orobanche purpurea Jacq. - Zaraza niebieska. In: R. Kaźmierczakowa & K. Zarzycki (eds.). Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. 3. PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków.
Piwowarczyk R. & Przemyski A. 2010. Distribution and habitat preferences declining species of Orobanche arenaria (Orobanchaceae) at the northern limit of its geographical range. Acta Soc. Bot. Pol. 79(1): 43-50.
Prajs B. 2010. Orobanche purpurea on its newly discovered site near Zatoń Dolna (NW Poland): the problem of protection of a threatened parasitic plant species. Biodiv. Res. Conserv. 17: 33-38.
Prochazka F. (ed.). 2001. Ćerny a cerveny seznam cevnatych rostlin Ćeske republiky (stav v roce 2000). Priroda 18: 1-166, Praha.
Pusch J. 2006. Die Böhmische Sommerwurz (Orobanche bohemica Ćelak.) - Ein Beitrag zur Abgrenzung, Verbreitung und Gefährdung dieses zentraleuropäischen Endemiten. Veröffentlichungen Naturkundemuseum Erfurt 25: 127-148.
Pusch J. & Günther K. F. 2009. Orobanchaceae (Sommerwurzgewächse). In: J. Pusch & K. F. Günther (eds.). G. Hegi. Illustrierte Flora von Mitteleuropa, 6/1A, Lieferung 1, pp. 1-99. Weissdorn-Verlag, Jena.
Römer F. 1907. Botanische Streifzüge durch Hinterpommern. Allgemeine Botanische Zeitschrift 13: 164-169.
Rumsey J. & Jury S. L. 1991. An account of Orobanche L. in Britain and Ireland. Watsonia 18: 257-295.
Rutkowski L. 1997. Rośliny naczyniowe - Tracheophyta. In: J. Buszko, K. Kasprzyk, T. Pawlikowski, A. Przy- stalski & L. Rutkowski (eds.). Czerwona lista roślin i zwierząt ginących i zagrożonych w regionie kujawsko-pomorskim. Acta UNC, Biol. 53, Suppl. Nauki Mat.-Przyr. 98: 5-20.
Schalow E. 1931. Ergebnisse der Schlesischen Phanero- gamenforschung im Jahre 1930. Jahr.-Ber. Schles. Ges. Vaterl. Cultur 103: 116-132.
Schneeweiss G. M., Colwell A., Park J.-M., Jang C. G. & Stuessy T. F. 2004. Phylogeny of holoparasitic Orobanche (Orobanchaceae) inferred from nuclear IST sequences. Molecular Phylogenetics and Evolution 30: 465-478.
Schube T. 1903. Die Verbreitung der Gefäßpflanzen in Schlesien preußischen und österreichischen Anteils. iv + 362 pp. Druck von R. Nischowsky, Breslau.
Schwarz Z. 1967. Badania nad florą synantropijną Gdańska i okolicy. Acta Biol. et Med. Soc. Sc. Gedan. 11: 363-494.
Szafer W., Kulczyński S. & Pawłowski B. 1924. Rośliny polskie. xxiii+736 pp. Książnica Atlas, Warszawa-Lwów.
Szafer W., Kulczyński S. & Pawłowski B. 1953. Rośliny polskie. xxviii+1020 pp. PWN, Warszawa.
Szmajda P. 1974. Flora synantropijna Stargardu Szczecińskiego i Pyrzyc. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B- Botanika 27: 227-261.
Szulczewski J.W. 1951. Wykaz roślin naczyniowych w Wielkopolsce dotąd stwierdzonych. PTPN, Wydz. Mat.-Przyr., Pr. Kom. Biol. 12(6): 1-128.
Szwagrzyk J. 1987. Flora naczyniowa Niecki Nidziańskiej. In: A. S. Kleczkowski (ed.). Wartości środowiska przyrodniczego Niecki Nidziańskiej i zagadnienia jego ochrony. Część 2. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej 15: 17-91.
Teryokhin E. S., Schibakina G. B., Serafimovitsch N. B. & Kravtzova T. I. 1993. Opredelitel Sarasychovych Flory SSSR. 123 pp. Nauka, Sankt Petersburg.
Uhlich H., Pusch J. & Barthel K. J. 1995. Die Sommerwurzarten Europa: Gattung Orobanche. 235 pp. Westarp-Wiss., Magdeburg.
Urbisz A. & Parusel J. B. (ed.). 2012 (in print). Czerwona lista roślin naczyniowych województwa śląskiego. In: Raport o stanie przyrody województwa śląskiego. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.
Wacker K. 1862. Uebersicht der Phanerogamenflora von Kulm. I und II. Nebst Nachträgen. - Programm der Realschule bezw. höheren Bürgerschule zu Kulm (1861-1862).
Weiss G. 1825. Die um Danzig wildwachsenden Pflanzen nach ihrem Geschlechtstheilen geordnet und beschrieben von Gottfried Reyger. 541 pp. Danzig.
Wimmer F. 1868. Flora von Schlesien. 264 pp. Ferdinand Hirt, Breslau.
Wimmer F. & Grabowski H. 1829. Flora Silesiae. I, xxiv+272+352 pp. G. T. Korn, Vratislaviae.
Winkler W. 1881. Flora des Riesen- und Isergebirge. viii+31+234 pp. E. Gruhn, Warmbrunn.
Wojterski T. & Wojterska H. 1953. Roślinność Dziewiczej Góry pod Poznaniem. PTPN, Prace Kom. Biol. 14(4): 1-126.
Wróblewska A. 2000. Stanowisko zarazy niebieskiej Orobanche purpurea w Biebrzańskim Parku Narodowym. Chrońmy Przyr. Ojcz. 4(56): 67-69.
Zając M. & Zając A. 1998. Czerwona lista roślin naczyniowych byłego województwa krakowskiego. Ochrona Przyrody 55: 25-35.
Zarzycki K. 1981. Rośliny naczyniowe Pienin. Rozmieszczenie i warunki występowania. 258 pp. PWN, Warszawa-Kraków.
Zarzycki K. & Szeląg Z. 2006. Red list of the vascular plants in Poland. In: Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda & Z. Szeląg (eds.). Red list of plants and fungi in Poland, pp. 9-20. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Zazvorka J. 1997. Orobanchaceae Vent. Zarazovite. In: K. Goliasova (ed.). Flóra Slovenska 5(2): 460-529. Veda, Bratislava.
Zazvorka J. 2000. Orobanchaceae Vent. - zarazovite. In: B. Slavik (ed.). Kvetena Ćeske Republiky 6: 477-513. Academia, Praha.
Żukowski W. & Jackowiak B. 1995. List of endangered and threatened vascular plants in Western Pomerania and Wielkopolska (Great Poland). In: W. Żukowski & B. Jackowiak (eds.). Endangered and threatened vascular plants of Western Pomerania and Wielkopolska. Publications of the Department of Plant Taxonomy of the Adam Mickiewicz University in Poznań 3: 996. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.