Abstract
Inspired by the fact that there are as many as five different Polish translations of Gunnar Ekelöf’s poem Absentia animi (Non serviam, 1945), this paper aims to present and discuss several criteria that may be helpful to identify, describe and evaluate conditions, tendencies and strategies concerning Polish translations of Swedish poetry. The most crucial of the presented criteria, that may be used in order to ascertain what kind of poetry has been translated from Swedish into Polish so far, is the translator’s attitude to literary canons. It is based on Jerzy Jarniewicz’s distinction between two possible attitudes, i. e. ‘ambassador’ and ‘legislator’, which stand for respectively transferring the established canon from the source-language literature, and creating a new one that can influence the target-language literature. The other criteria discussed refer to the following questions: the affiliation of the translated text with either the source-language literature or the targetlanguage literature (1), the possibility of evaluation of poetry translation (2), and the concept of untranslatability (3). All of the mentioned criteria can help to analyze the specific strategies applied in the translation process. The paper is to be seen as an introduction to a larger ongoing research conducted by the author.
References
Ekelöf, G. (1952). Absentia animi. Översättning: Ł. Winiarski. I: Winiarski, Ł., (red.). Liryka szwedzka. Tonbridge: Oficyna Poetów i Malarzy na emigracji w Anglii.
Ekelöf, G. (1980). Absentia animi. Översättning: Jerzy Lisowski. I: Łanowski, Z. (red.). W sali zwierciadeł. Antologia poezji szwedzkiej 1928-1978. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie
Ekelöf, G. (1988). Absentia animi. Översättning: Janusz B. Roszkowski. I: G. Ekelöf. Poezje wybrane. Wybrał, przełożył, wstępem i objaśnieniami opatrzył Janusz B. Roszkowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Ekelöf, G. (1995). Absentia animi. Översättning: Piotr Bukowski. Dekada Literacka, nr 5(107).
Ekelöf, G. (1995). Absentia animi. Översättning: Andrzej Krajewski Bola. Topos, nr 3 (124) 2012.
Babuchowski S. (2012). Szaleństwo literackie. O tym, jak się robi dobre pismo literackie, z Krzysztofem Kuczkowskim rozmawia Szymon Babuchowski. Gość Niedzielny, nr 29/2012. Hämtat från http://gosc.pl/doc/1207262.Szalenstwo-literackie (2016-05-06).
Balcerzan E. (1998). Literatura z literatury (strategie tłumaczy). Katowice: Śląsk.
Bassnett, S. (2005) Translation studies. London and New York: Routledge. E-book.
Bergsten, S. (2007). Den svenska poesins historia. Stockholm: Wahlström & Widstrand.
Brodersen, R. B. (red.) (2013). Kanonisk selskabsleg i nordisk litteratur. København: Nordisk Ministerråd. E-book.
Bukowski, P. (1995). Gunnar Ekelöf. 1907-1968. Dekada Literacka, nr 5(107). Hämtat från http://www.dekadaliteracka.com.pl/?id=2361&siteback=archiwum (2016-05-06).
Chojnacki, H. (2003). Szwedzka literatura piękna w Polsce 1939-1996. Den svenska litteraturen i Polen 1939-1996. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Damrosch, D. (2006). World literature in a postcanonical, hypercanonical age. I: H. Saussy (red.), Comparative literature in an age of globalisation (s. 43-53). Baltimore: The John Hopkins University Press.
Ekelöf, G. (1984). Każdy człowiek jest światem. Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie.
Ekelöf, G. (1988). Poezje wybrane. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Even-Zohar, I. (2004). The position of translated literature within the literary polysystem. I: L. Venuti (red.), The translation studies reader. Second Edition (s. 192-197). New York and London: Routledge. E-book.
Gruszczyńska, E., Ilke, L. (2015). Nils Ferlin – ikona szwedzkiej poezji w polskim przekładzie. I: E. Gruszczyńska, Szwedzko-polskie spotkania za pośrednictwem przekładu (s. 75-87). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Gullin, Ch. (2002). Översättarens röst. Lund: Studentlitteratur.
Hedlund, T., red. (1978). Den svenska lyriken från Ekelund till Sonnevi. Stockholm: FIBs Lyrikklubb/Tidens förlag.
Heydel, M. (2013). Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jakobson, R. (1998). Lingvistiska aspekter på översättning. I: L. Kleberg (red), Med andra ord (s. 147-155). Stockholm: Natur och kultur.
Jarniewicz, J. (2012). Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim. Kraków: Znak.
Kaczorowska, M. (2011). Przekład jako kontynuacja twórczości własnej. Na przykładzie wybranych translacji Stanisława Barańczaka z języka angielskiego. Kraków: Universitas.
Legeżyńska, A. (1999). Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lönnqvist, B. (2008). Den kvinnliga blicken – om översättningen av en Achmatova-dikt. I: L. Kleberg (red.), Konsten att översätta. Föreläsningar 1998-2018 (s. 145-156). Flemingsberg: Litterära översättarseminariet, Södertörns högskola.
Lönnroth, L., Delblanc, S. red. (1993). Den svenska litteraturen V. Modernister och arbetare. Stockholm: Bonnier Alba.
Łanowski, Z., red .(1980). W sali zwierciadeł. Antologia poezji szwedzkiej 1928-1978. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Łanowski, Z., red. (1984). Na najdalszym skraju morza. Antologia szwedzkiej poezji morskiej XX wieku. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Moretti, F. (2000). The slaughterhouse of literature. Modern Language Quaterly, Volume 61, Number 1, s. 207-227.
Möller, D. (2010). Poetiska approprieringar. Erik Lindegren i gränslandet mellan parafras och översättning. I: D. Möller, P. Tenngart (red.), Kasta dikt och fånga lyra. Översättning i modern svensk lyrik (s. 81-98). Lund: ellerströms.
Möller, D. Schiöler, N. red. (2016) Svensk poesi. Stockholm: Albert Bonniers förlag.
Neuger, L. (1991) Posłowie. I: C. M. Bellman. Fredmanowe posłania i pieśni (s. 229-263). Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Neuger, L. (1997). Z perspektywy tłumacza. Szkice o poezji szwedzkiej. Kraków: Oficyna literacka.
Printz-Påhlson, G. (1996). Solen i spegeln. Essäer om lyrisk modernism. Stockholm: Albert Bonniers Förlag.
Ricoeur, P. (2006). On translation. London and New York: Routledge.
Rosendahl Thomsen, M. (2003). Kanoniske konstellationer. Om litteraturhistorie, kanonstudier og 1920'ernes litteratur. Odense: Syddansk universitetsforlag.
Roszkowski, J. B. (1988). Gunnar Ekelöf. Książę poetów Północy. I: G. Ekelöf. Poezje wybrane. Wybrał, przełożył, wstępem i objaśnieniami opatrzył Janusz B. Roszkowski (s. 5-41). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Snell-Hornby, M. (2006). The turns of translation Studies. New paradigms or shifting viewpoints. Amsterdam/Philadeplhia: John Benjamins Publishing Company. E-book.
Sommarkvist, P. (1998). Nasi polscy poeci szwedzcy. Literatura na świecie, nr 7-8, s. 396-429.
Sommer, P., red. (2016). O nich tutaj. Książka o języku i przekładzie. Kraków: Instytut Książki.
Ullén, J. O., red. (2007). De bästa svenska dikterna. Från Stiernhielm till Aspenström. Valda, presenterade och kommenterade av Jan Olov Ullén. Stockholm: Albert Bonniers förlag.
Venuti, L. (2004). The translator’s invisibility. A history of translation. London and New York: Rutledge. E-book.
Wasilewska-Chmura, M. (2005). ”Lecz piszący jest w pół drogi do swego obrazu,/ podąża tam jako kret i orzeł zarazem.” O tłumaczeniu poezji Tomasa Tranströmera. Przekładaniec nr 12, s. 52-80.
Wasilewska-Chmura, M. (2007). Muzyczność dzieła literackiego jako problem tłumaczeniowy. I: M. Piotrowska, Współczesne kierunki analiz przekładowych (s.251-262). Kraków: Wydawnictwo Tertium.
Wawrzyniak, Z. (1984). Posłowie. I: G. Ekelöf, Każdy człowiek jest światem. Wybrali i przełożyli Janusz B. Roszkowski, Zdzisław Wawrzyniak (s. 77-81). Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie.
Winiarski, Ł., red. (1952). Liryka szwedzka. Tonbridge: Oficyna Poetów i Malarzy na emigracji w Anglii.
Winiarski, Ł., red. (1975). Liryka szwedzka. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy.