Abstrakt
Poniższy tekst analizuje sposób przedstawienia monizmu jako doktryny usytuowanej na przecięciu europejskich i azjatyckich tradycji filozoficznych. Prezentacja stanowiska monistycznego w kategoriach potworności, charakterystyczna dla głównego nurtu nowożytnej myśli europejskiej, osadzona zostaje w szerszej perspektywie parapolitycznej krytyki pojęcia suwerenności oraz koncepcji kosmicznego horroru. Zestawienie to opiera się na równoczesnej lekturze przypisów do hasła „Spinoza” w Słowniku krytyczno-historycznym Pierra Bayle’a oraz opowiadania Zew Cthulhu Howarda P. Lovecrafta. W konkluzji artykułu przekonuję, że monizm należy traktować jako jeden z nurtów kolektywistycznie zorientowanej ontologii politycznej. Ontologia taka może stanowić podstawę dla nowego modelu studiów porównawczych, zbudowanych wokół pojęcia dóbr wspólnych i krytycznych wobec nowoczesnej aparatury poznawczo-politycznej, podtrzymującej i naturalizującej procesy akumulacji pierwotnej.
Bibliografia
Azoulay, Ariella Aïsha. 2019. Potential History: Unlearning Imperialism. London – New York: Verso.
Bayle, Pierre. 1826. An Historical and Critical Dictionary. T. III. 4 t. Hunt and Clarke.
Bayle, Pierre. 2000. Various Thoughts on the Occasion of a Comet. Tłum. Robert C. Bartlett. New York: State University of New York Press.
Bednarek, Joanna. 2014. „Emancypacyjna obietnica posthumanizmu.”
Praktyka Teoretyczna 14(4): 171–180. https://doi.org/10.14746/prt.2014.4.7.
Bednarek, Joanna. 2015. „Akumulacja pierwotna i czasowości kapitalizmu.” Praktyka Teoretyczna 16(2): 56–77. https://doi.org/10.14746/prt.2015.2.2.
Bednarek, Joanna. 2018. „«Upojenie jako triumfalne wtargnięcie w nas rośliny»: obietnice i niebezpieczeństwa roślinnej seksualności.” Teksty Drugie 2: 186–205. https://doi.org/10.18318/td.2018.2.12.
Bodin, Jean. 1995. On the Demon-Mania of Witches. Tłum. Randy A. Scott. Wstęp Jonathan L. Pearl. Toronto: Centre for Reformation and Renaissance Studies.
Carroll, Noël. 2003. The Philosophy of Horror: Or, Paradoxes of the Heart. New York – London: Routledge.
Charnley, Joy. 1990. „Near and Far East in the Works of Pierre Bayle.” The Seventeenth Century 5(2): 173–183. https://doi.org/10.1080/0268117X.1990.10555309.
Federici, Silvia. 2004. Caliban and the Witch: Omen, the Body and Primitive Accumulation. New York: Autonomedia.
Gernet, Jacques. 1973. „La Politique de conversion de Matteo Ricci en Chine.” Archives de sciences sociales des religions 36(18): 71–89.
Janik, Mateusz. 2020. „Imagining Immanent Causality: Depictions of Neo-Confucian and Spinozist Monism in the Works of Matteo Ricci and Pierre Bayle.” Philosophy East and West, listopad. https://doi.org/10.1353/pew.0.0206.
Jensen, Lionel M. 1997. Manufacturing Confucianism: Chinese Traditions & Universal Civilization. Durham: Duke University Press.
Kapoor, Ramesh. b.d. „Comet tales from India”.
Karl, Rebecca E. 2017. The Magic of Concepts: History and the Economic in Twentieth-Century China. Durham: Duke University Press.
Kowalczyk, Agnieszka. 2014. „Mapping Non-human Resistance in the Age of Biocapital.” W The Rise of Critical Animal Studies – From the Margins to the Centre, red. Nick Taylor i Richard Twine, 183–200. London – New York: Routledge i Taylor & Francis Group.
Krzeski, Jakub, i Anna Piekarska. 2017. „Autonomia oporu – Marks, Spinoza i akumulacja pierwotna.” Praktyka Teoretyczna 25(3): 85–112. https://doi.org/10.14746/prt.2017.3.3.
Lamy. 1696. Le nouvel athéisme renversé, ou réfutation de Spinoza.
Lezra, Jacques. 2019. Untranslating Machines: A Genealogy for the Ends of Global Thought. [b.m.]: Rowman & Littlefield International.
Longobardi, Niccolò. 1701. Traité sur quelques points de la religion des Chinois. Tłum. Louis de Cicé. Paris: Louis Guérin.
Lovecraft, Howard P. 2019. Zew Cthulhu. Tłum. Maciej Płaza. Czerwonka: Wydawnictwo Vesper.
Meek, Ronald L. 2011. Social Science and the Ignoble Savage. Cambridge: Cambridge University Press.
Moeller, Hans-Georg. 2018. „On Comparative and Post-Comparative Philosophy.” W Appreciating the Chinese Difference: Engaging Roger T. Ames on Methods, Issues, and Roles, red. James Behuniak, 31–45. Albany: State University of New York Press.
Moll, Łukasz. 2017. „Sytuując to, co wspólne. De Angelis, Agamben i zewnętrze kapitalizmu.” Praktyka Teoretyczna 25(3): 46–84. https://doi.org/10.14746/prt.2017.3.2.
Mulsow, Martin. 2015. Enlightenment Underground: Radical Germany, 1680–1720. Charlottesville – London: University of Virginia Press.
Mungello, David Emil. 1989. Curious Land: Jesuit Accommodation and the Origins of Sinology. Honolulu: University of Hawaii Press.
Norden, Bryan W. Van. 2017. Taking Back Philosophy: A Multicultural Manifesto. Wstęp Jay L Garfield. New York: New York Columbia University Press.
Pagden, Anthony. 1986. The Fall of Natural Man: The American Indian and the Origins of Comparative Ethnology. Cambridge – New York: Cambridge University Press.
Park, Katharine, i Lorraine J. Daston. 1981. „Unnatural conceptions: The study of monsters in sixteenth- and seventeenth-century France
and England.” Past & Present 92(1): 20–54. https://doi.org/10.1093/past/92.1.20.
Park, Peter K. J. 2013. Africa, Asia, and the History of Philosophy: Racism in the Formation of the Philosophical Canon, 1780–1830. Albany: State University of New York Press.
Peng-Yoke, Ho, i Ang Tian-Se. 1970. „Chinese Astronomical Records on Comets and «Guest Stars» in the Official Histories of Ming and Ch’ing and other Supplementary Sources.” Oriens Extremus 17(1/2): 63–99. http://www.jstor.org/stable/43382376
Perkins, Franklin. 2004. Leibniz and China: A Commerce of Light. Cambridge: Cambridge University Press.
Polo, Marco. 1975. Opisanie świata. Tłum. Anna Ludwika Czerny. Wstęp Marian Lewicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Pospiszyl, Michał. 2016. „Anomiczni Żonglerzy. Ciało polityczne i późnośredniowieczna maszyna antropologiczna.” Praktyka Teoretyczna 19(1): 232–264. https://doi.org/10.14746/prt.2016.1.11.
Ricci, Matteo, i Nicolas Trigault. 1617. De Christiana expeditione apud sinas suscepta ab Societate Jesu. Ex P. Matthaei Riccii eiusdem Societatis commentariis Libri V: Ad S.D.N. Paulum V. In Quibus Sinensis Regni mores, leges, atque instituta, & novae illius Ecclesiae difficillima primordia accurate & summa fide describuntur. Gualterus.
Scott, James C. 2010. The Art of Not Being Governed: An Anarchist History of Upland Southeast Asia. Singapore: NUS Press.
Shaffer, Ellen. 1952. „Father Eusebio Francisco Kino And The Comet of 1680–1681.” The Historical Society of Southern California Quarterly 34(1): 57–70. https://doi.org/10.2307/41168323.
Silius, Vytis. 2020. „Diversifying Academic Philosophy: The Post-Comparative Turn and Transculturalism.” Asian Studies 8(2): 257–280. https://doi.org/10.4312/as.2020.8.2.257-280.
Szadkowski, Krystian, i Jakub Krzeski. 2019. „Political Ontologies of the Future University: Individual, Public, Common.” Philosophy and Theory in Higher Education 3(1): 29–49.
Tatián, Diego. 2014. „The Potentiality of the Archaic: Spinoza and the Chinese.” Journal of the British Society for Phenomenology 45(1): 72–83. https://doi.org/10.1080/00071773.2014.915645.
Thacker, Eugene. 2011. In the Dust of This Planet: Horror of Philosophy Vol. 1. Lanham: John Hunt Publishing.
Tunenberg, Ola. 2009. „Democratic State vs. Deep State.” W Government of the Shadows: Parapolitics and Criminal Sovereignty, red. Eric Wilson. New York: Pluto Press.
Wilson, Eric. 2009. Government of the Shadows: Parapolitics and Criminal Sovereignty. New York: Pluto Press.
Wilson, Eric. 2016. The Republic of Cthulhu: Lovecraft, the Weird Tale, and Conspiracy Theory. Punctum Books. E-book.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.