Słowa kluczowe
antropologia
gospodarstwa domowe
globalizacja
agrobiznes
migracja
reprodukcja
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł oparty jest na posiadanej przez autora pogłębionej wiedzy dotyczącej
wschodnioeuropejskiego życia wiejskiego w ostatnich czterech dekadach. Przed socjalizmem,
a także w jego trakcie i po nim mieszkańców wsi ( „chłopi” ) zawsze włączano
w obręb szerszych struktur, stanowiąc wyzwanie dla klasycznych teorii z zakresu nauk
społecznych. Podstawę ich odrębności stanowi większa zdolność do samoreprodukcji „poza rynkiem”, co odpowiada utrzymującemu się podziałowi na miasto i wieś oraz niesie konsekwencje dla mobilizacji politycznej. W artykule rozwinięte zostają dwuelementowe porównania: pierwsze, między kapitalistycznymi i socjalistycznymi drogami rozwoju obszarów wiejskich, oraz drugie, w obrębie tego ostatniego pomiędzy produktywną symbiozą dokonaną w socjalistycznych Węgrzech i stagnacją nieskolektywizowanej Polski. Niektóre z przeciwieństw między tymi ostatnimi utrzymały się w nowych formach w okresie członkostwa w Unii Europejskiej. Wreszcie, autor wyraża osobistą nostalgię za czasami, w których badania na wspólnotami wiejskimi stanowiły fundament etnograficznego opisu tego regionu.
Bibliografia
Andorka T. Kolosi, G. Vukovich. 1992. Társadalmi riport. Budapest: TARKI.
Arndt, A.A. 2012. Rote Bürger. Eine Milieu- und Beziehungsgeschichte linker Dissidenz in Polen 1956-1976. Doctoral Dissertation, Freie Universität. Berlin.
Buchowski, M. 2009. ,,Property relations, class, and labour in rural Poland.” in Postsocialist Europe. Anthropological Perspectives from Home. L Kürti, and P. Skalnik, eds. New York: Berghahn.
Buzalka, J. 2007. Nation and Religion. The politics of commemoration in South-East Poland. Berlin: LIT.
Chayanov, A. 1986. The Theory of Peasant Economy. Manchester: Manchester University Press.
Creed, G. R., ed. 2006. The Seductions of Community. Emancipations, Oppressions, Quandaries. Santa Fe: SAR Press.
Franklin, S. H. 1969. The European Peasantry. The final phase. London.
Gałeski, B. 1972. Basic Concepts of Rural Sociology. Manchester: Manchester University Press.
Halamska, M. 2011. ,,The Polish Countryside in the Process of Transformation, 1989-2009.” Polish Sociological Review 1/173.
Hann, C. 1980. ,,Rural social change in Hungary and Poland”. Cambridge Anthropology 6/1-2.
Hann, C 1980. Tázlár: a village in Hungary. Cambridge: Cambridge University Press.
Hann, C. 1985. A Village Without Solidarity. Polish Peasants in Years of Crisis. New Haven.
Harcsa, I. I. Kovách 1996 . ,,Farmerek es mezőgazdasági vállalkozók”.
Kearney, M. 1996. Reconceptualizing the Peasantry. Anthropology in global perspective. Boulder, Col.: Westview.
Kolankiewicz, G. 1980. “The New “Awkward Class”: The Peasant-Worker in Poland”. Sociologia Ruralis 20/1-2.
Központi Statisztikai Hivatal 2005. Népszámlálás, vol. 28. A mezőgazdasági tevékenység jelentősége a foglalkoztatásban. Budapest: KSH.
Kürti, L. and P. Skalnik. 2009. Postsocialist Europe. Anthropological Perspectives from Home. New York: Berghahn.
Shanin, T. 1972. The Awkward Class: Political Sociology of Peasantry in a Developing Society: Russia 1910-1925. Oxford: Clarendon Press.
Stephen Gudeman and Chris Hann. 2006. Oikos and Market: Explorations of Self-Sufficiency after Socialism. New York: Berghahn.
Swain, N. 1985. Collective Farms Which Work? Cambridge: Cambridge University Press.
Swain, N. 2013. Green Barons, Force-of-Circumstance Entrepreneurs, Impotent Mayors.
Rural Change in the Early Years of Post-Socialist Capitalist Democracy. Budapest: Central European University Press.
Szelenyi, I. 1983. Urban Inequalities under State Socialism. Oxford: Oxford University Press.
Szőke, A. 2012. Rescaling States – Rescaling Insecurities. Rural citizenship at the edge of the Hungarian state. Doctoral Dissertation, Central European University, Budapest.
Thomas, W.I., F.W. Znaniecki. 1918-19. The Polish Peasant in Europe and America. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.