Keywords
forests
roads
species diversity
synanthropization
vascular plants
How to Cite
Number of views: 36
Number of downloads: 25
Abstract
The influence of the presence of roads on the diversity and degree of vascular flora synanthropization of Querco-Pinetum phytocoenoses was the focus of the investigation. The role of road category was evaluated taking into account forest tracks, admitted only for forest administration, dirt roads admitted to traffic and tarmac roads. The research was carried out in the forests of BolimUw Landscape Park in the years 2000-2003. The linear transect method was applied. There were 105 transects, each comprised three research plots lying in various distances from the road. For each investigated plot a list of species together with their cover measure was made.
The significant influence of the presence of roads on the species diversity of the vascular flora of forest communities was proved. The increase in diversity of the areas located close to transport routes was an effect of greater richness, composed of locally rare species and to a lesser extent was the result of increase in variety of taxonomic and ecological features of species. The presence of roads was the cause of the simultaneous increase in the extent of synanthropization. It was observed that the road category is of significance to the degree of influence on the composition of forest flora. The most exploited roads contributed to the biggest changes in flora composition.
Funding
The research was financially supported from the resources earmarked for science as the Research Project no. 6 P04G 048 21.
References
ADAMOWSKI W., MĘDRZYCKI P. & ŁUCZAJ Ł. 1998. The penetration of alien woody species into the plant communities of the Białowieża forest: the role of biological properties and human activities. In: J. B. FALIŃSKI, W. ADAMOWSKI & B. JACKOWIAK (eds). Synantropization of plant cover in new Polish research. Phytocoenosis 10 (N.S.) Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 211-228.
BALCERKIEWICZ S. & BRZEG A. 1978. Vegetation on the forest roads in pine forests. In: T. WOJTERSKI (ed.). Guide to the Polish International Excurssion 1978, pp. 115-117. Wydaw. Nauk. UAM w Poznaniu.
BALCERKIEWICZ S. & BRZEG A. 1993. Wrzosowiska przydrożne w kompleksie leśnym Borów Skwierzyńskich. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. seria B-Botanika 42: 105-127.
BRANDES D. 1988. Die Vegetation gemähter Strassenränder im östlichen Niedersachsen. Tuexenia 8: 181-194.
BRZEG A. 1981. Sieglingio-Agrostietum ass. nova na drogach w borach sosnowych. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. seria B-Botanika 32: 157-165.
BUCKLEY D. S., CROW T. R., NAUERTZ E. A. & SCHULZ K. E. 2003. Influence of skid trails and haul roads on understory plant richness and composition in managed forest landscapes in Upper Michigan, USA. Forest Ecology and Management 175: 509-520. DOI: https://doi.org/10.1016/S0378-1127(02)00185-8
ELLENBERG H., WEBER H. E., DÜLL R., WIRTH V., WERNER W. & PAULIßEN D. 1992. Indicator values of plants in Central Europe. Scripta Geobotanica 18: 1-258.
FABISZEWSKI J. 1996. Różnorodność gatunkowa w świecie roślin. In: R. ANDRZEJEWSKI & J. WIŚNIEWSKI (eds.). Różnorodność biologiczna. Pojęcia, oceny, zagadnienia ochrony i kształtowania. Komitet Naukowy „Człowiek i Środowisko” przy Prezydium PAN. Oficyna Wydawnicza, Dziekanów Leśny. Zeszyty Naukowe 15: 31-38.
FALIŃSKI J. B. 1961 Roślinność dróg leśnych w Białowieskim Parku Narodowym. Acta Soc. Bot. Pol. 30(1): 163-185. DOI: https://doi.org/10.5586/asbp.1961.012
FALIŃSKI J. B. 1972. Synantropizacja szaty roślinnej – próba określenia istoty procesu i głównych kierunków badań. Phytocoenosis 1(3): 157-170.
FALIŃSKI J. B. 1973. Reakcja runa leśnego na wydeptywanie w świetle badań eksperymentalnych. Phytocoenosis 2(3): 205-220.
FALIŃSKI J. B. 1998. Invasive alien plants, vegetation dynamics and neophytism. In: J. B. FALIŃSKI, W. ADAMOWSKI & B. JACKOWIAK (eds.). Synanthropization of plant cover in new Polish research. Phytocoenosis 10 (N.S.) Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 163-187.
FALIŃSKI J. B. 2001. Przewodnik do długoterminowych badań ekologicznych. In: J. B. FALIŃSKI (ed.). Vademecum Geobotanicum 1, 672 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
FORMAN R. T. T. 1995. Land Mosaics: The Ecology of Landscape and Regions. 632 pp. Cambridge University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.1017/9781107050327
GUZIKOWA M. 1982. Wpływ pieszego ruchu turystycznego na szatę roślinną Pienińskiego Parku Narodowego (wybrane zagadnienia, ze szczególnym uwzględnieniem skutków wydeptywania). Studia Naturae A, 22: 227-241.
GREENBERG C. H., CROWNOVER S. H. & GORDON D. R. 1997. Roadside soils: A corridor for invasion of xeric scrub by nonindigenous plants. Nat. Areas J. 17: 99-109.
HANSEN K. & JENSEN J. 1972. The vegetation on roadsides in Denmark. Dansk Bot. Ark., København 28(2): 1-61.
HERBICH J. & HERBICHOWA M. 1987. Wstępne wyniki badań nad roślinnością dróg w borach strefy przymorskiej. Zeszyty Naukowe, Uniwersytet Gdański, Biologia 8: 5-17.
JACKOWIAK B. 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Wyd. Nauk. UAM, seria Biologia, 42, 232 pp. Poznań.
JAKUBOWSKA-GABARA J. 1999. Roślinność leśna Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Monographiae Botanicae 85: 27-98. DOI: https://doi.org/10.5586/mb.1999.002
JAKUBOWSKA-GABARA J., KUCHARSKI L. & WARCHOLIŃSKA A. U. 2003. Vascular plants in the Bolimów Landscape Park. Monographiae Botanicae 92: 5-196. DOI: https://doi.org/10.5586/mb.2003.015
JAKUBOWSKA-GABARA J. & ZIELIŃSKA K. 2003. Synanthropic plants in the forest vegetation of Bolimów Nature Park. In: A. ZAJĄC, M. ZAJĄC & B. ZEMANEK (eds.). Phytogeographical problems of synanthropic plants, pp. 219-225. Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
KOMPAŁA A. & WOŹNIAK G. 2003. Distribution of the synanthropic plant communities in the eastern part of the Upper Silesia industrial district. In: A. ZAJAC, M. ZAJĄC & B. ZEMANEK (eds.). Phytogeographical problems of synanthropic plants, pp. 227-237. Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
KOPECKÝ K. 1978. Einfluss der Strassen auf die Synanthropisierung der Flora und Vegetation nach Beobachtungen in der Tschechoslowakei. Folia Geobotanica & Phytotaxonomica 23: 145-171. DOI: https://doi.org/10.1007/BF02853342
KORNAŚ J. 1968. Geograficzno-historyczna klasyfikacja roślin synantropijnych. Mater. Zakł. Fitosoc. Stos. UW Warszawa-Białowieża 25: 33-41.
KUJAWA-PAWLACZYK J. 1991. Rozprzestrzenianie się i neofityzm Impatiens parviflora D.C. w Puszczy Białowieskiej. Phytocoenosis 3: 213-222.
LAUSI D. & NIMIS P. L. 1985. Roadside vegetation in boreal South Yukon and adjacent Alaska. Phytocoenologia 13: 103-138. DOI: https://doi.org/10.1127/phyto/13/1985/103
LIRO A. & SZACKI J. 1993. Korytarz ekologiczny: przegląd problematyki. Człowiek i Środowisko 17(4): 299-312.
LOSTER S. 1985. Dolina Wierzbanówki: 8. Ocena flory za pomocą wskaźników liczbowych. Zesz. Nauk. Uniw. Jagiell., Prace Botaniczne 752(13): 29-49.
LUGO A. E. & GUCINSKI H. 2000. Function, effects, and management of forest roads. Forest Ecology and Management 133: 249-262. DOI: https://doi.org/10.1016/S0378-1127(99)00237-6
MATUSZKIEWICZ W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. In: J. B. FALIŃSKI (ed.). Vademecum Geobotanicum 3, 537 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
OLACZEK R. 1972. Formy antropogenicznej degeneracji leśnych zbiorowisk roślinnych w krajobrazie rolniczym Polski niżowej. Wyd. Uniw. Łódzkiego, ser. 2, 54: 27-39.
OLACZEK R. 1998. The synanthropization of plant cover in the protected areas as a scientific and conservation problem. In: J. B. FALIŃSKI, W. ADAMOWSKI & B. JACKOWIAK (eds.). Synanthropization of plant cover in new Polish research. Phytocoenosis 10 (N.S.) Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 275-279.
OLACZEK R. 1999. Puszcza Bolimowska - przeszłość i przyszłość. Monographiae Botanicae 85: 5-25. DOI: https://doi.org/10.5586/mb.1999.001
PARENDES L. A. & JONES J. A. 2000. Role of light availability and dispersal in exotic plant invasion along roads and streams in the H. J. Andrews Experimental Forest, Oregon. Conserv. Biol. 14: 64-75. DOI: https://doi.org/10.1046/j.1523-1739.2000.99089.x
PASZEK I. & ZAŁUSKI T. 1998. Flora naczyniowa dróg leśnych Powierzchni Badawczo-Dydaktycznej w Czarnym Bryńsku. In: J. MIĄDLIKOWSKA (ed.). Botanika Polska u progu XXI wieku. Materiały sympozjum i obrad sekcji 51 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Gdańsk, 15-19 września 1998, s. 377.
PASZEK I. & ZAŁUSKI T. 2000. Forest roads in the synanthropisation process (case study: Górzno-Lidzbark Landscape Park). In: B. JACKOWIAK & W. ŻUKOWSKI (eds.). Mechanisms of Anthropogenic Changes of the Plant Cover. Publications of the Department of Plant Taxonomy of the Adam Mickiewicz University in Poznań 10: 249-257. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
PETERKEN G. F. & FRANCIS J. L. 1999. Open spaces as habitats for vascular ground flora species in the woods of central Lincolnshire, UK. Biological Conservation 91: 55-72. DOI: https://doi.org/10.1016/S0006-3207(99)00040-3
RADKOWITSCH A. 2003. Neophytic plants in Bavaria (Senecio inaequidens and Dittrichia graveolens). In: A. ZAJĄC, M. ZAJĄC & B. ZEMANEK (eds.). Phytogeographical problems of synanthropic plants, pp. 47-61. Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
RAUNKIAER C. 1934. The life form of plants. Oxford University Press, Oxford.
Regulation of the Minister of Environment of 09 July 2004 with reference to the species of natural plants covered by protection. Journal of Laws No 168, item 1764 of 28 July 2004.
SAX D. F. & GAINES S. D. 2003. Species diversity: from global decreases to local increases. Trends in Ecology and Evolution 18(11): 561-566. DOI: https://doi.org/10.1016/S0169-5347(03)00224-6
SCAMONI A. 1967. Wstęp do fitosocjologii praktycznej. 247 pp. PWRiL, Warszawa.
STANISZ A. 2006. Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny. T. I. 529 pp. StatSoft, Kraków.
SZAFER W. 1977. Szata roślinna Polski niżowej. In: W. SZAFER & K. ZARZYCKI (eds.). Szata roślinna Polski, II, wyd. 2, pp. 17-188. PWN, Warszawa.
SZWED W. & SYKORA K. V. 1996. The vegetation of road verges in coastal dunes. Folia Geobotanica & Phytotaxonomica 31: 433-451. DOI: https://doi.org/10.1007/BF02812084
THOMPSON R. & STARZOMSKI B. M. 2006. What does biodiversity actually do? A review for managers and policy makers. Biodiversity and Conservation 16: 1359-1378. DOI: https://doi.org/10.1007/s10531-005-6232-9
TILMAN D. 1999. The ecological consequences of changes in biodiversity: a search for general principles. Ecology 80(5): 1455-1474. DOI: https://doi.org/10.1890/0012-9658(1999)080[1455:TECOCI]2.0.CO;2
TOKARSKA-GUZIK B. 2003. Habitat preferences of some alien plants (kenophytes) occuring in Poland. In: A. ZAJĄC, M. ZAJĄC & B. ZEMANEK (eds.). Phytogeographical problems of synanthropic plants, pp. 75-83. Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
TRACZYK T. 1960. Badania nad strefą przejścia zbiorowisk leśnych. Ekol. Pol. ser. A, 8(5): 85-123.
ULMANN J., HEINDL B. & SCHUG B. 1990. Naturrämliche Gliederung der Vegetation auf Strassenbegleitflächen in westlichen Unterfranken. Tuexenia 10: 197-222.
ULRICH W. 2001. Models of relative abundance distributions II: dicersity and evenness statistics. Pol. J. Ecol. 49(2): 159-175.
WITKOWSKA-ŻUK L. & ANDRZEJEWSKI A. 2002. Vegetation of forest trails as a bioindicator of recreational anthropopressure on forest phytocoenoses. Folia Forestalia Polonica, ser. A. 44: 35-53.
ZAJĄC A., ZAJĄC M. & TOKARSKA-GUZIK B. 1998. Kenophytes in the flora of Poland: list, status and origin. In: J. B. FALIŃSKI, W. ADAMOWSKI & B. JACKOWIAK (eds.). Synantropization of plant cover in new Polish research. Phytocoenosis 10 (N.S.) Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 107-116.
ZAŁUSKI T. & PASZEK I. 2003. Anthropophytes in flora of the forest complex of the Górzno-Lidzbark Landscape Park. In: A. ZAJĄC, M. ZAJĄC & B. ZEMANEK (eds.). Phytogeographical problems of synanthropic plants, pp. 347-353. Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
ZARZYCKI K., TRZCIŃSKA-TACIK H., RÓŻAŃSKI W., SZELĄG Z., WOŁEK J. & KORZENIAK U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. In: Z. MIREK (ed.). Biodiversity of Poland 2, 183 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
License
Copyright © by Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland, Department of Plant Taxonomy, 2007OPEN ACCESS