Keywords
spatial-functional complexes
diversity of vegetation
threatened plant communities
Poland
How to Cite
Number of views: 16
Number of downloads: 9
Abstract
The study areas, located in northern and western Poland, comprised 30 villages of the Lubuskie Lakeland region and 18 in central Pomerania. A total number of recorded associations and local communities of similar rank was counted as 243. In the list prevailed natural and seminatural communities. The endangered associations composed about 47.3% of the whole list of communities. Altogether, 8 communities, assessed as directly endangered, occurred in the villages or their vicinity. Comparison of plant communities of both regions revealed that the structure of vegetation shows many affinities, while the differences are more of qualitative than quantitative character. The diversity of vegetation of rural landscapes was slightly higher in the central Pomerania. The rural landscape of Lubuskie Lakeland was more transformed, richer in ruderal communities, whereas in Pomerania more represented were natural and seminatural communities. The rural landscape of both studied areas is still rich and diversified but recently undergoes transformations leading to its impoverishment and unification as a result of either abandonment of land use or its intensification and new forms of human impact.
References
Anioł-Kwiatkowska J. 1974. Flora i zbiorowiska synantropijne Legnicy, Lubina i Polkowic. Acta Uniw. Wrat. Prace Bot. 19: 3-152.
Anioł-Kwiatkowska J. 1990. Zbiorowiska segetalne Wału Trzebnickiego. Florystyczno-ekologiczne studium porównawcze. Acta Univ. Wrat. Prace Bot. 44: 3-230.
Baessler C. & Klotz S. 2006. Effects of changes in agricultural land-use on landscape structure and arable weed vegetation over the last 50 years. Agriculture, Ecosystems and Environment 115: 43-50.
Balcerkiewicz S. 2000. The Response of Vegetation to the Hyperanthropopressure, with Reference to Classification of Plant Communities According to the Role of Man in their Origin and Persistence. In: B. Jackowiak & W. Żukowski (eds.). Mechanisms of Anthropogenic Changes of the Plant Cover. Publications of the Department of Plant Taxonomy UAM 10: 39-54. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
Balcerkiewicz S. & Pawlak G. 1978. Matricario-Alchemilletum R. Tx. 1937 em. Pass. 1957 w uprawach rzepaku na Pomorzu Szczecińskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 30: 83-87.
Balcerkiewicz S. & Pawlak G. 1990. Materiały do znajomości zbiorowisk chwastów segetalnych na obszarze Borów Skwierzyńskich. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 40: 121-126.
Balcerkiewicz S., Brzeg A. & Pawlak G. 1996. Próba geobotaniczno-krajobrazowej charakterystyki obszarów użytkowanych rolniczo przy zastosowaniu koncepcji sigmasocjacji. Zesz. Nauk. WSP Bydgoszcz 12: 17-43.
Borowiec S., Kutyna I. & Skrzyczyńska J. 1974. Zróżnicowanie zbiorowisk chwastów Niziny Pyrzyckiej na tle warunków ekologicznych. Zesz. Nauk. AR w Szczecinie 42(11): 25-45.
Borowiec S., Kutyna I. & Skrzyczyńska J. 1977. Occurrence of cropfield weed associations against environmental conditions in West Pomerania. Ekol. Pol. 25(2): 257-273.
Borysiak J., Kasprowicz M. & Pawlak G. 2000. Roślinność rzeczywista miasta Pniewy na Pojezierzu Poznańskim w ujęciu fitosocjologicznym i kartograficznym. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 49: 173-184.
Bosiacka B. & Pieńkowski P. 2004. Analiza przekształceń oczek wodnych oraz ocena walorów przyrodniczych śródpolnych zbiorników w centralnej części Równiny Nowogardzkiej. Woda-Środowisko-Obszary wiejskie 4(2a)(11): 335-349.
Brzeg A. 1991. Roślinność segetalna upraw okopowych w Smołdzińskim Lesie (Pobrzeże Słowińskie). Sprawozd. PTPN, Wydz. Mat.-Przyr. 108: 20-24.
Brzeg A. 2009. O występowaniu w Wielkopolsce niektórych rzadkich lub mało znanych zbiorowisk synantropijnych. Cz. III. Saginion procumbentis R.Tx. et Ohba in Géhu et al. 1972. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 58: 89-112.
Brzeg A. & Rosadziński S. 2006. Zespół rumianu psiego Matricario-Anthemidetum cotulae Dihoru 1975 ex Mucina 1987 w Kotlinie Zasieckiej (Niziny Sasko-Łużyckie). Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 55: 91-98.
Brzeg A. & Rosadziński S. 2013. Nowe stanowiska zespołu ostu zwisłego Carduetum nutantis (Sǎvulescu 1927) Morariu 1943 w zachodniej Polsce. Bad. Fizjogr. Ser. B-Botanika. 4(B62): 53-69.
Brzeg A., Szrama K. & Wojterska M. 2013. Rzadsze gatunki flory naczyniowej terenów wiejskich Pojezierza Lubuskiego. Bad. Fizjogr. Ser. B-Botanika 4(B62): 145-158.
Brzeg A., Szrama K. & Wojterska M. 2014a. Matricarietum discoideo-recutitae Jarolímek et al. 1997 and Matricario-Anthemidetum cotulae Dihoru 1975 ex Mucina 1987 – two poorly known associations from the Malvion neglectae (Gutte 1966) Hejný 1978 alliance in rural areas of North-West Poland. Steciana 18(1): 21-28.
Brzeg A., Szrama K. & Wojterska M. 2014b. Rzadsze gatunki flory naczyniowej terenów wiejskich Pojezierza Lubuskiego. Cz. II. Bad. Fizjogr. Ser. B-Botanika 5(B63): 117-130.
Brzeg A. & Wojterska M. 1996. Przegląd systematyczny zbiorowisk roślinnych Wielkopolski wraz z oceną stopnia ich zagrożenia. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 45: 7-40.
Brzeg A. & Wojterska M. 2001. Zespoły roślinne Wielkopolski, ich stan poznania i zagrożenie. In: M. Wojterska (ed.). Szata roślinna Wielkopolski i Pojezierza Południowopomorskiego. Przewodnik sesji terenowych 52. Zjazdu PTB, 24-28 września 2001, pp. 39-110. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
Burszta J. 1958. Od osady słowiańskiej do wsi współczesnej. O tworzeniu się krajobrazu osadniczego ziem polskich i rozplanowań wsi. 176 pp. Wyd. Zakł. Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Celiński F., Wika S. & Parusel J. B. (eds.) 1997. Czerwona lista zbiorowisk roślinnych Górnego Śląska. Raporty, opinie 2: 38-68.
Ćwikliński E. 1974. Flora i zbiorowiska roślinne terenów kolejowych województwa szczecińskiego. Rozpr. AR Szczecin, 40: 3-149.
Faliński J. B. 1963. Zbiorowiska dywanowe zachodniej części Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Acta Soc. Bot. Pol. 32(1): 81-99.
Faliński J. B. 1966. Antropogeniczna roślinność Puszczy Białowieskiej jako wynik synantropizacji naturalnego kompleksu leśnego. Rozprawy Uniw. Warszawskiego 13. 256 pp. PWN, Warszawa.
Faliński J. B. 1969. Zbiorowiska autogeniczne i antropogeniczne. Próba określenia i klasyfikacji. Ekol. Pol. B. 15: 173-182.
Fijałkowski D. 1963. Zbiorowiska synantropijne miasta Chełma. Ann. UMCS C 28(13): 291-325.
Fijałkowski D. 1967. Zbiorowiska roślin synantropijnych miasta Lublina. Ann. UMCS C 22(17): 195-233.
Fijałkowski D. 1978. Synantropy roślinne Lubelszczyzny. 260 pp. PWN, Warszawa-Łódź.
GUS 2016. Użytkowanie gruntów i powierzchnia zasiewów w 2015 roku. Informacja i opracowanie statystyczne, p. 26. Warszawa.
Herbich J. 1982. Zróżnicowanie i antropogeniczne przemiany roślinności Wysoczyzny Staniszewskiej na Pojezierzu Kaszubskim. Monogr. Bot. 63: 1-162.
Jackowiak B., Chmiel J. & Latowski K. 1990. Zbiorowiska segetalne zbóż ozimych Wielkopolski. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 43: 105-124.
Jasińska K., Brzeg A. & Wojterska M. 2015. Anthropophytes in the flora of different spatial units within old rural settlements of the Lubuskie Lakeland, western Poland. Biodiv. Res. Conserv. 39: 19-32.
Kępczyńska-Rijken M. 1977. Spatial complexes of ruderal communities in town. Phytocoenosis 6: 229-327.
Kępczyński 1975. Zbiorowiska roślin synantropijnych na terenie miasta Bydgoszczy. Acta Univ. N. Copernici Ser. Biologia 17(36): 3-87.
Kępczyński K. & Marszałkiewicz E. 1977. Zbiorowiska ruderalne miasta Tucholi. Acta Univ. N. Copernici Biol. 20(42): 73-105.
Kornaś J. 1968a. Zespoły roślinne Gorców. II. Zespoły synantropijne. Fragm. Flor. Geobot. 14: 83-124.
Kornaś J. 1968b. Geograficzno-historyczna klasyfikacja roślin synantropijnych. Mat. Zakł. Fitosoc. Stos. Uniw. Warszawskiego 25: 33-41.
Kutyna I. 1988. Zachwaszczenie roślin uprawnych oraz zbiorowiska segetalne zachodniej części Kotliny Gorzowskiej i terenów przyległych. Wyd. AR w Szczecinie. 116 pp. Szczecin.
Libbert W. 1932. Die Vegetationseinheiten den neumärkischen Staubeckenlandschaft unter Berücksichtigung der angrenzenden Landschaften. 1. Verh. Bot. Ver. Prov. Brandenburg 74: 10-93.
Misiewicz J. 1976. Flora synantropijna i zbiorowiska ruderalne polskich portów morskich. 321 pp. WSP, Słupsk.
Moravec J., Balátová-Tuláčková E., Blažková D., Hadač E., Hejný S., Husák Š., Jeník J., Kolbek J., Krahulec F., Kropáč Z., Neuhäusl R., Rybníček K., Řehořek V. & Vicherek J. 1995. Rostlinná společenstva České republiky a jejich ohrožení. Ed. 2. Severočeskou Přír., Příl. pp. 1-206.
Nowak A. 2005. Występowanie rzadkich i ginących roślin naczyniowych na siedliskach antropogenicznych Śląska Opolskiego. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 12(1): 223-238.
Nowak A. 2006a. Anthropogenic water bodies as a refugees for rare and threatened pondweed communities in Opole Silesia. In: P. Kočárek, V. Plášek & K. Malachová (eds). Environmental changes and biological assessment III, pp. 57-65. Scripta Facultatis Rerum Naturalium Universitatis Ostraviensis.
Nowak A. 2006b. Sozophytes (red-listed species) in Silesian anthropogenic habitats and their role in nature conservation. Biodiv. Res. Conserv. 3-4: 386-390.
Nowak A. 2009. Synanthropization of sozophytes in Silesia by allochthonization analysis of the plant communities. In: Z. Mirek & A. Nikel (eds.). Rare, relict and endangered plants and fungi in Poland, pp. 335-343. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Science, Kraków.
Nowak A. & Nowak S. 2006. Anthropogenic habitats can shelter threatened plants. In: D. Gafta & J. Akeroyd (eds.). Nature Conservation. Concepts and Practice, pp. 107-115. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
Nowak A., Nowak S. & Czerniawska-Kusza I. 2007. Rare and threatened pondweed communities in anthropogenic water bodies of Opole Silesia (SW Poland). Acta Soc. Bot. Pol. 76(2): 151-163.
Nowiński M. 1964. Chwasty segetalne Wyspy Wolin. Prace Kom. Biol. PTPN 22(6): 3-38.
Nowiński M. 1965. Chwasty segetalne Łeby i okolicy w województwie gdańskim. PTPN Prace Kom. Nauk Roln. i Kom. Nauk Leśn. 19(2): 303-351.
Passarge H. 1963. Beobachtungen über Pflanzengesellschaften Landwirtschaftlicher Nutzflächen in nordlichen Polen. Feddes Repert. 140(5): 27-69.
Pawlak G. 1980. Materiały do poznania zbiorowisk antropogenicznych okolic Lubniewic na Pojezierzu Lubuskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 31: 131-146.
Pawlak G. 1981. Roślinność synantropijna obszaru wybitnie rolniczego na przykładzie okolic wsi Kłodzino w województwie szczecińskim. PTPN Prace Kom. Biol. 56: 1-80.
Pender K. 1990. Lasy obszarów Wzgórz Strzelińskich i ich zbiorowiska zastępcze. II. Zbiorowiska zastępcze. Acta Uniw. Wrat. Prace Bot. 44:141-225.
Piotrowska H. 1986. Gefährdungssituation der Pflanzengesellschaften der planaren und kollinen Stufe Polens (Erste Fassung). Schriftenreihe f. Vegetationskunde 18: 19-27.
Poschlod P., Bakker J. P. & Kahmen S. 2005. Changing land use and its impact on biodiversity. Basic Appl. Ecol. 6: 93-98.
Ratuszniak I. & Sobisz Z. 1999. Zbiorowiska segetalne Parku Krajobrazowego “Dolina Słupi”. Część I. Bad. Fizjogr.Pol. Zach. Ser. B-Botanika 48: 97-110.
Ratuszniak I. & Sobisz Z. 2000. Zbiorowiska segetalne upraw warzywnych i okopowych wybranych gospodarstw ekologicznych Pomorza Zachodniego. Pamiętnik Puławski 122: 113-123.
Ratuszniak I. & Sobisz Z. 2001. Zbiorowiska segetalne Parku Krajobrazowego “Dolina Słupi”. Część II. Bad. Fizjogr.Pol. Zach. Ser. B-Botanika 50: 63-79.
Ratuszniak I., Sobisz Z. 2004. Zbiorowiska segetalne Parku Krajobrazowego “Dolina Słupi”. Część III. Bad. Fizjogr.Pol. Zach. Ser. B-Botanika 53: 39-57.
Ratuszniak I., Sobisz Z. 2005. Zbiorowiska segetalne Parku Krajobrazowego “Dolina Słupi”. Część IV. Bad. Fizjogr.Pol. Zach. Ser. B-Botanika 54: 67-82.
Ratyńska H., Wojterska M., Brzeg A. & Kołacz M. 2010. Multimedialna encyklopedia zbiorowisk roślinnych Polski ver. 1.1. Inst. Eduk. Techn. Inf. UKW, Bydgoszcz.
Rączkowski W. 1995. Aerial Archaeology and the Study of Settlement Systems: some examples from the Middle Pomerania (Poland). In: J. Kunow (ed.). Luftbildarchäologie in Ost- und Mitteleuropa, Forschungen zur Archäologie im Land Brandenburg 3, pp. 265-270. Brandenburgisches Landesmuseum fűr Ur- und Frűhgeshichte, Potsdam.
Rączkowski W. 2002. Archeologia w krajobrazie kulturowym, In: W. Rączkowski & J. Sroka (eds.). De rebus futuris memento: przyszłość przeszłego krajobrazu kulturowego Ziemi Sławieńskiej, pp. 69-78. Fundacja Dziedzictwo, Sławieński Dom Kultury, Sławno.
Rennwald E. (ed.) 2000. Verzeichnis und Rote Liste der Pflanzengesellschaften Deutschlands. Schriftenreihe f. Vegetationskunde 35, pp. 800. Bonn-Bad Godesberg.
Rostański K. & Gutte P. 1971. Roślinność ruderalna miasta Wrocławia. Mat. Zakł. Fitosoc. Stos. Uniw. Warszawskiego 27: 167-215.
Siciński J. T. 1974. Zbiorowiska segetalne Kotliny Szczercowskiej (Widawskiej). Acta Agrobot. 27(1): 91-112.
Siciński J. T. 1994. Conservation of flora and segetal communities in Poland. In: S. Mochnackỳ & A. Terpó (red.). Antropization and environment of rural settlements. Flora and vegetation. Proceedings of International Conference, Sátoraljaújhely, 22-26 August 1994, pp. 149-153.
Sobisz Z. 1996. Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.Bl. et De Leeuw 1936) R. Tx. 1937 na Równinie Słupskiej i Wysoczyźnie Damnickiej. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 45: 159-166.
Sobisz Z. 2006. Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.Bl. et De Leeuw 1936) R. Tx. 1937 on the Słowińskie Coast. Rocz. AR Pozn., Botanika-Steciana 10: 165-176.
Sobisz Z. 2007. Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.Bl. et De Leeuw 1936) R. Tx. 1937 na Pojezierzu Bytowskim. Słupskie Pr. Biol. 4: 109-122.
Sobisz Z. 2012. Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.Bl. et De Leeuw 1936) R. Tx. 1937 na Równinie Białogardzkiej. Słupskie Pr. Biol. 9: 143-154.
Sowa R. 1971. Flora i roślinne zbiorowiska ruderalne na obszarze województwa łódzkiego ze szczególnym uwzględnieniem miast i miasteczek. 282 pp. Uniw. Łódzki, Łódź.
Steube U. & Brandes D. 2004. Untersuchungen zur Mauerflora von Dörfern im Kreis Halberstadt (Sachsen-Anhalt). Working Group for Vegetation Ecology, Institute of Plant Biology, Technical University Braunschweig, D-38023 Braunschweig, http://www.ruderal-vegetation.de/epub/
Szrama K. 2009. Rzadsze zbiorowiska ruderalne Słupcy i okolic z udziałem ciepłolubnych gatunków synantropijnych. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 58: 113-126.
Szrama K. & Brzeg A. 2011. Zbiorowiska ruderalnych zioło- i traworośli z rzędu Onopordetalia acanthii Br.-Bl. et R. Tx. 1943 em. R. Tx. 1950 Słupcy i okolic. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 2(B60): 103-135.
Szulc H. 1995. Morfogeneza osiedli wiejskich w Polsce. Prace Geogr. IGiPZ PAN 163: 1-112.
Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Urbisz A. & Danielewicz W. 2011. Identyfikacja i kategoryzacja roślin obcego pochodzenia jako podstawa działań praktycznych. In: Z. Kącki & E. Stefańska-Krzaczek (eds.). Synantropizacja w dobie zmian różnorodności biologicznej. Acta Bot. Silesiaca 6: 23-53.
Warcholińska A. U. 1987. Zbiorowiska segetalne Wzgórz Radomszczańskich. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., Ser. B-Botanika 38: 123-153.
Wojterska M. 2003. Struktura krajobrazów roślinnych Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego. 415 pp. Bogucki Wyd. Nauk. Poznań.
Wojterska M., Ratyńska H. & Rączkowski W. 2007. Współczesna struktura krajobrazu roślinnego średniowiecznych założeń osadniczych w zachodniej Polsce. In: W. Dreszer (ed.) Sztuka projektowania krajobrazu. Materiały z międzyuczelnianej konferencji “Architektura krajobrazu kulturowego”, pp. 74-79. ASP, Poznań.
Wójcik Z. 1998. Zbiorowiska segetalne Pogórza Przemyskiego i jego najbliższego otoczenia. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 5: 117-164.
Zając A. U. 1974. Ruderal vegetation of the Bielsko-Biała town. Monogr. Bot. 40: 1-88.