Synanthropization of riparian plant communities in the Ojców National Park (Southern Poland)
PDF

Keywords

riparian forests
Alno-Ulmion alliance
human impact
synanthropization
kenophytes
Ojców National Park
Poland

How to Cite

Sołtys-Lelek, A., Barabasz-Krasny, B., & Możdżeń, K. (2016). Synanthropization of riparian plant communities in the Ojców National Park (Southern Poland). Biodiversity: Research and Conservation, 44, 35–53. https://doi.org/10.1515/biorc-2016-0020

Number of views: 17


Number of downloads: 11

Abstract

Although riparian forests are still common in Europe, their variants - similar to natural forests - are rare. They are, as communities, early stages of forest-shrub succession, particularly vulnerable to the expansion of neophytes for which they are an important type of vegetation that enables their spread. In the Ojców National Park (ON P), these types of phytocoenoses are heavily influenced by anthropogenic pressure. The preservation of their biodiversity is particularly difficult because of the fragmentation and small area occupied by the Park - just 2.89 ha. There have been no data on synanthropization of ON P riparian forests until now. The ‘conservation status’ of these communities was determined by examining the degree of anthropophyte participation in their floristic composition. This determination is necessary to take effective preventive measures. In 2012-2014, phytosociological studies were carried out on the ON P riparian communities. A particular attention was paid to the presence and quantitative participation of alien species in research plots. The obtained results revealed that there were 189 plant species in alluvial forests of the ON P, including 80 synanthropic species. The group of synanthropes comprised 32 anthropophytes: 5 diaphytes, 9 archaeophytes and 18 kenophytes.
https://doi.org/10.1515/biorc-2016-0020
PDF

References

Aleksandrowicz S. W. & Wilk W. 1962. Geologic structure and springs of the Prądnik River Valley in the Ojców National Park. Ochrona Przyr. 28: 187-210.

Barabasz-Krasny B. 2011. Zróżnicowanie roślinności i sukcesja wtórna na odłogach wielkopowierzchniowych Pogórza Przemyskiego. 180 pp. Wyd. IB im. W. Szafera PAN, Kraków.

Borysiak J. 1990. Zespół łęgu wierzbowo-topolowego Salici-Populetum R.Tx. 1931 Meijer Dress 1936 p.p. w dolinach rzek niżowych Polski. In: S. Białobok (ed.). Wierzby. Salix alba L., Salix fragilis L. Nasze drzewa leśne, pp. 139-160. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

Borysiak J., Brzeg M. & Kasprowicz M. 1993. Interesujące elementy szaty roślinnej Obszaru Chronionego Krajobrazu “Szwajcaria Żerkowska”. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B-Botanika 42: 169-200.

Chmiel J. 1993. Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX , cz. 1. Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM w Poznaniu 1: 1-202. Wyd. Sorus, Poznań.

Chmura D. 2014. Biology and ecology of an invasion of Impatiens parviflora DC in natural and semi-natural habitats. Rozprawy Naukowe 50, 216 pp. Wyd. Nauk. Akad. Techniczno-Humanistycznej, Bielsko-Biała.

Dyderski M. K. & Jagodziński A. M. 2014. Synantropizacja zbiorowisk łęgowych ze związku Salicion albae w południowej części Poznania. Acta Bot. Siles. 10: 41-69.

Dzwonko Z. & Loster S. 1990. Vegetation differentiation and secondary succession on limestone hill in southern Poland. J. Veg. Sci. 1: 615-622. DOI : 10.2307/3235567

Dzwonko Z. & Loster S. 1992. Zróżnicowanie roślinności i wtórna sukcesja w murawowo-leśnym rezerwacie Skołczanka koło Krakowa. Ochrona Przyr. 50: 33-64.

Jackowiak B. 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Wyd. Nauk. UAM, seria Biologia, 42, 232 pp. Poznań.

Klasa A. & Sołtys-Lelek A. 2013. Aktualne problemy ochrony przyrody Ojcowskiego Parku Narodowego (Polska południowa). Prądnik. Prace Muz. Szafera 23: 7-52.

Klein J. 1977. Klimat. In: K. Zabierowski (ed.). Przyroda Ojcowskiego Parku Narodowego. Studia Nat. Ser. B 28: 81-119.

Kornaś J. 1968. Prowizoryczna lista nowszych przybyszów synantropijnych (kenofitów) zadomowionych w Polsce. Mat. Zakł. Fitosoc. Stosow. UW 25: 43-53.

Kornaś J. 1972. Wpływ człowieka i jego gospodarki na szatę roślinną Polski - flora synantropijna. In: W. Szafer & K. Zarzycki (eds.). Szata Roślinna Polski, 1, pp. 95-128. Wyd. PWN, Warszawa.

Kowalska A. 2012. Kompleksy roślinności i krajobrazy roślinne doliny środkowej Wisły. 110 pp. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.

Kryszak A., Strychalska A., Kryszak J. & Klarzyska A. 2011. Synantropizacja a walory przyrodnicze Phalaridetumarundinaceae (Koch 1926 N.N.) Libb. 1931 Wielkiego Łęgu Obrzańskiego. Acta Bot. Siles. 7: 49-62.

Macicka T. & Wilczyńska W. 1993. Aktualna roślinność doliny środkowej Odry i jej zagrożenia. In: L. Tomiałojć (ed.). Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski, pp. 49-60. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.

Matuszkiewicz J. M., Chojnacki J., Kozłowska A., Plit J. & Roo-Zielińska E. 2000. Zróżnicowanie typologiczno- przestrzenne i dynamiczne roślinności obszaru międzywala Wisły na odcinku warszawskim. In: J. M. Matuszkiewicz & E. Roo-Zielińska (eds.). Międzywale Wisły jako swoisty układ przyrodniczy (odcinek Pilica-Narew). Dokumentacja Geogr. 19: 31-75. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.

Matuszkiewicz J. M. 2002. Zespoły leśne Polski. 358 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

Matuszkiewicz W. 2007. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. In: J. B. Faliński (ed.). Vademecum Geobotanicum, 3, 537 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

Matuszkiewicz W., Sikorski P., Szwed W., Wierzba M., Danielewicz W., Wysocki C. & Kiciński P. 2012. Zbiorowiska roślinne Polski. Ilustrowany przewodnik: lasy i zarośla. 518 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

Medwecka-Kornaś A. 2008. Ochrona szaty roślinnej i krajobrazu Ojcowskiego Parku Narodowego. In: A. Klasa & J. Partyka (eds.). Monografia Ojcowskiego Parku Narodowego. Przyroda, pp. 349-383. Wyd. OPN, Ojców.

Michalik S. 1978. Rośliny naczyniowe Ojcowskiego Parku Narodowego. Studia Nat. Ser. A 16: 1-138.

Michalik S. 2008. Zbiorowiska roślinne Ojcowskiego Parku Narodowego. In: A. Klasa & J. Partyka (eds.). Monografia Ojcowskiego Parku Narodowego. Przyroda, pp. 179-205. Wyd. OPN, Ojców.

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland, 1, 442 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.

Olaczek R. 1972. Formy antropogenicznej degeneracji leśnych zbiorowisk roślinnych w krajobrazie rolniczym Polski niżowej. 170 pp. Wyd. Uniw. Łódzkiego, Łódź.

Partyka J. 2005. Zmiany w użytkowaniu ziemi na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego w ciągu XIX i XX wieku. Prądnik. Prace Muz. Szafera 15: 7-138.

Pielou E. C. 1975. Ecological diversity. viii+165 pp. Wiley-Interscience, New York.

Piskorz R. 2005. The effect of oak-hornbeam diversity on flowering and fruiting of Impatiens parviflora DC. Rocz. AR Pozn. 372, Bot. Steciana 8: 187-196.

Plan ochrony 2014. Plan ochrony zbiorowisk leśnych Ojcowskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 “Dolina Prądnika” PLH 120004 na potrzeby planu ochrony Ojcowskiego Parku Narodowego. Stan na 1 stycznia 2014 r. mscr. 184 pp. Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Krakowie, Kraków.

Shannon C. E. & Weaver W. 1963. The mathematical theory of communication. 144 pp. Urbana, Univ. of Illinois Press.

Simpson E. H. 1949. Measurement of diversity. Nature 163: 688. DOI : 10.1038/163688a0

Sołtys A. 2002-2003. Wstępne wyniki badań nad ekspansją niecierpka gruczołowatego Impatiens glandulifera Royle w Ojcowskim Parku Narodowym. Prądnik. Prace Muz. Szafera 13: 173-180.

Sołtys-Lelek A. & Barabasz-Krasny B. 2010. Ekspansja wybranych gatunków obcego pochodzenia we florze i szacie roślinnej Ojcowskiego Parku Narodowego (Południowa Polska). Prądnik. Prace Muz. Szafera 20: 333-376.

Sołtys-Lelek A. & Barabasz-Krasny B. 2011. Purple Jewelweed Impatiens glandulifera Royle in the Ojców National Park (Southern Poland). Acta Univer. Matthiae Belii Ser. Envir. Manažérstvo 13(2): 78-89.

Sudnik-Wojcikowska B. & Koźniewska B. 1988. Słownik z zakresu synantropizacji szaty roślinnej. 93 pp. Wyd. UW, Warszawa.

Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W. & Hołdyński C. 2014. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. 197 pp. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Krzywe.

Urbisz A. 2004. Konspekt flory roślin naczyniowych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. 285 pp. Wyd. UŚ, Katowice.

Wildi O. & Orlóci L. 1996. Numerical exploration of community patterns. A guide to use of MULVA-5. 2 ed., 171 pp. SPB Academic Publishing. The Hague.

Wysocki C. & Sikorski P. 2009. Fitosocjologia stosowana w ochronie i kształtowaniu krajobrazu. 498 pp. Wyd. SGG W, Warszawa.