Keywords
Oxycocco-Sphagnetea
Scheuchzerio-Caricetea nigrae
peatland
phytogeographic elements
chorotypes
pollination mode
diaspores dispersal
migration
How to Cite
Number of views: 51
Number of downloads: 15
Abstract
Pomerania is rich in various peatlands (fens, transitional bogs, raised bogs, spring-water mires, etc.), which support many rare and threatened plant species. This study was aimed: (1) to determine the phytogeographic diversity of Pomeranian peatland vascular plants associated with the classes Oxycocco-Sphagnetea and Scheuchzerio-Caricetea nigrae; (2) to attempt a reconstruction of the history of their postglacial migrations; and (3) to assess the dynamic trends of selected species. A database of records of 83 Pomeranian peatland plants was created, and cartograms of their distribution in Pomerania were made. Each taxon was briefly described, considering its distribution, phytocoenotic spectrum, and biological properties (e.g. pollination mode, diaspores dispersal). The phytogeographic analysis took into account geographic and directional elements, as well as mountain species found in Pomeranian peatlands. The plants' potential for colonization of new sites was assessed on the basis of Raunkiaer's life forms, modes of pollination and seed dispersal, and types of life strategies. As a result of numerical analysis and visual comparison of cartograms, 5 regional distributional types were distinguished: western, northern, eastern, all-Pomeranian, and disjunct. Within the eastern and all-Pomeranian types, which showed internal variation, several subtypes were distinguished. Most of the considered climatic variables (growing season length, temperature, and precipitation variables) were found to affect significantly the floristic variation of Pomeranian peatlands. The available palaeobotanical, palaeoclimatic, palaeoecological, and phytogeographic data, as well as original field research on the distribution of the taxa, allowed the formulation of hypotheses on the time and directions of their migration into Pomerania. Moreover, dynamic trends of selected species are analysed, and the decline of many peatland plant species in Pomerania is discussed.
References
Aapala K., Lindholm T. & Heikkilä R. 1995. Protected mires in Finland. In: A. Moen (ed.). Regional variation and conservation of mire ecosystems. Gunneria 70: 205-220.
Abromeit J., Neuhoff W. & Steffen H. 1898-1940. Flora von Ost- und Westpreussen. ix+1248 pp. Kommissionsverlag Gräfe und Unzer, Königsberg.
Adamowski W. 2006. Expansion of native Orchids in anthropogenous habitats. Pol. Bot. Stud. 22: 35-44.
Adamowski W. & Conti F. 1991. Masowe występowanie storczyków na plantacjach topolowych pod Czeremchą jako przykład apofityzmu. Phytocoenosis 3: 259-267.
Alexandrowicz S.W. 1999. Budowa geologiczna. In: L. Starkel (ed.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, pp. 221-243. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Bannister P. 1966. Biological flora of the British Isles. Erica tetralix L. J. Ecol. 54: 795-813.
Bannister P. & Polwart A. 2001. The frost resistance of ericoid heath plants in the British Isles in relation to their biogeography. J. Biogeogr. 28(5): 589-596.
Benkert D., Fukarek F. & Korsch H. (eds.). 1996. Verbreitungsatlas der Farn und Blütenpflanzen Ostdeutschlands (Mecklenburg-Vorpommern, Brandenburg, Berlin, Sachsen-Anhalt, Sachsen, Thüringen). 615 pp. Gustav Fischer Verlag, Jena-Stuttgart-Lübeck-Ulm.
Białecki T. 2001. Słownik nazw fizjograficznych Pomorza Zachodniego. 845 pp. Wyd. Nauk. Uniw. Szczecińskiego, Szczecin.
Białecki T. (ed.). 2002. Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945-1948. 414 pp. Książnica Pomorska, Wydz. Humanistyczny Uniw. Szczecińskiego, Archiwum Państwowe w Szczecinie, Szczecin.
Birks H. J. B. 1986. Late-Quaternary biotic changes in terrestrial and lacustrine environments, with particular reference to north-west Europe. In: B. E. Berglund (ed.). Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeolimnology, pp. 3-65. J. Wiley and Sons Ltd. Chichester-New York.
Bloch-Orłowska J. 2007. Carex chordorrhiza (Cyperaceae) w Polsce Północnej - rozmieszczenie i aspekty ochrony. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 14(1): 75-90.
Boińska U. & Boiński M. 2002. Roślinność torfowiskowa Tucholskiego Parku Krajobrazowego. In: M. Ławrynowicz & B. Rózga (eds.). Tucholski Park Krajobrazowy 1985-2000. Stan poznania, pp. 187-244. Wyd. Uniw. Łódzkiego, Łódź.
Boiński M. 1992. Osobliwości szaty roślinnej Borów Tucholskich (Przewodnik). 83 pp. Towarzystwo Miłośników Borów Tucholskich. Toruń.
Bolognini G. & Nimis P.L. 1993. Phytogeography of Italian deciduous oak-woods based on numerical classification of plant distribution ranges. J. Veget. Sci. 4: 847-860.
Borówka R. K. 2002. Środowisko geograficzne. In: M. Kaczanowska (ed.). Przyroda Pomorza Zachodniego, pp. 6-105. Oficyna In Plus, Szczecin.
Bosiacka B. 2003. O wrzoścu bagiennym w gminach Trzebiatów, Kołobrzeg i Karlino na Pomorzu Zachodnim. Chrońmy Przyr. Ojcz. 59(1): 103-106.
Bradley R. S., Briffa K. R., Cole J., Hughes M. K. & Osborn T. J. 2003. The Climate of the Last Millennium. In: K. D. Alverson, R. S. Bradley & T. F. Pedersen (eds.). Paleoclimate, Global Change and the Future, pp. 105-141. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
Braun-Blanquet J. 1923. Ľorigine et le développement des flores dans le Massif Central de France. 282 pp. Léon Lhomme, Beer et Cie, Paris, Zürich.
Bróż E., Bernacki L. & Przemyski A. 2001. Hammarbya paludosa (L.) Kuntze - Wątlik błotny. In: R. Kaźmierczakowa & K. Zarzycki (eds.). Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. 2, pp. 578-580. PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków.
Budyś A. 2006. Phytogeographic aspects of transformation of the vascular plant glora in coastal mires exemplified by the eastern part of the Kashubian Coastal Region (northern Poland). Biodiv. Res. Conserv. 1-2: 89-91.
Budyś A. 2008. The synanthropisation of vascular plant flora of mires in the coastal zone (Kashubian Coastal Region, N Poland) - range, reasons for, and spatial characteristics. Monogr. Bot. 98: 1-55.
Ceynowa-Giełdon M. 1993. Roślinność zarastająca jezioro Zamkowe w okolicy Tucholi. Acta Univ. Nicolai Copernici 42(81): 107-122.
Chlebicki A. 2002. Biogeographic relationships between fungi and selscted glacial relict plants. Monogr. Bot. 90: 1-230.
Cieszko J. & Kucharczyk M. 1999a. Populacje widłaczka torfowego Lycopodiella inundata (L.) Holub na siedliskach antropogenicznych. Chrońmy Przyr. Ojcz. 55(2): 79-90.
Cieszko J. & Kucharczyk M. 1999b. Dynamika populacji widłaczka torfowego nad jeziorem Piaseczno (Polesie Lubelskie) w warunkach silnej antropopresji. Przegląd Przyr. 10(3-4): 141-149.
Crovello T. J. 1981. Quantitaitve biogeography: an overwiew. Taxon 30: 563-575.
Czarnecka J. 2000. Obszary silnie przekształcone - szansą dla widłaczka torfowego Lycopodiella inundata. Przegląd Przyr. 11(2-3): 65-72.
Czubiński Z. 1950. Zagadnienia geobotaniczne Pomorza. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. 2(4): 439-660.
Czubiński Z., Borówko Z., Filipszynowa M., Krawiecowa A., Ołtuszewski W., Szweykowski J. & Tobolewski Z. 1954. Bielawskie Błoto, ginące torfowisko atlantyckie Pomorza. Ochr. Przyr. 22: 67-159.
Czubiński Z., Gawłowska J. & Zabierowski K. 1977. Rezerwaty przyrody w Polsce. 528 pp. PWN, Warszawa-Kraków.
Czubiński Z. & Urbański J. 1951. Park Narodowy na wyspie Wolin. Chrońmy Przyr. Ojcz. 7-8: 3-56.
Czylok A. 1997. Pionierskie zbiorowiska ze skrzypem pstrym Equisetum variegatum Schleich. w wyrobiskach po eksploatacjach piasku. In: S. Wika (ed.). Roślinność obszarów piaszczystych, pp. 61-65. WBiOS, ZJPK, Katowice.
Dickson J. H. 1990. Epipactis helleborine in gardens and other urban habitats: an example for apophytism. In: H. Sukopp & S. Hejny (eds). Urban ecology, pp. 245-249. SPB Academic Publishing, The Hague.
Dierssen K. 1982. Die wichtigsten Pflanzengesellschaften der Moore NW-Europas. 382 pp. Conservatoire et Jardin botaniques, Genève.
Dufręne M. & Legendre P. 1991. Geographic structure and potential ecological factors in Belgium. J. Biogeogr. 18: 257-266.
Dynowska I. & Pociask-Karteczka J. 1999. Obieg wody. In: L. Starkel (ed.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, pp. 343-373. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Dzwonko Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Vademecum Geobotanicum. 304 pp. Sorus, Instytut Botaniki UJ, Poznań-Kraków.
Dzwonko Z. & Kornaś J. 1994. Patterns of species richness and distribution of pteridophytes in Rwanda (Central Africa): a numerical approach. J. Biogeogr. 21: 491-501.
Ehrich D., Alsos I.G. & Brochmann C. 2008. Where did the northern peatland species survive the dry glacials: cloudberry (Rubus chamaemorus) as an example. J. Biogeogr. 35: 801-814.
Falińska K. 1982. The biology of Mercurialis perennis l. polycormones. Acta Soc. Bot. Pol. 51: 127-148.
Falińska K. 1985. The demography of coenopopulations of forest herbs. In: J. White (ed.). The population structure of vegetation, pp. 241-264. Dr W. Junk Publishers, Dordrecht.
Falińska K. 1997. Life history variation in Cirsium palustre and its consequences for the population demography in vegetation succession. Acta Soc. Bot. Pol. 66(2): 207-220.
Falińska K. 2004. Ekologia roślin. 511 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Fałtynowicz W. 1991 Porosty Pomorza Zachodniego. Studium ekologiczno-geograficzne. 170 pp. Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk.
Fijałkowski D. 1959. Szata roślinna jezior łęczyńskowłodawskich i przylegających do nich torfowisk. Annales UMCS Sectio B (14)3: 131-206.
Filbrand-Czaja A. 2009. Studia nad historią szaty roślinnej i krajobrazu Borów Tucholskich. 131 pp. Wyd. Nauk. UMK, Toruń.
Fojt W. & Harding M. 1995. Thirty-years of change in the vegetation communities of three valley mires in Suffolk, England. J. Appl. Ecol. 32: 561-577.
Frank D. & Klotz S. 1990. Biologisch-ökologische daten zur Flora der DDR. 2 Aufl. Wissenschaftliche Beiträge Martin Luter Universität Halle-Wittenberg 32: 1-167.
Gilewska S. 1999. Rzeźba. In: L. Starkel (ed.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, pp. 243-288. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Głazek T. 1992. Lipario-Schoenetum ferruginei - a new plant association. Fragm. Flor. Geobot. 37(2): 549-562.
Godefroid S. 1995. Epipactis helleborine en extension à Bruxelles. Adoxa 6-7: 13-14.
Gos K. & Herbichowa M. 1991. Szata roślinna wybranych torfowisk mszarnych północno-zachodniej części Pojezierza Kaszubskiego. Zesz. Nauk. Wydz. BiNoZ UG. Biol. 9: 27-72.
Grime J. P. 1977. Evidence for the existence of three primary strategies in plants and itsrelevance to ecological and evolutionary theory. Am. Nat. 111: 1169-1194.
Grime J. P. 1979. Plant strategies and vegetation processes. 222 pp. J. Wiley and Sons, Chichester.
Grime J. P. 1988. The C-S-R model of primary plant strategies - origins, implications and tests. In: L. D. Gottlieb & S. K. Jain (eds.). Plant evolutionary biology, pp. 371-393. London.
Gugnacka-Fiedor W. 1988. Drosera intermedia Hayne w zbiorowiskach roślinnych Polski. Acta Univ. Nicolai Copernici. Biologia 34(71): 71-88.
Gutry-Korycka. M. 1994. Klimatyczny bilans wodny. Średnie parowanie terenowe. II-2. In: Atlas zasobów, walorów i zagrożeń środowiska geograficznego Polski. PAN, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. II-2, C. Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk. Warszawa.
Haeupler H. 1974. Statistische Auswertung von Punktrasterkarten der Gefäßpflanzen Süd-Niedersachsens. Scripta Geobot. 8: 1-141.
Herbich J. & Ciechanowski M. (eds). 2009. Przyroda rezerwatów Kurze Grzędy i Staniszewskie Błoto na Pojezierzu Kaszubskim. 471 pp. Fundacja rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Herbich J. & Herbichowa M. 2002. Szata roślinna torfowisk Polski. In: P. Ilnicki (ed.). Torfowiska i torf, pp. 179-203. Wyd. AR w Poznaniu, Poznań.
Herbichowa M. 1976. Zanikanie gatunków na przykładzie atlantyckich torfowisk Pobrzeża Kaszubskiego. Phytocoenosis 5(3-4): 247-253.
Herbichowa M. 1979. Roślinność atlantyckich torfowisk Pobrzeża Kaszubskiego. Acta Biol. Societ. Scient. Gedanensis 5: 1-50.
Herbichowa M. 1988. Rhynchospora fusca (L.) Ait. In: A. Jasiewicz (ed.). Materiały do poznania gatunków rzadkich i zagrożonych Polski. Cz. I. Fragm. Flor. Geobot. 33(3-4): 472-482.
Herbichowa M. 1997. Rozwój, współczesna Roślinność oraz problemy ochrony torfowisk bałtyckich. In: W. Fałtynowicz, M. Latałowa & J. Szmeja (eds.). Dynamika i ochrona roślinności Pomorza, pp. 125-133. Mater. Symp. 28-30.09.1995, Gdańsk.
Herbichowa M. 1998a. Ekologiczne studium rozwoju torfowisk wysokich właściwych na przykładzie wybranych obiektów z środkowej części Pobrzeża Bałtyckiego. 119 pp. Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk.
Herbichowa M. 1998b. Torfowiska Pobrzeża i Pojezierza Kaszubskiego. In: J. Herbich & M. Herbichowa (eds.). Szata roślinna Pomorza - zróżnicowanie, dynamika, zagrożenia, ochrona. Przewodnik Sesji Terenowych 51. Zjazdu PTB 15-19 IX 1998, pp. 199-208. Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk.
Herbichowa M. 1999. Plany ochrony torfowisk wysokich właściwych (typu bałtyckiego) w świetle wiedzy o ich rozwoju i współczesnej szacie roślinnej. Przegląd Przyr. 10(1-2): 41-48.
Herbichowa M. 2004a. Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą. In: J. Herbich (ed.). Wody słodkie i torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny, 2, pp. 119-124. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
Herbichowa M. 2004b. Torfowiska przejściowe i trzęsawiska na niżu. In: J. Herbich (ed.). Wody słodkie i torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny, 2, pp. 150-153. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
Herbichowa M. & Jąkalska M. 1985. Szata roślinna torfowisk w krajobrazie rolniczym okolic Miechucina na Pojezierzu Kaszubskim. Zesz. Nauk. Wydz. BGiO UG Biol. 6: 59-94.
Herbichowa M. & Potocka J. 2004. Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą. In: J. Herbich (ed.). Wody słodkie i torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny, 2, pp. 115-139. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
Herbichowa M. & Wołejko W. 2004a. Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze łąk, turzycowisk i mechowisk. In: J. Herbich (ed.). Wody słodkie i torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny, 2, pp. 178-195. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
Herbichowa M. & Wołejko W. 2004b. Torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii, Schoenetum nigricantis). In: J. Herbich (ed.). Wody słodkie i torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny, 2, pp. 163-171. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
Hjelmroos-Ericsson M. 1981. Holocene development of Lake Wielkie Gacno area, northwestern Poland. Thesis 10. Department of Quaternary Geology. University of Lund. Lund.
Holzfuss E. 1925. Die Familie der Orchideen in Pommern. Abhandl. u. Ber. d. Pom. Naturforsch. Ges. Jg. 6: 9-24. Stettin.
Hultén E. 1950. Atlas of the distribution of vascular plants in NW Europe. 512 pp. Generalstabens Litografiska Anstalt, Stockholm.
Hultén E. 1964. The circumpolar plants. I. Vascular cryptogams, conifers, monocotyledons. Kungl. Svenska Vet. Acad. Handl. Fjarde Serien 8(5): 1-280.
Hultén E. 1971. The circumpolar plants. II. Dicotyledons. Kungl. Svenska Vet. Acad. Handl. Fjarde Serien 4, 13(1): 1-463.
Hultén E. & Fries M. 1986. Atlas of North European Vascular Plants. North of the Tropic of Cancer. I. Introduction, taxonomic index to the maps 1-996. Maps 1-996. xvi+498 pp. Koeltz Scientific Books, Königstein.
Huntley B. 1988. Europe. In: B. Huntley & T. Webb III (eds.). Vegetation history, pp. 341-382. Kluwer Academic Publ., Dordrecht-London.
Huntley B. & Birks H. J. B. 1983. An atlas of past and present pollen maps for Europe: 0-13 000 years ago. 667 pp. Cambridge University Press, Cambridge.
Ilnicki P. 2002. Torfowiska i torf. 606 pp. Wyd. AR w Poznaniu, Poznań.
IMUZ. Instytut Melioracji i Użytków Zielonych. 2006. System Informacji Przestrzennej o Mokradłach Polski. Falenty. Available from http://www.gis-mokradla.info/html/index.php?page=mokradla
IUCN. 2001. IUCN Red List Categories and Criteria: Version 3.1. ii+30 pp. IUCN Species survival Comission, IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
Iversen J. 1954. The late-glacial flora of Denmark and its relation to climate and soil. Danm. Geol. Unders. II, Raekke 80: 87-119.
Iversen J. 1973. The Development of Denmark's Nature since the Last Glacial, pp. 1-126. Denm. Geol. Und.V, 7-C.
Jackowiak B. 1994. Outline of the floristical-ecological method of estimating environmental changes in the zone of town's influence. Memorabilia Zool. 49: 83-92.
Jackowiak B. 1998. Struktura przestrzenna flory dużego miasta. Studium metodyczno-problemowe. Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM w Poznaniu 8: 1-227. Bogucki Wyd. Nauk. Poznań.
Jacobsen N. 1984. Soil Map of Denmark according to the FAO-Unesco Legend. Geogr. Tidsskr. 84: 93-98 + plate.
Jalas J. & Suominen J. (eds). 1972. Atlas Florae Europaeae. Distribution of Vascular Plants in Europe. 1. Pteridophyta (Psilotaceae to Azollaceae), 121 pp. The Committee for Mapping the Flora of Europe & Societas Biologica Fennica Vanamo, Helsinki.
Jalas J. & Suominen J. (eds). 1983. Atlas Florae Europaeae. Distribution of Vascular Plants in Europe. 6. Caryophyllaceae (Alsinoideae and Paronychioideae), 176 pp. The Committee for Mapping the Flora of Europe & Societas Biologica Fennica Vanamo, Helsinki.
Jalas J. & Suominen J. (eds). 1989. Atlas Florae Europaeae. Distribution of Vascular Plants in Europe. 8. Nymphaeaceae to Ranunculaceae, 261 pp. The Committee for Mapping the Flora of Europe & Societas Biologica Fennica Vanamo, Helsinki.
Jalas J., Suominen J., Lampinen R. & Kurtto A. (eds). 1999. Atlas Florae Europaeae. Distribution of Vascular Plants in Europe. 12. Resedeaceae to Platanaceae, 250 pp. The Committee for Mapping the Flora of Europe & Societas Biologica Fennica Vanamo, Helsinki.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1977a. Zagrożone gatunki flory torfowisk. Chrońmy Przyr. Ojcz. 33(4): 5-14.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1977b. Storczyki w rezerwacie torfowiskowym "Bagno Chopiny" na Pojezierzu Myśliborskim. Zesz. Nauk. AR Szczecin. Roln. 61: 163-184.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1979. Erica tetralix L. na Pomorzu. Fragm. Flor. Geobot. 25(2): 269-279.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1981. Kotłowe torfowiska mszarne na Pojezierzu Bytowskim. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu 134, Roln. 38: 13-37.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1983a. Szata roślinna torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim. Cz. III. Ogólna klasyfikacja fitosocjologiczna zbiorowisk torfowiskowych. Zesz. Nauk. AR Szczecin 99(30): 49-57.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1983b. Szata roślinna torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim. Cz. IV. Zbiorowiska roślinne ze związku Rhynchosporion albae Koch 1926. Zesz. Nauk. AR Szczecin 99(30): 59-67.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1983c. Zbiorowiska roślinne związku Caricion lasiocarpae V.d. Bergh. ap. Lebr. 49. torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim. Zesz. Nauk. AR Szczecin 104(32): 65-80.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1983d. Roślinność rzędu Caricetalia fuscae (=nigrae) Nordh. 36 emend. Preis. ap. Oberd. 49 torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim. Zesz. Nauk. AR Szczecin 104(32): 81-88.
Jasnowska J. & Jasnowski M. 1983e. Roślinność mszarnych torfowisk wysokich z rzędu Sphagnetalia magellanici (Pawł. 28) Moore 68 na Pojezierzu Bytowskim. Zesz. Nauk. AR Szczecin 104(32): 89-100.
Jasnowska J., Jasnowski M. & Friedrich S. 1993. Badania geobotaniczne w dolinie Rurzycy. Zesz. Nauk. AR Szczecin 54: 73-96.
Jasnowski M. 1962. Budowa i Roślinność torfowisk Pomorza Szczecińskiego. Szczecin. Tow. Nauk. Wydz. Nauk. Przyr.-Rol. 10, 339 pp. Szczecin.
Jasnowski M. 1972. Rozmiary i kierunki przekształceń szaty roślinnej torfowisk. Phytocoenosis 1(3): 193-209.
Jasnowski M. 1975. Torfowiska i tereny bagienne w Polsce. In: N. J. Kac (ed.). Bagna kuli ziemskiej, pp. 356-390. PWN, Warszawa.
Jasnowski M. 1977. Aktualny stan i program ochrony torfowisk w Polsce. Chrońmy Przyr. Ojcz. 3: 18-29.
Jasnowski M. 1990. Torfowiska województwa słupskiego - stan, zasoby, znaczenie, zasady gospodarowania, ochrona. 84 pp. Ser. Nauka - Praktyce. AR Szczecin.
Jasnowski M., Jasnowska J., Kowalski W., Markowski S. & Radomski J. 1972. Warunki siedliskowe i szata roślinna torfowiska nakredowego w rezerwacie Tchórzyno na Pojezierzu Myśliborskim. Ochr. Przyr. 37: 157-232.
Jasnowski M., Jasnowska J. & Markowski S. 1968. Ginące torfowiska wysokie i przejściowe w pasie nadbałtyckim. Ochr. Przyr. 33: 69-124.
Jasnowski M., Markowski S. & Wołejko T. 1994. Torfowiska VII-2. In: Atlas zasobów, walorów i zagrożeń środowiska geograficznego Polski. PAN, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk. Warszawa.
Jasnowski M. & Pałczyński A. 1976. Problem of protection of nature and peat resources in Poland. In: Peatlands and their utilization in Poland, pp. 5-28. V Intern. Peat Congress, Poznań.
Joosten J. H. J. 1995. The golden flow: the changing world of international peat trade. In: A. Moen (ed.). Regional variation and conservation of mire ecosystems. Gunneria 70: 269-292.
Jutrzenka-Trzebiatowski A. & Szarejko T. 2001. Zespół Caricetum buxbaumii w Wigierskim Parku Narodowym. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 8: 149-171.
Kaźmierczakowa R. 2001. Primula farinosa L. - Pierwiosnka omączona. In: R. Kaźmierczakowa & K. Zarzycki (eds.). Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. 2, pp. 287-289. PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków.
Kaźmierczakowa R. & Zarzycki K. (eds.). 2001. Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. 2, 664 pp. PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków.
Kępczyński K. 1960. Zespoły roślinne jezior Skępskich i otaczających je łąk. Stud. Soc. Scient. Torunensis, Suppl. 6: 1-244.
Kępczyński K. & Rutkowski L. 1988 (mscr.). Salix myrtilloides L. 5 pp. Zakład Botaniki Ogólnej, Wydz. BiNoZ, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
Kloss M. & Wilpiszewska I. 1999. Ginące stanowisko wątlika błotnego Hammarbya paludosa w Mazurskim Parku Krajobrazowym. Chrońmy Przyr. Ojcz. 55(4): 95.
Kloss M. & Żurek S. 2004. Polish mire vegetation of late-glacial period versus contemporary tundra vegetation. In: L. Wołejko & J. Jasnowska (eds.). The future of Polish mires, pp. 19-29. Monogr. AR, Szczecin.
Koczur A. 2004. Newly discovered relic population of Rubus chamaemorus L. in the Western Carpathians. Acta Soc. Bot. Pol. 73(2): 129-133.
Kondracki J. 1988. Pochodzenie rzeźby. Mapa 1:2 000 000. In: J. Kondracki. Geografia fizyczna Polski. Załączniki. PWN, Warszawa.
Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. 245 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Kooijman A.M. 1992. The decrease of rich fen bryophytes in the Netherlands. Biological Conservation 35: 139-143.
Kornaś J. 1976. Wymieranie flory europejskiej - fakty, interpretacje, prognozy. Phytocoenosis 5(3-4): 173-185.
Kornaś J. 1981. Oddziaływanie człowieka na florę: mechanizmy i konsekwencje. Wiad. Bot. 25(3): 165-182.
Kornaś J. & Medwecka-Kornaś A. 2002. Geografia roślin. 634 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Kostrzewski A. 1999. Procesy abrazji i akumulacji morskiej. In: L. Starkel (ed.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, pp. 416-418. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Kotowski W. 2002. Fen communities. Ecological Mechanisms and Conservation Strategies. Ph. D. Thesis. University of Groningen, Van Denderen.
Kowalewska J. 1995. Stan zachowania i formy zagrożeń Epipactis palustris (L.) Crantz na terenie Pobrzeża i Pojezierza Kaszubskiego. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. seria B-Botanika 44: 173-177.
Kownas S. 1958. Roślinność Ziemi Szczecińskiej. Miesięcznik Pomorza Zach. 6. Szczecin.
Koźmiński C. 2001. Opady atmosferyczne. In: C. Koźmiński & B. Michalska (eds.). Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce, pp. 21. AR Szczecin, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
Koźmiński C. & Michalska B. 2001. Okresy rolnicze. In: C. Koźmiński & B. Michalska (eds.). Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce, pp. 18. AR Szczecin, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
Koźmiński C., Michalska B. & Czarnecka M. 2007. Klimat województwazachodniopomorskiego. 147 pp. AR Szczecin, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
Kruszelnicki J. & Fabiszewski J. 2001. Rubus chamaemorus L. - Malina moroszka. In: R. Kaźmierczakowa & K. Zarzycki (eds.). Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. 2, pp. 192-194. PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków.
Kucharczyk M. 2003. Phytogeographical Roles of Lowland Rivers on the Example of the Middle Vistula. 127 pp. Maria Curie-Skłodowska University Press, Lublin.
Kucharski L. & Grzyl A. 1993. Rozmieszczenie Carex limosa L. i Scheuchzeria palustris L. w Polsce. Acta Univ. Lodz. Folia bot. 10: 93-107.
Kucharski L. & Kopeć D. 2007. Przegląd zespołów torfowiskowych z klasy Oxycocco-Sphagnetea stwierdzonych w Polsce. Wiad. Bot. 51(3/4): 21-28.
Kucharski L., Michalska-Hejduk D. & Kołodziejek J. 2001. Przegląd zespołów torfowiskowych z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscae stwierdzonych w Polsce. Wiad. Bot. 45(1/2): 33-44.
Kuneš P., Pelánková B., Chytrý M., Jankovská V., Pokorný P. & Libor P. 2008. Interpretation of the last-glacial vegetation of eastern-central Europe using modern analogues from southern Siberia. J. Biogeogr. 35: 2223-2236.
Kunick W. 1984. Biotopkartierung im Stadtgebiet von Stuttgart. Acta Bot. Slov. Acad. Sci. Slovacae, Ser. A, Supp. 1: 153-165.
Kurzac M. & Kucharski L. 1991. Rosiczka długolistna Drosera anglica na torfowisku w Molinie i w Polsce Środkowej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 47(5): 80-86.
Kuta E. 1991. Biosystematic studies on Viola sect. Plagiostigma: Biometrical analysis of the Polish population of V. epipsila, V. palustris and their spontaneous hybrids. Fragm. Flor. Geobot. 35(1-2): 5-34.
Latałowa M. 1982. Postglacial vegetational changes in the eastern Baltic coastal zone of Poland. Acta Paleobot. 22(2): 179-249.
Latałowa M. 1992. Man and vegetation in the pollen diagrams from Wolin Island (NW Poland). Acta Paleobot. 32(1): 123-249.
Latałowa M. 1999. Late Vistulian vegetation on Wolin Island (NW Poland) - the preliminary results. Quat. Studies in Poland, Special Issue, pp. 147-156.
Latałowa M. 2001. Sicienko - History of vegetation. In: M. Latałowa (ed.). 25th Bog Excursion, North-west Poland, Part I: Wolin Island and Drawa National Park (1-4th September 2001), pp. 127-130. Gdańsk, Department of Plant Ecology, University of Gdańsk.
Latałowa M. 2003a. Późny Vistulian. In: S. Dybova-Jachowicz & A. Sadowska (eds.). Palinologia, pp. 266-273. Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Kraków.
Latałowa M. 2003b. Holocen. In: S. Dybova-Jachowicz & A. Sadowska (eds.). Palinologia, pp. 273-307. Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Kraków.
Latałowa M. 2004. Late glacial. In: M. Ralska-Jasiewiczowa, M. Latałowa, K. Wasylikowa, K. Tobolski, E. Madeyska, H. E. Wright Jr. & C. Turner (eds.). Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps, pp. 385-392. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Latałowa M. & Święta J. 2003. Późnoglacjalna i holoceńska sukcesja roślinności lokalnej na obszarze Zalewu Szczecińskiego. In: R. K. Borówka & A. Witkowski (eds.). Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. I. Środowisko abiotyczne, pp. 123-129. Uniwersytet Szczeciński, Oficyna, Szczecin.
Latałowa M. & Tobolski K. 1989. Type region P-u: Baltic Shore. Acta Paleobot. 29(2): 109-114.
Latałowa M., Tobolski K. & Nalepka D. 2004. Cyperaceae - Sedge family. In: M. Ralska-Jasiewiczowa, M. Latałowa, K. Wasylikowa, K. Tobolski, E. Madeyska, H. E. Wright Jr. & C. Turner (eds.). Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps, pp. 283-285. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Latałowa M., Witkowski A., Wawrzyniak-Wydrowska B., Święta J., Woziński R. & Borówka R. K. 2003. Ewolucja ekosystemów na obszarze Zalewu Szczecińskiego w późnym glacjale. In: R. K. Borówka & A. Witkowski (eds.). Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. I. Śodowisko abiotyczne, pp. 119-122. Uniwersytet Szczeciński, Oficyna, Szczecin.
Leick E. 1926. Die Pflanzendecke der Provinz Pommern. Das Pommersche Heimatbuch, pp. 95-210. E. Hartmann Verlag, Berlin.
Manly B. F. J. 1991. Randomization and Monte Carlo methods in biology. 281 pp. Chapman and Hall, London
Marek S. 1991. Sukcesje roślinności w centrum niewielkiego torfowiska położonego w okolicy Kramarzyn (woj. słupskie). Acta Univ. Wratisl. 1241, Pr. Bot. 47: 24-55.
Marek S. 1994. Biostratygrafia czterech torfowisk jeziornego pochodzenia położonych w okolicy Chlebowa i Cieszyna (woj. koszalińskie). Acta Univ. Wratisl. 1619, Pr. Bot. 61: 25-39.
Markowski R. & Buliński M. 2004. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. Acta Bot. Cassub. Monogr. 1: 1-75.
Marsson T. F. 1869. Flora von Neu-Vorpommern und den Inseln Rügen und Usedom. 698 pp. Verlag von Wilh. Engelmann, Leipzig.
Marsz A. A. & Tobolski K. 1993. Osady późnoglacjalne i holoceńskie w klifie między Ustką a ujściem potoku Orzechowskiego, pp. 201-250. WSP, Słupsk.
Martin Y. 1980. Ekologija orchidej. In: V. Roost (ed.). Ochrana i kul'tivirovanije orchidej, pp. 16-20. Izd. Estonskoj Akad. Nauk, Tallin.
Matuszkiewicz J. M. 2008. Geobotanical regionalization of Poland. IGiPZ PAN, Warszawa, www.igipz.pan.pl/geoekoklimat/roslinnosc/regiony_mapa/home_pl.htm http://www.igipz.pan.pl/geoekoklimat/roslinnosc/regiony_mapa/home_pl.htm
Matuszkiewicz W. 1981. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. 298 pp. PWN, Warszawa.
Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. In: J. B. Faliński (ed.). Vademecum Geobotanicum 3, 537 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Meusel H. 1943. Vergleichende Arealkunde. Bd. II. Text XII+92 pp., Karten 92 pp. Gebrüder Borntraeger Verlag, Berlin-Zehlendorf.
Meusel H. & Jäger E. J. (eds.). 1992. Vergleichende Chorologie der zentraleuropäischen Flora. III. Text ix+333 pp., Karten, Literatur, Register pp. ix+422-688. Gustav Fischer Verlag, Jena-Stuttgart-New York.
Meusel H., Jäger E. & Weinert E. 1965. Vergleichende Chorologie der zentraleuropäischen Flora. I. Text 583 pp., Karten 258 pp. Gustav Fischer Verlag, Jena.
Meusel H., Jäger E., Rauschert S. & Weinert E. 1978. Vergleichende Chorologie der zentraleuropäischen Flora. II. Text xi+418 pp., Karten pp. 259-421. Gustav Fischer Verlag, Jena.
Michalik S. 1975. Storczyki - ginąca grupa roślin. Wiad. Bot. 19(4): 231-241.
Michalik S. 1977. Zagadnienia ochrony zagrożenych gatunków roślin w Polsce. Ochr. Przyr. 42: 11-28.
Michalik S. 1988. Zagrożenie flory polskiej, stan obecny, przyczyny i prognozy. Chrońmy Przyr. Ojcz. 44(6): 12-23.
Michalska B. 2001. Temperatura powietrza. W: C. Koźmiński & B. Michalska (eds.). Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce, pp. 14. AR Szczecin, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
Milecka K. 2005. Historia jezior lobeliowych zachodniej części Borów Tucholskich na tle postglacjalnego rozwoju szaty leśnej. Wyd. Nauk. UAM, seria Geografia, 71, 249 pp. Poznań.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland 1, 442 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Moen A. 1995. Introduction: regionality and conservation of mires. In: A. Moen (ed.). Regional variation and conservation of mire ecosystems. Gunneria 70: 11-22.
Müller W. 1911. Flora von Pommern. 376 pp. Johs. Burmeister's Buchhandlung, Stettin.
Nowaczyk B. 1986. Wiek wydm, ich cechy granulometryczne i strukturalne a schemat cyrkulacji atmosferycznej w Polsce w późnym vistulianie i holocenie. Wyd. Nauk. UAM, seria Geografia, 28, 245 pp. Poznań.
Okuniewska-Nowaczyk I. 1992. Roślinność późnoglacjalna stanowiska Żarsko koło Cedyni. In: T. Szczypek (ed.). Wybrane zagadnienia geomorfolgii eolicznej, pp. 106-113. Wydz. Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski, Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich, Sosnowiec.
Økland R. 1989. Hydromorphology and phytogeography of mires in inner Østfold. Opera Bot. 97: 1-122.
Pacowski R. 1967. Biologia i stratygrafia torfowiska wysokiego Wieliszewo na Pomorzu Zachodnim. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 76: 101-196.
Pałczyński A. 1975. Bagna Jaćwieskie. Pradolina Biebrzy. Rocz. Nauk Rol., Ser. D, 145: 1-232. PAN, PWN, Warszawa.
Pałczyński A. 1983. Fitocenozy i flora torfowisk basenu środkowej Biebrzy i ich waloryprzyrodnicze. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 255: 225-241.
Paulissen M. P. C. P., van der Ven P. J. M., Dees A. J. & Bobbink R. 2004. Differential effect of nitrate and ammonium on three fen bryophyte species in relation to pollutant nitrogen input. New. Phytol. 164: 451-458.
Pawlaczyk P., Wołejko L., Jermaczek A. & Stańko R. 2001. Poradnik ochrony mokradeł. 265 pp. Wyd. Lubuskiego Klubu Przyrodników, Świebodzin.
Pawlikowski P. 2008. Rzadkie i zagrożone rośliny naczyniowe torfowisk w dolinie Kunisianki na Pojezierzu Sejneńskim. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 15(2): 205-212.
Pawłowska S. 1966. Floristic statistics and the elements of the Polish flora. In: W. Szafer (ed.). The vegetation of Poland, pp. 138-241. Pergamon Pressand PWN. Polish Scientific Publishers, Oxford-London-Edinburgh-New York-Paris-Frankfurt-Warszawa.
Pawłowska S. 1977. Charakterystyka statystyczna i elementy flory Polskiej. In: W. Szafer & K. Zarzycki (eds.). Szata roślinna Polski, I, wyd. 3, pp. 129-206. PWN, Warszawa.
Pijl L. van der 1969. Principles of Dispersal in Higher Plants. 153 pp. Springer-Verlag. Berlin, Heidelberg, New York.
Piotrowska H. 1966. Rośliny naczyniowe wysp Wolina i południowo-wschodniego Uznamu. PTPN Prace Kom. Biol. 30(4): 1-283.
Polakowski B. 1962. Ochrona ginących gatunków roślin torfowiskowych na Pomorzu Wschodnim. Ochr. Przyr. 28: 137-158.
Polakowski B. 1963. Zabytkowa szata roślinna torfowiska "Sołtysek" na Pojezierzu Mazurskim na tle warunków ekologicznych. Ochr. Przyr. 29: 331-352.
Popiela A. 2004. Phytogeographic aspects of the occurrence of forest vascular plant species in Pomerania (northwest Poland). Bot. Jahr. 125(2): 97-228.
Prajs B., Sotek Z. & Stasińska M. 2006. Degradation of peatland vegetation on the Reptowo bog and an attempt of its renaturalization. Pol. J. Environ. Stud. 15, 5d(1): 161-165.
Preuss H. 1907. Die Vegetationsverhältnisse der Tuchler Heide. Jahrbuch des Westpreussischen Lehrervereins für Naturkunde 2/3: 54-148.
Preuss H. 1910. Neues aus Westpreussens Stromtal- und Küstenflora. Ber. d. Westpr. Bot. Zool. Ver., Danzig. 32: 43-50.
Preuss H. 1928. Das Herbarium Klinsmann. Ber. d. Westpr. Bot. Zool. Ver., Danzig. 50: 201-230.
Procházka F. & Velisek V. 1983. Orchideje naši pŕirody. 281 pp. Academia, Praha.
Prusinkiewicz Z. & Bednarek R. 1999. Gleby. In: L. Starkel (ed.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, pp. 373-396. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Ralska-Jasiewiczowa M. 1983. Isopollen maps for Poland: 0-11 000 years B.P. New Phytol. 94: 133-175.
Ralska-Jasiewiczowa M. 1999. Ewolucja szaty roślinnej. In: L. Starkel (ed.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, pp. 105-127 Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Ralska-Jasiewiczowa M. 2004. Late Holocene. In: M. Ralska-Jasiewiczowa, M. Latałowa, K. Wasylikowa, K. Tobolski, E. Madeyska, H. E. Wright Jr., C. Turner (eds.). Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps, pp. 405-409. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences. Kraków.
Ralska-Jasiewiczowa M., Demske D. & van Geel B. 1998. Late-Glacial vegetation history recorded in the Lake Gościąż sediments. In: T. Goslar, T. Madeyska & L. Starkel (eds.). Lake Gościąż, central Poland. A monographic study, Part I, pp. 128-143. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences. Kraków.
Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H. E. & Turner C. (eds). 2004. Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. 444 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences. Kraków.
Ralska-Jasiewiczowa M. & Starkel L. 1999. Zmiany klimatu i stosunków wodnych w holocenie. In: L. Starkel (ed.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, pp. 175-180. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Raunkiaer C. 1905. Types biologiquea pour la geographie botanique. Overs. Kongel. Danske Vidensk. Selsk. Forh. Madlemmers Arbeider. 5: 347-437.
Rospond S. 1951. Słownik nazw geograficznych Polski Zachodniej i Północnej. Cz. II. niemiecko-polska, pp. 419-793 Polskie Towarzystwo Geograficzne, Wrocław-Warszawa.
Rothmaler W. 1990. Excursionsflora für die Gebiete der DDR und BRD. Kritischer Band, pp. 811. Volk. u. Wissen Verlag GmbH, Berlin.
Rutkowski L. 2004. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. II, popr. i unowocześnione, 814 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Rydin H., Sjörs H. & Löfroth M. 1999. Mires. Acta Phytogeogr. Suec. 84: 91-112.
Scholz R. 1968. Przyczynek do biologii maliny moroszki. Chrońmy Przyr. Ojcz. 24(5): 46-47.
Schubert R., Hilbig W. & Klotz S. 1995. Bestimmungsbuch der Pflanzengesellschaften Mittel- und Nordostdeutschlands. 404 pp. Gustav Fischer Verlag, Jena-Stuttgart.
Schubert T. 2003. Paleogeografia i paleoekologia Ostrowa Lednickiego. Prace Zakładu Biogeografii i Paleoekologii UAM 4: 1-80. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
Sienkiewicz J. & Kloss M. 1995. Distribution and conservation of mires in Poland. In: A. Moen (ed.). Regional variation and conservation of mire ecosystems. Gunneria 70: 149-158.
Smirnova O.V. 1987. Struktura travjanogo pokrova širokolistvennych lesov. 208 pp. Nauka. Moskwa.
Sotek Z. 2006a. The distribution of Carex buxbaumii Wahlenb. in Poland. Acta Soc. Bot. Pol. 75(4): 293-296.
Sotek Z. 2006b. Carex buxbaumii Wahlenb. i Carex hartmanii Cajander w Polsce Północnej. In: J. Tarasiuk & J. Kępczyński (eds.). Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. I Środowisko biotyczne - biologia środowiskowa, eksperymentalna i stosowana, pp. 138-142. Uniwersytet Szczeciński, Wydział Nauk Przyrodniczych, Print Group Daniel Krzanowski, Szczecin.
Sotek Z. (in print). Changes in distribution of endangered of peatland vascular plants in Pomerania. Plant Diversity and Evolution 129 (3-4).
Sotek Z. & Stasińska M. 2010. Różnorodność macromycetes na tle przemian roślinności na torfowisku atlantyckim "Stramniczka" IMUZ. Woda-Środowisko-Obszar Wiejski. 10. 3(31): 257-270.
Sotek Z., Stasińska M., Prajs B., Gamrat R. & Łysko A. 2004. Torfowiska śródpolne województwa zachodniopomorskiego. IMUZ. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. IV. 2b(12): 211-224.
Sotek Z., Stasińska M., Prajs B. & Rogalski M. 2006. The "Cęgi Małe Lake" reserve - the current condition of vegetation cover, threats and protection. Pol. J. Environ. Stud. 15, 5d(1): 238-242.
Starkel L., Goslar T., Ralska-Jasiewiczowa M., Demske D., Różański K. Łącka B., Pelsiak A., Szeroczyńska K., Wicik B. & Więckowski K. 1998. Discussion of the Holocene events recorded in the Lake Gościąż sediments. In: M. Ralska-Jasiewiczowa, T. Goslar, T. Madeyska & L. Starkel (eds.). Lake Gościąż Central Poland, pp. 239-246. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Stasińska M. & Sotek Z. 2010. Zróżnicowanie macromycetes mszaru wrzoścowego Erico-Sphagnetum medii (Schwic. 1933) Moore 1968 - wstępne wyniki badań. IMUZ. Woda-Środowisko-Obszar Wiejski. 10, 3(31): 271-282.
Succow M. & Joosten H. (eds.). 2001. Landschaftsökologische Moorkunde. 2. völl. bearb. 622 pp. Aufl. E. Schweizerbart'sche Verl., Stuttgart.
Summerhayes V. 1985. Wild orchids of Britain. 366 pp. Collins, London.
Szafer W. 1930. The mountain element in the flora of the Polish Plain. Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, Polska Akademia Umiejętności, Ser. 3, Dział B, 69: 83-196.
Szafer W. 1935. The significance of isopollen lines for the investigation of the geographical distribution of trees in the Post-Glacial Period. Bulletin International de l'Academie Polonaise des Sciences et des Lettres, Sciences Mathematiques, Ser. B, 1: 235-239.
Szafer W. 1964. Ogólna geografia roślin. 433 pp. PWN, Warszawa.
Szafer W. & Zarzycki K. (eds.). 1972. Szata roślinna Polski, I, 614 pp. II, 347 pp. PWN. Warszawa.
Szafer & Pawłowski 1972. Geobotaniczny podział Polski. In: W. Szafer & K. Zarzycki (eds.). Szata roślinna Polski, II. Mapa. PWN, Warszawa.
Szlachetko D. L. 1987. Storczykowate (Orchidaceae) we wschodniej części Pobrzeża Kaszubskiego. Zesz. Nauk. Wydz. BGiO UG, Biol. 2: 101-117.
Szmeja J. 1987. The seasonal development of Lobelia dortmana L. and annual balance of its population size in an oligotrophic lake. Aquat. Bot. 28: 15-24.
Taylor K. 1971. Biological flora of the British Isles: Rubus chamaemorus L. J. Ecol. 59: 93-306.
ter Braak C. J. F. 1987. The analysis of vegetation-environment relationships by canonical correspondence analysis. Vegetatio 69: 69-77.
ter Braak C. J. F. & Šmilauer P. 2002. CANOCO Reference Manual and CanoDraw for Windows User's Guide: Sofware for Canonical Community Ordination (version 4.5). 500 pp. Microcomputer Power, Ithaca NY, USA.
ter Braak C. J. F. & Verdonschot P. F. M. 1995. Canonical correspondence analysis and related multivariate methods in aquatic ecology. Aquatic Science 57(3): 153-187.
Tobolski K. 1975. Studium palinologiczne gleb kopalnych Mierzei Łebskiej w Słowińskim Parku Narodowym. PTPN, Prace Kom. Biol. 41: 1-76.
Tobolski K. 1975/1976. Zarys historii roślinności powiatu chojnickiego w czasie ostatnich 12 tysięcy lat. Zesz. Chojnickie. 7/8: 1-18.
Tobolski K. 1981. The Gardno-Łeba Plain. "Palaeohydrology of the temperate zone". IGCP Symposium, Guidebook of excursion, pp. 89-115. Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
Tobolski K. 1987. Holocene vegetational development based on the Kluki reference site in the Gardno-Łeba Plain. Acta Paleobot. 27(1): 179-222.
Tobolski K. 1997a. Historia roślinności. In: H. Piotrowska (ed.). Przyroda Słowińskiego Parku Narodowego, pp. 41-75. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań-Gdańsk.
Tobolski K. 1997b. Współczesna szata roślinna i jej przeszłość. In: K. Tobolski, A. Mocek & W. Dzięciołowski (eds.). Gleby Słowińskiego Parku Narodowego w świetle historii roślinności i podłoża, pp. 71-92. Wyd. Homini, Bydgoszcz-Poznań.
Tobolski K. 1998. Late Glacial history of the Imiłki basin. In: K. Tobolski (ed.). Paleoecological studies of the Late Glacial sediments of Lednica Lake at Imiołki. Biblioteka Studiów Lednickich 4: 69-76.
Tobolski K. 2003. Torfowiska na przykładzie Ziemi Świeckiej. 255 pp. Wyd. Tow. Przyj. Dolnej Wisły, Świecie.
Tokarska-Guzik B. 2005. The Establishment and Spread of Alien Plant Species (Kenophytes) in the Flora of Poland. Prace naukowe Uniw. Śląskiego w Katowicach 2372: 1-192.
Tyszkowski M. 1995. Wątlik błotny Hammarbya paludosa w Puszczy Augustowskiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 51(4): 79-83.
Urbanska K. M. 1981. Reproductive strategies in some perennial Angiosperms. Viert. Jahrschr. Naturforsch. Ges. Zürich. 126(4): 269-284.
Urbanska K. M. 1984. Plant reproductive strategies. In: W. F. Grant (ed.). Plant biosystematics, pp. 211-228. Academic Press Canada.
Urbanska K. M. 1985. Some life history strategies and population structure in asexually reproducing plants. Bot. Helvetica. 95(1): 81-97.
Urbisz A. 2008. Różnorodność i rozmieszczenie roślin naczyniowych jako podstawa regionalizacji geobotanicznej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Prace naukowe Uniw. Śląskiego w Katowicach 2630: 1-136. pp.
Vestergaard P. & Kjeld H. (eds.). 1989. Distribution of vascular plants in Denmark. Opera Bot. 96: 1-163.
Wangerin W. 1920. Richtlinien für die pflanzengeographische Kartographie im nordostdeutschen. Ber. d. Westpr. Bot. Zool. Ver., Danzig 43: 10-22.
Wangerin W. 1923. Beiträge zur Frage der Verbreitung des Gefässpflanzen im nordostdeutschen Flachlandes. Abb. Naturf. Ges. Danzig. 1.
Wassen M. J., Barendregt A., Bootsma M. C. & Schot P. P. 1989. Groundwater chemistry and vegetation of gradient from rich fen to poor fen in the Naardemeer (the Netherlands). Vegetatio 79: 117-132.
Wasylikowa K. 1964. Roślinność i klimat późnego glacjału w środkowej Polsce na podstawie badań w Witowie koło Łęczycy. Biul. Perygl. 13: 261-417.
Whittaker R. H. 1975. Communities and ecosystems. 2nd. 385 pp. McMillan Publ. Cp., New York.
Wildi O. & Orlóci L. 1996. Numerical exploration of community patterns. A guide to the use of Mulva-5. 2nd. 171 pp. SPB Academic Publishing, The Haque.
Williams J. W. & Jackson S. T. 2007. Novel climates, no-analog communities, and ecological surprises. Front Ecol. Environ. 5(9): 475-482.
Wołejko L. 1983. Turzyca strunowa Carex chordorrhiza i inne osobliwości szaty roślinnej w rezerwacie Morzysław Mały w Drawskim Parku Krajobrazowym. Chrońmy Przyr. Ojcz. 39(4): 5-14.
Wołejko L. 2000. Dynamika fitosocjologiczno-ekologiczana ekosystemów źródliskowych Polski północno-zachodniej w warunkach ekstensyfikacji rolnictwa. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Rozprawy 195: 1-112.
Wołejko L. 2002. Soligenous wetlands of north-western Poland as an environment for endangered mire species. Acta Soc. Bot. Pol. 71(1): 49-61.
Woś A. 1999. Klimat Polski. 302 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Wyrzykiewicz-Raszewska M. 2001. Struktura populacji Epipactis palustris (L.) Crantz - nowego apofita we florze aglomeracji Poznania. Rocz. AR Poznań, 334, Bot. 4: 197-213.
Zając A. 1978. Atlas of distribution of vascular plants in Poland (ATPOL). Taxon 27(5-6): 481-484.
Zając A. & Zając M. (eds.). 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. xii+714 pp. Edited by Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
Zając M. 1992. Index of general distribution maps vascular plants of Poland. Polish Botanical Studies, Guidebook Series 7: 3-76.
Zając M. 1996. Mountain Vascular Plants in the Polish Lowlands. Polish Bot. Stud. 11: 1-92. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences.
Zając M. & Zając A. 1999. Gromadne występowanie wybranych gatunków roślin naczyniowych jako podstawa podziału geobotanicznego w byłym województwie krakowskim. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 6: 127-139.
Zając M. & Zając A. 2000. Phytogeographical and syntaxonomical dependence of species reaching their western and northwestern limits of distribution in Poland. Fragm. Flor. Geobot. 45(1-2): 413-422.
Zając M. & Zając A. 2001. Zasadność wyróżniania "Działu Północnego" w świetle danych zasięgowych "Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce - ATPOL". Acta Botanica Warmiae et Masuriae 1: 15-24.
Zając M. & Zając A. 2006. Western element in the vascular flora of Poland. Biodiv. Res. Conserv. 1-2: 57-63.
Zając M. & Zając A. 2009. The geographical elements of native flora of Poland. 94 pp. Edited by Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University, Kraków.
Zarzycki K. & Szeląg Z. 2006. Red list of the vascular plants in Poland. In: Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda & Z. Szeląg (eds.). Red list of plants and fungi in Poland, pp. 9-20. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J. & Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland 2, 183 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Zemanek B. 1991. The phytogeographical division of the Polish East Carpathians. Zesz. Nauk. Uniw. Jagiell., Prace Bot. 22: 81-119.
Żukowski W. 1965. Rodzaj Eleocharis R. Br. w Polsce. PTPN, Prace Kom. Biol. 30(2): 1-113.
Żukowski W. 1969. Studia systematyczne i geograficzne nad podrodziną Cyperoideae w Polsce. PTPN, Prace Kom. Biol. 33(3): 1-127.
Żukowski W. 1976. Zanikanie storczyków w Polsce niżowej w świetle analizy obecnego rozmieszczenia wybranych gatunków. Phytocoenosis 5(3-4): 215-226.
Żukowski W. 2001. Baeothryon alpinum (L.) T. V. Egorova. - Wełnianeczka alpejska. In: R. Kaźmierczakowa & K. Zarzycki (eds.). Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. 2, pp. 472-474. PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków.
Żukowski W. & Jackowiak B. 1995. List of endangered and threatened vascular plants in Western Pomerania and Wielkopolska (Great Poland). In: W. Żukowski & B. Jackowiak (eds.). Endangered and threatened vascular plants of Western Pomerania and Wielkopolska. Publications of the Department of Plant Taxonomy of the Adam Mickiewicz University in Poznań 3: 9-96. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
Żurek S. (ed.). 2001. Rezerwat torfowiskowy "Białe Ługi". 268 pp. Wyd. Domini, Bydgoszcz.