Keywords
Festuco-Brometea
secondary succession
threats to grasslands
Kraków-Częstochowa Upland
How to Cite
Number of views: 12
Number of downloads: 16
Abstract
Xerothermic grasslands from three stands in the surroundings of the town of Pilica in the Kraków-Częstochowa Upland were investigated. It was ascertained that they represent two phytosociological units: Adonido-Brachypodietum (with two variants) and Silene otites-Thymus austriacus community. Moreover, phytocoenoses with a high contribution of xerothermic plants (Thymus-Anthyllis vulneraria community) were found in some places on the abandoned fields. On the basis of the comparison of new data and old phytosociological relevés, only slight changes over 30 years were observed. The differences concerned mostly the coverage of particular species. However, some plants disappeared and other were new (e.g. seedlings of trees and shrubs). Generally, these species were not too frequent and had inconsiderable cover. The changes which occurred manifested themselves also in the differences of mean values of some ecological indicators and in the increase of competitors, as well as clonal species.
References
Babczyńska B. 1978. Zbiorowiska murawowe okolic Olsztyna koło Częstochowy. Acta Biologica 5: 169-215.
Babczyńska-Sendek B. 1984. Zbiorowiska łąkowe i murawowe Wyżyny Częstochowskiej. Ph. D. Thesis, Department of Geobotany and Nature Protection, University of Silesia, Katowice, Poland.
Babczyńska-Sendek B. 2005a. Problemy fitogeograficzne i syntaksonomiczne kserotermów Wyżyny Śląskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 2296: 1-237.
Babczyńska-Sendek B. 2005b. Regional and supraregional aspects of protection of xerothermic grasslands in Silesian Upland. Ecological Questions 6: 61-70.
Babczyńska-Sendek B., Malewski K. & Wika S. 1998. Flora oraz naturalne i półnaturalne zbiorowiska roślinne ostańca jurajskiego w Niegowonicach. Prądnik, Prace Muz. Szafera 11-12: 115-139.
Babczyńska-Sendek B., Barć A. & Wika S. 2006. Wśród skał i lasów projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego. In: B. Babczyńska-Sendek, A. Barć, A. Błońska, A. Henel, J. Holeksa, A. Kompała-Bąba, J. Parusel, E. Sierka, A. Uziębło, S. Wika & G. Woźniak (eds.). Zagrożenia i ochrona różnorodności biologicznej województwa śląskiego, pp. 32-57. Uniwersytet Śląski, Katowice.
Bąba W. 2002/2003. Ekologiczne podstawy ochrony aktywnej i kształtowania ekosystemów muraw kserotermicznych w Ojcowskim Parku Narodowym i otulinie. I. Wprowadzenie. Prądnik, Prace Muz. Szafera 13: 51-76.
Bednarek J., Kaziuk H. & Zapaśnik T. 1978. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski. Arkusz Ogrodzieniec (913) 1: 50 000. 76 pp. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Bennie J., Hill M. O., Baxter R. & Huntley B. 2006. Influence of slope and aspect on long-term vegetation change in British chalk grasslands. Journal of Ecology 94: 355-368.
Butaye J., Adriaens D. & Honnay O. 2005. Conservation and restoration of calcareous grasslands: a concise review of the effects of fragmentation and management on plant species. Biotechnol. Agron. Soc. Environ. 9(2): 111-118.
Dzwonko Z. & Loster S. 1990. Vegetation differentiation and secondary succession on a limestone hill in southern Poland. J. Veg. Sci. 1: 615-622.
Dzwonko Z. & Loster S. 1992. Zróżnicowanie roślinności i wtórna sukcesja w murawowo-leśnym rezerwacie Skołczanka koło Krakowa. Ochr. Przyr. 50(1): 33-64.
Dzwonko Z. & Loster S. 1998a. Dynamics of species richness and composition in a limestone grasslands restored after tree cutting. J. Veg. Sci. 9: 387-394.
Dzwonko Z. & Loster S. 1998b. Ochrona półnaturalnych muraw nawapiennych we współczesnym krajobrazie: dynamika roślinności po wycięciu drzew. Ochr. Przyr. 55: 3-23.
Dzwonko Z. & Loster S. 2007. A functional analysis of vegetation dynamics in abandoned and restored limestone grasslands. J. Veg. Sci. 18: 203-212.
Ellenberg H., Weber H. E., Düll R., Wirth V., Werner W. & Paulissen D. 1991. Zeigewerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobotanica 18: 1-248.
Fijałkowski D. & Świerczyńska S. 1991. Zmiany powierzchni zespołów roślinności kserotermicznej na Wyżynie Lubelskiej. Prądnik, Prace Muz. Szafera 3: 121-123.
Filipek M. 1974. Murawy kserotermiczne regionu dolnej Odry i Warty. PTPN Pr. Kom. Biol. 38: 1-110.
Fischer M. & Stöcklin J. 1997. Local extinctions of plant in remnants of extensively used calcareous grasslands 1950-1985. Conserv. Biol. 11(3): 727-737.
Głazek T. 1968. Roślinność kserotermiczna Wyżyny Sandomierskiej i Przedgórza Iłżeckiego. Monogr. Bot. 25: 1-135.
Głazek T. 1987. Murawy i zarośla kserotermiczne wzgórz wapiennych Okręgu Chęcińskiego. 40 pp. Tow. Naukowe, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa.
Grime J. P. 1979. Plant Strategies and Vegetation Processes. 213 pp. J. Wiley & Sons, Chichester.
Hennekens S., Schaminée J. & Westhoff V. 1982. Development of chalk grassland on abandoned fields in South Limburg, the Netherlands. Colloques Phytosociologiques 11: 471-483.
Hereźniak J. 2004. Z Jurajskim Parkiem Narodowym do Unii Europejskiej. 48 pp. Częstochowskie Towarzystwo Naukowe, Częstochowa.
Hereźniak J., Krasowska H. & Ławrynowicz M. 1970. Roślinność przełomu Warty pod Częstochową. Ziemia Częstochowska 8-9: 315-350.
Hutchings M. J. & Stewart A. J. A. 2002. Calcareous grasslands. In: M. R. Perrow & A. J. Davy (eds.). Handbook of Ecological Restoration 2: Restoration in practice, pp. 419-436. Cambridge University Press, Cambridge.
Jongman R. H. G., ter Braak C. J. F. & van Tongeren O. F. R. 1995. Data analysis in community and landscape ecology. 300 pp. Pudoc, Wageningen.
Kahmen S., Poschold P. & Schreiber K. F. 2002. Conservation management of calcareous grasslands. Changes in plant species composition and response of functional traits during 25 years. Biol. Conserv. 104: 319-328.
Kapuściński R. 1990. Zmiany roślinności kserotermicznej w projektowanym rezerwacie "Zapusty" w warunkach ograniczonej ingerencji człowieka. Prądnik, Prace Muz. Szafera 2: 23-27.
Kaźmierczakowa R. & Grodzińska K. 2006. Przemiany zbiorowisk naskalnych i kserotermicznych w Pienińskim Parku Narodowym w ostatnich 35 latach XX wieku. Studia Naturae 54(1): 85-132.
Kondracki J. 2001. Geografia regionalna Polski. Polska - regiony fizycznogeograficzne. 441 pp. PWN, Warszawa.
Kozłowska A. 1928. Naskalne zbiorowiska roślin na Wyżynie Małopolskiej. Rozp. Wydz. Nat. Przyr. PAU, ser. A/B(67): 325-373.
Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. In: J. B. Faliński (ed.). Vademecum Geobotanicum 3, 537 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Medwecka-Kornaś A. 1959. Roślinność rezerwatu stepowego "Skorocice" koło Buska. Ochr. Przyr. 26: 172-260.
Medwecka-Kornaś A. 2006. Krajobrazy i roślinność Ojcowskiego Parku Narodowego w dawnej i obecnej fotografii oraz niektóre zagadnienia ich ochrony. Prądnik, Prace Muz. Szafera 16: 49-70.
Medwecka-Kornaś A. & Kornaś J. 1963. Mapa zbiorowisk roślinnych Ojcowskiego Parku Narodowego. Ochr. Przyr. 29: 17-87.
Michalik S. 1980. Roślinność rzeczywista centralnej części Wyżyny Krakowskiej. Ochr. Przyr. 43: 55-74.
Michalik S. 1990a. Przemiany roślinności kserotermicznej w czasie 20-letniej sukcesji wtórnej na powierzchni badawczej "Grodzisko" w Ojcowskim Parku Narodowym. Prądnik, Prace Muz. Szafera 2: 43-52.
Michalik S. 1990b. Sukcesja wtórna półnaturalnej murawy kserotermicznej Origano-Brachypodietum w latach 1960-1984 wskutek zaprzestania wypasu w rezerwacie Kajasówka. Prądnik, Prace i Muz. Szafera 2: 59-65.
Michalik S. 1990c. Sukcesja wtórna i problemy aktywnej ochrony biocenoz półnaturalnych w parkach narodowych i rezerwatach przyrody. Prądnik, Prace Muz. Szafera 2: 175-198.
Michalik S. 2009. Zmiany zbiorowisk roślinnych na stałych powierzchniach badawczych w Ojcowskim Parku Narodowym. Prądnik, Prace Muz. Szafera 19: 257-264.
Michalik S. & Zarzycki K. 1995. Management of xerothermic grasslands in Poland: botanical approach. Colloques Phytosociologiques 24: 881-895.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland 1, 442 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Moog D. Poschold P., Kahmen & S. Schreiber K.-F. 2002. Comparison of species composition between different grassland management treatments after 25 years. Appl. Veg. Sci. 5: 99-106.
Moog D., Kahmen S. & Poschold P. 2005. Application of CSR- and LHS-strategies for the distinction of differently managed grassland. Basic Appl. Ecol. 6: 133-143.
Poschold P. & Wallis DeVries M. F. 2002. The historical and socioeconomic perspective of calcareous grasslands - lessons from the distant and recent past. Biol. Conserv. 104: 361-376.
Poschold P., Bakker J. P. & Kahmen S. 2005. Changing land use and its impact on biodiversity. Basic Appl. Ecol. 6: 93-98.
Poznańska Z. 1991. Zmiany zagęszczenia i struktury populacji dziewięćsiłu popłocholistnego Carlina onopordifolia Besser w procesie sukcesji murawy kserotermicznej oraz problemy jego aktywnej ochrony "in situ". Prądnik, Prace Muz. Szafera 3: 161-174.
Prévosto B., Kuiters L., Bernhardt-Römermann M., Dölle M., Schmidt W., Hoffmann M., Van Uytvanck J., Bohner A., Kreiner D., Stadler J. & Klotz S. 2011. Impacts of land abandonment on vegetation: successional pathways in European habitats. Folia Geobot. 46: 303-325.
Regulation of the Minister of Environment of 09 July 2004 on wild species of plants under protection. Journal of Laws No 168 (2004), item 1764.
Ruprecht E. 2005. Secondary succession in old-fields in the Transylvanian Lowland (Romania). Preslia 77: 145-157.
Ruprecht E. 2006. Successfully recovered grassland: A promising example from Romania old-fields. Restor. Ecol. 14(3): 473-480.
Rutkowski L., Boratyński A., Ejankowski W., Waldon B., Rapacka-Gackowska A. & Lewandowska A. 2004. Stan zachowania i przekształcenia szaty roślinnej wybranych rezerwatów nad Dolną Wisłą. In: E. Krasicka-Korczyńska & M. Korczyński (eds.). Wycieczki geobotaniczne - region kujawsko-pomorski, pp. 67-86. Oddział PTB w Bydgoszczy, Oddział PTB w Toruniu, Bydgoszcz.
Sendek A. & Babczyńska-Sendek B. 1990. Problemy ochrony roślinności kserotermicznej w rezerwatach Góra Gipsowa i Ligota Dolna na Opolszczyźnie Prądnik, Prace Muz. Szafera 2: 17-21.
Sołtys A. & Barabasz-Krasny B. 2006. Przemiany roślinności kserotermicznej na powierzchni badawczej "Grodzisko" w Ojcowskim Parku Narodowym. Prądnik, Prace Muz. Szafera 16: 89-118.
Sołtys-Lelek A. 2009. Struktura i zmiany zbiorowisk roślinnych na powierzchniach badawczych "Grodzisko" i w dolinie Sąspowskiej (Ojcowski Park Narodowy). Prądnik, Prace Muz. Szafera 19: 265-320.
Szafer W., Kulczyński S. & Pawłowski B. 1976. Rośliny polskie. xxviii+1020 pp. PWN, Warszawa.
Świerczyńska S. 1990. Problemy zachowania zbiorowisk stepowych na podstawie badań prowadzonych na Lubelszczyźnie. Prądnik, Prace Muz. Szafera 2: 29-34.
Ter Braak C. J. F. & Šmilauer P. 2002. Canoco reference Manual and CanocoDraw for Windows User's Guide. Software for Canonical Community Ordination (version 4.5). 499 pp. Biometrics, Wageningen, Českie Budejovice.
Urbisz A. 2004. Konspekt flory roślin naczyniowych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. 286 pp. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Urbisz A. 2008. Różnorodność i rozmieszczenie roślin naczyniowych jako podstawa regionalizacji geobotanicznej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. 136 pp. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Ward L. K. & Jennings R. D. 1990a. Succession of disturbed and undisturbed chalk grassland at Aston Rowant National Nature Reserve: Dynamics of species changes. J. Appl. Ecol. 27: 897-912.
Ward L. K. & Jennings R. D. 1990b. Succession of disturbed and undisturbed chalk grassland at Aston Rowant National Nature Reserve: Details of changes in species. J. Appl. Ecol. 27: 913-923.
Wika S. 1986. Zagadnienia geobotaniczne środkowej części Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej. 156 pp. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Willems J. H. 1982. Preservation and management of chalk grassland in Western Europe. Colloques Phytosociologiques 11: 497-509
Willems J. H. 1985. Growth form spectra and species diversity in permanent grassland plots with different management. Münster. Geogr. Arb. 20: 35-43.
Willems J. H. 1990. Calcareous grasslands in Continental Europe. In: S. H. Hiller, D. W. H. Walton & D. A. Wells (eds.). Calcareous grasslands - ecology and management, pp. 3-10. Bluntisham Books, Bluntisham, Huntingdon.
www.ufz.de/biolflor/index.jsp
www.ecoflora.co.uk
Zając M. & Zając A. (eds.). 1998. Distribution Atlas of Vascular Plants in Cracow Province. Legally protected, endangered, vulnerable and rare species. 136 pp. Edited by Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
Zając A. & Zając M. (eds.). 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. xii+714 pp. Edited by Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
Załuski T. 2002. Changes of vegetation in the ‘Bielinek’ nature reserve. Ecological Questions 2: 175-180.
Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J. & Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland 2, 183 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Zobel M. 1997. The relative role of species pools in determining plant species richness: an alternative explanation of species coexistance. Trends Ecol. Evol. 12: 266-269.