Keywords
clay mine
succession
surrounding vegetation
How to Cite
Number of views: 6
Number of downloads: 7
Abstract
In 2007, extensive botanical studies were carried out in the Gagaty Sołtykowskie Reserve (Małopolska Upland, southern Poland) to compile comprehensive flora inventories n separately for a post-mining area and the surrounding forest. The main aim of the study was to assess the influence of the surrounding vegetation on the flora of a former ceramic clay mine located in the middle of a dense forest. The results show that over 30 years after closure, the former mine is now home to several valuable and protected species of vascular plants, with the rate and direction of succession determined mainly by the surrounding vegetation. Because ruderal species have no direct access to the area, non-synanthropic, indigenous species are dominant in the Gagaty Sołtykowskie Reserve (GS).
References
Abresch J.-P., Gassner E. & von Korff J. 2000. Naturschutz und Braunkohlesanierung. Angew Landschaftsokol 27:1-427.
Antwi E. K., Krawczyński R. & Wiegleb G. 2008. Detecting the Effect of Disturbance on Habitat Diversity and Land Cover Change in a Post-Mining Area Using GIS. Landscape and Urban Planning. Elsevier. 87: 22-32.
Balcerkiewicz S., Brzeg A. & Pawlak G. 1985. Rośliny naczyniowe zwałowiska zewnętrznego Pątnów-Jóź- win. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., seria B-Botanika 35: 35-52.
Barański S. A 1959. Kilka słów o historii lasów bliżyńskich z pierwszej połowy XIX w. Sylwan 103(8): 59-60.
Błońska A. 2010. Siedliska antropogeniczne na Wyżynie Śląskiej jako miejsca występowania rzadkich i zagrożonych gatunków torfowiskowych klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae (Nordh. 1937) R. Tx 1937. Wody-Środowisko-Obszary Wiejskie, 10, 1(29): 7-19
Bróż E. & Przemyski A. 1981. Chronione oraz rzadsze elementy flory naczyniowej Krainy Świętokrzyskiej. Stud. Kiel. 4(32): 141-160.
Bróż E. & Przemyski A. 1983. Nowe stanowiska rzadkich gatunków roślin naczyniowych z lasów Wyżyny Środkowomałopolskiej. Fragm. Flor. Geobot. 29(1) 19-30.
Bróż E. & Przemyski A. 1987. Chronione oraz rzadsze elementy flory naczyniowej Krainy Świętokrzyskiej (część II). Stud. Kiel. 4(56) 7-18.
Bróż E. & Przemyski A 1989. Nowe stanowiska rzadkich gatunków roślin naczyniowych z lasów Wyżyny Środkowomałopolskiej. Część II. Fragm. Flor. Geobot. 34(1-2): 15-25.
Bróż E. & Przemyski A. 2009. The red list of vascular plants in the Wyżyna Małopolska upland. In: Z. Mirek & A. Nikiel (eds.). Rare, relict and endangered plants and fungi in Poland, 123-136 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Chmiel J. 2006. Zróżnicowanie przestrzenne flory jako podstawa ochrony przyrody w krajobrazie rolniczym. Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM w Poznaniu 14: 1-250. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
Crawley M. J. 2004. Timing of disturbance and coexistence in a species-rich ruderal plant community. Ecology 85: 3277-3288.
Czylok A., Rahmonov O. & Szymczyk A. 2008. Biological diversity in the area of quarries after sand exploitation the eastern part of Silesian Upland. Teka Kom. Ochr. Kszt. Środ. Przyr. 5A: 15-22.
Faliński J. B. 1986. Vegetation dynamics in temperate lowland primeval forest. Ecological studies in Białowieża Forest 8: 1-537.
Gierliński G. 1991. New dinosaur ichnotaxa from the Early Jurassic of the Holy Cross Mountains, Poland. Paleogeo- graphy, Paleoclimatology, Paleoecology 85: 137-148.
Gierliński G. & Niedźwiedzki G. 2002. Enigmatic dinosaur footprints from the Lower Jurassic of Poland. Geological Quarterly 46: 467-472.
Gierliński G., Niedźwiedzki G. & Pieńkowski G. 2001. Gigantic footprints of teropod dinosaur in the Early Jurassic of Poland. Acta Palaeont. Pol. 46: 441-446.
Gierliński G., Niedźwiedzki G. & Pieńkowski G. 2004. Tetra- pod track assemblage in the Hettangian of Sołtyków, Poland, and its paleoenvironmental background. Ichnos 11(3/4): 195-213.
Gierliński G. & Pieńkowski G. 1999. Dinosaur track assemblages from the Hettangian of Poland. Geol. Quarterly 43: 329-346.
Heflik W, Kwiecińska B. & Żmudzka A. 2001. The occurance of gagate in Sołtyków (the Holy Cross Mts.) Mineralogia Polonica 32(2): 47-55.
Hillier S. H. 1990. Gaps, seed banks and plant species diversity in calcareous grasslands. In: S. H. Hillier, D. W. H. Walton & D. A. Wells (eds.). Calcareous grasslands - ecology and management, pp. 57-66. Bluntisham Books, Bluntisham, Huntingdon, UK.
Hobb R. J. & Mooney H. A. 1995. Spatial and temporal variability in California annual grassland - results form a long-term study. Journal of Vegetation Science 6: 43-56.
Hüttl R. F. & Weber E. 2001. Forest ecosystem development in post-mining landscapes, a case study of the Lusatian lignite district. Naturwissenschaften 88: 322-329.
Jackowiak B. 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Wyd. Nauk. UAM, seria Biologia, 42, 232 pp. Poznań.
Karaszewski W. & Kopik J. 1970. Lower Jurassic. In: The stratigraphy oh the Mesozoic in the margin of the Góry Świętokrzyskie. Prace Inst. Geol. 56: 65-98.
Kołodziejek J. 1999. O potrzebie ochrony roślinności łąkowej na obszarach eksploatacji górniczej w środkowej części Częstochowskiego Okręgu Rudonośnego. Chrońmy Przyr. Ojcz. 55(2): 72-76.
Kołodziejek J. 2001. Roślinność łąkowo-bagienna na górniczo zniekształconych obszarach Częstochowskiego Okręgu Rudonośnego. 174 pp. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. 440 pp. PWN, Warszawa.
Kopeć D., Halladin-Dąbrowska A. & Zając I. 2011. Flora dynamics in a strictly protected nature reserve. Polish J. of Environ. Stud. 20(1): 107-113.
Koszelnik-Leszek A. & Kasowska D. 2009. Charakterystyka flory oraz akumulacja metali ciężkich w odpadach ser- pentyninowych i wybranych gatunkach roślin z terenu wyrobiska kamieniołomu w Nasławicach (Dolny Ślask). Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 41: 640-650
Krajewski Ł. 2009. Przyroda zbiornika Kuźnica Warężyńska. Cz. 3 Flora. Przyroda Górnego Śląska 57: 8-9.
Lavorel S., Lepart J., Debussche M., Lebereton J. D. & Beffy J. L. 1994. Small-scale disturbances and the maintenance of species diversity in Mediterranean old fields. Oikos 70: 455-473.
Maciejczak B. 1988. Flora synantropijna Kielc, Skarżyska- Kamiennej i Starachowic. 162 pp. Kieleckie Tow. Naukowe, Kielce.
Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. In: J. B. Faliński (ed.). Vademecum Geobotanicum 3, 537 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland 1, 442 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Młynkowiak E. & Kutyna I. 1999. Wyrobiska po eksploatacji piasku i żwiru jako cenne biotopy śródpolne w zachodniej części Pojezierza Drawskiego Przegląd Przyrodniczy 10(3-4): 85-110
Molenda T. 2005. Górnicze środowiska antropogeniczne - obiekty obserwacji procesów geomorfologiczno- biologicznych (na przykładzie województwa śląskiego). Referat wygłoszony na I Konferencji pt.: „Dziedzictwo i historia górnictwa oraz możliwości wykorzystania pozostałości dawnych robót górniczych”. Lądek Zdrój 21-23.04.2005 r.
Niedźwiedzki G. & Niedźwiedzki D. 2004. Nowe znaleziska tropów dinozaurów ze śladem śródstopia z dolnej jury Gór Świętokrzyskich. Przegl. Geol. 52: 237-242.
Niedźwiedzki G. 2006. Ślady wielkich teropodów z wczes- nojurajskich osadów Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny 54(7): 615-621.
Olaczek R. 2008. Skarby przyrody i krajobrazu Polski. 765 pp. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Ordinance of the Minister of Natural Environment, Natural Resources and Forestry on July, the 25th 1997 (Monitor Polski No. 56 Item 532 and 533).
Paulo A. 2008. Przyrodnicze ograniczenia wyboru kierunku zagospodarowania terenów pogórniczych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 24(2/3): 9-40
Pieńkowski G. 1991. Eustatically-controlled sedimentation in the Hettangian-Sinemurian (Early Liassic) of Poland and Sweden. Sedimentology 38: 503-518.
Pieńkowski G. 1998. Dinosaur nesting ground from the Early Jurassic fluvial deposits, Holy Cross Mountains (Poland). Geol. Quarterly 42: 461-476.
Pieńkowski G. 1999. Dinosaur nesting ground from the Early Jurassic fluvial deposits, Holy Cross Mountains (Poland) - reply and New evidence. Geol. Quarterly 43: 379-382.
Pieńkowski G. 2009. Sołtyków i Niekłań - zapis sedymentacyjny i paleoekologiczny wczesnojurajskich utworów kontynentalnych oraz marginalno-morskich. In: W. Trela & Z. Złonkiewicz (eds.). Perspektywy rozwoju geoparków w regionie świętokrzyskim, pp. 31-46. Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
Pieńkowski G. & Gierliński G. 1987. New finds of dinosaur footprints in Liassic of the Holy Cross Mts. and its paleoenvironmental background. Przeg. Geol. 35: 199-205.
Pieńkowski G. & Niedźwiedzki G. 2009. Invertebrate trace fossil assemblages from the Lower Hettangian of Sołtyków, Holy Cross Mountains, Poland: Proceedings of the 7th International Congress on Jurassic System. Jurassica 6: 89-104.
Pieńkowski G. & Uchman A. 2009. Ptychoplasma conica isp. n. - a new bivalve locomotion trace fossil from the Lower Jurassic (Hettangian) alluvial sediments of Sołtyków, Holy Cross Mountains, Poland. Geol. Quarterly 53: 397-406.
Podgórska M. 2005. Wpływ kopalnictwa odkrywkowego rud żelaza na przekształcenia flory naczyniowej Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, na przykładzie gminy Stąporków. - In: M Stachurski (ed.). Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego 10: 39-46. Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego, Kielce.
Podgórska M. 2007a. Chronione, zagrożone oraz rzadkie gatunki flory naczyniowej Garbu Gielniowskiego (Wyżyna Małopolska). Fragm. Flor. Geobot. Polonica 14 (1): 61-74.
Podgórska M. 2007b. Flora naczyniowa Garbu Gielniow- skiego oraz wpływ kopalnictwa odkrywkowego rud żelaza na przekształcenia szaty roślinnej mezoregionu. In: E. Kępczyńska & J. Kępczyński (eds.). Botanika w Polsce - sukcesy, problemy, perspektywy. Streszczenia referatów i plakatów, 68 pp. Polskie Towarzystwo Botaniczne, Szczecin.
Podgórska M. 2008. Zagadnienia fitogeograficzne i flora naczyniowa Garbu Gielniowskiego. Ph. D. Thesis, Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego, Kielce.
Podgórska M. 2010. The impact of former iron ore minig on the transformation of vegetation cover of the Giel- niowski Hump (Małopolska Upland). Biodiv. Res. Conserv. 17: 53-62.
Prach K. & Reheunkova K. 2006 Vegetation succession over broad geographical scales: which factors determine the patterns? Preslia 78: 469-480.
Regulation of the Minister of Environment of 09 July 2004 on wild species of plants under protection. Journal of Laws No 168 (2004), item 1764.
Rehounkova K. & Prach K. 2006. Spontaneous vegetation succession in disused gravel-sand pits: Role of local site and landscape factors. Journal of Vegetation Science 17(5): 583-590
Reymanówna M. 1991. Two conifers from the Liassic flora of Odrowąż in Poland. In: J. Kovar-Eder (ed.). Pa- laeovegetational Development in Europe and Regions Relevant to its Paleofloristic Evolution. Proceeding of the Pan-European Paleobotanical Conference, Vienna. Mus. Nat. Hist. p. 307-311.
Rutkowski L. 2006. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. II, popr. i unowocześnione, 814 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Ryka W. & Maliszewska A. 1991. Słownik petrograficzny. 415 pp. Wyd. Geologiczne, Warszawa.
Schultz F. & Wiegleb G. 2000. Development options of natural habitats in a post-mining landscapes. Land Degradation & Development 11: 99-110.
Siciński J. T. & Sieradzki J. 2009. The flora of the former Łęczyca iron ore dumps. Biodiv. Res. Conserv. 13: 31-36.
Sieradzki J. 1998. Zasiedlanie i rozwój roślinności na hałdach górniczych Częstochowskiego Okręgu Rudonośnego. Ph. D. Thesis, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
Soja R. 2003. Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1:50 000. Arkusz M-34-30-C, Stąporków. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa.
Szarek-Łukaszewska G. & Grodzińska K. 2007. Vegetation of a post-mining open pit (Zn/Pb ores): three- year study of colonization. Polish Journal of Ecology 55(2): 261-282.
Tokarska-Guzik B. 2005. The Establishment and Spread of Alien Plant Species (Kenophytes) in the Flora of Poland. Prace naukowe Uniw. Śląskiego w Katowicach 2372: 1-192.
Tropek R., Kadlec T. , Karesova P., Spitzer L., Kocarek P., Malenovsky I., Banar P., Tuf I. H., Hejda M. & Konvicka M. 2010. Spontaneous succession in limestone quarries as an effective restoration tool for endangered arthropods and plants. Journal of Applied Ecology 47: 139-147
Wcisło-Luraniec E. 1991. Flora from Odrowąż in Poland - a typical Lower Liassic European flora. In: J. Kovar- Eder (ed.). Palaeovegetational Development in Europe and Regions Relevant to its Paleofloristic Evolution. Proceeding of the Pan-European Paleobotani- cal Conference, Vienna. Mus. Nat. Hist. p. 331-335.
Wegierek P. & Zherikhin V. 1997. An Early Jurassic insect fauna in the Holy Cross Mountains. Acta Palaeont. Pol. 42: 539-543.
Wiegleb G. & Felinks B. 2001a. Predictability of early stages of primary succession in post-mining landscapes of Lower Lusatia, Germany. Applied Vegetation Science 4: 5-8.
Wiegleb G. & Felinks B. 2001b. Primary succession in postmining landscapes - chance or necessity? Ecological Engineering 17: 199-217.
Witt A. 2006. Przykłady rekultywacji oraz sukcesji naturalnej roślin w odkrywkowych wyrobiskach poeksploatacyjnych na terenie Dolnego Śląska. Węgiel Brunatny 3(56): 30-34.
Zarzycki K. & Szeląg Z. 2006. Red list of the vascular plants in Poland. In: Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda & Z. Szeląg (eds.). Red list of plants and fungi in Poland, pp. 9-20. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J. & Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland 2, 183 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Ziaja J. 1991. He Lower Liassic microflora from Odrowąż in Poland. In: J. Kovar-Eder (ed.). Palaeovegetational Development in Europe and Regions Relevant to its Paleofloristic Evolution. Proceeding of the Pan- European Paleobotanical Conference, Vienna. Mus. Nat. Hist. p. 337-339.
Ziaja J. 2006. Lower Jurassic spores and pollen grains from Odrowąż, Mesozoic margin of the Holy Cross Mountains, Poland. Acta Palaeobot. 46(1): 3-83.