Abstract
Orobanche coerulescens has a Eurasian distribution. The species is classified as extinct at most of its localities at the western limit of its range. Its populations are very scarce and critically endangered in Central Europe. This work presents the current distribution of O.coerulescens in Poland, based on a critical revision of herbarium and literature data as well as results of original field research, and reviews its distribution in Central Europe (partly in Eastern Europe). Habitats, plant communities, and migration routes of O.coerulescens in Central Europe are discussed. The species was initially known in Poland from now historical localities in Pomerania and the valley of the lower Vistula. In 2000-2011 it was recorded at 9 localities in Podlasie, the Małopolska Upland (Wyżyna Małopolska), and the Łódź Hills (Wzniesienia Łódzkie). Its abundance at the localities ranged from a few to over 1000 shoots. These are the largest populations of O.coerulescens at its western and north-western range limits.
References
Abromeit J., Neuhoff W. & Steffen H. 1898. Flora von Ost- und Westpreussen: 1/1-25: 1-402. Kommissionsverlag Gräfe und Unzer, Berlin, Königsberg.
Bail T. 1868. Bericht über die Versammlung des preussischen botanischen Vereins zu Elbing am 11. Juni 1867. Schriften der Physikalisch-ökonomischen Gesellschaft zu Königsberg Jahr. 1868. Comm. W. Koch, Königsberg.
Bail T. 1870. Bericht über die achte Versammlung des preussischen botanischen Vereins zu Danzig am 7. Juni 1870. Schriften der Physikalisch-ökonomischen Gesellschaft zu Königsberg Jahr.11 (1870), 1871. Comm. W. Koch, Königsberg.
Bail T. 1873. Schrift. Phys. Ökonom. Gesell. 14: 14-15.
Bail T. 1880. Skizze der Flora Danzigs und seiner Umgegend. In: H. Conwentz (ed.). Danzig in naturwissenschaftlicher und medizinicher Beziehung, pp. 40-60. Kafemann, Danzig.
Ba̅ra J. 2010 (ed.). Dabas parks “Daugavas loki” Dabas aizsardzibas plans. 206 pp. Daugavpils.
Beck von Mannagetta G. R. 1890. Monographie der Gattung Orobanche. Biblioth. Bot. 19, 275 pp. Cassel.
Beck Von Mannagetta G. R. 1930. Orobanchaceae L. In: A. Engler (ed.). Das Pflanzenreich 96: (IV/261), 348 pp. Verlag von Wilhelm Engelman, Leipzig.
Caspary R. 1871. Bericht über die zehnte Versammlung des preussischen botanischen Vereins zu Insterburg am 1. Oktober 1871. Schriften der Physikalisch-ökonomischen Gesellschaft zu Königsberg Jahr. 11 (1870); 1871. Comm. W. Koch, Königsberg.
Charkevicz S. S. 1996 (ed.). Plantae vasculares orientis extremi sovietici 8. 199 pp. Nauka, Saint Petersburg.
Ciosek M. T. 2002. Stanowisko zarazy błękitnawej Oroban- che coerulescens Stephan ex Willd. w Bohukałach koło Terespola (Podlaski Przełom Bugu). Acta Scientiarum Polonorum - Biologia 1(1-2): 5-7.
Evarts-Bunders P. 2003. Zilganas brunkates (Orobanche coerulescens Stephan) izplatlba Latvija. Riga: LU 61. Zinatniska konference. Referatu tezes (Geografija, Geologija, Vides zinatne), pp. 21-22.
Ferakova V., Maglocky S. & Marhold K. 2001. Cerveny zoznam paprad’orastov a semennych rastlin Slovenska. In: D. Balaż, K. Marhold & P. Urban (eds.). Cerveny zoznam rastlin a zivocichov Slovenska. Ochr. Prir. Banska Bystrica, 20 (Suppl.): 44-77.
Fijałkowski D. 1994. Flora naczyniowa Lubelszczyzny. Lubel. Tow. Nauk Przyr. T. 1. 389 pp. Wyd. Lub. Tow. Nauk., Lublin.
Głowacki Z. 1988. Zbiorowiska psammofilne klasy Sedo- Scleranthetea Wysoczyzny Siedleckiej i terenów przyległych na tle ich zasięgów. 122 pp. Wyd. Uczelniane WSRP, Siedlce.
Hadinec J. & Lustyk P. 2009. Additamenta ad floram Reipublicae Bohemicae. Viii. (Additions to the flora of the Czech Republic. VIII.). Zpravy Ces. Bot. Spolec., Praha, 44: 185-319.
Hemp A. 1996. Orobanche coerulescens Steph. - eine in Deutschland vom Aussterben bedrohte SommerwurzArt. - Hoppea, Denkschr. Regensb. Bot. Ges. 57: 359374.
Holmgren P. K. & Holmgren N. H. 1998. Index Herbariorum. New York Botanical Garden; <http://sciweb.nybg.org/> science2/IndexHerbariorum.asp.
Holub J. & Zazvorka J. 1999. Orobanche coerulescens Stephan in Willd. In: J. Cerovsky, V. Ferakova, J. Holub, S. Maglocky & F. Prochazka (eds.). Cervena kniha ohrozenych a vzacnych druhov rastlin a zivocichov SR a CR. Vyssie rastliny. 5, p. 265. Priroda a. s., Bratislava.
Kalinowski P. 2012. (in print). Rzadkie rośliny naczyniowe Podlasia Nadbużańskiego - cz. 1. Gatunki siedlisk murawowych, łąkowych i szuwarowych. Fragm. Flor. Geobot. Polonica.
Klinggraff C. J. 1854. Nachtrag zur Flora von Preussen. iv + 172 pp. In Commission bei Eduard Levysohn, Marienwerder.
Klinggraff C. J. 1861/1862. Zur Flora der Provinz Preussen. Verhandlungen des botanischen Vereins für die Provinz Brandenburg und die angrenzenden Länder, pp. 189-190. Kommissions-Verlag von R. Gaertner, Berlin.
Klinggraff C. J. 1866a. Die Vegetationsverhältnisse der Provinz Preussen und Verzeichniss der in derselben bisher gefundenen Phanerogamen. viii + 173 pp. In Commission bei Eduard Levysohn, Marienwerder.
Klinggraff C. J. 1866b. Bericht über die Versammlung des preussischen botanischen Vereins zu Marienwerder am 23. Mai 1866. Schriften der Königlichen Physikalisch-Ökonomischen Gesellschaft zu Königsberg, Jahrg.7 Abth. 2, Comm. W. Koch, Königsberg.
Klinsmann E. F. 1836. Beiträge zur Flora von Danzig nebst einigen Mittheilungen aus andern Preußischen Gegenden. Preussische Provinzial-Blätter, Band 15, pp. 467477. D.W.L. Richter, Königsberg.
Klinsmann E. F. 1865. Ergänzungen und Berichtungen zu Novitia atque defectus florae Gedanensis (1843). Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig; Neue Folge; 1(2):1-8. Danzig.
Kondracki J. 2001. Geografia regionalna Polski. 441 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Korneck D., Schnittler M. & Vollmer I. 1996. Rote Liste der Farn- und Blütenpflanzen (Pteridophyta & Sper- matophyta) Deutschlands. Schrift. Vegetationsk. 28: 21-187.
Kotov M. I. 1999. Orobanchaceae. In: Y. N. Prokudin (ed.). Opredelitiel vysshikh rastenii Ukrainy, 296 pp. Fito- sociocentr, Kiev.
Krasnoborov I. M. 1984 (ed.). Opredelitel rastienij Tuwin- skoj ASSP. pp. 202-203. Akademia Nauk SSSR. Novosibirsk.
Kreutz C. A. J. 1995. Orobanche. The European broomrape species. Central and northern Europe. 159 pp. Natuurhistorisch Genootschap, Limburg.
Malyschev L. J. & Peschkova G. A. 1979. Flora Sibiriae Centralis, t. 2, pp. 785-789. Academia Scientarum URSS, Nauka, Divisio Sibiria. Novosibirsk. Marciniuk J. & Marcinuk P. 2011. (mscr.). Rozmieszczenie oraz preferencje siedliskowe Orobanche coerulescens Stephan ex Willd. (Orobanchaceae) we wschodniej Polsce.
Marciniuk P. 2009. Szata roślinna śródpolnych siedlisk Podlaskiego Przełomu Bugu. 136 pp. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków. Matuszkiewicz W. 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. In: J. B. Faliński (ed.). Vademecum Geobotanicum, 537 pp. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Mądalski J. 1967. Orobanchaceae. In: B. Pawłowski (ed.). Flora Polska. 11, pp. 25-53. PWN, Warszawa, Kraków.
Meyer E. 1834. Zur Geographie der Preussischen Pflanzen in Preussische Provinzial-Blätter, Band 13; pp. 1-27. D.W.L. Richter, Königsberg.
Mirek Z., Musiał L. & Wójcicki J. J. 1997. Polish herbaria. Polish Bot. Stud. Guideb. Ser. 18: 1-110.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. In: Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland 1, 442 pp. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Niklfeld H. & Schratt-Ehrendorfer L. 1999. Rote Liste gefährdeter Farn- und Blütenpflanzen (Pteridophyta und Spermatophyta) Österreichs. 2. Fassung. In: H. Niklfeld (ed.). Rote Listen gefährdeter Pflanzen Österreichs. Wien: Grüne Reihe des Bundesministeriums für Umwelt, Jugend und Familie 10: 33-151. Oberdörfer E. 1990. Pflanzensoziologische Exkursionflora. 5 Aufl., 1050 pp. Verlag Eugen Ulmer; Stuttgart.
Ostrowski J. 1966. Nizina Południowopodlaska. Przegl. Geograf. 38(3): 393-406.
Pawłowska S. 1959. Charakterystyka statystyczna i elementy flory polskiej. In: W. Szafer (ed.). Szata roślinna Polski, 1, pp. 129-225. PWN, Warszawa.
Paul W. 2010. Szlaki holoceńskich migracji roślin kseroter- micznych na ziemie Polski - przegląd ustaleń i hipotez oraz perspektywy badań. In: H. Ratyńska & B. Waldon (eds.). Ciepłolubne murawy w Polsce. Stan zachowania i perspektywy ochrony, pp. 55-65. Wyd. Uniwersytetu K. Wielkiego, Bydgoszcz.
Peil F. 1886. Schriften der Physikalisch-ökonomischen Gesellschaft zu Königsberg, t. 25-26, p. 104. In Comm. bei Gräfe und Unzer, 1885.
Piwowarczyk R. 2012a. The genus Orobanche L. (Oroban- chaceae) in the Małopolska Upland (S Poland): distribution, habitat, host preferences and taxonomic problems. Biodiv. Res. Conserv. 26: 3-22.
Piwowarczyk R. 2012b. (in print). Orobanche coerulescens Stephan in Willd. - Zaraza błękitnawa. In: R. Kaźmier- czakowa & K. Zarzycki (eds.). Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. 3. PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków.
Piwowarczyk R. & Przemyski A. 2009. New locality of Orobanche coerulescens Stephan ex Willd. (Oroban- chaceae) at the NW limit of its geographical range. Acta Soc. Bot. Pol. 78(4): 291-295.
Piwowarczyk R. & Przemyski A. 2010. Distribution and habitat preferences of the declining species of Orobanche arenaria (Orobanchaceae) at the northern limit of its geographical range. Acta Soc. Bot. Pol. 79(1): 43-50.
Preuss H. 1912. Die pontischen Pflanzenbestände im Weichselgebiet vom sandpunkt der Naturdenkmalpflege aus geschildert. Beiträge zur Naturdenkmalpflege 2: 350-540.
Pusch J. 1996. Die Sommerwurzarten des (ehemaligen) Kreises Artern (2. vollständing veränderte und aktualisierte Auflage). 86 pp. Eigenverlag J. Pusch, Erfurt.
Pusch J. & Günther K. F. 2009. Orobanchaceae (Sommerwurzgewächse). In: J. Pusch & K. F. Günther (eds.). G. Hegi. Illustrierte Flora von Mitteleuropa, 6/1A, Lieferung 1, pp. 1-99. Weissdorn-Verlag, Jena.
Rothmaler W., Jager E. J. & Werner K. 2002. Exkursionsflora von Deutschland - Band 4, Gefäßpflanzen: Kritischer Band. 948 pp. Spektrum, Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin.
Różycki S. Z. 1969. Zarys geologii i geomorfologii Mazowsza w nawiązaniu do działalności człowieka. Czasop. Geogr. 40: 187-223.
Sató M. 2004. The first record of Orobanche coerulescens from Rishiri Island (northern Hokkaido). Rishiri Studies 23: 3-5.
Scheurer M. 2006. Neu- und Wiederfunde seltener Sommerwurz-Arten (Orobanche sp.) in der südöstlichen Frankenalb. Hoppea 67: 489-500.
Scholz J. B. 1896. Vegetationsverhältnisse des preussischen Weichselgeländes (Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn). E. Lambeck. 11: 1-206.
Scholz J. B. 1910/11. Ueber die Pflanzenschätze von Mewe. 32. Ber. Westpreus. Bot. Zool. Ver., Danzig, pp. 66-67.
Schwarz Z. 1967. Badania nad florą synantropijną Gdańska i okolicy. Acta Biol. et Med. Soc. Sc. Gedan. 11: 363494.
Soó R. 1968. A Magyar flóra es vegetacio rendszertani növenyföldrajzi. Kezikönyve 3. 655 pp. Akademiai Kiadó, Budapest.
Tibor S. 1992. To magyarorszagi edenyes flóra hatarozója: Harasztok, nóvenyek viragos (Vascular flora of Hungary: flowering plants). 892 pp. Ed. Tankóny- vkiadö.
Tolmaczev A. J. 1974. Opredelitel wyssyh rastienij Jakuty, pp. 437-438. Akademia Nauk SSSR. Novosibirsk.
Tzvelev N. N. 2006. Orobanchaceae Vent. In: P. F. Mayevsky (ed.). Flora sredney polosy evropeiskoy chasti Rossii, pp. 461-463. KMK, Moskwa.
Uhlich H., Pusch J. & Barthel K. J. 1995. Die Sommerwurzarten Europas: Gattung Orobanche. 235 pp. Westarp-Wiss., Magdeburg.
Virók V. 2009. Orobanchaceae. Vajvirägfelek csaladja. In: G. Kiraly (ed.). Uj magyar füveszkönyv. New Hungarian Herbal. Aggteleki Nemzeti Park Igazgatósag, 381-385 pp. Jósvafó.
Weiss G. 1825. Die um Danzig wildwachsenden Pflanzen nach ihrem Geschlechtstheilen geordnet und beschrieben von Gottfried Reyger. 541 pp. Anhuthsche Buchhandlung, Danzig.
Zając A. 1978. Założenia metodyczne „Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce”. Wiad. Bot. 22(3): 145-155.
Zając A. & Zając M. (eds.). 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. xii+714 pp. Edited by Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University, Cracow.
Zarzycki K. & Szeląg Z. 2006. Red list of the vascular plants in Poland. In: Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szeląg (eds.). Red list of plants and fungi in Poland, pp. 9-20. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Zazvorka J. 1997. Orobanchaceae Vent. Zarazovite. In: K. Goliasova (ed.). Flóra Slovenska 5(2): 460-529. Veda, Bratislava.
Zazvorka J. 2000. Orobanchaceae - zarazovite. In: B. Slavik (ed.). Kvetena Ceske Republiky 6: 477-513, Academia, Praha.
Zhiyun J. & Tzvelev N. N. 1998. Orobanchaceae. In: W. Zheng-yi & P. H. Raven (eds.). Flora of China 18, pp. 229-243. Beijing, Science Press & St. Louis, Missouri Botanical Garden.
Zoku H. U. 1965. Orobanche L. In: J. Ohwi (ed.). Flora of Japan, pp. 811-812. National Science Museum Tokyo, Japan; Smithsonian Institution Washington, D. C.
<http://www.latvijasdaba.lv/>. Sugu enciklopedija Lativijas Daba.