Ключевые слова
przekład prawniczy
przekład specjalistyczny
metoda porównania tekstów paralelnych w przekładzie
Как цитировать
Аннотация
Niniejszy artykuł poddaje analizie tekst paralelny (równoległy) jako narzędzie pomocnicze w tłumaczeniu specjalistycznym. Przekład tekstów fachowych bez wykorzystania – w pierwszej kolejności - tekstów paralelnych, a następnie słowników, glosariuszy i innych pomocy jest praktycznie w dzisiejszych czasach nie do pomyślenia. Na wstępie zebrano i skomentowano rozmaite definicje tekstu paralelnego występujące w badaniach translatorycznych, opierając się na poglądach naukowców z Polski oraz krajów niemieckojęzycznych. W literaturze przedmiotu istnieje wiele różnych terminów określających teksty paralelne, jak np. teksty przeciwne, pośrednie, bazowe, poboczne, wzorce tekstowe. Pełnią one także różne funkcje i mogą być poddane analizie na różnych etapach. W kolejnej części artykułu przedstawiono wady i zalety przekładu (specjalistycznego) z wykorzystaniem tekstów paralelnych, a następnie omówiono na przykładzie dziedziny prawa sposoby wyszukiwania tekstów paralelnych. Natomiast w końcowej części artykułu zaprezentowano wyniki eksperymentu przeprowadzonego na potrzeby niniejszego artykułu w prywatnej szkole kształcącej tłumaczy specjalistycznych, który w pełni potwierdza zasadność użycia tekstów paralelnych w praktyce translacyjnej.
Библиографические ссылки
Bergmans, Bernhard, 2007, Juristische Informationen suchen - bewerten - beschaffen -aktualisieren, Aachen: Shaker.
Biernacka-Licznar, Katarzyna, Żuchowska, Ewa, 2012, Egzamin na tłumacza przysięgłego. Zbiór dokumentów włoskich, Warszawa: C. H. Beck.
Bungarten, Theo, red. 1992, Beiträge zur Fachsprachenforschung. Sprache in Wissenschaft und Technik, Wirtschaft und Rechtswesen, Tostedt: Attikon.
Fabricius-Hansen, Cathrine, 2007, Paralleltext und Übersetzung in sprachwissenschaftlicher Sicht, [W:] Übersetzung, Translation, Traduction. Ein internationales Handbuch zur Übersetzungsforschung, red. H. Kittel et al., Berlin/New York: de Gruyter, s. 322-329.
Göpferich, Susanne, 2005, Paralleltexte, [W:] Handbuch Translation, red. M. Snell-Hornby et al., Tübingen: Stauffenburg, 184-186.
Hohnhold, Ingo, 1990, Übersetzungsorientierte Terminologiearbeit. Eine Grundlegung für Praktiker. Stuttgart: InTra.
Holz-Mänttäri, Justa, 1981, Hilfsmittel des Übersetzers. Hilfstexte als Hintergrund- und Paralleltexte, [W:] Mitteilungsblatt für Dolmetscher und Übersetzer 27:5, s. 8-9.
Iluk, Jan, Kubacki, Artur, 2003, Wzory polskich i niemieckich dokumentów do ćwiczeń translacyjnych, Katowice: Gnome.
Iluk, Jan, Kubacki, Artur Dariusz, 2006, Wybór polskich i niemieckich dokumentów do ćwiczeń translacyjnych, Warszawa: Promocja XXI.
Jeglińska, Beata, Ndiaye Iwona Anna, red. 2011, Wybrane dokumenty z komentarzami dla tłumaczy języka rosyjskiego (prawo cywilne i administracyjne). Seria Teoria i praktyka przekładu. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
Kielar, Barbara Zofia, 1991, Problemy tłumaczenia tekstów specjalistycznych, [W:] Teoretyczne podstawy terminologii, red. F. Grucza, Wrocław: Ossolineum, s. 133-140.
Kierzkowska, Danuta, red. 2011, Kodeks tłumacza przysięgłego z komentarzem 2011, Warszawa: Translegis.
Kubacki, Artur Dariusz, 2007, Problemy tłumaczenia niemieckojęzycznych dokumentów samochodowych, [W:] Współczesne kierunki analiz przekładowych, red. M. Piotrowska, Kraków: Tertium, s. 121-132.
Kubacki, Artur Dariusz, 2008, Zestawienie niemieckich i polskich ekwiwalentów nazw władzy sądowniczej, [W:] „Lingua Legis” nr 16, s. 52-67.
Kubacki, Artur Dariusz, 2012, Problemy terminologiczne w tłumaczeniu uwierzytelnionym polskich i niemieckich dokumentów USC, [W:] Przekład - teorie, terminy, terminologia, red. J. Dybiec-Gajer, M. Piotrowska, Kraków: Tertium, 151-160.
Kubacki, Artur Dariusz, 2011, Neue Auswahl deutschsprachiger Dokumente, Warszawa: Translegis.
Kubacki, Artur Dariusz, 2012, Tłumaczenie poświadczone. Status, kształcenie, warsztat i odpowiedzialność tłumacza przysięgłego, Warszawa: Wolters Kluwer Business.
Krzysztoforska-Weisswasser, Zofia, 1995, Wykorzystanie tekstów paralelnych przy tłumaczeniu wyroków w procesie cywilnym, „Lingua Legis“ nr 2, s. 18-20.
Matulewska, Aleksandra, 2010, Teksty paralelne a ustalanie konotatów i denotatów na potrzeby przekładu polsko-angielskiego, „Legilingwistyka Porównawcza” nr 3, s. 57-70.
Pieńkos, Jerzy, 1999, Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie - Prawo w języku, Warszawa: Oficyna Prawnicza Muza.
Spillner, Bernd, 1981, Textsorten im Sprachvergleich: Ansätze zu einer kontrastiven Textologie, [W:] Kontrastive Linguistik und Übersetzungswissenschaft: Akten des Internationalen Kolloquiums Trier/Saarbrücken, red. W. Kühlwein et al., München: Fink, s. 239-250.
Voellnagel, Andrzej, 1980, Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych. Warszawa: WNT.
Weigt Z., 2010, Fachtext in studentischer Übersetzung, [W:] Fachsprachenpropädeutik im Germanistikstudium, red. M. Duś, G. Zenderowska-Korpus, Częstochowa: Wydawnictwo WSL, s. 103-117.
Wilss, Wolfram, 1996, Übersetzungsunterricht. Eine Einführung: Begriffliche Grundlagen und methodische Optimierungen, Tübingen: Narr.
Лицензия
When submitting a paper the author agrees to the following publishing agreement and processing personal data.
PUBLICATION AGREEMENT, COPYRIGHT LICENSE, PERSONAL DATA PROCESSING CONSENT
This is a publication agreement and copyright license (“Agreement”) regarding a written manuscript currently submitted via Pressto platform
(“Article”) to be published in Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Journal”).
The parties to this Agreement are:
the Author or Authors of the submitted article (individually, or if more than one author, collectively, “Author”) and Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Publisher”), address al. Niepodległości 4, 61-874 Poznań, represented by its editor in chief Aleksandra Matulewska.
§1. LICENSE OF COPYRIGHT
a) The Author and the Publisher agree that the Author grants a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which is incorporated herein by reference and is further specified at Creative Commons — Attribution 4.0 International — CC BY 4.0 copyright license in the Article to the general public.
b) The Author grants to the Publisher a royalty-free, worldwide nonexclusive license to publish, reproduce, display, distribute, translate and use the Article in any form, either separately or as part of a collective work, including but not limited to a nonexclusive license to publish the Article in an issue of the Journal, copy and distribute individual reprints of the Article, authorize reproduction of the entire Article in another publication, and authorize reproduction and distribution of the Article or an abstract thereof by means of computerized retrieval systems (such as Westlaw, Lexis and SSRN). The Author retains ownership of all rights under copyright in the Article, and all rights not expressly granted in this Agreement.
c) The Author grants to the Publisher the power to assign, sublicense or otherwise transfer any and all licenses expressly granted to the Publisher under this Agreement.
d) Republication. The Author agrees to require that the Publisher be given credit as the original publisher in any republication of the Article authorized by the Author. If the Publisher authorizes any other party to republish the Article under the terms of paragraphs 1c and 1 of this Agreement, the Publisher shall require such party to ensure that the Author is credited as the Author.
§2. EDITING OF THE ARTICLE
a) The Author agrees that the Publisher may edit the Article as suitable for publication in the Journal. To the extent that the Publisher’s edits amount to copyrightable works of authorship, the Publisher hereby assigns all right, title, and interest in such edits to the Author.
§3. WARRANTIES
a) The Author represents and warrants that to the best of the Author’s knowledge the Article does not defame any person, does not invade the privacy of any person, and does not in any other manner infringe upon the rights of any person. The Author agrees to indemnify and hold harmless the Publisher against all such claims.
b) The Author represents and warrants that the Author has full power and authority to enter into this Agreement and to grant the licenses granted in this Agreement.
c) The Author represents and warrants that the Article furnished to the Publisher has not been published previously. For purposes of this paragraph, making a copy of the Article accessible over the Internet, including, but not limited to, posting the Article to a database accessible over the Internet, does not constitute prior publication so long as the as such copy indicates that the Article is not in final form, such as by designating such copy to be a “draft,” a “working paper,” or “work-in-progress”. The Author agrees to hold harmless the Publisher, its licensees and distributees, from any claim, action, or proceeding alleging facts that constitute a breach of any warranty enumerated in this paragraph.
§4. TERM
a) The agreement was concluded for an unspecified time.
§5. PAYMENT
a) The Author agrees and acknowledges that the Author will receive no payment from the Publisher for use of the Article or the licenses granted in this Agreement.
b) The Publisher agrees and acknowledges that the Publisher will not receive any payment from the Author for publication by the Publisher.
§6. ENTIRE AGREEMENT
a) This Agreement supersedes any and all other agreements, either oral or in writing, between the Author and the Publisher with respect to the subject of this Agreement. This Agreement contains all of the warranties and agreements between the parties with respect to the Article, and each party acknowledges that no representations, inducements, promises, or agreements have been made by or on behalf of any party except those warranties and agreements embodied in this Agreement.
b) In all cases not regulated by this Agreement, legal provisions of Polish Copyright Act and Polish Civil Code shall apply.
c) Any disputes arising from the enforcement of obligations connected with this Agreement shall be resolved by a court competent for the headquarters of the Publisher.
d) Any amendments or additions to the Agreement must be made in writing and signed by authorised representative of both parties, otherwise being ineffective.
e) This Agreement is signed electronically and the submission of the article via the PRESSto platform is considered as the conclusion of the Agreement by the Author and the Publisher.
f) Clause for consent to the processing of personal data - general
g) The Author shall give his or her consent to the processing of their personal data in accordance with the Act of 10 May 2018 on the protection of personal data and Regulation (EU) 2016/679 of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of persons physical in connection with the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC (General Data Protection Regulation) for the purpose and in connection with making publications available on the PRESSto scientific journals platform and DeGruyter platform, guaranteeing the security of services rendered, and improving them.
I HAVE READ AND AGREE FULLY WITH THE TERMS OF THIS AGREEMENT.
The Author The Publisher