关键词
ontologiczna natura prawa
metodologia badań języka prawnego
How to Cite
摘要
Artykuł jest poświęcony metodologii badań języka ustawodawcy w aspekcie teoretycznym. Autorka proponuje interdyscyplinarne badania języka prawnego, biorąc pod uwagę ontologiczną naturę prawa w koncepcji prawa naturalnego oraz przyjmując, że prawo naturalne pełni funkcję walidacyjną wobec prawa pozytywnego. Zakłada, że prawo jako zjawisko, które sprowadza się do obiektów językowych, utożsamia się z tekstami prawnymi (łac. lex), natomiast prawo jako relacja człowieka do rzeczy w aspekcie powinności i należności (łac. debitum) jest prawem podmiotowym(łac. ius), przy czym oba określenia dotyczą tego samego zjawiska, ujmowanego od strony treściowej lub od strony bytowo-egzystencjalnej. Autorka dokonała przeglądu prawniczych i językoznawczych kierunków badań języka komunikacji w dziedzinie prawa i przedstawiła aspekty opisu teorii języka prawnego. W opracowaniu teorii języka prawnego proponuje eklektyzm metodologiczny, do którego usposabia wieloaspektowy status ontologiczny prawa, lingwistyczny status języka prawnego oraz specyficzne odniesienie struktur języka prawnego do struktur rzeczywistości prawnej. Twierdzi, że dotychczasowe badania filozoficzne, teoretyczno-prawne i językoznawcze stworzyły warunki do integracyjnego badania poziomów języka prawnego – semantyki, syntaktyki i pragmatyki – co pozwoli scharakteryzować język prawny jako rejestr języka etnicznego w ujęciu systemowym. Twierdzi też, że teorię języka prawnego można przedstawić tylko w kontekście języka prawniczego zawodowych prawników, obsługującego obrót prawny i naukę prawa, a także w opozycji do innych języków przedmiotowych, z których język prawny czerpie zasoby form językowych do przekazania treści z różnych dziedzin regulacji prawnych, oraz w opozycji do języka ogólnego stanowiącego bazę etniczną dla języka prawnego. Postawa badacza, według autorki, powinna być otwarta na dotychczasowy dorobek badawczy filozofów, prawników i językoznawców.
参考
Austin, John, Langshaw. 1993. Mówienie i poznanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bator, Andrzej, Włodzimierz Gromski, Artur Kozak, Stanisław Kaźmierczyk, Zbigniew Pulka 2006. Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Bühler, Karl. 200 Teoria języka. o językowej funkcji przedstawiania. Kraków: Universitas.
Choduń, Agnieszka. 2007. Słownictwo tekstów aktów prawnych w zasobie leksykalnym współczesnej polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwo trio.
Duszak, Anna. 1998. Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: PWN.
Gizbert-Studnicki, Tomasz. 1979. Czy istnieje język prawny, Państwo i Prawo, nr 3, ss. 49-60.
Gizbert-Studnicki, Tomasz. 1986. Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Warszawa/Kraków: PWN.
Grabias, Stanisław. 199 Język w zachowaniach społecznych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Grucza, Franciszek. 1997. Języki ludzkie a wyrażenia językowe, wiedza a informacja, mózg a umysł ludzki, W Podejścia kognitywne w lingwistyce, translatoryce i glottodydaktyce, red. F. Grucza i M. Dakowska, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Grzybowski, Stefan. 1961. Wypowiedź normatywna i jej struktura formalna. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rozprawy i Studia, t. 39. Kraków.
Habermas, Jűrgen. 2005. Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawa. Warszawa: Scholar.
Krąpiec, Mieczysław Albert. 1975. Człowiek i prawo naturalne, Lublin:Wydawnictw KUL.
Lang Wiesław, Jerzy Wróblewski, Sylwester Zawadzki, 1986. Teoria państwa i prawa, Warszawa: PWN.
Lizisowa, Maria Teresa. 1995. Podstawowe terminy prawne staropolskie na tle słowiańskim. Studium semantyczne, Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP w Krakowie.
Lizisowa, Maria Teresa. 2006. Tekst – kontekst – interpretacja. W poszukiwaniu semiotyczno-dyskursywnych wzorców konkretyzacji języka. Część pierwsza. Wybrane zagadnienia dyskursu prawnego, Kraków: Collegium Columbinum.
Lizisowa, Maria Teresa. 2000. Język Kodeksu Olszewskiego. Z recepcji staropolskiego języka prawno-sądowego w Wielkim Księstwie Litewskim w szesnastym wieku. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie.
Lizisowa, Maria Teresa. 2002. Model komunikacji językowej w konstytucjach Rzeczypospolitej (relacja nadawca-odbiorca). Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego z. LVIII. Warszawa.
Lizisowa, Maria Teresa. 2008. Semantyka a struktura tekstu prawnego. [W:] Styl a semantyka, red. Irena Szczepankowska, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2008, 381-400.
Lizisowa, Maria Teresa. 2009. Performatywne wypowiedzi prawne w aspekcie lingwistyki tekstu. W Prawo i język. Red. Anna Mróz, Adam Niewiadomski, Monika Pawelec, 19-36. Warszawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego.
Lizisowa, Maria Teresa. 2010. Tekst prawny w teorii znaku i w teorii komunikowania. W Prawo, język, etyka, red. Adam Niewiadomski, Ewa Sztymelska, 51-66. Warszawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego.
Lizisowa, Maria Teresa. 2012. O formie i treści znaków języka prawnego. [W:] Język współczesnego prawa. Red. Adam Niewiadomski, Ewa Sztymelska, 15-41. Warszawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego.
Malinowska, Ewa. 2012. Konstytucja jako gatunek tekstu prawnego. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Malinowski, Andrzej. 2006. Polski język prawny. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Milewski, Tadeusz. 1972. Językoznawstwo. Warszawa: PWN.
Opałek, Kazimierz. 197 Z teorii dyrektyw i norm. Warszawa: PWN.
Petzel, Jacek. 1999. Informatyka prawnicza. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa.
Petzel, Jacek. 2006. Język prawny w świetle lingwistycznej teorii rejestru językowego, Studia Juridica XLV/2006, ss. 153-163. Warszawa.
Pieńkos, Jerzy. 1999. Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie – prawo w języku, Warszawa: Muza SA Oficyna Prawnicza.
Sarkowicz, Ryszard. 1998. O rozumieniu spójności w interpretacji prawniczej. W Teoria prawa. Filozofia prawa. Współczesne prawo i prawoznawstwo. Roruń: Wydawnictwo UMK.
Szczepankowska, Irena. 200 Język prawny I Rzeczypospolitej w „Zbiorze praw sądowych” Andrzeja Zamoyskiego. I. Pojęcia prawne. II. Wypowiedzi normatywne. Białystwok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Tokarczyk, Roman. 200 Filozofia prawa. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Woleński, Jan. 1972. Logiczne problemy wykładni prawa. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Prawnicze, z. 56. Kraków.
Wróblewski, Bronisław. 1948. Język prawny i prawniczy. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wróblewski, Jerzy. 1959. Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Zajda, Aleksander. 2001. Staropolska terminologia prawnicza (do 1500 r.), Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Zajda, Aleksander. 1990. Studia z historii słownictwa prawniczego i frazeologii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zieliński, Maciej. 1972. Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego. Prace Wydziału Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 54, Poznań
Zieliński, Maciej. 1992. [W:] Zygmunt Ziembiński, Maciej Zieliński, Dyrektywy i sposób ich wypowiadania,.69-90. Warszawa: Zakład Semiotyki Logicznej Uniwersytetu Warszawskiego.
Zieliński, Maciej. 2002. Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wskazówki. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Ziembiński, Zygmunt. 1966. Logiczne podstawy prawoznawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Ziembiński, Zygmunt. 2002. Logika praktyczna. Warszawa: PWN.
Ziembiński, Zygmunt. 1980. Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa: PWN.
License
When submitting a paper the author agrees to the following publishing agreement and processing personal data.
PUBLICATION AGREEMENT, COPYRIGHT LICENSE, PERSONAL DATA PROCESSING CONSENT
This is a publication agreement and copyright license (“Agreement”) regarding a written manuscript currently submitted via Pressto platform
(“Article”) to be published in Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Journal”).
The parties to this Agreement are:
the Author or Authors of the submitted article (individually, or if more than one author, collectively, “Author”) and Comparative Legilinguistics International Journal for Legal Communication (“Publisher”), address al. Niepodległości 4, 61-874 Poznań, represented by its editor in chief Aleksandra Matulewska.
§1. LICENSE OF COPYRIGHT
a) The Author and the Publisher agree that the Author grants a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which is incorporated herein by reference and is further specified at Creative Commons — Attribution 4.0 International — CC BY 4.0 copyright license in the Article to the general public.
b) The Author grants to the Publisher a royalty-free, worldwide nonexclusive license to publish, reproduce, display, distribute, translate and use the Article in any form, either separately or as part of a collective work, including but not limited to a nonexclusive license to publish the Article in an issue of the Journal, copy and distribute individual reprints of the Article, authorize reproduction of the entire Article in another publication, and authorize reproduction and distribution of the Article or an abstract thereof by means of computerized retrieval systems (such as Westlaw, Lexis and SSRN). The Author retains ownership of all rights under copyright in the Article, and all rights not expressly granted in this Agreement.
c) The Author grants to the Publisher the power to assign, sublicense or otherwise transfer any and all licenses expressly granted to the Publisher under this Agreement.
d) Republication. The Author agrees to require that the Publisher be given credit as the original publisher in any republication of the Article authorized by the Author. If the Publisher authorizes any other party to republish the Article under the terms of paragraphs 1c and 1 of this Agreement, the Publisher shall require such party to ensure that the Author is credited as the Author.
§2. EDITING OF THE ARTICLE
a) The Author agrees that the Publisher may edit the Article as suitable for publication in the Journal. To the extent that the Publisher’s edits amount to copyrightable works of authorship, the Publisher hereby assigns all right, title, and interest in such edits to the Author.
§3. WARRANTIES
a) The Author represents and warrants that to the best of the Author’s knowledge the Article does not defame any person, does not invade the privacy of any person, and does not in any other manner infringe upon the rights of any person. The Author agrees to indemnify and hold harmless the Publisher against all such claims.
b) The Author represents and warrants that the Author has full power and authority to enter into this Agreement and to grant the licenses granted in this Agreement.
c) The Author represents and warrants that the Article furnished to the Publisher has not been published previously. For purposes of this paragraph, making a copy of the Article accessible over the Internet, including, but not limited to, posting the Article to a database accessible over the Internet, does not constitute prior publication so long as the as such copy indicates that the Article is not in final form, such as by designating such copy to be a “draft,” a “working paper,” or “work-in-progress”. The Author agrees to hold harmless the Publisher, its licensees and distributees, from any claim, action, or proceeding alleging facts that constitute a breach of any warranty enumerated in this paragraph.
§4. TERM
a) The agreement was concluded for an unspecified time.
§5. PAYMENT
a) The Author agrees and acknowledges that the Author will receive no payment from the Publisher for use of the Article or the licenses granted in this Agreement.
b) The Publisher agrees and acknowledges that the Publisher will not receive any payment from the Author for publication by the Publisher.
§6. ENTIRE AGREEMENT
a) This Agreement supersedes any and all other agreements, either oral or in writing, between the Author and the Publisher with respect to the subject of this Agreement. This Agreement contains all of the warranties and agreements between the parties with respect to the Article, and each party acknowledges that no representations, inducements, promises, or agreements have been made by or on behalf of any party except those warranties and agreements embodied in this Agreement.
b) In all cases not regulated by this Agreement, legal provisions of Polish Copyright Act and Polish Civil Code shall apply.
c) Any disputes arising from the enforcement of obligations connected with this Agreement shall be resolved by a court competent for the headquarters of the Publisher.
d) Any amendments or additions to the Agreement must be made in writing and signed by authorised representative of both parties, otherwise being ineffective.
e) This Agreement is signed electronically and the submission of the article via the PRESSto platform is considered as the conclusion of the Agreement by the Author and the Publisher.
f) Clause for consent to the processing of personal data - general
g) The Author shall give his or her consent to the processing of their personal data in accordance with the Act of 10 May 2018 on the protection of personal data and Regulation (EU) 2016/679 of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of persons physical in connection with the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC (General Data Protection Regulation) for the purpose and in connection with making publications available on the PRESSto scientific journals platform and DeGruyter platform, guaranteeing the security of services rendered, and improving them.
I HAVE READ AND AGREE FULLY WITH THE TERMS OF THIS AGREEMENT.
The Author The Publisher