Abstract
This paper looks into the issue of Swedish-Polish translationese as a manifestation of the Swedish centre impact on languages in the world via translation. The term “translationese” is used to describe a specific language created in translated texts, among other things in Swedish-to-Polish translation. Such a language may be postulated to influence contemporary Polish in some domains due to abundant translations of Swedish literature in Poland in recent years. What features can be then ascribed to the Swedish-Polish translationese, not only from a lexical but from a grammatical point of view as well? The paper addresses this question thorough an analysis of a Swedish literary text and its 33 Polish non-professional translations, which are assumed to maximize the tension between Swedish and Polish in translation underlying the development of translationese. However, the intention is not to characterize such a language as a whole, but to test some hypotheses in its delimitation. The propounded hypothesis is that the occurrence of a postulated feature in the majority of the collected translations may be seen as an indicator of this feature’s existence in the Swedish- Polish translationese as such. The following features are identified: frequent use of short sentences, possessive pronouns in an NP, underspecified expressions and repetitions of lexical items, as well as desolation of fixed phrases. The presented research may be an impute to a broader corpus-based contrastive study.References
Abrahamsson, Niclas. 2009. Andraspråksinlärning. Lund: Studentlitteratur.
Baker, Mona. 1993. Corpus linguistics and translation studies: Implications and applications. I: Baker, Mona et al. (eds.). Text and Technology: In Honour of John Sinclair. Amsterdam: John Benjamins, ss. 233-250.
Balcerzan, Edward. 1968. Styl i poetyka twórczości dwujęzycznej Brunona Jaśieńskiego. Z zagadnień teorii przekładu. Wrocław-Warszawa-Kraków: PAN.
Bönnemark, Margit. 2000. Definiteness in English, Swedish and Swedish Translations from English. I: Dimitrova, Birgitta Englund (utg.). Översättning och tolkning: Rapport från ASLA:s höstsymposium, Stockholm, 5-6 november 1998. Uppsala: ASLA, ss. 21-32.
Data-Bukowska, Ewa. (i tryck). Do translator get attached to constructions? On the pivotal role of the Minimax strategy in translation. Linguistica Silesiana.
Dąmbska-Prokop, Urszula. 2007. Stylistyka i przekłady: Conrad, Orwell, Beckett. Kielce: Wyższa Szkoła Umiejetnosci im. S. Staszica.
Dymel-Trzebiatowska, Hanna. 2013. Translatoryka literatury dzieciecej. Analiza przekładu utworów Astrid Lindgren na jezyk polski. Gdansk: Wydawnictwo UG.
Frawley, William. 1984. Prolegomenon to a theory of translation. I: Frawley, William (ed.). Translation: Literary, linguistic and philosophical perspectives. London: Associated University Press, ss. 159-175.
Gandor, Teresa. (2008). Normernas (o)motiverade existens - gerundias använding i översättningar av svensk litteratur till polska, opublicerad magisteruppsats under handledning av dr Ewa Data-Bukowska. Jagellonska universitetet: Kraków.
Gellerstam, Martin. 1986. Translationese in Swedish novels translated from English. I: Wollin, Lars & Hans Lindquist (utg.). Translation Studies in Scandinavia. Malmö: Gleerup, ss. 88-95.
Gellerstam, Martin. 2005. Fingerprints in Translation. I: Anderman, Gunilla & Margaret Rogers (eds.). In and out of English: For Better, for Worse? Clevedon: Multilingual Matters, ss. 201-213.
Górski, Rafał L. (et al.) 2014. Stylistic fingerprints, POS tags and inflected languages: a case study in Polish. I: Qualico 2014: Book of Abstracts. Olomouc: Palacky University, ss. 51-53.
Grabowski, Łukasz. 2011. Korpusy dwu- i wielojęzyczne w służbie tłumacza, leksykografa i badacza: poszukiwanie ekwiwalentów przekładowych w świetle hipotez dotyczących istnienia uniwersaliów tłumaczeniowych. I: Chlebda, Wojciech (ed.). Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych; Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, ss. 89-112.
Grabowski, Łukasz. 2012. On translation universals in selected contemporary Polish literary translations. Studies in Polish Linguistics 7, ss. 165-183.
Grabowski, Łukasz. 2012. A Corpus-Driven Study of Translational and Non-Translational Texts: the Case of Nabokov’s “Lolita”. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Gruszczyńska, Ewa. 2005. Równoważnik na -ąc - norma a praktyka przekładowa. I: Hejwowski, Krzysztof (red.). Kulturowe i językowe zródła nieprzekładalności. Olecko: Wszechnica Mazurska, ss. 125-138.
Gruszczyńska, Ewa. 2011. Wpływ gramatyki na literaturę w kontekście przekładu. I: Kukulka-Wojtasik, Anna (red.). Translatio i literatura. Warszawa: Wyd. UW, ss. 165-175.
Hansen, Silvia. 2002. The Nature of Translated Text: An Interdisciplinary Methodology for the Investigation of the Specific Properties of Translations. DKFI-LT-Dissertation Series, Vol. XIII: Saarbrücken.
Holgersson, Saga. 2007. Spanska sjukan. Lämnar spanska spår i svenska översättningar? Uppsala Universitetet D-uppsats, Institutionen för Nordiska språk: Uppsala.
Jekat, Susane & Maureen Ehrensberger-Dow. 2008. Language Separation in Translators and Interpreters. Trans-kom 1 (1), ss. 88-104.
Kacperski, Edward. 2011. Wysoka pozycja j?zyka szwedzkiego wg Unesco. Szwecja Dzisiaj. Dzie? po skandynawsku, 6.11.2012, http://www.szwecjadzisiaj.pl/wysoka-pozycja-jezykaszwedzkiego- wg-unesco. Tillgänglig: 28.12.2012.
Koppel, Moshe & Noam Ordan. 2011. Translationese and its dialcects. I: HLT '11 Proceedings of the 49th Annual Meeting of the Association for Computational Linguistics: Human Language Technologies. Vol. 1. Association for Computational Linguistics, Stroudsburg, PA, USA, ss. 1318-1326.
Laviosa, Sara. 2002. Corpus-based Translation studies. Theory, Findings, applications. Amsterdam-New York: Rodopi.
(M): Malmsten, Bodil. 1999. Efter konferensen. I: Malmsten, Bodil Undergångarens sånger. Stockholm: Bok för alla.
Malmkjær, Kirsten. 1998. Love thy neighbour: Will parallel corpora endear linguists to translators. Meta 43 (4), ss. 534-541.
Malmkjær, Kirsten. 2008. Norms and Nature in Translation Studies. I: Anderman, Gunilla & Margaret Rogers (eds.). Incorporating Corpora: The Linguist and the Translator. Clevedon: Multilingual Matters, ss. 49-59.
Mauranen, Anna. 2002. Will ‘translationese’ ruin a contrastive study? Languages in Contrast 2 (2), ss. 161-185.
Nilsson, Sylvia Liseling. 2006. Szwedzkie déjà vu w polskim przekładzie. Przekładaniec 16, ss. 69-81.
Nilsson, Sylvia Liseling. 2012. Kod kulturowy a przekład. Na podstawie wybranych utworów Astrid Lindgren i ich polskich przekładów. Stockholm: Acta Universitatis Stockholmiensis.
Palm, Helena. 1997. Den smittsamma förlagan. Språkvård 4, ss. 27-33.
Paszkiet, S?awomir. 2011. Raport o sytuacji t?umaczy literackich w Polsce, ss. 1-28. http://stl.org.pl/site_media/dokumenty/2012/Raport_o_sytuacji_tlumaczy_literackich_Pasz kiet.pdf. Tillgänglig: 28.12.2012
Puurtinen, Tiina. 2003. Nonfinite constructions in Finnish children's literature: Features of translationese contradicting translation universals?” I: Granger, Sylviane et al. (eds.). Corpus-based Approaches to Contrastive Linguistics and Translation Studies. Amsterdam/New York: Approaches to Translation Studies, ss. 141-154.
Rybicki, Jan. 2005. Sienkiewicz po angielsku. Przekładaniec 15, ss. 101-126.
Rybicki, Jan. 2009. Translation and Delta Revisited: When We Read Translations, Is It the Author or the Translator that We Really Read? I: Digital Humanities 2009: Conference Abstracts. College Park, MD: University of Maryland, ss. 245-247.
Santos, Diana. 1995. On grammatical translationese. I: Koskenniemi, Kimmo (comp.), Short papers presented at the Tenth Scandinavian Conference on Computational Linguistics (Helsinki, 29-30th May 1995, ss. 59-66. http://www.linguateca.pt/Diana/download/Santos Nodalida95.pdf. Tillgänglig: 28.12.2012.
Selinker, Larry. 1972. Interlanguage. International Review of Applied Linguistics 10 (3), ss. 209-231.
Teodorowicz-Hellman, Ewa. 1995. ”Pippi Långstrump” i polsk översättning. Barnboken 2, ss. 26-36.
Teodorowicz-Hellman, Ewa. 1995. Svensk barnlitteratur i polsk översättning. Acta Sueco-Polonica 4, ss. 19-32.
Teodorowicz-Hellman, Ewa. 1996. Astrid Lindgren på polska. Ett möte mellan två språk och två kulturer. ASLA, Temanummer om forskning om tillämpad lingvistik vid Stockholms universitet 3, ss. 137-141.
Teodorowicz-Hellman, Ewa. 1996. ”Fizia Pończoszanka” w tłumaczeniu polskim. O przekładzie literatury dla dzieci i mlodzieży (Pippi Långstrump i polsk översättning. Om översättningen för barnoch ungdomar). I: Fast, Piotr (red.). Obyczajowość a przekład. Katowice: Śląsk, ss. 131-147.
Teodorowicz-Hellman, Ewa. 2002. ”Pan Tadeusz” w szwedzkich przekładach. Seria książkowa: Nauka o Literaturze Polskiej za Granicą. Izabelin: Uniwersytet Warszawski.
Tirkkonen-Condit, Sonja. 2002. Translationese - a myth or an empirical fact? A study into the linguistic identifiability of translated language. Target 14 (2), ss. 207-220.
Tirkkonen-Condit, Sonja. 2004. Unique items - Over- or under-represented in translated language? I: Mauranen, Anna & Pekka Kujamäki (eds.). Translation Universals. Do they exist? Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, ss. 177-184.
Toury, Gideon. 1980. In serach of a theory of translation. Tel Aviv: The Porter Institute for Poetics and Semiotics.
Twardo, Sylwia. 2005. Możliwości badania “translationese” - języka tekstów tłumaczonych - na podstawie korpusów tekstów równoległych na przykładzie tekstów naukowych. I: Hejwowski, Krzysztof (red.). Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności. Olecko: Wszechnica Mazurska, ss. 305-311.
Urbanek, Dorota. 2011. Dialektyka przekładu: między wtórnością a oryginalnością. I: Kukulka-Wojtasik, Anna (red.). Translatio i literatura. Warszawa: Wyd. UW, ss. 341-348.
Wierzbicka, Anna & Piotr Wierzbicki 1968. Praktyczna stylistyka. Warszawa: Wiedza Powszechna.