Słowa kluczowe
język pomocniczy
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł omawia przyczyny zniknięcia hiszpańskiego jako języka pomocniczego na Filipinach po zmianie władzy kolonialnej pod koniec XIX wieku. Autor wyjaśnia najpierw kontekst geograficzny, etnograficzny i historyczny wysp, podsumowuje ewolucję języka od początku kolonizacji aż po dzień dzisiejszy ze szczególnym uwzględnieniem pojawienia się języka kreolskiego chavacano oraz przedstawia tradycyjnie podawane przyczyny zniknięcia języka. Następnie porównuje ewolucję języka hiszpańskiego na Filipinach z innymi hiszpańskimi koloniami a w końcu stwierdza, że hiszpański zniknął z powodu połączenia wyjątkowych okoliczności historycznych, które nie miały miejsca na innych terytoriach byłego imperium hiszpańskiego.Bibliografia
Blat Gimeno, J., Rivas Sacconi, J.M. & Lorenzo Criado, E. 1968: Philippines. The Teaching of Spanish. Paris: UNESCO. http://unesdoc.unesco.org/images/0000/000086/008662EB.pdf
Bolekia Boleká, J. 2001: Lenguas y poder en África / Lingvoj kaj povo en Afriko. Madrido: Mundo Negro.
Candela Romero, P. 2007: El español en los campamentos de refugiados saharauis (Tinduf, Argelia) ‘La hispana en la kampadejoj de saharanaj rifuĝintoj (Tinduf, Alĝerio)’. En: El español en el mundo, Anuario del Instituto Cervantes 2006-2007 ‘La hispana en la mondo, Jarlibro de la Instituto Cervantes 2006-2007’. Madrid: Instituto Cervantes.
Crosby, A. 2004: Ecological Imperialism: The Biological Expansion of Europe, 900-1900. Cambridge University Press.
De Pury-Toumi, S. 1994: Si le nahuatl avait été langue générale... Politique linguistique et idéologie nationaliste au Méxique ‘Se la nahua estintus interlingvo... Lingva politiko kaj nacia ideologio en Meksikio’. En: Fodor, I. & Hagège C. (red.): La réforme des langues: Histoire et avenir ‘Language reform: history and future’. Hamburgo: Buske. Volumo IV: 487-511.
Diamond, J. 1997: Guns, Germs, and Steel. New York: W.W. Norton & Company.
Galván Guijo, J. 2007: El español en Filipinas ‘La hispana en Filipinoj’. En: El español en el mundo, Anuario del Instituto Cervantes 2006-2007 ‘La hispana en la mondo, Jarlibro de la Instituto Cervantes 2006-2007’. Madrid: Instituto Cervantes.
García Martínez, A. 1982: La americanización de Filipinas. La imposición del idioma inglés en el periodo 1898-1901 ‘La usonigo de Filipinoj. La altrudo de la angla lingvo dum la periodo 1898-1901’. Revista del Colegio de Abogados de Puerto Rico, Vol. 43, Majo 1982/2: 273-270.
Gil Pedromingo, L. & Otero Roth, J. 2009: Perspectivas de la lengua española en África subsahariana ‘Perspektivoj de la hispana lingvo en Sudsahara Afriko’. En: El español en el mundo, Anuario del Instituto Cervantes 2009 ‘La hispana en la mondo, Jarlibro de la Instituto Cervantes 2009’. Madrid: Instituto Cervantes.
Hagège, C. 2000: Halte à la mort des langues ‘Haltigu la morton de la lingvoj’. Paris: Odile Jacob.
Holm, J. 2001: Chabacano versus related creoles: (Socio-)linguistic affinities and differences. Estudios de Sociolingüística, Vol. 2,2: 69-93. Universitato de Vigo.
Lastra de Suárez, Y. 2011: Lengua española y lenguas indígenas de América ‘Hispana lingvo kaj indiĝenaj lingvoj el Ameriko’. El español en el mundo, Anuario del Instituto Cervantes 2010-2011 ‘La hispana en la mondo, Jarlibro de la Instituto Cervantes 2010-2011’. Madrid: Instituto Cervantes.
Lipski, J. 1984: Spanish world-wide: toward a more perfect union. Revista Chicano-Riqueña 12 (1984): 43-56. http://www.personal.psu.edu/jml34/sworld.pdf
Lipski, J. 1987a: Contemporary Philippine Spanish: Comments on vestigial usage. Philippine Journal of Linguistics, Vol.17 (1987): 37-48. http://www.personal.psu.edu/jml34/philsp.pdf
Lipski, J. 1987b: El español en Filipinas: notas breves ‘La hispana en Filipinoj: mallongaj notoj’. Anuario de Letras 25 (1987): 209-219. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo? codigo=31404
Lipski, J. 2001: The place of Chabacano in the Philippine linguistic profile. Estudios de Sociolingüística, Vol. 2(2), 2001: 119-163. Universitato de Vigo.
Lipski, J. 2003: Spanish world-wide: the last century of language contacts. Invited lecture, Middlebury College, March 6, 2003. http://www.personal.psu.edu/jml34/sww.pdf
Lipski, J. 2004: Las lenguas criollas de base hispana ‘La kreolaj lingvoj de hispana bazo’. Lexis XXVIII. 1-2 (2004): 461-508.
Lipski, J. 2008: Spanish-based creoles in the Caribbean. En: Kouwenberg S. & Singler J. V. (red.): The handbook of pidgin and creole studies. Malden (Massachussets): Wiley- Blackwell. 543-564.
Lipski, J. 2010: Chabacano y español: resolviendo las ambigüedades ‘Ĉabakana kaj Hispana: Solvante ambiguaĵojn’. Lengua y Migración 2:1 (2010): 5-41. Universitato de Alcalá de Henares. http://www.personal.psu.edu/jml34/amb.pdf
Lipski, J., Mühlhäusler, P. & Duthin, F. 1996: Spanish in the Pacific. En: Wurm S., Mühlhäusler P., Tryon D. (red.) 1996: Atlas of languages of intercultural communication in the Pacific, Asia, and the Americas. Berlin & New York: Mouton de Gruyter. Vol. I: 271-298.
Lipski, J. & Schwegler, A. 1993: Creole Spanish and Afro-Hispanic. Trends in Romance linguistics and philology 5: bilingualism and linguistic conflict in Romance, J. Green, R. Posner (red.). Berlin: Mouton De Gruyter 407-432.
Lodares, J.R. 2002: Lengua y patria ‘Lingvo kaj patrujo’. Madrid: Taurus.
López Morales, H. 2004: Situación actual del español en Puerto Rico ’Nuntempa situacio de la hispana en Porto-Riko’. El español en el mundo, Anuario del Instituto Cervantes. 2004. Madrid: Instituto Cervantes.
Martini, D. 2013: La guerra filipino-estadounidense (1899-1902). Un laboratorio de ensayo para el naciente imperialismo estadounidense ‘La filipina-usona milito (1899-1902). Provlaboratorio por la naskiĝinta usona imperiismo’. X Simpozio de Sociologio, Fakultato de Sociaj Sciencoj. Bonaero: Universitato de Bonaero.
Moreno Fernández, F. & Otero Roth, J. 2008: Atlas de la lengua española en el mundo ‘Atlaso de la hispana lingvo en la mondo’. Dua eldono. Barcelona: Ariel - Fundación Telefónica.
Nistal Rosique, G. 2007: El caso del español en Guinea Ecuatorial ‘La kazo de la hispana en Ekvatora Gvineo’. En: El español en el mundo, Anuario del Instituto Cervantes 2006- 2007. Madrid: Instituto Cervantes.
Otero Roth, J. 2005: La lengua española y el sistema lingüístico de Asia-Pacífico ‘La hispana lingvo kaj la lingva sistema de Azio-Pacifiko’. Documento de trabajo ‘Labordokumento’ 11/2005. Madrid: Real Instituto Elcano.
http://biblioteca.ribei.org/892/1/DT-002- 2005.pdf
Quilis Morales, A. 1992: La lengua española en cuatro mundos ‘La hispana lingvo en kvar mondoj’. Madrid: Mapfre.
Quilis Morales, A. & Casado-Fresnillo, C. 2008: La lengua española en Filipinas ‘La hispana lingvo en Filipinoj’. Madrid: CSIC.
Rodao, F. 1994: La lengua española en Filipinas durante la primera mitad del siglo XX ‘La hispana lingvo en Filipinoj dum la unua duono de la XXa jarcento’. Internacia Konferenco de Aziaj Hispanistoj. Tokio, 5a-9a septembro 1994.
http://codex.colmex.mx:8991/exlibris/aleph/a18_1/apache_media/PYG814LX4HFH3YAMN6D8BB I9YBV1VN.pdf
Rodríguez Ponga, R. 2003: Pero ¿cuántos hablan español en Filipinas? ‘Sed, kiom da homoj parolas la hispanan en Filipinoj?’ Cuadernos hispanoamericanos, 631 (januaro 2003): 45-58.
Thomason, S.G. 2001: Speakers’ attitudes in language change, contact-language genesis and language preservation: (Socio-)linguistic affinities and differences. Estudios de Sociolingüística, Vol. 2,2 (2001): 13-26. Universitato de Vigo.
Licencja
Polityka Open Access: Czasopismo zapewnia natychmiastowy, otwarty dostęp do wszystkich swoich treści zgodnie z zasadą, że badania swobodnie dostępne zwiększają i przyśpieszają globalny rozwój nauki i wymianę wiedzy.
Nadsyłając zgłoszenia, Autorzy zgadzają się na to, że artykuły w niniejszym czasopiśmie są publikowane w otwartym dostępie (Open Access) i podlegają licencji Creative Commons w wersji 4.0 BY-NC-ND.