Słowa kluczowe
embedded economy
forms of economic integration
reciprocity
countermovement
Karl Polanyi.
Jak cytować
Abstrakt
This paper discusses Polish consumer cooperatives in terms of the embedded economy as understood by Karl Polanyi. The author compares today‟s “new” cooperatives, or informal groups of consumers that have been emerging in Poland since 2010, with the “old” consumer cooperative movement that existed between 1906 and 1939, as represented mainly by the “Społem” consumer cooperative union. Following Polanyi‟s understanding of the relationship between human economy and social institutions, I analyse reciprocity and redistribution as forms of economic integration in past and present cooperatives. Although the “new” cooperatives refer to the prewar cooperative traditions, their structure and economic operation differ vastly from the original model. I argue that the present structure of consumer cooperatives does not provide a base for symmetry and centricity – “supporting structures” for reciprocity and redistribution – although some of the new cooperatives do offer solutions for those deficits. This paper also discusses the nature of class barriers in the contemporary and historical consumer-cooperative movement, and relates this issue to Polanyian notions of countermovement and class interest.Bibliografia
Abramowski, Edward. 2010. Kooperatywa. Polskie korzenie przedsiębiorczości społecznej. Ed. R. Okraska. Łódź: Stowarzyszenie “Obywatele Obywatelom.”
Abramowski, Edward. 2013. Zagadnienia socjalizmu. Wybór pism. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
Alexander, Catherine. 2011. “Illusions of freedom. Polanyi and the third sector.” In Market and society: The Great Transformation today. Eds. Ch. Hann and K. Hart. Cambridge: Cambridge University Press.
Bilewicz, Aleksandra and Dominika Potkańska. 2013. “Jak kiełkuje społeczeństwo obywatelskie? Kooperatywy spożywcze w Polsce jako przykład nieformalnego ruchu społecznego.” Trzeci sektor 1(3): 25–44.
Bilewicz, Aleksandra and Ruta Śpiewak. 2015. “Enclaves of activism and taste: Polish consumer cooperatives as alternative food networks.” Socio.hu 3. Special Issue in English on the Social Meaning of Food: 147–166.
Bilewicz, Aleksandra. 2017. Społem. Idea, ludzie, organizacja. Tom 1. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Block, Fred. 2003. “Karl Polanyi and the writing of Great Transformation.” Theory and Society 32(3): 275–306.
Block, Fred and Margaret Somers. 2014. The power of market fundamentalism: Karl Polanyi’s critique. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Bressen, Tree. 2007. “Consensus decision making.” Group Faciliation: A Research & Application Journal 8: 381–392.
Brodziński, Marian. 1999. Dylematy rozwoju spółdzielczości w Polsce. Warsaw: Fundacja “Rozwój SGGW.”
Brunori, Gianluca. 2007. “Local food and alternative food networks: a communication perspective.” Anthropology of Food S2. Available online at: http://aof.revues.org/430 (accessed on April 28, 2015).
Bryant, Robert and Michael Goodman. 2013. Peopling the practices of sustainable consumption: eco chic and the limits of the spaces of intention. Environment, Politics and Development Working Paper Series 55. London: Department of Geography, King‟s College.
Carmony, Donald F. and Josephine M. Elliot. 1980. “New Harmony, Indiana: Robert Owen‟s seedbed for Utopia.” Indiana Magazine of History 76(3): 161–261.
Chałasiński, Jerzy. 1958. Przeszłość i przyszłość inteligencji polskiej. Warsaw: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Chyra-Rolicz, Zofia. 1985. Pod spółdzielczym sztandarem: z dziejów spółdzielczości polskiej do 1982 r. Warszawa: Wydawnictwo Spółdzielcze.
Chyra-Rolicz, Zofia. 1992. Z tradycji spółdzielczości II Rzeczpospolitej (idee, fakty, dokonania). Warszawa, Poznań: Ławica.
Dąbrowska, Maria. 1922. Spółdzielczość zwyciężająca (dzieje angielskiej Hurtowni Stowarzyszeń Spożywców). Warszawa: Związek Polskich Stowarzyszeń Spożywców.
Dale, Gareth. 2013. Polanyi: the limits of the market. Cambridge, Malden: Polity Books.
Dale, Gareth. 2016. Reconstructing Polanyi: excavation and critique. London: Pluto Press.
Dale, Gareth. 2016b. Karl Polanyi. A Life on the Left. New York, Chichester: Columbia University Press.
Day, Richard 2005. Gramsci is dead: anarchist currents in the newest social movements. Toronto: Pluto Press and Between the Lines.
Duszyk, Adam. 2007. Między idea a polityką: ruch spółdzielczy centralnych ziem polskich w XX wieku: studia. Radom: Radomskie Towarzystwo Naukowe.
Fairbairn, Bruce. 1994. “The meaning of Rochdale: the Rochdale pioneers and the cooperative principles.” Occasional Paper Series No. 94.02. Saskatchewan: University of Saskatchewan. Centre for the Study of Co-operatives.
Frazer, Nancy. 2013. “A triple movement? Parsing the politics of crisis after Polanyi.” New Left Review 81. Available online at: http://newleftreview.org/II/81/nancy-fraser-a-triple-movement (accessed on October 11, 2014).
Freeman, Joe. 1971. “The Tyranny of Structurelessness.” Berkeley Journal of Sociology 17. Available online at: http://www.jofreeman.com/joreen/tyranny.htm (accessed on September 19, 2017).
Gide, Charles. 1922. Consumers’ cooperative societies. Binghamton, NY: Alfred A. Knopf.
Graeber, David. 2002. “The new anarchists.” New Left Review 13.
Available online at: https://newleftreview.org/II/13/david-graeber-the-new-anarchists (accessed on September 19, 2017).
Giełżyński, Wojciech. 1986. Edward Abramowski. Zwiastun Solidarności. London: Polonia.
Goodman, David and Michael Goodman. 2009. “Alternative food networks.” In Encyclopedia of Human Geography. Eds. R. Kitchen and N. Thrift. Amsterdam, Boston, Heidelberg, London: Elsevier.
Goody, Jack. 1982. Cooking, cuisine and class: a study in comparative sociology. Cambridge: Cambridge University Press.
Hann, Chris. 1992. “Radical functionalism: the life and work of Karl Polanyi.” Dialectical Anthropology 17(2): 141–166.
Hann, Chris and Keith Hart. 2011a. Economic anthropology: history, ethnography, critique. Cambridge: Polity Press.
Hann, Chris and Keith Hart. 2011b. “Introduction: learning from Polanyi 1.” In Market and society: The Great Transformation today. Eds. Ch. Hann and K. Hart. Cambridge: Cambridge University Press.
Hettne, Björn. 1990. “The contemporary crisis: the rise of reciprocity.” In The life and work of Karl Polanyi: a celebration. Ed. K. Polanyi Levitt. Montreal, New York: Black Rose Books.
Hettne, Björn. 2006. “Re-reading Polanyi: a second Great Transformation?” In Karl Polanyi in Vienna: the contemporary significance of The Great Transformation. Eds. K. McRobbie and K. Polanyi Levitt. Montreal, New York, London: Black Rose Books.
Holyoake, George. 1908. The history of cooperation. London: T. Fisher Unwin.
Horton, David. 2003. “Green distinctions: the performance of identity among environmental activists.” The Sociological Review 51: 63–77.
Jossa, Bruno. 2005. “Marx, Marxism and the cooperative movement.” Cambridge Journal of Economics 29(1): 3–18.
Kazmierczak, Tadeusz and Marek Rymsza. 2008. Social economy in Poland: past and present. Warsaw: Institute of Public Affairs.
Knupfer, Anne Meis. 2013. Food coops in America: communities, consumption and economic democracy. Ithaca, London: Cornell University Press.
Kowalik, Tadeusz. 1991. “The Polish postscript, 1989.” In The legacy of Karl Polanyi: market, state and society in the end of the twentieth century. Eds. M. Mandell and D. Salée. Quebec: Concordia University.
Krzywicki, Ludwik. 1903. Stowarzyszenia spożywcze: ustęp z dziejów kooperacji. Warszawa: Nakł. Członków Stowarzyszenia Spożywczego Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.
Mendell, Marguerite. 2006. “Democratizing capital: alternatives to market-led transition.” In Karl Polanyi in Vienna: the contemporary significance of The Great Transformation. Eds. K. McRobbie and K. Polanyi Levitt. Montreal: Black Rose Books.
Melucci, Alberto. 1989. Nomads of the present: social movements and individual needs in contemporary society. London: Hutchison Radius.
Mielczarski, Romuald. 2010. Razem! Czyli Społem. Wybór pism spółdzielczych. Ed. R. Okraska. Łódź, Sopot, Warszawa: Biblioteka “Obywatela.”
Miele Mara and Jonathan Murdoch. 2004. “A new aesthetic of food? Relational reflexivity in the »alternative food« movement”. In Qualities of Food. Eds. M. Harvey, A. McMeekin and A. Warde. Manchester: Manchester University Press.
Peisert, Arkadiusz. 2009. Spółdzielnie mieszkaniowe. Między wspólnotą obywatelską a alienacją. Warszawa: IFiS PAN.
Piechowski, Adam. 1999. “Non-cooperative cooperatives: new fields for cooperative and quasi cooperative system in Poland.” Review of International Cooperation 92(1): 49–57.
Polanyi, Karl. 1968a. “Our obsolete market mentality.” In Primitive, archaic and modern economies: essays of Karl Polanyi. Ed. G. Dalton. Boston: Beacon Press.
Polanyi, Karl. 1968b. “Aristotle discovers the economy.” In Primitive, archaic and modern economies: essays of Karl Polanyi. Ed. G. Dalton. Boston: Beacon Press.
Polanyi, Karl. 1968c. “Class interest and social change.” In Primitive, archaic and modern economies: essays of Karl Polanyi. Ed. G. Dalton. Boston: Beacon Press.
Polanyi, Karl. 1977. “Forms of integration and supporting structures.” In The livelihood of man. Ed. H.B. Pearson. New York, San Francisco, London: Academic Press.
Polanyi, Karl. 2001 [1944]. The Great Transformation: the political and economic origins of our time. Boston: Beacon Press.
Rapacki, Marian. 1923. “Socjalizm i kooperacja.” Rzeczpospolita spółdzielcza 12(III): 505–509.
Rose, Fred. 1997. “Toward a class cultural theory of new social movements: reinterpreting new social movements.” Sociological Forum 12(3): 461–494.
Rusiński, Władysław. 1967. Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego. Część II: 1918–1939. Warszawa: Zakład Wydawniczy CZSR.
Sennett, Richard. 2012. Together: the rituals, pleasures and politics of cooperation. New Haven, London: Yale University Press.
Siwik, Bronisław. 1923. “Spółdzielczość a socjalizm.” Rzeczpospolita spółdzielcza 11(III): 457–463.
Stryjan, Yohanan. 1994. “Understanding cooperatives: the reproduction perspective.” Annals of Public and Cooperative Economics 65(1): 59–80.
Stryjan, Yohanan and Filip Wijkström. 1996. “Cooperatives and nonprofit organizations in Swedish social welfare.” Annals of Public and Cooperative Economics 67(1): 5–27.
Szelényi, Ivan. 1982. “The intelligentsia in the class structure of state socialist societies.” The American Journal of Sociology 82: S287–S326.
Vieta, Marcelo. 2010. “The new cooperativism.” Affinities: A Journal of Radical Theory, Culture and Action 4(1): 1–11.
Webb, Beatrice. 1930. Cooperative movement in Great Britain. London: George Allen & Unwin.
Winter, Michael. 2003. “Embeddedness, the new food economy and defensive localism.” Journal of Rural Studies 19(1): 23–32.
Wedel, Janine. 1986. The private Poland: an anthropologist’s look at everyday life. New York, Oxford: Facts on File Publications.
Wojciechowski, Stanisław. 1938. Moje wspomnienia. Vol. 1. Lwów–Warszawa: Książnica-Atlas.
Zarycki, Tomasz. 2003. “Cultural capital and the political role of the intelligentsia in Poland.” Journal of Communist Studies and Transition Politics 19(4): 91–108.
Zarycki, Tomasz. 2009. “The power of the intelligentsia: the Rywin affair and the challenge of applying the concept of cultural capital to analyze Poland‟s elites.” Theory and Society 38: 613.
Zarycki, Tomasz. 2014. “Social dialogue under the supremacy of the intelligentsia.” Warsaw Forum of Economic Sociology 5:2(10): 69–78.
Zarycki, Tomasz, Rafał Smoczyński, and Tomasz Warczok. 2017. “The roots of Polish culture-centered politics: Toward a non-purely cultural model of cultural domination in Central and Eastern Europe.” Eastern European Politics and Societies and Cultures 31(2): 360–381.
Żarnowski, Jerzy. 1964. Struktura społeczna inteligencji w Polsce w latach 1918–1939. Warsaw: PWN.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.