Abstrakt
The diffusion of alternative financial and credit circuits, in which the money favours the self-management of social wealth, may curb the expropriation caused by processes of abnormal indebtedness that increasingly characterise economic systems. The article proposes an examination of four experiences with complementary currencies that have sprung up in Europe after the recent crisis, distinguishing between local currencies (Sardex, SoNantes and Sol Violette) and crypto coins (Bitcoin). The possibility of taking advantage of the monetary know-how that animates various experiences (like crypto coins and local clearing houses) would contribute to the re-thinking money as a social institution. Three main topics are discussed: 1. the “political technologies” in which the alternative monetary circuits consist; 2. democratic participation in the decision-making processes that characterise them; and 3. the meaning of the sovereignties that they potentially defineBibliografia
Amato, Massimo, and Luca Fantacci. 2012a. The End of Finance. Cambridge: Polity Press.
Amato, Massimo, and Luca Fantacci. 2012b. Come salvare il mercato dal capitalismo. Idee per un’altra finanza. Roma: Donzelli.
Baronian, Laurent, and Carlo Vercellone. 2015. “Moneta del comune e reddito sociale garantito.” UniNomade 2.0. http://www.uninomade.org/moneta-del-comune-e-reddito-sociale-garantito/.
Beltrame, Giancario. 2014. “BCC e territorio.” In L’Europa dei territori. Etica economica e sviluppo sociale nella crisi. Eds. E. Leonardi and S. Lucarelli. Napoli: Orthotes.
Bianchi, Carluccio. 1982. “Moneta.” In Dizionario di Economia Politica. Vol 5. Eds. G. Lunghini and M. D’Antonio. Torino: Bollati Boringhieri.
Chignola, Sandro (ed.). 2012. Il diritto del comune. Crisi della sovranità, proprietà e nuovi poteri costituenti. Verona: ombre corte.
Fantacci, Luca. 2016. The trap of liquidity: analysis and countermeasures following J. M. Keynes. Conference paper, 57th SIE Annual Conference, Milano October 20. http://www.siecon.org/online/wp-content/uploads/2016/09/FANTACCI.pdf
Fare, Marie. 2011. “The Sol: A Complementary Currency for the Social Economy and Sustainable Development.” International Journal of Community Currency Research 15: 57–60.
Ferrari Bravo, Luciano. 2001. “Federalismo.” In Lessico postfordista. Eds. A. Zanini and U. Fadini. Milano: Feltrinelli.
Fumagalli, Andrea, and Stefano Lucarelli. 2011. “Penser la crise et la sortie de crise. Les apports de André Orléan, et au-delà.” European Journal of Economic and Social Systems 24(1–2): 195–210.
Gesell, Silvio. 1958 (1916). The natural economic order. London: Peter Owen.
Gruppo Equipo. 2008. Pekka Himanen. L’etica hacker e lo spirito dell’informazione. Analisi del testo. https://piratifirenze.files.wordpress.com/2015/05/booklet-equipo-letica-hacker.pdf
Hayek, Friedrich von. 2001. La denazionalizzazione della moneta. Trans. W. Marani and M. Finazzer. Milano: Etas.
Hayek, Friedrich von. 1986. Legge, legislazione e libertà. Trans. P.G. Monateri. Milano: Il Saggiatore.
Himanen, Pekka. 2003. L’etica hacker e lo spirito dell’informazione. Trans. F. Zucchella. Milano: Feltrinelli.
Jaromil, Denis Roio. 2014. Bitcoin, la fine del tabu della moneta. http://quaderni.sanprecario.info/2014/01/bitcoin-la-fine-del-tabu-della-moneta-di-denis-jaromil-roio/
Kavoulakos, Konstantinos. 2000. Cornelius Castoriadis on Social Imaginary and Truth. Paper presented at the International Workshop “Social Theory and the Work of Cornelius Castoriadis”, University of Crete, September. http://ww2.fks.uoc.gr/english/cvs/kavoulakos/Kavoulakos%20Social%20Imaginary.pdf
Keynes, John Maynard. 1923. A Tract on Monetary Reform. London: Macmillan.
Keynes, John Maynard. 1936. The General Theory of Employment. Interest and Money. London: Macmillan.
Lietaer, Bernard, and Margrit Kennedy. 2012. Monnaies régionales. De nouvelles voies vers une prospérité durable. Paris: ECLM.
Lotringer, Sylvère, and Christian Marazzi (eds). 2007. Autonomia: Post-Political Politics. Los Angeles: Semiotext(e).
Lucarelli, Stefano, and Lucio Gobbi. 2016. “Local clearing unions as stabilizers of local economic systems: a stock flow consistent perspective.” Cambridge Journal of Economics 40: 1397–1420.
Lucarelli, Stefano, and Roberto Romano. 2016. “The Italian Crisis within European Crisis. The Relevance of the Technological Foreign Constraint.” World Social and Economic Review 6: 12–30.
Marella, Maria Rosaria (ed.). 2012. Oltre il pubblico e il privato. Per un diritto dei beni comuni. Verona: ombre corte.
Meggiato, Riccardo. 2014. Il lato oscuro della Rete. Alla scoperta del Deep Web e del Bitcoin. Milano: Apogeo.
Mellone, Federica. 2013. Le “monete complementari”. Uno studio introduttivo. Dissertation, Faculty of Economics, Università di Bergamo, a.a. 2012–2013.
Nakamoto, Satoshi. 2009. Bitcoin: a Peer to Peer Electronic Cash System. https://bitcoin.org/bitcoin.pdf
Negri, Antonio. 2010. “The Law of the Common.” Finnish Yearbook of International Law 21: 16–25.
Negri, Antonio. 2012. Il comune in rivolta. Sul potere costituente delle lotte. Verona: ombre corte.
Orléan, André. 2006. “Monnaie.” In Dictionnaire des sciences humaines. Eds. S. Mesure and P. Savidan. Paris: Presses Universitaires de France.
Papdimitriou, Dimitri B., and Michalis Nikiforos, Gennaro Zezza. 2014. Prospects and Policy for the Greek Economy. Strategic Analysis, February. http://www.levyinstitute.org/pubs/sa_2_14.pdf
Sartori, Laura. 2016. Sardex, a Complementary Currency that Shapes a New Financial Space. Conference paper, SubTheme “Organizing in the Shadow of Financial Power”, General Theme “Organizing in the Shadow of Power”, University of Naples. http://sociologia-economica.it/wp-content/uploads/2017/02/sartori_SISEC.pdf
Studer, Tobias. 2006 (1998). Wir and the National Swiss Economy. Basel: The Wir Bank.
Virno, Paolo. 1996. “Virtuosity and Revolution: The Political Theory of Exodus.” In Radical Thought in Italy: A Potential Politics. Eds. M. Hardt and P. Virno. Minneapolis: University of Minnesota.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.