Słowa kluczowe
język polityczny
komunizm
socjalizm chrześcijański
Wilhelm Weitling
Jak cytować
Abstrakt
Relacja komunizmu i religii stanowi obszerne i budzące spory zagadnienie. W artykule odnoszę się do tej kwestii, przywołując specyficznego myśliciela, mianowicie: Wilhelma Weitlinga (1808-1871). Badacze jego idei interpretowali religię w różny sposób, traktując ją jako to, co stanowiło sam fundament jego poglądów, lub, dla odmiany, jako nieznaczący dodatek do jego świeckich teorii. W niniejszym studium argumentuję, że prace Weitlinga powinny być rozumiane jako wyrażające chrześcijański język polityczny w sensie, jaki nadał temu terminowi historyk J.G.A. Pocock. Wychodząc z tego założenia, artykuł zmierza ku ujawnieniu sposobów wyrazu chrześcijańskiego języka Weitlinga i do wskazania, w jaki sposób manifestował się on w jego trzech najważniejszych pracach.Bibliografia
Barnikol, Ernst. 1929. Weitling der Gefangene und seine “Gerechtigkeit”: eine kritische Untersuchung über Werk und Wesen des frühsozialistischen Messias. Kiel: Mühlau Verlag.
Bowman, Frank Paul. 1987. Le Christ des barricades, 1789-1848. Paris: Cerf.
Brandenburg, Alexander. 1977. Theoriebildungsprozesse in der deutschen Arbeiterbewegung 1835-1850, Texte zur Arbeiterbewegung. Hannover: SOAK Verlag.
Breckman, Warren. 1999. Marx, the Young Hegelians, and the Origins of Radical Social Theory: Dethroning the Self. Cambridge: Cambridge University Press.
Caldwell, Peter C. 2009. Love, Death, and Revolution in Central Europe: Ludwig Feuerbach, Moses Hess, Louise Dittmar, Richard Wagner. New York: Palgrave Macmillan.
Caragounis, Chrys C. 1992. “Kingdom of God/Kingdom of Heaven.” In Dictionary of Jesus and the Gospels, edited by Joel B. Green, Scot McKnight and I. Howard Marshall, 417-430. Downers Grove: InterVarsity Press.
Dittmer, Marion. 2014. Reich Gottes: Ein Programmbegriff der protestantischen Theologie des 19. Jahrhunderts. Berlin: De Gruyter.
Droz, Jacques. 1972. Histoire générale du socialisme. Tome 1: Des origines à 1875. Paris: Presses universitaires de France.
Drünert, Ellen. 1979. “Die religiös-ethische Motivation des Kommunismus bei Wilhelm Weitling: Versuch einer Analyse.” PhD Diss., Pädagogische Hochschule Rheinland.
Haefelin, Jürg. 1986. Wilhelm Weitling: Biographie und Theorie: der Zürcher Kommunistenprozess von 1843. Bern: Lang.
Hundt, Martin. 1993. Geschichte des Bundes der Kommunisten 1836-1852. Frankfurt am Main: Lang.
Hölscher, Lucian. 1989. Weltgericht oder Revolution: protestantische und sozialistische Zukunftsvorstellungen im deutschen Kaiserreich. Stuttgart: Klett-Cotta.
Jameson, Fredric. 1974. Marxism and Form: Twentieth-Century Dialectical Theories of Literature. Princeton: Princeton University Press.
Joho, Wolfgang. 1958. Traum von der Gerechtigkeit: die Lebensgeschichte des Handwerksgesellen, Rebellen und Propheten Wilhelm Weitling. Berlin: Verlag Neues Leben.
Kaufhold, Bernhard. 1955. “Einleitung.” In Garantien der Harmonie und Freiheit, by Wilhelm Weitling, vii-xlviii. Berlin: Akademie-Verlag.
Knatz, Lothar. 1984. Utopie und Wissenschaft im frühen deutschen Sozialismus: Theoriebildung und Wissenschaftsbegriff bei Wilhelm Weitling. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Kowalski, Werner. 1973. “Die Schweizer Weitling-Zeitschriften und die Weitling-Forschung.” In Der Hülferuf der deutschen Jugend: Die junge Generation, by Wilhelm Weitling, xvi-xxxiii. Glashütten im Taunus: Verlag Detlev Auvermann.
Leutzsch, Martin. 1994. “Erinnerung an die Gütergemeinschaft: Über Sozialismus und Bibel.” In Sozialismus in Geschichte und Gegenwart, edited by Richard Faber, 77-93. Würzburg: Königshausen & Neumann.
Marsiske, Hans-Arthur. 1984. “Utopischer Entwurf und Arbeiterbewegung in Deutschland. Die Gütergemeinschaftsdiskussion im ‘Bund der Gerechten’.” In Alles gehört allen: das Experiment Gütergemeinschaft vom 16. Jahrhundert bis heute, edited by Hans-Jürgen Goertz, 165-187. München: C.H. Beck.
Marsiske, Hans-Arthur. 1990. Eine Republik der Arbeiter ist möglich: der Beitrag Wilhelm Weitlings zur Arbeiterbewegung in den Vereinigten Staaten von Amerika, 1846-1856. Hamburg: Hamburger Institut für Sozialforschung.
Marx, Karl. 1956 [1844]. “Zur Kritik der Hegelschen Rechtsphilosophie. Einleitung.” In Werke. Bd 1, by Karl Marx and Friedrich Engels, 378-391. Berlin: Dietz.
Marx, Karl, and Friedrich Engels. 1958 [1932]. “Die deutsche Ideologie.” In Werke. Bd 3, by Karl Marx and Friedrich Engels, 9-530. Berlin: Dietz.
Massey, Marilyn Chapin. 1983. Christ Unmasked: The Meaning of the Life of Jesus in German Politics. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Mühlestein, Hans. 1948. “Marx and the Utopian Wilhelm Weitling.” In A Centenary of Marxism, edited by Samuel Bernstein, 113-129. New York: Science and Society.
Palmeri, Frank. 2008. “Conjectural History and the Origins of Sociology.” Studies in Eighteenth-Century Culture 37:1-21.
Palmeri, Frank. 2016. State of Nature, Stages of Society: Enlightenment Conjectural History and Modern Social Discourse: Columbia University Press.
Pocock, J. G. A. 2009a [1987]. “The Concept of a Language and the métier d’historien: Some Considerations on Practice.” In Political Thought and History: Essays on Theory and Method, edited by J. G. A. Pocock, 87-105. Cambridge: Cambridge University Press.
Pocock, J. G. A. 2009b [1962]. “The History of Political Thought: A Methodological Inquiry.” In Political Thought and History: Essays on Theory and Method, edited by J. G. A. Pocock, 3-19. Cambridge: Cambridge University Press.
Pocock, J. G. A. 2009c [1981]. “The Reconstruction of Discourse: Towards the Historiography of Political Thought.” In Political Thought and History: Essays on Theory and Method, edited by J. G. A. Pocock, 67-86. Cambridge: Cambridge University Press.
Prüfer, Sebastian. 2002. Sozialismus statt Religion: die deutsche Sozialdemokratie vor der religiösen Frage 1863-1890. Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht.
Reichenau, Charlotte von. 1925. “Wilhelm Weitling.” Schmollers Jahrbuch 49 (1):293-327.
Schieder, Wolfgang. 1963. Anfänge der deutschen Arbeiterbewegung: die Auslandsvereine im Jahrzehnt nach der Julirevolution von 1830. Stuttgart: Klett Verlag.
Seidel-Höppner, Waltraud. 1961. Wilhelm Weitling: der erste deutsche Theoretiker und Agitator des Kommunismus. Berlin: Dietz.
Seidel-Höppner, Waltraud. 1989. “Wilhelm Weitling - Leben und Werk - eine optimistische Tragödie.” In Wilhelm Weitling. Ein deutscher Arbeiterkommunist, edited by Lothar Knatz and Hans-Arthur Marsiske, 28-82. Hamburg: Ergebnisse.
Seidel-Höppner, Waltraud. 2014. Wilhelm Weitling (1808-1871): eine politische Biographie. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Stahl, Friedrich Julius. 1845. Die Philosophie des Rechts. Bd. 2, Recht- und Staatslehre auf der Grundlage christlicher Weltanschauung. Erste Abtheilung: enthaltend die allgemeinen Lehren und das Privatrecht. Heidelberg: J.C.B. Mohr.
Stedman Jones, Gareth. 2016. Karl Marx: Greatness and Illusion. London: Allen Lane.
Stewart, Jon. 2011. “Hegel's Philosophy of Religion and the Question of ‘Right’ and ‘Left’ Hegelianism.” In Politics, Religion, and Art: Hegelian Debates, edited by Douglas Moggach, 66-95. Evanston: Northwestern University Press.
Weitling, Wilhelm. 1971a [1846]. “Das Evangelium des armen Sünders.” In Das Evangelium des armen Sünders: Die Menschheit, wie sie ist und wie sie sein sollte, by Wilhelm Weitling, 7-141. Reinbek: Rowohlt.
Weitling, Wilhelm. 1971b [1838/1839]. “Die Menschheit, wie sie ist und wie sie sein sollte.” In Das Evangelium des armen Sünders: Die Menschheit, wie sie ist und wie sie sein sollte, by Wilhelm Weitling, 142-177. Reinbek: Rowohlt.
Weitling, Wilhelm. 1973 [1841-1843]. Der Hülferuf der deutschen Jugend: Die junge Generation. Glashütten im Taunus: Verlag Detlev Auvermann.
Weitling, Wilhelm. 1974 [1842]. Garantien der Harmonie und Freiheit: mit einem Nachwort herausgegeben von Ahlrich Meyer. Stuttgart: Reclam.
Weitling, Wilhelm. 1977 [1929]. Gerechtigkeit: Ein Studium in 500 Tagen. Berlin: Karin Kramer Verlag.
Whatmore, Richard. 2016. What is Intellectual History? Cambridge: Polity.
Wittke, Carl. 1950. The Utopian Communist: A Biography of Wilhelm Weitling, Nineteenth-Century Reformer. Baton Rouge: Louisiana State University.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.