Słowa kluczowe
protest
Strajk Kobiet
Czarny Protest
Rodzice Osób Niepełnosprawnych
praca reprodukcyjna
praca opiekuńcza
Jak cytować
Abstrakt
Dwa znaczące protesty społeczne, które miały miejsce w Polsce w ostatnich latach – masowa mobilizacja kobiet przeciwko zakazowi aborcji i okupacja budynku Sejmu przez opiekunów osób niepełnosprawnych – nazywano strajkami. W artykule analizujemy wydarzenia związane ze Strajkiem Kobiet w 2016, 2017 i 2018 roku oraz strajk Rodziców Osób Niepełnosprawnych z 2018 roku, ujmując strajk jako formę protestu. Dlaczego obydwa protesty nazwano strajkami i jakie są implikacje określania ich przy użyciu terminologii z zakresu sporów zbiorowych? W Polsce strajki są formą zbiorowego, zinstytucjonalizowanego konfliktu pracowników najemnych, organizowanego wyłącznie przez związek zawodowy zarejestrowany w określonym miejscu pracy, a ich przedmiotem mogą być wyłącznie sprawy związane z miejscem pracy, nie zaś sprawy polityczne i znajdujące się poza gestią pracodawcy. Strajk Kobiet i protest Rodziców Osób Niepełnosprawnych nie były strajkami de iure, odrzucały jednak podział na produkcję (pracę najemną) i reprodukcję (praca nieodpłatna), co nadało szczególne znaczenie „odmowie pracy”, jaka miała wówczas miejsce. Użycie koncepcji strajku i stworzenie przestrzeni łączącej różne działania związane z walkami o prawa pracownicze i reprodukcyjne skutkowało upodmiotowieniem protestujących. Interpretujemy to jako strategię przejęcia typowych akcji protestacyjnych zarezerwowanych wcześniej dla pracowników najemnych.Bibliografia
Babbie, Earl. 2013. Podstawy badań społecznych. Trans. W. Bertkiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bakalarczyk, Rafał. 2018. “Co dla osób niepełnosprawnych.” Kwartalnik Więź May 13. Retrieved from http://wiez.com.pl/2018/05/13/co-dla-osob-niepelnosprawnych/.
Briskin, Linda. 2013. “Nurse Militancy and Strike Action.” Workers of the World – International Journal on Strikes and Social Conflicts 1(2): 105–134.
Brecher, Jeremy. 2014. Strike! Revised, Expanded, and Updated. Oakland: PM Press.
Burns, Joe. 2011. Reviving the right to strike. Brooklyn: Ig Publishing.
CBOS. 2016.. Polacy o prawach kobiet, “czarnych protestach” i prawie aborcyjnym. Komunikat z badań nr 165/2016. Warszawa.
Chmielewska, Marta, Małgorzata Druciarek and Izabela Przybysz. 2017. Czarny protest: w stronę nowego “kompromisu aborcyjnego”?. Instytut Spraw Publicznych. Retrieved from https://pl.boell.org/sites/default/files/isp_hbs_czarny_protest_kompromis_aborcyjny.pdf (accessed 15.04.2019).
Czarzasty, Jan. 2017. Poland: Government enacts radical education reform despite opposition. Retrieved from https://www.eurofound.europa.eu/publications/article/2017/poland-government-enacts-radical-education-reform-despite-opposition (accessed 15.04.2019).
Dalla Costa, Mariarosa. 1972. The power of women and the subversion of the community. Bristol, UK: Falling Wall Press.
Dialog. 2019. Podstawowe pojęcia. Dialog społeczny. Retreived from: http://www.dialog.gov.pl/czym-jest-dialog-spoleczny/podstawowe-pojecia/ (accessed 15.04.2019).
Dulak, Maciej and Bartosz Jakubowski. 2018. “Publiczny transport zbiorowy w Polsce. Studium Upadku.” Klub Jagielloński. Retrieved from https://klubjagiellonski.pl/2018/04/17/publiczny-transport-zbiorowy-w-polsce-studium-upadku/(accessed 15.04.2019).
Dziennik. 2018. “Uczestnicy protestu opiekunów osób niepełnosprawnych z zakazem wejścia na teren Sejmu. Do 2020 roku.” Dziennik.pl. Retrieved from https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/577843,uczestnicy-protestu-ron-z-zakazem-wejscia-na-teren-sejmu.html (accessed 15.04.2019).
Duffy, Mignon. 2007. “Doing the dirty work. Gender, Race, and Reproductive Labor in Historical Perspective.” Gender & Society, Vol. 21 No. 3: 313–336.
Federici, Silvia. 1975. Wages Against Housework. Bristol–London: Power of Women Collective and the Falling Wall Press.
Federici, Silvia. 2008 Precarious Labour. A Feminist Viewpoint. https://inthemiddleofthewhirlwind.wordpress.com/precarious-labor-a-feminist-viewpoint/ (accessed 28.03.2019).
Fraser, Nancy. 2016. “Contradictions of Capital and Care.” New Left Review vol. 100.
Garcia, Alabao, Perez. 2018. “Spain’s Feminist Strike.” New Left Review vol. 110.
Graff, Agnieszka. 2001. Świat bez kobiet. Płeć w polskim życiu publicznym. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
GUS. 2016. Małżeństwa oraz dzietność w Polsce. Retrieved from https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/23/1/1/malzenstwa_i_dzietnosc_w_polsce.pdf (accessed 06.01.2019.)
GUS. 2018a. Pracujący w gospodarce narodowej w 2017 roku. Retrived from: http://stat.gov.pl/ obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/pracujacy-w-gospodarce-narodowej-w-2017-roku,7,15.html (accessed 06.01.2019).
GUS. 2018b. Pracujący na własny rachunek. Retrived from: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/pracujacy-na-wlasny-rachunek,14,1.html (accessed 06.01.2019).
Hartmann, Heidi. 1976. “Capitalism, patriarchy, and job segregation by sex.” Signs: Journal of Women and Culture in Society 1 (3): 137–169.
Hołub, Jacek. 2018. Żeby umarło przede mną. Opowieści matek niepełnosprawnych dzieci. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Hyman, Richard. 1990. Strikes. London: Macmillan.
ITUC. 2008. Achieving Gender Equality. A Trade Union Manual. Retrieved from https://www.ituc-csi.org/IMG/pdf/manuel_ENGOK.pdf.
James, Selma. 2018. “Decades after Iceland’s »day off«, our women’s strike is stronger than ever.” The Guardian March 8.
Kacpura et al. 2016. Twenty years of anti-abortion law in Poland. Retrieved from http://federa.org.pl/wp-content/uploads/2013/07/report_federa_20_years_polands_abortion_law.pdf (accessed 15.04.2019).
Kałuszka, Jacek and Szymański Piotr. 1982. Związki, strajki, negocjacje. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
Korolczuk, Elżbieta. 2018. “Czarny Piątek jako pożegnanie z Kościołem.” Krytyka Polityczna March 26.
Korolczuk, Elżbieta. 2016. “Explaining the »Black Protests« in Poland: The Power of Connective Action.” Zoon Politicon vol. 7.
Kowalski, Roch. 2018. “Polacy świętują 3 Maja, a w Sejmie… »dzień zamknięty«. Po raz pierwszy od 2008 roku.” Tok FM. Retrieved from http://www.tokfm.pl/Tokfm/ 7,102433,23350803,po-raz-pierwszy-od-lat-w-swieto-konstytucji-sejm-zamkniety.html (accesed 15.04.2019).
Król, Agnieszka and Pustułka, Paula. 2018. “Women on strike: mobilizing against reproductive injustice in Poland.” International Feminist Journal of Politics vol. 20, issue 3.
Kubisa, Julia. 2018. “Ufajmy kobietom.” Krytyka Polityczna March 27. Retrieved from http://krytykapolityczna.pl/kraj/julia-kubisa-czarny-piatek-ufajmy-kobietom/ (accessed 15.04.2019).
Kubisa, Julia. 2014. Bunt białych czepków. Analiza działalności związkowej pielęgniarek i położnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kubisa, Julia. 2016a. “Odzyskajmy Polskę dla kobiet.” Krytyka Polityczna October 10. Retrieved from http://krytykapolityczna.pl/kraj/odzyskajmy-polske-dla-kobiet/ (accessed 15.04.2019).
Kubisa, Julia. 2016b. “Gendered division of trade union protests. Strategies, activities and outcomes of union activity among miners and nurses in Poland.” Transfer: European Review of Labour and Research vol. 22, issue 3: 331–345.
Kubisa, Julia. 2017. “We Will Not Close Our Umbrellas!” Obieg. vol. 3.
Leśniewicz, Kacper. 2016. “Czarny protest w małych miastach.” Tygodnik Przegląd October 10. Retrieved from https://www.tygodnikprzeglad.pl/bunt-kobiet/ (accessed 15.04.2019).
Majewska, Ewa. 2017. Tramwaj zwany uznaniem. Feminizm i solidarność po neoliberalizmie. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Majewska, Ewa. 2018. Kontrpubliczności ludowe i feministyczne. Wczesna „Solidarność” i czarne protesty. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Makowski, Jarosław. 2017. “Bo bluzka była czarna? Warto protestować!” Newsweek Polska February 10. Retrieved from https://www.newsweek.pl/opinie/nauczycielki-oskarzone-za-udzial-w-czarnym-protescie/fygb3fn (accessed 15.04.2019).
Marshall, Gordon. 2003. Dictionary of Sociology. Oxford: Oxford University Press.
Masewicz, Walery. 1986. Strajk. Studium prawno-socjologiczne. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
Mrozek, Witold. 2018. “Ćwierć wieku zakazu aborcji.” OKO.Press. Retrieved from https://oko.press/cwierc-wieku-zakazu-aborcji-25-temu-sejm-przyjal-jedna-najbardziej-restrykcyjnych-ustaw-europie-popieral-ja-komorowski-przeciw-byl-tusk/ (accessed 15.04.2019).
Nakano, Glenn Evelyn. 1992. “From servitude to service work: Historical continuities in the racial division of paid reproductive labor.” Signs: Journal of Women in Culture and Society 18: 1–43.
Newsweek. 2016. “Strajk kobiet i #czarnyprotest. Co na to pracodawcy.” Newsweek Polska September 30. Retrieved from https://www.newsweek.pl/polska/strajk-kobiet-i-czarnyprotest-co-na-to-pracodawcy/shsxwlk (accessed 15.04.2019).
OSK. n.d. Retrieved from http://strajkkobiet.eu/wp-content/uploads/2018/10/000.png (accessed 15.04.2019).
Pacewicz, Piotr. 2018. “Jakub Hartwich i Adrian Glinka bronią swoich matek po brutalnej akcji strażników. »Nie jestem ubezwłasnowolniony i mam prawo«.” Oko.press May 25.
Retrieved from http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,23436052,straz-marszalkowska-chciala-usunac-pocztowki-dla-protestujacych.html (accessed 15.04.2019).
Politka w Sieci. 2016. “Analiza #Czarnyprotest vs. #Białyprotest.” Politykawsieci.pl October 5. Retrieved from: https://politykawsieci.pl/analiza-czarnyprotest-vs-bialyprotest/ (accessed 15.04.2019).
Secombe, Wally. 1974. “The housewife and her labour under capitalism.” New Left Review 83: 3–24.
Silverman, David. 2018. Interpretacja danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szczerbiak, Agata. 2018. “Czy rząd postawi na swoim proteście niepełnosprawnych?” Polityka.pl May 3. Retrived from: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1747414,1,czy-rzad-postawi-na-swoim-w-protescie-niepelnosprawnych.read (accessed 15.04.2019).
Szczęśniak Agata. 2018a. “Walka i nadzieja czyli co po 40 dniach walki w Sejmie.” Krytyka Polityczna May 28. Retrieved from http://krytykapolityczna.pl/kraj/walka-i-nadzieja-czyli-co-po-40-dniach-w-sejmie/ (accessed 15.04.2019)
Szczęśniak, Agata. 2018b. “Czarny piątek to coś znacznie więcej niż odrzucenie antykobiecego sojuszu Kościoła z państwem PiS.” Oko.press March 24. Retrieved from: https://oko.press/czarny-piatek-cos-znacznie-wiecej-niz-odrzucenie-antykobiecego-sojuszu-kosciola-panstwem-pis/ (accessed 15.04.2019).
Szczuka, Kazimiera. 2004. Milczenie owieczek. Rzecz o aborcji. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Szewczyk, Paulina. 2017. “Nauczycielki z Zabrza za udział w Czarnym Proteście zapłaciły wysoką cenę. Ale nie żałują.” Newsweek Polska October 3. Retrieved from https://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/nauczycielki-z-zabrza-za-udzial-w-czarnym-protescie-zaplacily-wysoka-cene-czarny/wjqrkj6 (accessed 15.04.2019).
Smith, Vicki (ed.). 2013. Sociology of Work. Los Angeles–London–New Delhi–Singapore–Washington DC: SAGE.
Suchanow, Klementyna. 2017. “Rozpoczęły się represje wobec organizatorek Czarnego Protestu. Szykany, odmowy urlopu i zwolnienia.” Polityka.pl June 24. Retrieved from https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1709328,1,rozpoczely-sie-represje-wobec-organizatorek-czarnego-protestu-szykany-odmowy-urlopu-i-zwolnienia.read (accessed 15.04.2019).
Tong, Rosemarie Putman. 2002. Myśl feministyczna. Wprowadzenie. Trans. J. Mikos and B. Umińska. Warszawa: PWN
Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. 1991. Dz. U. Z 1991 r., Nr 5, poz. 236 z późn. zm.
Walby, Sylvie. 1990. Theorizing Patriarchy. Oxford: Wiley-Blackwell.
Walby, Sylvie. 1997. Gender Transformations. London: Routledge.
Watson, Tony, J. 1995. Sociology, Work and Industry. London and New York: Routledge.
Witkowski, Jarosław. 2012. “Charakterystyka poszczególnych (innych niż strajk) akcji protestacyjnych.” Roczniki administracji i prawa. Teoria i praktyka rok XII.
Woźnicki, Łukasz. 2017. “Władza mści się za bunt. Nauczycielki stracą pracę za »czarny protest«?” Wyborcza.pl February 9. Retrieved from http://wyborcza.pl/ 7,75398,21354569,wladza-msci-sie-za-bunt-nauczycielki-straca-prace-za-czarny.html (accessed 15.04.2019).
Wprost. 2018. “Protest w Sejmie. Hartwich: Nie możemy korzystać z windy.” Wprost.pl May 26. Retrieved from https://www.wprost.pl/kraj/10127571/protest-w-sejmie-hartwich-nie-mozemy-korzystac-z-windy.html (accessed 15.04.2019).
Annex
Adamczyk, Małgorzata and Michał Gostkiewicz. 2016. “To ona wymyśliła #CzarnyProtest. »Mówili, że lajkami na Facebooku i czarnym ubraniem nie wygramy. No więc wygraliśmy!«. Wywiad z Małgorzatą Adamczyk.” Gazeta.pl. Retrieved from: http://weekend.gazeta.pl/weekend/1,152121,20798021,to-ona-wymyslila-czarnyprotest-mowili-ze-lajkami-na-facebooku.html (accessed 15.04.2019).
Ambroziak, Anton. 2018. “Wznawiają strajk okupacyjny Sejmu. Rodzice dorosłych niepełnosprawnych: »W 2014 roku prezes Kaczyński całował nas po dłoniach. A dziś? Jesteśmy sami«.” OKO.press April 18. Retrieved from: https://oko.press/wznawiaja-strajk-okupacyjny-sejmu-rodzice-doroslych-niepelnosprawnych-w-2014-r-prezes-kaczynski-calowal-nas-po-dloniach-a-dzis-jestesmy-sami/ (accessed 15.04.2019).
Bakalarczyk, Rafał. 2018. “Strajk opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych” [KOMENTARZ EKSPERTA]. www.domtopraca.pl April 23. https://domtopraca.pl/strajk-opiekunow-doroslych-osob-niepelnosprawnych-komentarz-eksperta/ (accessed 15.04.2019).
Bartkiewicz, Artur. 2018. “Protest kobiet w Warszawie. Ratusz: 55 tys. uczestników.” Rzeczpospolita March 24. Retrieved from: https://www.rp.pl/Spor-o-aborcje/180329654-Protest-kobiet-w-Warszawie-Ratusz-55-tys-uczestnikow.html (accessed 15.04.2019).
Buklaha, Zuzanna. 2017. “Czarny protest na Dzień Kobiet. W Warszawie pikiety, demonstracje, happeningi.” Wyborcza.pl March 7. Retrieved form: http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,21464742,czarny-protest-na-dzien-kobiet-w-warszawie-pikiety-demonstracje.html (accessed 15.04.2019).
Chełstowska, Agata. 2016. “Historyczny Czarny Protest.” Codziennik Feministyczny October 5. Retrieved from: http://codziennikfeministyczny.pl/historyczny-czarny-protest/ (accessed 15.04.2019).
Czarnacka, Agata and Paweł Gawlik. 2016. “Strajk Kobiet. Byłyśmy na ulicach także po to, by protestować wobec fali hejtu, która spada na nas wszystkie. Wywiad z Agatą Czarnacką.” Wyborcza.pl. Retrieved from: http://wyborcza.pl/7,75398,20893254,strajk-kobiet-bylysmy-na-ulicach-takze-po-to-by-protestowac.html (accessed 15.04.2019).
Dąbrowska, Ismena. 2017. “Czarny Protest 2017 – czyli dlaczego Polki nie składają parasolek.” Glamour.pl October 3. Retrieved from: https://www.glamour.pl/artykul/czarny-protest-2017-czyli-dlaczego-polki-nie-skladaja-parasolek-171003051626 (accessed 15.04.2019).
Diduszko-Zyglewska, Agata. 2017. “9 powodów, żeby kobiety podniosły alarm.” Krytyka Polityczna October 3. Retrieved from: https://krytykapolityczna.pl/kraj/9-powodow-diduszko-strajk-kobiet/ (accessed 15.04.2019).
Dubrowska, Magdalena. 2017. “W niedzielę Manifa, a w środę 8 marca Międzynarodowy Strajk Kobiet. Co Jest Grane? March 3. Retrieved from:
http://cojestgrane24.wyborcza.pl/cjg24/1,13,21442743,147812,W-niedziele-Manifa--a-w-srode-8-marca-Miedzynarodo.html (accessed 15.04.2019).
Dzień Dobry TVN. 2018 “Iwona Hartwich: rodzic dziecka niepełnosprawnego potrafi znieść wiele upokorzeń.” dzieńdobry.tvn.pl June 2. Retrieved from: https://dziendobry.tvn.pl/a/iwona-hartwich-rodzic-dziecka-niepelnosprawngo-potrafi-zniesc-wiele-upokorzen (accessed 15.04.2019).
Gala.pl. 2017. “Chastain, Rubik, Janda, Ostaszewska, Mołek Gwiazdy na Międzynarodowym Strajku Kobiet.” gala.pl March 8. Retrieved from: https://www.gala.pl/galeria/gwiazdy-na-miedzynarodowym-strajku-kobiet-zdjecia/martyna-wojciechowska-34 (accessed 15.04.2019).
Gazeta.pl. 2016. “Protest przed Sejmem. Wychodzi matka niepełnosprawnego 24-latka. Tego przemówienia ludzie słuchali w kompletnej ciszy.” Gazeta.pl October 1. Retrieved from: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,20775059,protest-przed-sejmem-wychodzi-matka-niepelnosprawnego-24.html (accessed 15.04.2019).
Gazeta.pl 2018. “Posłanka PiS straszy: Znalazłabym paragraf na tych rodziców, którzy przetrzymują dzieci w Sejmie.” Gazeta.pl May 8. Retrieved from: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114884,23368316,poslanka-pis-znalazlabym-paragraf-na-tych-rodzicow-ktorzy.html (accessed 15.04.2019).
Gotowalska, Żaneta. 2016. “To będzie naprawdę czarny poniedziałek.” Noizz.pl . Retrieved from: https://noizz.pl/spoleczenstwo/czarny-poniedzialek-czarny-protest-o-co-chodzi/7x9dzhs (accessed 15.04.2019).
Kozak, Aga and Paulina Nodzyńska. 2017. “»Czarny wtorek« w rocznicę »czarnego protestu«. Strajk kobiet w obronie praw i godności.” Wyborcza.pl. Retrieved from: http://wyborcza.pl/10,82983,22464738,czarny-wtorek-w-rocznice-czarnego-protestu-strajk-kobiet.html (accessed 15.04.2019).
Kozakoszczak, Agnieszka. 2017. “Dlaczego zaangażowanie osób LGBTQ w Czarny Piątek jest oczywiste?” Codziennik Feministyczny March 23. Retrieved from: http://codziennikfeministyczny.pl/dlaczego-zaangazowanie-osob-lgbtq-czarny-piatek-jest-oczywiste/ (accessed 15.04.2019).
Krytyka Polityczna. 2017. “Międzynarodowy Strajk Kobiet”. Krytyka Polityczna March 7. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/kraj/miedzynarodowy-strajk-kobiet/ (accessed 15.04.2019).
Lempart, Marta and Agnieszka Kublik. 2016. “Organizatorka poniedziałkowego strajku kobiet: »Zróbmy huk na całą Polskę«. Wywiad z Martą Lempart.” Wyborcza.pl September 29. Retrieved from: http://wyborcza.pl/1,75398,20761998,organizatorka-poniedzialkowego-strajku-kobiet-zrobmy-huk-na.html (accessed 15.04.2019).
Lempart, Marta and Karolina Kijek. 2018. “Marta Lempart o »czarnym piątku«: Cokolwiek by się działo, nie poddamy się. Nie pójdzie im łatwo. Wywiad z Martą Lempart.” Wyborcza.pl. Retrieved from: http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35771,23173004,marta-lempart-o-czarnym-piatku-cokolwiek-by-sie-dzialo-nie.html (accessed 15.04.2019).
Lempart, Marta and Renata Kim. 2017. “»Nie będziemy grzeczne«. Kobiety znów wychodzą na ulice. Wywiad z Martą Lempart.” Newsweek.pl. Retrieved from: http://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/czarny-protest-2017-kobiety-walcza-o-swoje-prawa-wywiad,artykuly,416732,1.html (accessed 15.04.2019).
Lewandowska, Janina. 2018. “Bezprecensowe wydarzenie w środowisku osób niepełnosprawnych.” Watchdogfron.pl May 7. Retrieved from: http://www.watchdogpfron.pl/bezprecedensowe-wydarzenie-w-srodowisku-osob-niepelnosprawnych/ (accessed 15.04.2019).Lubianiec, Katarzyna. 2017. “Czarny Protest – nie składamy parasolek.” Kobieta.pl. Retrieved from: https://www.kobieta.pl/artykul/czarny-protest-nie-skladamy-parasolek (accessed 15.04.2019).
naszemiasto.pl. 2017. “Międzynarodowy strajk kobiet, 8 marca. Freedom Disco, Ściana Furii i wielki finał w centrum.” Naszemiasto.pl February 21. Retrieved from: http://warszawa.naszemiasto.pl/artykul/miedzynarodowy-strajk-kobiet-8-marca-freedom-disco-sciana,4023126,artgal,t,id,tm.html (accessed 15.04.2019).
naszemiasto.pl. 2017. “Warszawianki ponownie wyszły na ulice. »Nie możemy milczeć«.” Naszemiasto.pl October 4. Retrieved from: http://warszawa.naszemiasto.pl/artykul/warszawianki-ponownie-wyszly-na-ulice-nie-mozemy-milczec,4265497,artgal,t,id,tm.html (accessed 15.04.2019).
Nowacka, Barbara and Jakub Dymek. 2016. “Czarny Protest był egalitarny I solidarny. Wywiad z Barbarą Nowacką.” Krytyka Polityczna October 21. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/kraj/nowacka-czarny-protest-byl-egalitarny-i-solidarny/ (accessed 15.04.2019).
Nowiński, Adam. 2018. “10 grzechów głównych PiS podczas strajku opiekunów w Sejmie.” natemat.pl April 26. Retrieved from: https://mobile.natemat.pl/236695,10-grzechow-glownych-pis-podczas-strajku-opiekunow-w-sejmie?utm_referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.pl%2F (accessed 15.04.2019).Oleksy, Ewelina. 2016. “Czarny protest na Pomorzu. Strajk kobiet w Gdańsku i innych miastach.” Dziennik Bałtycki October 3. Retrieved from: https://dziennikbaltycki.pl/czarny-protest-na-pomorzu-strajk-kobiet-w-gdansku-i-innych-miastach-zdjecia-wideo/ar/10696654 (accessed 15.04.2019).
Orłowska, Dorota. 2018 “Czy dalej będziemy bezczynnie patrzeć na to, jak godność ludzka jest deptana?” [LIST CZYTELNICZKI]. Newsweek.pl May 17.. Retrieved from: https://www.newsweek.pl/opinie/protest-niepelnosprawnych-w-sejmie-list-czytelniczki/rk83qwc (accessed 15.04.2019).
Orłowska, Dorota. 2018. “Zmusza się nas do życia w izolacji, a potem, kiedy z niej wychodzimy, lekceważy.” Polityka.pl May 5. Retrieved from: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1748216,1,zmusza-sie-nas-do-zycia-w-izolacji-a-potem-kiedy-z-niej-wychodzimy-lekcewazy.read (accessed 15.04.2019).
Skrzyński, Bartłomiej and TomaszPajączek. 2018. “Bartłomiej Skrzyński: »nie mielismy sztyletów ani karabinów przyczepionych do wózków«. Wywiad z Bartłomiejem Skrzyńskim” Onet Wrocław June 2. Retrieved from: https://wroclaw.onet.pl/bartlomiej-skrzynski-nie-mielismy-sztyletow-ani-karabinow-przyczepionych-do-wozkow/s7h6r5h (accessed 15.04.2019).
PAP. 2018. “Jakub Hartwich na co dzień pracuje? „To uspołecznianie” – mówi Iwona Hartwich.” www.niepelnosprawni.pl May 24. Retrieved from: http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/655601 (accessed 15.04.2019).
PAP. 2018. “Protestujący w Sejmie zaproponowali kompromis rządowi. Jest reakcja minister Rafalskiej.” RMF 24 May 24. Retrieved from: https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-protestujacy-w-sejmie-zaproponowali-kompromis-rzadowi-jest-r,nId,2585286 (accessed 15.04.2019).
Piekarski, Mariusz. 2018. “Spotkanie z niepełnosprawnymi bez uczestników protestu. »Kto się interesował, to wiedział«”. RMF 24 June 15. Retrieved from: https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-spotkanie-z-niepelnosprawnymi-bez-uczestnikow-protestu-kto-s,nId,2594492 (accessed 15.04.2019).
Plura, Marek. 2018. “To co zobaczyłem w Sejmie napawa mnie grozą! Europa musi się dowiedzieć!” the fad May 18. Retrieved from: http://thefad.pl/aktualnosci/marek-plura-to-co-zobaczylem/ (accessed 15.04.2019).
Polityka.pl. 2017. “»Nie składamy parasolek« – przed nami Czarny Wtorek.” Polityka.pl September 26. Retrieved from: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1721382,1,nie-skladamy-parasolek--przed-nami-czarny-wtorek.read (accessed 15.04.2019).
PolstatNews.pl. 2018. “Walczą o »godne życie swoich dzieci«. Zobaczcie, jak wygląda codzienność protestujących w Sejmie.” www.polsatnews.pl April 25. Retrieved from: https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2018-04-25/walcza-o-godne-zycie-swoich-dzieci-zobaczcie-jak-wyglada-codziennosc-protestujacych-w-sejmie/ (accessed 20.04.2019).
RodziceOzN. 2018. “Strajk opiekunów osób niepełnosprawnych”. Twitter @rodziceON May 7. Retrieved from: https://twitter.com/rodziceon/status/993445258754183168 (accessed 15.04.2019).
RON. 2018. Za niezależnym życiem. Oświadczenie.
Różańska, Daria. 2018. “»Stali się symbolem walki o godne życie«. Niepełnosprawni Kuba i Adrian to najwięksi bohaterowie sejmowego protestu.” natemat.pl May 9. Retrieved from: https://mobile.natemat.pl/237489,niepelnosprawni-kuba-i-adrian-bohaterowie-sejmowego-protestu-marza-o-zalozeniu-rodziny-boja-sie-smierci-rodzicow?utm_referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.pl%2F (access 20.04.2019).
Staśko, Maja. 2016. “Wolność, Równość, Aborcja.” Krytyka Polityczna September 29. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/kultura//czytaj-dalej/wolnosc-rownosc-aborcja/2016/ (accessed 15.04.2019).
Suchecka, Justyna. 2018. “Dziś »czarny piątek«. Kobiety wychodzą na ulice, by walczyć o swoje prawa.” Wyborcza.pl March 23. Retrieved from: http://wyborcza.pl/7,75398,23178103,dzis-czarny-piatek-kobiety-wychodza-na-ulice-by-walczyc-o.html (accessed 15.04.2019).
Super Express. 2018. “Czarny Piątek. Nawet 55 tys. osób na demonstracji w Warszawie.” Super Express March 23. Retrieved from: https://www.se.pl/wiadomosci/polityka/czarny-piatek-czy-kobiety-ponownie-przestrasza-pis-relacja-na-zywo-aa-xLVv-cu7N-5ax7.html (accessed 15.04.2019).
Susdorf, Marek. 2017. “Utnij głodówkę, zerwij kołnierz!” Codziennik Feministyczny March 22. Retrieved form: http://codziennikfeministyczny.pl/utnij-glowke-zerwij-kolnierz-czarny-piatek/ (accessed 15.04.2019).
Szulęcka, Beata and Marta Olesik. 2016. “Strajk kobiet trwa. Nie dla TTiP i CETA!” Krytyka Polityczna October 14. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/kraj/strajk-kobiet-trwa-nie-dla-ttip-i-ceta/2016/ (accessed 15.04.2019).
Szcześniak, Agata. 2018. “Nie jestem kaleką. Nie przejmuje się moimi niesprawnymi nogami, tylko cellulitem na tyłku.” Oko.press May 13. Retrieved from: https://oko.press/nie-jestem-kaleka-nie-przejmuje-sie-moimi-niesprawnymi-nogami-tylko-celulitem-na-tylku/ (accessed 15.04.2019).
Szcześniak, Agata. 2018. “Sanatorium pod Kuchcińskim. Kancelaria Sejmu przechwala się, jaką troską otoczyła protestujących niepełnosprawnych.” Oko.press June 1. Retrieved from: https://oko.press/kancelaria-sejmu-chwali-sie-pomoca-dla-protestujacym-niepelnosprawnym-dbalismy-o-zdrowie-karmilismy-wypuszczalismy-do-gosci/?fb_comment_id=1769018643156090_1772981332759821 (accessed 15.04.2019).
TVN24.pl. 2017. “Czarny Protest. Pierwsza z dziesięciu nauczycielek bez kary za Czarny Protest.” TVN 24 February 10. Retrieved form: https://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/nauczycielki-poparly-czarny-protest-stana-przed-komisja-dyscyplinarna,714399.html (accessed 15.04.2019).
TVN24.pl. 2017. “Panie robią hałas i pokazują kartki. Międzynarodowy Strajk Kobiet w stolicy.” TVN 24 March 8. Retrieved from: https://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,panie-robia-halas-i-pokazuja-kartki-brmiedzynarodowy-strajk-kobiet-w-stolicy,225925.html (accessed 15.04.2019).
TVN Warszawa. 2017. “Czarne parasolki wróciły na plac Zamkowy. »Wściekłe Polki«.” TVN Warszawa March 10. Retrieved from: https://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,czarne-parasolki-wrocily-na-plac-zamkowy-wsciekle-polki,242700.html (accessed 15.04.2019).
TVN24.pl. 2018. “»Zostajemy w Sejmie do skutku«. Protest rodziców dzieci niepełnosprawnych.” TVN 24 April 18. Retrieved from: https://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/sejm-protest-rodzicow-dzieci-niepelnosprawnych-i-list-do-prezesa-pis,830548.html (accessed 15.04.2019).
Wardziński Daniel. 2016. “Ogólnopolski strajk kobiet 3.10.2016 – mężczyźni też wspierają pomysł protestu?”. Eska Rock October 3. Retreived from: http://www.eskarock.pl/eska_rock_news/ogolnopolski_strajk_kobiet_3_10_2016_-_mezczyzni_tez_wspieraja_pomysl_protestu/134435 (accessed 15.04.2019).
Wieczorkiewicz, Patrycja. 2018. “»Czarny piątek«. »Politycy zapamiętają go na długo«. Protesty nie tylko pod Sejmem.” Wyborcza.pl March 21. Retrieved from: http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,23172402,czarny-piatek-politycy-zapamietaja-go-na-dlugo-protesty.html (accessed 15.04.2019).
Wieczorkiewicz, Patrycja. 2018. “Dlaczego idę na »Czarny piątek«.” Wyborcza.pl March 22. Retrieved from: http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,23172978,dlaczego-ide-na-czarny-piatek-komentarz-wieczorkiewicz.html (accessed 15.04.2019).
Wieczorkiewicz, Patrycja. 2018. “Strajk Kobiet wspiera strajk opiekunów osób niepełnosprawnością.” Wyborcza.pl Warszawa April 23.Retrieved from: http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,23308866,strajk-kobiet-wspiera-strajk-opiekunow-osob-z-niepelnosprawnoscia.html (accessed 15.04.2019).
Wielowieyska, Dominika. 2018. “Iwona Hartwich: »Na poprzednich protestach min. Rafalska stała obok nas i szeptała, by głosowac na PiS, bo oni nam pomogą. Dałam się oszukać«”. Wyborcza.pl May 31. Retrieved from: http://wyborcza.pl/10,82983,23479769,iwona-hartwich-na-poprzednich-protestach-min-rafalska-stala.html (accessed 15.04.2019).
Wiśniewska, Agnieszka. 2016. “Polska wypowiedziała wojnę kobietom.” Krytyka Polityczna October 4. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/felietony/agnieszka-wisniewska/polska-wypowiedziala-wojne-kobietom/2016/ (accessed 15.04.2019).
Wróblewska, Dominika. 2016. “Jesteśmy dużo silniejsze, niż kiedykolwiek myślałyśmy.” Krytyka Polityczna October 6. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/kraj/miasto/jestesmy-duzo-silniejsze-niz-kiedykolwiek-myslalysmy/2016/ (accessed 15.04.2019).
Wyborcza.pl. 2018. “Iwona Hartwich: Przez te słowa premiera Morawieckiego boję się o swoją rodzinę.” Wyborcza.pl June 1. Retrieved from: http://wyborcza.pl/10,152484,23482967,iwona-hartwich-przez-te-slowa-premiera-morawieckiego-boje-sie.html (accessed 15.04.2019).
Piorun, Monika. 2018. “Strajk niepełnosprawnych w Sejmie. Ich opiekunowie upominają się o zasiłki.” Radio Zet April 19. Retrieved from: https://zdrowie.radiozet.pl/Medycyna/Wiadomosci/Strajk-niepelnosprawnych-Opiekunowie-walcza-w-Sejmie-o-zasilki (accessed 15.04.2019).
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.